Gedichten. Deel 3: 1636-1644

[p. 1]

[1636]

In monumentum reipublicae Venetae quod de Alexandro III. pontifice adversus Fredericum I. et Othonem filium a^o. 1178 eximie merita esset a Pio IV. pontifice erectum ab Urbano IIX. deletum¹⁾.

Caesara prostratum, Veneto sternente, Quiriti

Fassa diu, tandem perfida Roma negat.

Perfida an haeretica est? quid erit fas credere, quid non

Credere? vim Meritis quae dedit, ipsa rapit.

18. Mart.

1) M.D., 117. In 2 HSS.; 1 daarvan is op de Leidsche Bibliotheek.
Zie over de aanleiding tot het schrijven van dit gedicht Batista Nani, Historia della republica Veneta in Degl' Istorici delle cose Veneziane, 1720, blz. 559, 560, en over den strijd in 1177 M. Antonii Sabellici Historiae rerum Venetarum, t.a. p., 1718, blz. 156, sqq.

(In idem)²⁾.

Victo Quiriti Barbarossa calcatus,
Victore Marco, innotuit fide longâ
Tradentis aeui; nulla grandis exempli
Pondus vetustas, liuor, ira concussit.
Nunc ipsa veritatis umbra non fertur,
Fit vis tabellae, iniqua nunc manus, quod pes
Olim superbus Caesari facit telae,
Telae innocenti; ingratitudo deleuit
Quod saeculum nequiuit et dies, ulla
Dies nequibit. Christiane, si nescis
Papâ docente jam scies, quid intersit
Terrena virtus Coelicae; quod exstruxit
Pietate Roma, Urbanitate destruxit.

21. Mart.

2) M.D., 116. In 2 HSS.; 1 daarvan is op de Leidsche Bibl. Het vers heeft in het HS. geen opschrift; in M.D. staan de beide gedichten in omgekeerde volgorde en heeft het vers van 18 Maart den titel: In idem.

Dialogus cum Barlaeo, in verba carminis quod Schurmannae inscripserat³⁾.

hvg.

Iupiter hanc priuet sexu leuiore puellam?
Hoc petis?

barl.

In voto est ut grauiore beet,

3) Ook in klad met den datum en den titel: Dialogismus in verba Carminis quod Annae M. à Schurman inscripsit Barlaeus cum ipsa versibus Academiae Trajectinae nascenti gratulata esset.
Anna Maria van Schuerman had de oprichting der Utrechtsche Hoogeschool bezongen met het gedicht: Inclytae et antiquae urbi Trajectinae Novâ Academiâ nuperrime donatae gratulatur Anna Maria à Schurman (Opuscula, blz. 300). Barlaeus schreef nu het gedicht: In masculos versus Annae Mariae Schvvrman, quibus Trajectinae urbi novum Academiae decus gratulatur (Poem., II, 173).

[p. 2]

 

Anna sit Annaeus.

 

hvg.

 

Nimirum Annaeus et Anna,

 

Hic-haec.

 

barl.

 

nil tolli posco, sed assuier,

5

Haec-Annaeus hic-Anna siet; sibi mater amorum

 

Pronuba ducenti nubat Atlantiadae.

 

hvg.

 

Prudenter, Barlaee, facis pro virgine vota,

 

Quae, nisi se possit gignere, non sapiet.

 

25. Apr.

Ad amplissimos doctissimosque viros G. Staackmannum et G. Barlaeum παραίτησις ἐν παραινέσει¹⁾⁺

Staackmanne lux, Barlaee dux poetarum,
Par Pegaseium; vindices rei vastae,
Iustae patroni, commeatuum et ponti,
Ponti et Batavûm: fundite Hippocreneios
Largi liquores inter orbe diuisos
Nostro Britannos, inter inuidum terrae
Gibbum atque Terram: pellimur mari prisco,
Nouo natandum est; summouemur Arctois
Partim procellis; fundite in quibus toti
Dominemur undas: vester hic, viri, vester,
De fonte quem Britanniae tridens nondum
Praesepsit ulli, fluctus exuli ponto
Succurrat orbi; nauigabitur passis
Utriusque velis, innatabitur musto,
Permessidis musto innatabitur, lacti,
Qualis dearum est. Fundite uberes venae
Quâ sit solo, coelo, saloque mercede
Carere lucri. me volente quocumque
Pulsi salo legamur ad sales vestros.
His ecce piscor; libero mari liber,
Latio Batauus, hoc silentio, mecum,
Hoc melle pascor. quidquid, o boni, quidquid
Ultra rogatis, abnuo: Dijs Terrae,
Dijs aequorum, et, si Dys placet, Dijs aurae,

1) M.D., 34, met den titel: Ad G. Staackmannum et C. Barlaeum Mare liberum versibus astruentes, contra Seldenum.
John Selden (1584-1654), een Engelsch jurist en Orientalist, droeg in 1635 aan Karel I een werk op, Mare clausum getiteld, dat tegen Grotius' Mare liberum was gericht. Staeckmans schijnt een gedicht te hebben geschreven tegen den Engelschen geleerde - het bevindt zich niet in de mij bekende collecties - en Barlaeus schreef twee verzen: In mare clausum Cl. viri Ioannis Seldeni (Poem., II, 241, 242).

+ [krit] vs. 18 lucri M.D.: lucrum

[p. 3]

 

⁺

25

Pugnare vestrum est: vester, o cataphracti,

 

Instare Seldenis labor: mihi vocem,

 

Mentem, manumque derepente vix lecti

 

Furor libelli perculit: Stupescenti

 

Haec sola veri feruor extudit verba,

30

Hos ira questus; Hocce purpuram et saeuos

 

Potuisse fasces; hucce torua nugarum

 

Mandata servum compulisse Seldenum!

 

Pro gentium fas, pro tuam fidem Groti!

 

Pro. Vis volenti plura defuit linguae,

35

Stetit palato fixa, dentium septo

 

Vallata coecum murmur in saliuoso

 

Convoluit alueo; nempe ceu Mari clauso.

 

Staackmanne lux, Barlaee dux Poetarum

 

Parnassium par, copula unicae nexu

40

Virtutis unico, insolubili nexu,

 

O salsi utrimque vindices rei salsae,

 

Qui clausit Inferioribus fretum Belgis,

 

Miramini os si clausit infimo Belgae?

 

10. May.

+ [krit] vs. 40 insolubili M.D.: insolubilis

(In pollam)¹⁾⁺.

Pollam puellam, et bellam amaui; anum linquo:
[Quid increpas, puella bella, quae neutrum es?]
Cessante causâ nempe cessat affectus.

(20 Mei).

1) M.D., 113. De 1ste en 3de regel van het versje komen voor in een brief aan Barlaeus van 23 Mei (Epist. Lat.); H. schrijft, dat hij het versje ‘ante triduum’ heeft gemaakt.

+ [krit] vs. 2 eerst in M.D.

Milite Gallo discessum ex Hollandia protrahente CIƆIƆCXXXVI²⁾.

Fausta soluturo spirarunt flamina Gallo;

Soluenti Zephijris inuia facta via est:

Ergo dolent Bataui, stupet et subridet Iberus,

Quod Gallo leuior ventus et aura sient.

1. Iun.

2) M.D., 118. Zie de noot bij het volgende versje.

[Quam toti vellet non totum soluere Classi]

Quam toti vellet non totum soluere Classi³⁾,

Tam totam vellet soluere Carneades.

2. Iun.

3) Het versje is doorgeschrapt. Bij vs. 2 in marg.: Charnassé.
Hercule Girard Baron de Charnacé was sedert 1633 Fransch gezant in den Haag; hij was tevens officier en werd den 1sten Sept. 1637 bij het beleg van Breda doodelijk gewond. - Toen in den zomer van 1636 de Kardinaal Infant, gesteund door Keizerlijke troepen, in Picardie was gevallen, kreeg Charnacé van den Koning bevel ‘de faire passer en France par Mer ce qui estoit de l'Armée qui estoit venue en ce païs; fit louer quantité de Navires qui vindrent à Rotterdam, où le rendévous de toute ladite Armée fut donné, qui montoit encores à six mille hommes de pied et entre deux à trois mille chevaux, ils s'embarquerent tous à Rotterdam et eurent le temps si favorable, qu'ils arriverent quatre jours apres sans nul inconvenient à Calais’, etc. (Mem. de Fred. Henri, 197).

[p. 4]

Virg. 6. Aeneid.¹⁾⁺.

