Het schilder-boeck

Het leven van Iacob van Bassano, Schilder

Ghelijck als de Schilder-const voor haer wel bevallijcke wooninghe eyndelinghe om het wel verwen Venetien hadde vercoren: en aldaer veel sulcke haer naevolgers en oeffenaers, ten tijde van haren Tiziano, hebbende, wasser die wel naemweerdigh is eenen Iacob van Bassano, een seer cluchtigh en aerdigh Schilder, die seer veel wercken gedaen heeft, de welcke binnen Venetien, en ander Steden van Italien, te sien zijn. Hy hadde een seer goede maniere van alderley Historien te maken op den nacht, ghelijck daer den Enghel met het Hemelsche gheselschap, en met een claerheyt comt den Herderen doen de blijde boodtschap der heyliger gheboorte Christi, daer dat locht comt schitteren in verscheyden coperen oft metalen, soo potten als ketelen, in oft by de hutten der Herderen: en hy hadde een eygen bysonder maniere van beesten te maken, Peerden, Honden en Schapen, en derghelijcke, die schoon en uytnemende, en seer aerdich ghelockt waren: de Schaepkens en Lammerkens soo sacht en wolachtich, dat het scheen, dat men de handt daer over strijckende, niet anders als wolle en soude ghevoelt hebben: oock waernemende die nopkens en clievingen der selver, dat het te verwonderen is om sien. Hy wrocht oock veel voor Cooplieden, die zijn dingen in ander plaetsen vervoerden: soo dat my wel voorstaet, ghesien te hebben van hem eenige cleenachtige stucken, die te Room van een Coopman waren ghebracht: dit waren eenighe Passie stucken al op den nacht. Welcke pinneelen waren tafelkens van toetsteen, en al waer lichten quamen van Fackels, Toortsen, oft schijnsels, daer waren de straelkens getrocken op den swarten steenen grondt met gouden pennekens, en op dese streken vernist wesende: het waren seer fraey aerdighe cleen bootskens, gewapende krijchsknechten, en ander figuerkens, en over al was gront ghelaten, om met den swarten steen den nacht uyt te beelden. Hier by was eenen doeck, oock van Oly, d'Historie daer den verloren Soon zijn Vader te voet valt, t'welck seer fraey ghecoloreert was: den verloren Soon half naeckt

wesende, sagh men zijn voetplanten vervuylt te wesen, en seer wel ghedaen: In't verschieten werden ghebracht nae de huysinghe eenighe beesten: daer in quamen oock aerdige Vroukens, met eenen cluchtigen sloer. Ghelijck als hy buytern Venetien woonde tot Bassano, en daer veel hem hadde gheoeffent beesten nae t'leven te doen, is my wel gheseyt geweest, dat wanneer hem eenige stucken aenbesteedt waren, en dat hem d'Historien die men hem dede maken niet en behaeghden, maeckte hy ander, daer beesten, nachten, oft anders in quamen, daer hy lust toe hadde: soo sy dan de gene niet bevielen, daer sy voor gemaeckt waren, vercocht hyse aen ander Cooplieden. Van hem is te sien tot Amsterdam, by den Constlievenden Ioan Ycket, eenen doeck van Olyverwe, wesende d'Historie van d'Engelsche boodtschap aen den Herderen: den welcken wonderlijcken uytsteeckt, in teyckeninghe en aerdt van schilderen, buyten ander dingen, die daer, en by ander Constbeminders t'Amsterdam, te sien zijn. Dit stuck, en verscheyden ander, comen seer wel ghedaen in Print door Ioan Sadler, en zijn twee Broeders. Daer zijn teghenwoordich te Parijs in't Hof van den Coning, van hem seer uytnemende groote schoon stucken te sien: doch (als verhaelt is) in meest alle stucken socht hy beesten te weghe te brengen, en hadde daer in een besonder manier van handelinge, die heel sonder quellen oft moeyt scheen te wesen, gantsch ongelijck ander, die met grooten arbeydt, oft sonder sulcken handelinghe beesten doen nae t'leven, dat het slechs hun selven, en den ghemeenen Man bevalt, maer niet den Schilders, oft den Constverstandighen. Verscheyden reysen heb ick nae Venetien geschreven, en laten schrijven, om zijn gheboorten en stervens tijdt eygentlijck te weten, dan hebbet niet connen becomen. Hy heeft nae ghelaten twee Sonen, zijn discipelen, die oock seer op des Vaders manier hebben ghewrocht. Den eenen is onghevallijck gestorven. Den anderen, Ridder wesende, om zijn Const te Venetien in grooter eeren en achtinge, is noch tegenwoordich levende, in't Iaer 1603.