De menschheid in het Lazarushuis

[p. V]

[Woord vooraf]

Aan iemand die inziet dat eene Parodie, in dien zin genomen, dien men er thands vry algemeen aan hecht, daarin bestaat, dat men het een of ander onderwerp uit een tegenovergesteld gezichtspunt beschouwt en behandelt (waartoe de burleske styl het beste geschikt is) zal het zeker niet vreemd voorkomen, dat men den inval kan krygen om zyn eigen werk te parodieeren. Niets immers kan meer toebrengen om het oorspronglyke in het oog van andersdenkende te doen uitkomen, dan wanneer de Schryver zelve zich op het standpunt stelt, waarop zyn tegenstrevers of berispers zich plaatsten om zyn' arbeid te beoordeelen. Ook voor anderen en voor het geparodieerde stuk zelve kan dit zyn nut hebben: want aan verscheiden duistere plaatsen (gelyk het toch niet anders kan, of men moet die in Allegorien hier en daar aantreffen) wordt daar door meer licht toegebracht. Men zal toch niet willen ontkennen, dat het eene goede hoedanigheid in een' onderwyzer is, wanneer hy dezelfde zaak op onderscheidene wyzen en verschillend ingekleed aan zyne leerlingen voorstelt. En waarom zou een Dichter zich dan van dat zelfde voordeel, ten opzichte van zyne Lezers, niet mogen bedienen?

‘Maar het eeuwfeest, zulk een ernstig en zedelyk stuk, in het Lazarushuis!....’

En waarom toch niet? - Kwam de negentiende eeuw niet zoo wel voor dwazen als wyzen te voorschyn; of hebben

[p. VI]

de eersten er minder belang by? Was het ook niet meer een vroome wensch, dan een dadelyk geloof, toen ik de menschheid, op den raad van den priester des tyds, aan de hand der rede, dien wysgeerigen berg deed opklouteren, dien zoo vele menschen nog als een' leêlyken staindenweg beschouwen; en is het ook niet waar, dat dejorisvaar van Europa het Lazarushuis weder in gereedheid laat brengen, om er de Menschheid, zoo al niet voor eene geheele eeuw, ten minste voor een decennium, te inkwartieren? Ik durf op alle deze vragen geen neen antwoorden. Van deze zyde beschouwd, kon het niet anders, of de Critische Wysgeerte moest er zelf, al lachende en met een burlesk kleedjen, in voorkomen, zich verwonderende over hare vroegtydige geboorte, in een tydvak waarin het er, aan zoo vele kanten, nog zoo oncritiesch uitziet.

- - - Ridendo dicere verum,
Quis vetat? - -

Voor 't overige acht ik het niet noodig, tot opheldering van dit stukjen, hier meer by te voegen. De loop van het Eeuwfeest is, gelyk men zien kan, in deze Parodie dezelfde gebleven; alleen is er een klein byvoegzel achter de vierde afdeeling gekomen. De nieuwe titel, namelyk, de menschheid in 't lazarushuis, gaf my, tot het nemen van deze vryheid, aanleiding.