Doe nam Aeneas 'twoord, (want naer Marcellus treden

Sagh hij een Iong man treden

In dappere gedaent, in Wapenen voll schijn,
Maer diens gebuckt gesicht onlustigh scheen te zijn)
En vraeghde, wie is hij, die dichtste by den man gaet?

Sijn soon, of die hem an gaet,

Als tack des hoogen stams? wat isser woels om heen!
Wat deftiger gelaet, 'ten waer het wat verdween
In 'tswarte van den nacht die 'ck om sijn hooft sie spreijen!

Anchises quam aen 't schreijen,

En sprack in 'tschreijen; Soon, o soon, en vraeght mij niet
Naer uwer Maghen all te machtigen verdriet:
Dat hoofd en sal het Lot de wereld maer eens thoonen,

Niet by haer laten woonen.

O Goden, gaeft ghij ons die ghift voor eighen goed,
Ghij duchte 'twaer te veel verhefs voor 't Roomsche bloed.
Wat sal de groote Stad in 't Marssen-veld sien stenen,

Wat sal sij mans sien weenen,

Of, Vader Tiberin, wat sult ghij lijcken sien
Daer ghij voorbij den steen van 'tversche Graf sult vlien!
Noijt Troijsche jongen sal 'thert der Latijnsche grijsen

Soo hoogh in hoôp doen rijsen;

Noijt salmen soo veel roems in all het Roomsch besitt
Van eenigh voester-kind sien draghen als van dit.
O hemel-vrughticheid, ô Trouw van ouden tijden,

O emmermeer in 'tstrijden

Onwinbaer' overhand! Hij waer' hem noyt ontgaen
Wie sijne Wapens dorst gewapent tegenstaen,
'Tzij dat hij staende voets sijn' vyand hadd bestreden,

Of, op hem ingereden,

Een schuijmend Peerd gespoort. O ongeluckigh kind,
Is 't dat ghij 'tbitter Lot eens ergens overwint,
Ghij sult Marcellus zijn. Geeft Lelijen met hoopen,

Geeft purpre bla'en en knoopen,

1) K.b., II, 526. Ook in klad, met den datum.
Het is eene vertaling van vs. 860-886.

+ [krit] vs. 1 treden K.a.: stappen - vs. 2 treden K.a.: trappen - vs. 9 't swarte K.a.: 't swartste - vs. 15 gaeft K. a: geeft K.b. als boven. - vs. 17 't Marssen K.a.: 't Mars sijn K.b.: Mars sijn - vs. 21 jongen K.a.: Jongelingh - Latijnsche K.a.: Roomsche - vs. 25 ouden K.a.: alle

[p. 5]

35

Soo dat ick hem bestroij, en met een gift van niet

 

Mijns na-neefs groote ziel ten minsten overgiet',

 

En doe hem ijd'len dienst. etc.

 

Hagae. 9. Iun.

In effigiem Card. Richelij¹⁾⁺.

Mercedem, pictor? veniam pete Gallia donet,

Indigni pretium grande laboris erit.

Excidit, infami lapsu, mortalis imago

Conanti diuam reddere Richelij.

16. Iun.

1) M.D., 117.

+ [krit] vs. 4 diuam M.D.: diam

In eandem²⁾⁺.

Stupende cardo non fatentis Europae,
Non diffitentis; sed ferentis Europae,
Et sic fatentis; Richeli, genus divûm:
Non te in tabella simplici tuo totum
Vultu intuemur, Trismegiste: personam
In qua triumphas triplicem, unicâ fronte
Reddat necesse est, quae tuam relatura est
Subire totam nata dextra naturam,
Et Galliam, et Te reddat, et tuum Regem.

17. Iun.

2) M.D., 117. Ook in klad, dat den datum heeft.

+ [krit] Achter vs. 3 staat in het klad nog de regel: Divûm incolentium, imperantium Divûm: - vs. 6 unicâ klad: tua in

(In Barlaeum) *³⁾.

Mouerat aestiuas inflatior Ya procellas,

Et poterat socio sic soror esse Mari:

Absque quod inflatae decor, in multiplice ruga

Quâ male visa fuit ringere, risus erat.

3) M.D., 103. Het HS. heeft geen titel.
De verzen, die thans volgen en van het teeken * zijn voorzien, behooren bij elkander; in M.D. heeft de serie het opschrift: ϓδροϕοβία Barlaei. H. schreef er in M.D. het volgende Argumentum bij:
Invitati Amstelodamo Mudam ab Hoofdio, loci Satrapa, Wicquefortius, Vossius, Barlaeus, Bartolottius, Bakius et Hugenius, pictâ phaselo, prosperâ tempestate Mudam delati fuerunt. A prandio primis tribus, adverso Zephyro, et Yâ flumine turbatiore, solvere timentibus, postremi cum uxoribus navigarunt. XIV. Kal. Sex. (19 Juli) CIƆ IƆC XXXVI.
Zie over dat tochtje naar Muiden nog Dagboek, 28; Epist. Barl., 674, en Hooft's Brieven, III, 148. Een overzicht van dezen poëtischen strijd vindt men in Oud-Holland, 1888, blz. 90, 91.
De volgorde der verzen, zooals H. ze in M.D. rangschikte, is behouden, zoodat een gedicht van Barlaeus dadelijk volgt op het vers van H., waardoor het werd uitgelokt.

[p. 6]

5

Cum saturis Mudâ monitis sex ire capellis,

 

Magna trias parvae noluit esse comes.

 

Vossius in dubio, et quidam, vix fortius, alter

 

Credere se notis non valuere Notis:

 

Barlaei ancipites Pirene pallida mentes

10

Impulit, exemplo creuit uterque pauor;

 

Ingemuit contempta suis Heroïbus Argo,

 

Nec tuba vexati tanta rudentis erat;

 

Vespera, si rubuit, rubuit pudibunda Batauos,

 

Pontigenas, Pontum posse timere viros.

15

Quaeque adeo socij tulimus, quae tota feremus

 

Natio, mas non mas damna poeta dedit.

 

De Graecis, age, de Latijs nego, credo docenti,

 

Quidquid siue jubes credere, siue vetas;

 

Sed Batauis, ignosce, potestas, Flacce, poetis

20

Quidlibet audendi non satis aequa data est.

 

Amsteldami uno spiritu decumbens. 20. Iul.

Barlaeus Zulichemj domino, ὑδροϕοβίαν exprobrantj *¹⁾.

Moverat aestivas inflatior Ya procellas,

Et socio poterat saevior esse Mari,

Absque quod inflatae furor, in multiplice ruga,

Qua male visa fuit ringere, terror erat.

Cum saturis Muda monitis sex ire caballis,

Parva trias magnae noluit esse comes.

Vossius in dubio, et jam nunc vix-fortior, alter

Credere se ignotis non voluere Notis.

Barlaej ancipites Pirene provida mentes

Impulit, aequoreos tunc timuisse Deos.

Si gemuit contemta suis heroibus Argo,

Nec tuba vexati tanta rudentis erat;

Vespera si rubuit: rubuit puduitque Batavos

Pontigenas Ponti spernere posse minas.

Quae nunquam socij tulimus, quae tota repellit

Natio, mas ter mas damna poëta timet.

De Graecis, age, de Latijs, age, credo docenti

Quicquid sive iubes credere, sive vetas,

Nam cunctis, ignosce, potestas, Flacce, poëtis

Tam temere audendi non satis aequa data est.

1) M.D., 103. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibliotheek.
Onder het vers staan de woorden: Cras altera mitterem, sed abeundum mihi Alcmariam et in agros vicinos. C.B.

[p. 7]

Forti viro C. Barlaeo *¹⁾.

Crediderim timuisse viros, tremuisse Poetas

Amstelios, salsum pectora salsa salum?

Crediderim siccus, cuius dux foemina facti

Sobria, idem potos non potuisse viros?

Scilicet. Unde tamen tam cauta libido timendi,

Tam subito madidis vatibus orta fuit?

Nescio; siue sciam, cupio nescire videri;

Nil mihi cum doctis unguibus esse volo.

Hoc liceat: dulces isthinc mea Muda lagenas

Obtulit, hinc salsas Ennosigaeus aquas;

Salse rei salsae vindex, ignosce roganti,

Truserit hic magis, an traxerit iste liquor?

22. Iul. currente rotâ inter Harlemum et Lissiam²⁾.

1) M.D., 104.

2) Onder het vers staat: Cras altera mittam.

