Het schilder-boeck

Het leven van Ioos van Winghen, uytnemende Schilder, van Brussel.

Op dat de Hoflijcke stadt Brussel, in onse Const soude hebben in desen onsen tijt een dobbel eerlijcke vercieringhe, soo is neffens den verhaelden constighen Aert Mijtens, uyt haer oock ontstaen den uytnemenden en gheestighen Schilder Ioos van Winghen: desen is geboren geweest te Brussel, in't Iaer ons Heeren 1544. en vlijtigh om leeren wesende, is oock gereyst in Italien, en heeft by eenen Cardinael te Room ghewoont vier Iaer. Doe hy in Nederlandt en in zijn Vader-stadt Brussel was wederom ghekeert, is hy eyndlijck Schilder gheweest van den Prince van Parma. Hy heeft binnen Brussel verscheyden fraey stucken ghemaeckt, besonder een Altaer-tafel tot S. Goelen te Brussel, oft (so eenige meenen) in een Kerck tot de Celle-broers,

wesende een Avontmael, daer Pauwels de Vries de Metselrije in ghedaen soude hebben: dit Avontmael, indien datter geen twee van zijner handt en zijn, is een seer uytnemende werck, en t'beste dat in Nederlandt van hem te sien is. Noch is te Brussel tot een Doctoor, Meester Ian Mijtens, van hem een seer schoon stuck, daer Sampson t'hayr afghesneden wort. Noch in een ander Borghers huys is van hem een seer aerdighe Pauli bekeeringhe. Doe nu Ioos t'hert uyt den Lande, en in zijn plaetse by den Prins van Parma hadde ghestelt en ghelaten Octavium van Veen, is hy ghecomen met zijn ghesin te Francfoort, ontrent het Iaer 1584. Hier heeft hy oock eenige seer fraey stucken ghemaeckt, besonder een het uytnemenste, een groot stuck, den sin wesende het benouwde Belgica, een naeckte Vrouwe, staende ghekettent aen een Roots, boven welcks hooft comt ghevloghen den tijt, die haer comt verlossen, en heeft begonnen een keten los doen: onder licht de Religie met den Bybel, wesende vertreden van Tyrannije, die als een Krijghs-man is ghestelt, en met een sweerdt in de handt. Twee stucken van eenderley Historie, op verscheyden ordinantien, heeft hy oock seer uytnemende ghedaen, te weten, daer Apelles conterfeyt de uytnemende schoon Campaspe, en van de Liefde gheprickelt wort. Een van dese stucken is tot Hannauw, een nieu Stadt, vier mijlen van Franckfoort, tot een Coopman, Daniel Forreau, een goot Const-beminder: By den selven is oock de verhaelde Belgica. De ander Historie van Apelles is by den Keyser. Noch is van hem te Francfoort, tot eenen Const-liefdighen Doctoor, een seer fraey stuck van een Andromeda, alwaer oock noch zijn verscheyden fraey Conterfeytselen nae t'leven. Tot Middelborgh, by Melchior Wijntgis, is van hem een Historie van Pyneas, daer twee naeckte boelerende doorsteken worden, een groot en seer heerlijck stuck, met beelden als t'leven. Noch is t'Amsterdam by Cornelis van der Voort een groot stuck van hem, wesende ghelijck een Iustitie, die d'onnoosel beschermt van Tyrannije, oft so eenighen sin. Voorts comen van zijn teyckeninge uyt verscheyden gheestige Printen, een Nacht-bancket, met een Mascarade, een laet de kinderen tot my comen, eenen Paulus Tapijt werckende, vier van t'Vrouwen bedroch, Crucifix, en ander, waer aen te sien is zijn ordineren en vloeyenden geest in de aerdicheyt der beelden. Weynich doch goede schilderije is van hem te sien: want hy niet veel wrocht, zijnde geern by geselschap, doch geen dronckaert: maer met een kan Wijns sitten coutende, hadde zijn vermaeck den tijt door te brenghen. Hy heeft naeghelaten eenen soon, en zijn Discipel, geheeten Ieremias, oudt nu ontrent 18. Iaer, den welcken een groot begin van wel coloreren heeft, hebbende onlangs oock geleert by Francisco Badens t'Amsterdam. Ioos van Wingen is gestorven te Franckfoort, A^o. 1603. oudt. 61. Iaer.