Het schilder-boeck

T'leven van Philippo Lippi, Florentijnsch Schilder.

Alhoewel de Schilder-const geen erfgoet en is, dat de Kinders van hun Ouders genieten mogen, maer een ding is, daer yegelijck door de aenporringe der natueren met langsaem oeffeninge toecomt te geraken: so scheen nochtans, dat Philippo Lippi de Const van den Vader gheerft hadde, oft datse hem natuerlijck aengheboren was. Hy volghde van jongs aen de manier van zijnen Vader, Broer Philips Carmelijt, leerende doch by Sandro Botticello. Desen Philippo Lippi dan was soo overvloedich van gheest, en inventie in zijn schilderen, jae soo bootsich, en soo heel nieusnuffich in zijn vercieringen, dat hy d'eerste was, die den Moderne in't hooft bracht de cleedingen te veranderen, en op een nieu manier, en met schoon ornamenten zijn figueren toe te maken, en op d'Antijcksche wijse t'omhangen, en gorden. Hy was d'eerste die den Grotisken Ga naar voetnoot* het licht hergaf, op de gedaente der Antijcksche, die selve makende van graeuw en ooc van verwe, in frijsen, met beter teyckeninge, als ander voor hem ghedaen hadden, soo dat het een lust om sien was, wat hy al cluchtigher goet versierde, en in't schilderen te weghe bracht. En dat meer is, noyt maeckte hy werck, hy en brachter in met grooter studien, d'Antijcksche dinghen van Room te passe, in vaten, cannen, breuskens, schoenen, wapenroof, schilden, helmen, corseletten, sweerden, en ander sulcke fraeyicheyt, t'welck hem, die onse Const so veel voordeel dede, eeuwichlijck te dancken is. Veel wercken in verscheyden plaetsen zijn van hem constich ghedaen. Voor Coningh Mathijs van Hongerijen, maeckte hy twee schoon Tafereelen. Hy reysde nae Room, ontboden van Cardinael Caraffa, daer hy in een Capelle schilderde, in de Kercke van Minerva, daer fraey bedietselen uytghebeeldt waren: onder ander, daer t'Gheloove t'ongheloove ghevangen heeft, en alle Heretijcken, en daer Hope wanhope verwonnen heeft, en meer Deuchden, die hun wederpartijen t'onder hebben: oock een disputatie van S. Thomas van Aquinien, daer hy onder hem heeft, en verwonnen Sabellius, Arrius, en ander Ketters, alles met sulck een fraey handelinghe ghedaen, dat het niet te verbeteren is. Doe hy weder tot Florencen quam, begon een Capelle voor Philippo Strozzi: maer most weder nae Room, een sepultuere van Stucco te maken, en een Capelle voor den voornoemden Cardinael, daer van hadde hy vry ghelt, twee duysent gouden Ducaten: en alsoo weder keerende, voldede de begonnen Capelle voor Strozzi, en dat met sulcken Conste, en teyckeninge, dats hem yeder verwondert, om de nieuwicheden, en veranderinghen der versierselen, dieder in te sien zijn: gewapende Mannen op zijn Antijcksche, met alle boven verhaelde fraeyicheyt van bywercken, oock Vrouw hulselen, en Priesterlijck ghewaedt: Een History isser daer Ioannes Evangelist verweckt Drusiana, daer hy den omstandt heeft seer verwondert ghemaeckt, dat een Man met slechs een teecken des cruys een doot Mensch verweckt: onder ander verwondert hem boven al eenen Priester oft Philosooph, hebbende een cruyck in zijn handt, op zijn Antijcks ghecleedt. Desgelijcx in dees History, onder veel Vrouwen, verscheyde/

lijck ghecleedt, sietmen een kindeken al verschrickt, van een Spaens hondeken, dat hem by de slippen heeft ghevatt met den tanden, en vliedt hem berghen onder de cleederen zijns Moeders, de welcke oock is vol verbaestheyt, om de verweckinghe van Drusiana. In een ander History wort Ioannes in d'oly ghesoden: daer sietmen de gramschap in de tronie des Richters, welcken schijnt ghebieden, datmen meerder vyer aenstoken soude: daer sietmen het vyer zijn weerschijn gheven, in den aensichte des ghenen die blaest: en oock alle ander figueren zijn ghemaeckt met schoon en verscheyden actituden oft werckinghen. aen een ander sijde maeckte hy S. Philips in den Tempel van Mars, daer hy van onder den Altaer doet comen het Serpent, welck met zijnen stanck des Conings sone doodet: daer heeft den Schilder aen de trappen van den Altaer ghemaeckt een hol, daer t'Serpent uyt comen was, als oft een scheur waer in een rootse, soo natuerlijck, dat op eenen avondt een van zijn knechten (doe aen de deur geclopt was) yet meenende verberghen, liep om dat in het hol te steken, maer vondt hem bedroghen: Ooc bewees den Schilder sulcken Const in t'Serpent, zijn fenijnicheyt, vier spouwen, en wasem, dat het niet geschildert, maer levendich scheen te wesen. D'inventie der History wort oock seer ghepresen, schilderende den voornoemden Sanct gecruyst te wesen, daer sy hem op aen cruys trecken met seelen, die aen sommighe ruwijnen zijn vast ghemaeckt, oock aen stucken van pylasters, en basementen, daer oock ter ander sijden eenen met een leere t'cruys ghevatt heeft, en een ander met eenen stock, en schoorent soo om hoogh, t'wijlen twee ander met een hout t'cruys aen den voet onderhouden, om so in den kuyl te beweghen: summa, t'is alles niet te verbeteren. Hy was een Man seer edel van manieren, en ghespraecksaem, en sulck van leven, dat hy alle de vlecken zijns Vaders bedeckte: want hy seer vriendelijck was, en beleeft. Veel meer dinghen in schildery ghedaen hebbende, starf van een felle cortse, en benautheyt in de kele, t'zijnen 45. Iaren, en wert van zijn kinderen so heerlijck begraven, A^o. 1505. datmen alle winckelen in de strate van Servi toesloot, ghelijckmen ghewoon is, als men een groot Prince begraeft.