C. Hugenio Neptunj et Amphitrites alumno *³⁾.

Cum tua te veheret velis audacibus Argo,

Cum veherent matres transtra superba duas,

Divisit sors laeva viros. pars horruit undas,

Pars tumidas secuit nescia mortis aquas.

Detinuit timidos Hoofdî tunc Suada poëtas,

Detinuit vates Heleonora suos.

Detinuit Susanna chelyn, quae passeris artes,

Quae cecinit doctas, Aulice scriptor, aves.

Si timui, tanto prudentia iuncta timorj est.

Si timui, iussus (crede) timere fui.

Si timui, si vela fui non vestra secutus;

Sic placui domino, sic placui dominae.

C.B.

Amstelod. VIII Cal. Sextil. (25 Juli).

3) Barl. Poem., II, 473; M.D., 104. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibl. Onder het vers staat: Cras altera reddam.

C. Barlaeo, forte viro, forti convivae *⁴⁾⁺.

Larga suos vacuis affudit Muda liquores,

Largior impletis praebuit Ya suos.

Amstelidae saturi multo inter pocula nisu

Cum, quibus expediat mergier, ambigerent;

Praeualuit cadus, et veteris vis condita Bacchi,

Displicuit Batauis publica vena meis.

4) M.D., 104.

+ [krit] vs. 6 publica vena eerst: amplior unda als in M.D. - vs. 6 and. lez.: Despiciunt Bataui publica dona mei.

[p. 8]

 

Successit, Seldene, labor contemptus; abhorret

 

Libero, amat clauso Belga natare mari.

 

Eodem die (22 Jul.) inter Teilingam et Hagam¹⁾.

1) Onder het vers staat: Cras altera mittam.

C. Hugenio convivae profugo *²⁾.

Cum dubias anceps traheret sententia mentes,

Et vellem, nollem Te, Zulecheme, sequi;

Me sequitur magni facilis clementia Vossî,

Inque meas partes mox Ioachimus abit.

Tres sumus excordes numero. tres torva timemus

Flumina. tres solito tingimus ora mero.

Tres fugiunt, nec sueta Ducis vexilla sequuntur,

Et sociam gaudent tres violare fidem.

Res omnes facit ista reos. peccavimus in Te,

At Satrapas, quo vos arguat, actor habet.

C.B.

Amstelod. VII Cal. Sextil. (26 Juli).

2) Barl. Poem., II, 474; M.D., 105. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibl. Onder het vers staat: Cras altera reddam.

(Ad Tessalam, de Barlaeo, amante strenuo) *³⁾

Thessala Barlaeo non nuper visa poetae,

Qualis amatori Iulia nostra suo,

Thessala Caninefas, seu Frisia dicier ambis,

Almerij pharos et fax animata soli.

Ibit amatorum, si vis non torua videri,

Per freta, per saeuos aemula turba lacus.

Ibit eo Zonam qui, nec se perdidit, ibit

Amstelidum crispis compta juuenta comis;

Ibitur inuitâ Superûm vi; si pauet omnis

Nauita, non rarus, faxo, natator erit.

Unus ut ignoscas orat, vir fortis ad arma,

Arma virûm, calamos, arma virûm, calices.

Nempe tuo vulnus rabiosa canicula vati

Fecit Amor; visâ saucius horret aquâ.

Si bibat hanc, metuit ne, quâ tibicine clares,

Marceat infami languida vena situ.

Denique si ventis placeat, sibi cautior inquit

Nec Veneris fractâ puppe vacare mori.

En quid agas? si qua spretae te injuria formae

Mordet, habe tecum lumina, conde facem.

3) M.D., 105. In het HS. heeft het vers geen titel.

[p. 9]

 

Non si tota micet, non si de littore clames

 

Blanda, veni, pretium nuda laboris ero,

 

Non si vere nouo, non si bene potus Abydo

 

Classe nouâ possit soluere, Seston eat.

 

25. Iul.¹⁾.

1) Onder het vers staat: Et altera et altera mittam.

C. Hugenio deorum Neptunj et Aeoli contemptori *²⁾.

Non me Muijda tui nuper tenuere liquores,

Non ea vis Bacchi, non fuit illa gulae.

Vt decuit, timui Superos, Tethijnque Jovemque,

Nec volui tantis obvius ire Dijs.

Hos, Vir dure, pius timui. nam piscibus aequor,

Non homini fallax destinat unda viam.

Si tua nacta fuit speratum audacia portum,

Fortunâ minus est, plus pietate regi.

C.B.

Amstelod. VI Cal. Sextil. (27 Juli).

2) Barl. Poem., II, 473; M.D., 106. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibl. Onder het versje staat: Cras altera reddam.

Amanti strenuo G. Barlejo *³⁾.

Pectoris heroi, quo non augustius olim

Intumuit, toto corripiente Deo,

Substitit ad primas, nullo discrimine, noti

Fluminis, ad primas vis labefacta minas:

Barlaeum excussit terror sibi, fortior omni

Vate, quod hic timuit, foemina fecit iter.

Credimus? an, quia distracto grauiore procellâ

Res cum Rhenano gurgite habenda fuit,

Spreuerit Ya tuas? potuit spreuisse videri,

Sed fuit haec lautae proxima causa morae:

Dixerit, ut motas adspexerit eminus undas,

Et nemus ingenti turbine, Muda, tuum,

Quo me cumque vocas, magni Maris arbiter, o nec

Crimine, nec, testor, carmine laese meo,

Fas sit non nocuo sibi consuluisse Poetae,

Fas sit ad incertam cautius ire necem;

Dum turbas irate foris, dum caerula late

Cana procelloso spuma colore tegit,

Intus ego spumas iterumque iterumque salubres

Hauriam et innumeros non numerabo scyphos:

3) M.D., 106, met den titel: G. Barlaeo, Prudenti Philosopho. Onder het HS. staat die titel ook.

[p. 10]

 

⁺

 

Donec ab ingesto tumeat vesicula Diuo,

 

Nec superet quo se suggerat Ya locus.

 

Sic ubi anhelantis lateri lethale carinae

 

Vulnus, et extremo forte furore dabis,

25

Naufragus hinc prodar tabulis licet, inde fluenti

 

Fune, meo certe non grauis utre ferar.

 

Quam bene virginibus comes it sapientia Musis,

 

Quanti Naturae noscere scita refert,

 

Quam bene librauit, quantâ ratione, nec ipsos

30

Quae Dij merserunt mergere posse Deos!

 

28. Iul.

+ [krit] vs. 28 refert M.D.: fuit

C. Hugenio navitae audaci et intrepido *¹⁾.

Vade per iratas, mi Constantine, procellas,

Vade per adversos, navita magne, Notos.

Haesimus in ripa. fateor. cur? damna timemus,

Quae medijs sensit dux Palinurus aquis.

Haesimus in ripa. fateor. cur? aequore mersa

Non didicit modulis dextra natare suis.

Haesimus in ripa. fateor. cur? nolo poëtis,

Nolo meis toties esse vocatus Hijlas.

Icarus Icario si fecit nomina ponto:

Fluctus Abydeno si fuit urna proco:

Si Tiberim sese iecit Tiberinus in ipsum,

Femina si Thracum nomina fecit aquis:

Si Sappho mulier saltus aggressa viriles

Non formidata Leucade mersa fuit:

Nil moror. hac pereant fama, quos poenitet aevi.

Non vacat, exemplo deteriore, morj.

C.B.

Amstelod. V. Cal. Sextil. (28 Juli).

1) Barl. Poem., II, 474; M.D., 107. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibl. Onder het vers staat: Cras altera reddam.

Ad Lesbiam larva tectam ne sole aduratur²⁾.

Quid pice sericeâ formosam lactea frontem

Lesbia, nube nigrâ condis utramque facem?

Redde diem coelo et mihi, personatula: iniquum est

Ne pereas uno sole, perire duos.

29. Iul.

2) M.D., 118. In 2 HSS.; 1 daarvan is op de Leidsche Bibliotheek In M.D. is de titel: Ad Lesbiam larvâ tectam, arcendo Soli.

[p. 11]

(Ad eandem)¹⁾.

Detrahe personam capiti, praepostera formae

Consulis, ut ne sis, Lesbia, nigra, nigra es.

Eodem die.

1) M.D., 118. In 2 HSS., beide zonder opschrift.

(Ad eandem)²⁾.

Si faciem ne qua penetrabile sidus adurat

Velari crasso tegmine cauta studes;

Me miserum quae larva teget, cui frigida frontem

Ambusto duplici, Lesbia, sole feris?

30. Iul.

2) M.D., 118. In 2 HSS., beide zonder titel.

C. Barlaeo ὕδραν τέμνοντι vires novas *³⁾.

Quae de virtutum serie fortissima virtus,

Claudier heroö non satis apta pede,

Fornicibus tonat alta cauis; ubi pulpita doctor

Igneus Herculeo, dixeris, ore quatit,

Supremis habitasse labris conuicta, docentem

Pallida, si quatiant ventus et unda, fugit:

Eluit unda, efflant Zephijri quod ahenea dicas

De bis ferrato prodere verba sinu.

Sic studijs impallescunt? hos barba tremendi

Fulminis, hos animos sub grauitate fouet?

Cessit palla togae; poterit toga cedere pallae,

Et mea semimatres stringere vitta comas,

Quin jam laurigerae scandent subsellia matres

Et noua doctorum foemina doctor erit,

Vel facere instituant quae se docuere suosque,

Vel, quae non perimant facta, docere viri.

Tam fera Barlaeo mater Barlaea pauenti

Scommata, non ego, ne decipiare, dedit.

Placasti, confesse, Iouem; magis ardua restat

Pugna, satisfieri nunc sibi Iuno petit.

4. Aug.^ti

3) M.D., 108, met den titel: Susanna van Baerle, Vxor Hugenii ad Barlaeum.

Ἄριστον μὲν ὕδωρ. Ad Susannam Barlaeam C. Hugenij conjugem, cum per latus mariti C. Barlaeum, ob aquarum metum, acrius impetijsset. I⁴⁾

Plus audes, Barlaea, viris. plus ausa fuisti,

Plus animi, quam nos, mascula mater, habes.

4) Barl. Poem., II, 475; M.D., 108. Naar het HS. van Barlaeus op de Leidsche Bibl., evenals de 4 volgende verzen.

[p. 12]

 

Erravit Natura parens, cum condere Te, Me

 

Vellet, et in tanta culpa parente fuit.

5

Illa tibi grandes animos studiumque virile

 

Indidit et voluit viribus esse marem.

 

At mihi femineos animos pectusque remissum

 

Dum dedit, hac fecit conditione virum.

 

Ista mares tibi causa dedit, natosque virosque.

10

Dum mea femineo syrmate tecta strepunt.

 

Hinc fluctus, hinc spernis aquas animosa, Notosque.

 

Virque Deos contra, femina sola viro es.

 

Me mea dum negat esse virum formido; vocarj

 

Iam barbata tibi femina promereor.

Ad eandem. II *¹⁾.

Succubui generosa tuo Barlaea marito,

Et dedimus victas, clara virago, manus.

Nunc chartis ovat ille meis, victoque poëtae

Exprobrat, et me vult succubuisse Tibi.

Cedo iterum intrepidaeque volo succumbere matrj,

Et Constantinae laudibus esse minor.

At si forte tuâ est potior mea causa; pudoris

Hoc etiam fuerit dissimulasse mej.

1) Barl. Poem., II, 475; M.D., 109.

III *²⁾.

Roma stupe. de me victrix iam nupta triumphat.

Fortunae nunquam sors fuit illa tuae.

Captivus, victusque trahor. mihi scommata mater

Obycit, et salso perfricat ore Scholas.

Tanti undam timuisse fuit. me mergite fluctus,

Mergite vesanos pontus et Ya metus.

Vlterius nolo proprio superesse pudori.

Infamis tanto crimine fama mihi est.

Scilicet, ascendet doctorum pulpita mater,

Et timidas cupiet vitta docere togas.

Peccavi, Superi. sexum mutate timentis,

Vestiat ignavos pallida palla pedes.

Aut si Barlaeum cupitis me recta docere,

Signa gerat sexus tanta magistra mej.

2) Barl. Poem., II, 476; M.D., 109.

IV *³⁾.

Orta mari Venus est. Veneris Barlaea propago est.

Quid mirum? nullas si timet uxor aquas.

3) Barl. Poem., II, 476; M.D., 110.

[p. 13]

 

Formavit tellure senex mea membra Prometheus.

 

Quid mirum? terrae si sua terra placet.

5

Nec culpa est, timuisse: nec, has sprevisse procellas,

 

Nempe suo duplex causa probata Deo est.

Ad Hugenium *¹⁾.

Si fatear peccasse viros, si prodita facti

Causa, satisfactum non sibi Iuno putet.

Si vere Phrygias, at non Phrygas esse poëtas

Eloquar, haud factum sit tibi Iuno satis.

Si potui placare Iovem tot versibus, esto,

Thure satisfactum non sibi Iuno putet.

Si regeram toties, cras altera et altera reddam,

Crede, satisfactum non sibi Iuno putet.

Si scribam pelago matres perijsse maresque

Saepe, satisfactum non sibi Iuno putet.

Mollia Barlaeae tu suggere verba maritae,

Mollibus hanc ipsam saepius abde iocis,

Suaviter arride: nutu testare, quid optes;

Tange verecundos, navita magne, sinus;

Basia basiolis superingere mille, vel ultra;

Crede, satisfactum tunc sibi Iuno putet.

C. Barlaeus

Hydrarum domitor debellatorque ferarum,

Amstelod. VIII. Sextil. (Aug.)

1) Barl. Poem., II, 476; M.D., 110.

Ohe jam satis est *²⁾⁺.

Iambe claude, miste non claudo, veni,
Compone dissidentium Poetarum
Composte litem; sicca lis, vinosa lis,
Lis salsa, lis non salsa, de salo exorta est:

Yâ fremente, turbido Mudae sinu
Spumâ tremendi gurgitis, sub-infesto
Vitam Ennosigaeo credidit Hugens, suae
Maritus et malus poeta Barlaeae,
Ac, si vocarent fata, supremae diem
Adiuit horae ab Hoofdio renitente,
Miratus ullum posse tam dubiâ die
Timere, nec timere poculis, mergi.

2) M.D., 112. In 3 HSS.; 1 daarvan is op de Leidsche Bibl. Het klad heeft geen opschrift. In 2 HSS. en M.D. staan vs. 5-12 en vs. 13-20 naast elkander.

+ [krit] vs. 4 de salo klad: talis - vs. 11 dubiâ klad: suda

[p. 14]

 

⁺

 

Baccho fremente, turbidâ Mudae domo

 

Spumâ bibendi gurgitis, subingesto

15

Gulam Lijaeo credidit sugens, parum

 

Marinus, at bonus Poeta Barlaeus.

 

Neque, ut vocârint fata, supremis diem

 

Abrupit horis Hoofdio propinanti,

 

Miratus ulli posse tam lautâ die

20

Vacare, nec vacare poculis, mergi.

 

 

 

Iambe claude, miste non claudo, cui

 

Palmam dicamus e duobus athletis?

 

Quin ambo censeantur in causa pari,

 

Si spreuit hic, ubi ille contempsit, mori,

25

Si constat ambos nauigasse

 

Constanter.

 

9. Aug.

+ [krit] vs. 15 parum klad: minus - vs. 21 claudo klad eerst eveneens, dan: claudis als in M.D. - cui klad eerst eveneens, dan: utri als in een 2de HS. en in M.D. - vs. 24 en 25 in het klad in omgekeerde volgorde.

Susanna Barlaeus Caspari Barlaeae, satisfacienti *¹⁾⁺.

Barbata doctor, succube, ignauâ pedes
Vestite pallâ, de Promethei senis
Luto loquaci massa, terra territa
Liquore noto, terra nascentis Deae
Concussa cunis. euge basiantium
Non false Rhetor, qui sali salem fugis,
Quidquid mereare, mas miselle, mas Mari
Impar marique, nolo nescias tuas
Conuicte laudes: Teste Mudâ praedico;
Ubi res virum poposcit, et grauior scyphus
Argo natante grandior clauâ scijphus
Hydram domante, dexteram Alcidae noui,
Edico Mudâ teste, Fecisti satis:
Ubi causa vatem, causa non fortis viri
Fortem patronum, teste Mudâ praedico,
Edico et Hagâ teste, Dixisti satis.
Expecto mandes an satisfactor, satis
Fictor, satis victor, satis vector, satis
Hector vocari, doctor an dictor velis.

11. Aug.^ti

1) M.D., 111. In 2 HSS.; 1 daarvan is op de Leidsche Bibl.

+ [krit] vs. 7 mereare M.D.: merere

[p. 15]

Huijgens straet. Hugeniana¹⁾⁺⁺.

Innumeris aliae jactent sua compita tectis,

Quod stupeant magis hic ciuis et hospes habent:

Vna domus, paries uni quam nectit equili,

Absoluit, quâ non pulchrior una, viam.

16. Aug.

1) M.D., 212, waar het versje, dat tot de serie Haga vocalis behoort, geen titel heeft.

+ [krit] Bij vs. 3 in M.D. in marg.: Media est via inter anteriorem et majorem Sylvam. - Hugenii.

+ [krit] vs. 4 pulchrior eerst: amplior als in M.D.

De warande. Vivarium²⁾.

Quae quadrupes multo quondam mihi fecerat antro,

Incola sanasti vulnera multe bipes.

Plaudat quisque suae: mea non ingloria laus est,

Hic habitare homines, hic habitasse feras.

16. Aug.^ti

2) M.D., 225. Het versje behoort bij Haga vocalis.

Pluvia post ardorem solis *³⁾.

Quaeritur insano Phoebus quam torruit aestu,

Ut fuerit pluuio vespere lota dies?

3) De versjes, die nu volgen en die met een sterretje zijn geteekend, behooren alle tot Constantini Hugenii Meteorologiae peripateticae, adversus Aristotelem Liber singularis. Munera nondum intellecta Deûm. Ad summum Philosophum et Poetam Casparum Barlaeum (M.D., 119-134).
Van Baerle was juist hevig aangevallen (zie Oud-Holland, 1888, blz. 91, vlgg.) en H. droeg hem nu dit werkje op. Hij deed dat met den volgenden brief (M.D., 121): Barlaeo.
24 Octob. Sprangae in castris. 1636.
Dum te tenebrio male feriatus exercet, Barlaee doctissme, quod cur tam obstinate me celaueris nondum capio (nisi me Anonijmum illum suspicaris) ego me ad exercitum, et, ecce, tecum exerceo. In noua fert animus. Libuit a via diuertere, et in majestate sua naturam ludos facere. Iudica quo successu. nec parce immanibus ausis. Paucorum dierum iste labor et castrensis, quid autem labor? feriae fuerunt, ambulanti a meridie, pediti vel in equo, succisae, sicut meus est mos. Aduerte, si tanti est, an satis ἐπιτηδείως, satis alibi venuste vel acute nugatus sim. fuit, ubi in specioso paradoxi commento desudaui; nonnullis facile defunctus. verba utique ad praeuisam rem praecipiti venâ quam copiosissime et quasi ἐκ χειμάρρου prouoluta sunt. congruis, Latinis, pressis adeo et neruosis cum cura uti conatus sum, saluo, quantum potui, cuiusque rei charactere. Rogaui ne parceres. parce tu scriptori tamen ab ope hic librorum destituto, aulico et occupato. a quo inter omnes conuenire, nullam rem bene exerceri posse, non eloquentiam, non liberales disciplinas, legisti apud philosophum, qui, si Hispanos audias, ad Aebucium Liberalem septem libros scripsit de Veneficijs. nam crudeli populo scilicet veneficium pro Beneficio est et si res postulet atrocissimum facinus diluitur linguae lapsu. Ama me et vale, cum amicis Vossio, Vicquefortio, Vondelio, et si ruri non est humanissimo Hoofdio. Sprangae in Castris IX^o. Kal. Nou. CIƆ IƆC XXXVI.

[p. 16]

 

Occurrit ratio. grandi conamine coelo

 

Ridenti lachrimas exiluisse puta.

 

In castris prope Heusdam. 6 Sept.

Rubor vespertinus *.

Qui sub nube niger piceâ quasi luxerit aether¹⁾,

Vespere praecipiti si rubet, unde rubet?

Conuictus peccasse, rubet pudibundus, et ultro

Crastino, ait, voueo, sole serenus ero.

In castris Sprangae 10. Sept.

1) In marg.: Εὔδια, λέγετε; πυρράζει γὰρ ὁ οὐρανός.

Rubor matutinus *.

Unde dies roseis aurorae tota quadrigis

Mane rubens, madido turbine²⁾ sera pluit?

Potus enim qui mane rubet quocumque liquore,

Non dubie toto vespere micturiet.

11. Sept.

2) M.D.: vespere

Hirundo humilis *.

Si ruet in terram de coelo proximus imber,

Cur nondum madidae proxima hirundo volat?

Praesentes adeo rata quas bene praeuidet undas,

Iam natat, aut, ad humum prona, natare parat.

11. Sept.

Anas se proluens *.

Quae toties se mersat Anas, praesagula, toto

Vertice, sic, inquit, tota madebit humus.

11. Sept.

Pavo querulus *.

Quid fera praesagit quae se Iunonia moeste³⁾

Inuocat, et planctum planctibus addit auis?

Praesagit miseranda, quibus, quâ sicca superbit,

Iam jam deciduis pluma madebit aquis.

11. Sept.

3) In marg.: Pauonum quoque fera natura est. Inst. de Rer. diu.

Crepitus operis intestini *.

Intestina crepant murorum robora, grandi

Turbine, turbato grandine terra tremet.

Horribiles instant straturi caedua venti;

Quis concussa metu pedere ligna neget?

Ibid. 12. Sept.

[p. 17]

Lucerna crispa *.

Unde, gelu fluuijs instante, volubile seuum

Cincinno lychnos induit Ionio?

Qui flammae¹⁾ damnatus erat, jam denique cristam,

Seruandus fido frigore, tollit adeps.

Ibid. 12. Sept.

1) M.D.: flammis

Luna pallida *.

Obtinet antiquum, si, quod venator, arator,

Nauita, pastor ait, pallida Luna pluit.

Testis es, Actaeon, quantas, pallore feroci,

Irâ siue metu, Cynthia²⁾ fudit aquas.

Ibid. 13. Sept.

2) M.D.: Delia

Stellae scintillantes *.

Quae graue scintillans portendit ab aethere frigus,

Iam descensuro frigore stella tremit.

Ib. 14. Sept.

In easdem amantis *.

Si scintillantes portendunt frigora Stellae,

Illa nimis dubiae sortis imago meae est.

Cum risu micat insolito, si frigore amantem

Non ferit, aut ferijt Polla, ferire parat.

Ibid. 14. Sept.

(In aulum)³⁾.

Aulus dierum plenus, adjici nihil
Desiderat caussâ suâ, sed filij:
Huic senex prodesse, non sibi, cupit.
Quod viuit Aulus, liberaliter facit.

23. Sept. Sprangae in castris. extemporaneum.

3) M.D., 118. In het HS. heeft het versje geen titel.
Bij vs. 1 in marg.: Sen. ep. 98. Boven het versje staan Seneca's woorden: Nam ipse vitae plenus est, cui adjici nihil desiderat sua causa, sed eorum quibus utilis est. Liberaliter facit quod viuit.

Aranea prodiens *.

Sudabit paries, et erunt mox flumina rimae:

Submergi metuens prodit araneola.

Ib. 24. Sept.

Luna rubicunda *.

Luna rubet. quid tum? cras a tibicine disces

Quam res sit vero congrua, flare rubram.

Ib. 24 Sept.

[p. 18]

Luna alba *.

Pallida luna pluit, rubicunda flat; alba quid? omnes

Dixisti; superest, alba serena siet.

Ib. 24. Sept.

Nebula ascendens *.

Sol sitit, et nimias (premit ipsos crapula diuos)

Iam jam cogetur reddere potus aquas.

Ib. 24. Sept.

Pluvia et tempestas post tonitrua *¹⁾.

Nescitur coeli cur diluat unda fragorem?

Ambigitur cur hanc flamina discutiant?

Iuno Iouem saturum tonitru grauis increpat: ille

Mingit²⁾, et his, inquit, flamma residat aquis.

Quid soror et Conjux? rabido suspiria nisu

Efflat. hic est quo tu turbine, nauta, peris.

Ib. 27. Sept.

1) M.D.: Tonitru, Pluvia, Tempestas.

2) M.D.: Mejit

Nebula descendens *.

Prouocat audaci superos certamine Titan,

Quantas de terra tollere possit aquas.

Excidit ingens urna deo: ridetur ab omni

Coelite: non niteat laetior illa dies?

Ib. 29. Sept.

Ignes fatui *.

Quid fatuos ignes memorabo? spectra? vapores?

Nescio. si taceat Iulia, dicat amans.

Ib. 29. Sept.

Nix *.

Quae sit origo Niuis, si non bene creditur ardens

Diua reo barbam vellere Iuno Ioui?

Mollius hoc. tonsore deum properantius uti,

Furtiuis auidum basia ferre toris.

Ib. 1. Octob.

Grando *.

Compactâ diuis manibus niue ludere potos

In Coelis, acri frigore, dico deos:

Illa per aetherios praeceps, ubi soluitur, ignes,

Gutta fit. hinc nostro frigore Grando coit.

Ib. 3. Octob.

[p. 19]

Glacies et eiusdem solutio *¹⁾.

Frigore durari fluuios concedo Stagirae:

Qui coeant, sanus nemo sat explicuit.

Explico: dum fugiunt tremulae, sine veste, misellae,

Exiles, atomae frigora particulae,

Concurrunt, veluti se, tempestate coortâ,

Muta, pecus mutum, mutua turba tegit.

Compressae faciunt quantum testudine factâ

Tu, Romane. ferunt quadrupedem, arma, viros.

Mox ubi anhelantes nimio sudore liquescunt,

Soluitur acris hijems, effluit unda vitro.

Discite nunc scioli caussam, cur proximus haeres

Debeat extremi frigoris esse calor.

Ibid. 6. Oct.

1) M.D.: Glacies.

Sol, stellae, luna *.

Vana facem Coeli finxerunt saecula Solem,

Vana quot astrorum lumina, tot faculas.

Usque adeo diuorum epulas agnoscimus omnes,

Nemo nec Ambrosiam judicat igne coqui?

Sol focus est Iouis, est ingentis nempe culinae;

Caetera Stellarum turba, Deûm foculi.

Luna minus dubie superarum peluis aquarum;

Hoc coenaturus Iuppiter aere lauat.

Ib. 7. Oct.

Iris *.

Cum tot sustineas ac tanta negotia, Coeli

Nuncia, curvatam pondere non stupeo.

Quod vario vultu es, miror minus; omnia Diuis

Vt referas, omni fronte parata venis.

Hinc suffusa pudore rubes, hinc candida risu,

Alba metu, flauâ concita bile micas.

Hinc viridi spem fronte refers, hinc caerula tollis,

Vxor Aristarchi veste, colore, statu.

Qualemcumque voles da, Quintiliane, colorem,

Vna datis vna concolor Iris erit.

Ib. 9. Oct.

(Ad Barlaeum) *²⁾.

Dogmata scrutanti male vestigata Stagirae:

Non Samio, nec per somnia, visa seni,

2) M.D., 122. Het vers is eene opdracht van de Meteorologia. In M.D. volgt het gedicht op de opdracht in proza (zie blz. 15, Noot) en heeft tot titel: Ad eundem.
In het HS. in marg.: Audiamus et nos aliquid animosi, simus inter exempla. Bij vs. 14 in M.D.: De quo lib. II.

[p. 20]

 

⁺

 

Digna focis et auis et libertate Batauâ,

 

Sin mauis, Batauâ simplicitate, loquor.

5

Quis mea, quis veterum, quis tu, Romane, quis Hellen

 

Ingenij subdas libera colla jugo?

 

Excidit, haec leuiter tentanti, mascula casu

 

Dictio et audaci punxit aculeolo:

 

Mollior, et quasi de sexu sequiore secuta est

10

Altera, dum vati languida vena stetit:

 

Hinc descenderunt similes longo ordine nati.

 

Fecerunt mas et foemina progeniem.

 

En jocus est, Barlaee, breuis contempta freti sors,

 

Et furor aestiui velificatus Yae:

15

Haec praeit audendo pictoribus atque Poetis,

 

Hanc, ignosco, licet sero sequare ratem.

 

Sprangae 10. Oct.¹⁾.

+ [krit] vs. 9 sequiore M.D.: inferiore

1) H. schreef het vers den 9den Oct., maar voegde er den 10den nog 6 regels in.

Pluvia *.

Unde ruit superis tantus de sedibus humor²⁾?

Credite³⁾, si turpe est mejere, flere Deas.

Ib. 11. Oct

2) M.D.: imber

3) Credite and lez.: Assero als in M.D.

Stella volans *.

Stare loco nescit, nec in una sede moratur:

Si non decipimur, lumina, Stella volat.

Nauta caue: cras non dubie dominabitur undis

Qui jam descendens sidera turbo quatit.

Ib. 11. Oct.

Ad ensem meum⁴⁾.

Humanum fugio, vel justâ caede, cruorem:

Non illâ uictor conditione siem.

Laede lacessitus Laedentem, ut Laedere cesset;

Si me defendis, fide, satis furiae est.

13. Oct. Sprangae.

4) M.D., 115. In 2 HSS.

Terrae motus *.

Si pereant quae nascuntur, par pondus ubique,

Semper, et aequali robore Terra ferat.

Sed perstant quae nascuntur, resolutaque durant

Quae quacumque tui prodiga Vesta paris.

[p. 21]

5

Et bene miramur, si mole molestâ, ut iniquâ

 

Mente sub ingesto pondere Asella, gemis?

 

Nec male miramur, si, qua praecordia tendis,

 

Concutis ingentem mota superficiem?

 

Ib. 14. Oct.

Parelij *.

Sol genuit Soles, vitiatâ nube Puellâ:

Fortiter hoc: sed jam jam Pater orbus erit.

Quam similis Diuo est turpissima bestia¹⁾! fallar,

Ni nimis hos foetus, Phoebe, fouendo necas.

Ib. 15. Oct.

1) In marg.: Simia quam similis turpissima bestia nobis. Enn.

Cometa *.

Qua prodis, crinite, palam est, insaniet orbis,

Plurimus incendet pectora nostra furor.

Si dubitat quis, es indicio, qui, vertice raso,

Sic furis, assumpto, Galle, capillitio.

Ib. 15. Oct.

Planeta *.

Aio Stagiritam, quae tam vaga in aethere Stella est;

Ambulat atque errat cum duce Aristotele.

Hoc ridere juuat: quasi nollet cedere Coelo²⁾,

Septem Planetis³⁾ Graecia clara fuit.

Ib. 16. Oct.

2) cedere Coelo M.D.: et ipsa Planetis

3) M.D.: Esse minor, septem

Dies. Nox *.

Nocte dieque vices rerum Natura notauit:

Moerorem tenebris, lumine laetitiam.

Quis pudor est, semper tirones discere, quae nos

Nigra docet nox, et candida quaeque dies!

Tandem nec puero, nec iniquâ mente ferendum est,

Quod toties aequâ, nocte dieque tuli.

Ib. 17. Oct.

Eclipsis solis *.

Phoebus amat, calidusque suam nunc Daphnida, Vestam

Ambit et insano deperit intuitu.

Diua soror, si vel casu, vel amantibus obstat

Inuida, nec limos virgo procantis amat,

Liquitur ille, aiunt, animo, fert fronte dolorem,

Aeternam nubes abdit opaca facem.

Me ratio diuersa regit: jubet, aio, Sorori,

Vt Speculum incompto commodet: illa venit,

Adstat, et aversam terris se praebet amanti,

Diuinâque Deum proxima fronte refert.

[p. 22]

 

Hic obiter te, Phoebe, vides, obiterque recenses

 

Quam vaga currenti miscuit aura comam.

 

Tandem compte redi: rogat hoc quae se nec amantem,

 

Dum te non illam tu proce, Vesta videt.

 

Ib. 17.

(Ad Barlaeum) *¹⁾.

Censor seuerae veritatis, arbiter
Seuere falsi; fabulantem fabulas
Suffer poetam, parua dicendis mora est,
Parua audiendis, veritati nec jocum,
Nec verba vim factura nosti. scilicet
Sic viuitur, Barlaee, sic victum est diu,
Fuco placetur, veritas odium parit,
Aut fallere aut falli student homunculi;
Ad falsa proni, ad veritatem nauseant.

Sprang. 18. Oct.

1) M.D., 122, met den titel: Ad eundem. Ook dit versje is eene opdracht van de Meteorologia.

Ad amp. virum I. Mijropum camerae fiscalis Hollandiae assessorem, cum superius epigramma misisset²⁾.

Quae, triplici carbone, viro sanata puella est,

Non tribus illa locis, quattuor aegra fuit.

Pistillo, non Pastillo medicamur: abite

Andromachi, anguillâ est vipera victa mari.

Esto procul qui nos torsit crudelis amaror,

Suauia se ingratis praeualuisse probant.

Oppugnata viro, victrix ouat aegra valetque.

Non haec Andromachi Theriaca, Andromachae est.

His tam compositis opus ingredientibus, uno

Sponsula decidens ingrediente redit.

Tu tamen, haec, Mijrope, caue mijsteria pandas:

Est omni grauior ulcere Pestis, Amor.

Quod si crebra nouae vulgatur fama medelae,

Omnis in hos medicos aegra puella ruet.

Sprangae in castris. 18. Oct.³⁾.

2) Barlaeus had een gedicht geschreven: In Ancillam mihi notam, quae peste tribus locis affecta, et in hortum deportata, Iuuenj Amatorj, cui desponsata erat, singulis noctibus condormiuit, et Illaeso Iuuene conualuit. Van dit vers, dat niet gedrukt is, zond Van Mierop een afschrift aan H., die het beantwoordde. Jacob van Mierop, werd den 3den Aug. 1631 (zie Dagb., 19) van ‘Auditeur der Kamere van de Reeckening’ benoemd tot het ‘Reecken-meesterschap’ (zie Resol. Holl., 1631, blz. 92). Hij was van wege de Ridderschap in de Rekenkamer benoemd en trad dus niet, als de andere leden van dat college, na 3 jaren af. Van Mierop was bevriend met H.

3) H. schreef het versje den 12den, maar voegde er den 18den nog 6 regels in. Onder het gedicht schreef hij Anonijmi.

[p. 23]

l'Estrappade¹⁾.

Hos etiam fortuna rotas: tolluntur in altum,

Praecipites lapsu quo grauiore ruant.

Sprangae in castris 18. Oct.

1) M.D., 115. In 2 HSS.

Eclipsis lunae*.

Iam furit, atque alias alio sub cardine fratrem

Cynthia nugatur quaerere amicitias.

Postremo, si lumen, ait jam turbida, pergis

Usque tuum Terris condere, condo meum:

Et latet, et (tantaene animis coelestibus irae!)

Ut lateat, multâ se pice foeda tegit.

Ridet ad haec radio frater, rabidaeque liquatâ

Cum pice personam detrahit: Illa nitet;

Ut niteat (tantâne deas leuitate moueri!)

Proxima ridentem rursus adire parat.

Quam bene cum terris agitur, quod, gratia quantum

Rara, duos inter sit breuis ira Deos!

Ib. 18.

Maculae lunares *.

Unde, rogant pueri, maculata est Cynthia? non hoc

Solis ab intuitu fusca puella roget.

Ib. 18.

Maculae solares *.

Sunto, quibus commenta placent, maculae, astra, vapores,

Quae medio Lyncei, non ego, Sole notant.

Si quid inest, quod adhuc nequeat cataracta vocari,

Audiat Hippocrates, Gutta serena mihi est.

Ib. 18. Oct.

Pluvia post paraselenen *²⁾.

Consulit oppositam de se sibi Delia nubem:

Hinc illinc Diuae virginis ora nitent.

Compta lauat faciem. faciem lauat umbra vicissim,

Dumque pari nos et se lauat imbre, perit.

Ib. 18. Oct.

2) M.D.: Paraselene, ante Pluviam.

Virgae ante pluvium *³⁾.

Multo fune Dijs Titan tentoria tendit:

Mortales moniti tecta subite, pluet.

Ib. 19. Oct.

3) M.D.: Virgae.

[p. 24]

Corona circa lunam *¹⁾.

Sola Deas inter coelestem Iuno coronam

Induit: haec regni cum Ioue signa gerit.

Quam tu; virgo deas inter, nec imago coronae est.

Usque adeo laudem corporis umbra ferat?

Quâ te cingis, aqua est: metuens Actaeona, ut olim,

Pallida, at in coelis tuta lauabor, ais.

Ib. 20. Oct.

1) M.D.: Halos. Corona circa Lunam.

Lancea *²⁾.

Εὐδία, mortales, pacem praedicimus orbi:

Usta deo Marti lancea displicuit.

Ib. 20. Oct.

2) M.D.: Lancea ardens.

Chasma *.

Terribilem coelo foueam suspecto sereno.

Quis quid, ubi, quantum dixeris esse rei?

Nescio, nec pudor est: coelesti lumine cernit

Quae superant coeli sidera sola Fides.

Ib. 20. Oct.

Lis venatoria.

Fugit et euasit lepus inter crura puellae;

Illa feram stricte clausit utroque genu.

Controuertenti, praedam mihi vindico, dixit,

Priscâ Dianae lege: Pilosa pilo.

Panderen in castris. 20. Oct.

(Apophthegma morionis)³⁾.

Morio stultorum simulauit spargere sulco
Semina. quaerenti, quid ni sereret sapientum?
Non isthaec, non omnis, ait, fert omnia tellus.

Pander. 20. Oct.

3) M.D., 113. In het HS. heeft het versje geen titel.

Lapis fulminaris *.

Dira Iouis jussu cudenti fulmina Fabro

Excidit incauto malleus, an cuneus?

Neuter. ab intacta tentauit rupe fauillam,

Primus ab infracta desilit iste lapis.

Ib. 21. Oct.

Pruina *.

Terra tepens, ne putrescat, cum carne saliri

Postulat; hac hijemem prata bouesque ferunt.

Sal faciunt Sol atque Salum, facit Ignis et Aether,

Ipsa vaporando terra salina sibi est.

Ib. 21. Oct.

[p. 25]

Ros *.

Accipe posteritas, quod se sciuisse nepotes

Gaudebunt, se non scîsse puderet auos.

Sidera sudarunt nocturno lassa rotatu,

Dum procul est Phoebi qui voret ignis aquas.

Inde graues udo ceciderunt aethere stillae,

Inde frequens omni gramine gutta sedet.

Ib. 22. Oct.

Draco volans *.

Hic est, Astrologi, caput, hic est cauda draconis:

Vestra nec ignoro somnia, nec patior.

Longa decussari vobis, non lata, videtur

Linea? Iam non est linea, jam nihil est.

Ib. 22. Oct.

Ventus *.

Est vento leuior quae de spiramine venti

Hactenus in vulgum didita causa viget.

Discite doctores: quibus hic agitamur, anheli

Naribus expirant flamina Solis equi.

Ib. 22. Oct.

Sidus Helenae. Castor cum Polluce *.

Inclamata diu Tethijs dormitat, et uno

Spernit adhuc miserûm lumine coeca preces.

Evades Palinure, ambos patefecit ocellos;

Iam vigil effraeni vincla datura mari est.

Ib. 22. Oct.

Ignis lambens *.

Si de nocte cui, fato crescentis Iuli,

Visa fuit summas lambere flamma comas.

Est qui de nobis exit collectior ignis,

Obuius insurgens frigori, ut interimat.

Ib. 22. Oct.

(Nix) *¹⁾.

Lana fouet pecudes, algens Niue Terra fouetur.

Credite, si tepida est Lana, calere nivem.

Ib. 23. Oct.

1) H. schreef dit distichon onder het op blz. 18 afgedrukte versje op hetzelfde onderwerp. In M.D. staat het daar ook onder, met den titel: Eadem.

[p. 26]

[Iamque opus exegi quod vel leuis ira Stagirae]

Iamque opus exegi quod vel leuis ira Stagirae *¹⁾
Vel poterit verum et nouitas abolere trimestris.
Cum volet ille Deus qui animi, qui corporis hujus
Iura tenet, certi spatium mihi finiet aeui.
Parte equidem non hac meliore per ima perennis
Astra ferar; nomenque erit ut vaga nubila nostrum.
Quâ patet indomitis Hollanda potentia terris
Nullius ore legar, quin haec per saecula fame,
Si quid habent falsi, lectorum scripta peribunt.

Sprangae in castris. 23. Oct.

1) Met dit vers eindigt het werkje. En H. voegde er later nog den volgenden brief aan toe (M.D., 132), waarvan het klad bij de Epist. Lat., het net op de Bibl. der Amsterd. Universiteit wordt gevonden.
barlaeo.
Si Meteorologiam meam, ambitiose nomini tuo nuper inscriptam, nondum accepisti, minus damni est quam si te Tineae ad coenam vocauerint, raptum alio ex condicto; Mudam puta, vel ad Vossium, Wicquefortium, Baeckium aut Vondelium, omnis homines qui se praestare student caeteris animantibus. et si quid sane Tabellarius sapuit, jam in Mijropolio legor grauis autor, vel turis piperisque sum cucullus, vel scombris tunicas dedi molestas. Sin tradidit ille illustres paginas, Barlaee mi, facinus mehercule te dignum facis, et sacri Codicis non immemori lectore, qui stulto non respondeas in stultitia sua. Anonijmum si sic excepisses, dubitare possem an non melius tibi consultum esset, nisi obstarent quae notasti obiter, multi ponderis argumenta. quibus cum accedunt Herculea illa, quibus, lacessite pugil, amentem jugulasti atque adeo merentem, (ut qui in Sacris quae profiteri fertur, voluit videri non legisse τὸ, μεταξύ σου καὶ αὐτοῦ μόνου) assero et fatentur omnes boni, interfuisse tua et amicorum ne hoc impune ferret. Prostrato, mihi denique illudere libuit, et leonem, ut apud Senecam est, subulâ impetere. facit huc epigramma, quod in capite inuenies nonnullorum, quae his addidi eiusdem farinae. Si inspicere singula dignaberis in castris vel itinere omnia memento nata. excepto uno quo, Realium alloquor, eximium, ut nosti, virum, qui nunc ingentis rei, et suâ curâ dignae procurationem obit. In illo, et caeteris, futilis venae meae genium agnosces. quo cum delectari te tamen, pro humanitate tua, professus sis, etiam hoc aere, nomen aureum quo me obligasti, dissolui patere. Loquor nunc de tot selectissimis delicijs, quibus tu me partim, partim tuo nomine, cuius ille tui verax et perpetuus praeco est Wicquefortius impertijt. Inter illas quoties attentionem pasco, repeto eiusdem Senecae luculentum illud et subacto aulico, an subtili oratore, dignum: Quocumque, ait, (nescio nunc quo loco) oculum miseris, id tibi occurrit, quod eminere posset, nisi inter paria legeretur. Nobilis et arguta laudandi ratio. At, Amice, si te legat, ne hac quidem sibi satisfaciat. De me, ut porro silere pergas, sincere postulo. placet merenti poena, prae encomio, quo me in ruborem agis, dum anguli nimirum acuti cum obtuso comparationem longe venustissimam praepostere nobis applicas. Rursus in verba Senecae impingo. Acumen epigrammatibus meis adscribere voluisti. Audi Philosophum, caeteris, si quid video, extantem, quantum de cupresso inter viburna scriptum est: Acuta, inquit, sunt ista quae dicis. Nihil est acutius aristâ: quaedam inutilia et inefficacia ipsa subtilitas reddit. Hac aristâ, quasi virgulâ, crede, mi Barlaee, saepius me castigo; et si quid casu opportuni excidit, quod, nondum refrigerato inuentionis amore, plausum inuentori eripiat, aliunde me intueor, et numquid me, inquam, induo in artificij veternosissimi nodos? Sed haec Senecae item, ni fallor, dictio est: nisi finem facio, totum hodie recitabo. neque enim diffiteor perpetuo mihi obuersari sapientissimum mortalium, cuiusque unius gratiâ laxius otiari optem, quam nunc per istud licet, quo mihi cum officio luctandum est, quia semel recepto. Neque enim fefelli, cum in castris me quam densissimis occupationibus distrahi clamaui, et hac nonnihil veniae apud literatos promereri. Solo ultimo bimestri inuenio et stupeo, et indignor, scripsisse me vario sermone ad CCXVII. epistolas priuatas. Adde rotam Ixionis, et, quam eo loci res publica me exerceat, expende: Iudicabis quam anguste tot epigrammata sederint: per quas rimas emissa, gracilitate suâ nimirum, punxerint, ut de arista dicebamus. Sed licetne, inquies, per doctorem, cuius tu in verba jurasti, epistolae sinistram legentis manum implere? sane si tertiam inuenias, quam ab innocenti seruo senex Aulularius poposcit, jam occupata sit. neque occupatior me tamen, qui et ista me nugari testor inter, non ausim queri, quot auocamenta. Vale tandem, vir doctissime, et vel hac etiam de causa sile, ut sic loqui desinam. In pistrino meo, Aula Principis. Biduo post Id. (15) Nou. CIƆIƆCXXXVI.
Barlaeus schreef terstond het gedicht: In Constant. Hvgenii Meteorologiam, siue de Meteoris Epigrammata jocosa (Poem., II, 338).

[p. 27]

Ad regem magnae Britanniae¹⁾.

Intempestiuas non hostibus, hostibus olim

Promeritas, infers, Carole Britto, manus:

Magne Deûm in terris, quorsum, si pellere possis,

Nolle solo Austriacos, velle salo Auriacos.

Sprang. 29. Oct.

1) M.D., 117, waar aan den titel nog de woorden: pro Mari libero, zijn toegevoegd.
Terwijl in 1635 Selden zijn werk Mare clausum had uitgegeven, legde Karel I in het volgende jaar aan onze visschers op de kusten van Engeland en Schotland allerlei moeilijkheden in den weg (Aitzema, IVa, 266, 277).

Corbia (ut rumor erat) recuperata²⁾.

Corbia debilibus, facili conamine, muris

Capta, nouo valli robore cincta redit.

Ride posteritas: Infans prudentia nusquam

Tam fuit in plagas ingeniosa suas.

Perdit opes, operam, tempus, socios, et honorem,

Vt, quod erat, Galli tutius esset, Iber.

30. Oct. Sprangae.

2) M.D., 114. In 2 HSS. In M.D. staat in den titel: Gallis recuperata.
De Kardinaal Infant, die met Piccolomini in Picardie was gevallen, had zich van eenige plaatsen, o.a. van het stadje Corbie meester gemaakt. Vandaar maakten zijne troepen strooptochten tot in de buurt van Parijs. De Koning van Frankrijk drong den vijand terug en sloeg in het begin van October het beleg voor Corbie, dat door den vijand zeer versterkt was en eerst den 14den November werd heroverd.

Austriacorum E Gallia receptus³⁾.

Dum, Gallo cristis Aquilam terrente, superbam

Victrici obruerent Lilia fronde Rosam:

3) M.D., 114. In 2 HSS.
Ook dit versje heeft betrekking op den inval van den Kardinaal Infant in Picardie.
Onder het vers staan de volgende verklaringen:

Gallus	-	Rex Galliae.
Cristae	-	Cristatus miles.
Aquila	-	Austriaci.
Lilia	-	Franci.
Rosa	-	Rosa Praes. Brab.
Thomas	-	Thomas Princ. Allobrog.
Atlas	-	Card. dux Richelius.
Infans	-	Card. Infans Hispaniae.
Pumilus	-	Comes Piccolomini.

[p. 28]

 

Inter discipulos bellandi incredulus omnes

 

Fertur in hunc Thomas increpuisse modum:

5

Ite domum fatui. quid enim nugamur; Atlantem

 

Infantem et Pumilum sternere credibile est?

 

Sprangae. 30. Octob.

Pro quatuor sphaeris ferreis, in tubos fumarios aedium mearum impositis¹⁾.

Fumus homo, impleri fumo male, disputat, Orbem:

At me sollicitum crassior error habet.

Omnia si quadrent, non debuit ille vapore

Impleri; totus debuit esse vapor.

Sprang, ult. (31) Oct.²⁾.

1) M.D., 115. In 3 HSS.
Boven de 4 schoorsteenen van het huis, dat H. liet zetten (zie dl. II, 306) waren ijzeren wereldgloben geplaatst. (Zie Mr. D. Veegens, Mededeelingen, enz., II, blz. 60).

2) Eén HS. heeft de onderteekening: Sprangae 27. Oct.

(Pro iisdem)³⁾.

Mille tot ornari reprobant mea culmina Mundis,
Mille probant. Vbi conueniet sententia, fiet
Iustitia, et Mundi, me destructore, peribunt.

3) M.D., 115. In 2 HSS., die geen opschrift hebben.

(Pro iisdem)⁴⁾.

Aurea prima fuit, post hanc argentea, post hanc

Aerea, post aetas ferrea quarta fuit.

Hoc Orbem doceat quadruplex et ferreus Orbis,

Ferrea, si redeant quattuor, omnis erit.

4) M.D., 115. In 2 HSS., die geen opschrift hebben.

(In easdem)⁵⁾.

Toto summa soles habitare Ciconia Mundo:

Vae tibi, nunc totis quattuor exul eris.

5) M.D., 116. In 2 HSS., die geen opschrift hebben.

Ad anonymum, Barlaei fidem inique traducentem⁶⁾.

Praue cauillator meriti nil tale Poetae,

Qui nigro ruis in candida sensa dolo;

Mitte Fidem infidâ Fidei praetendere laruâ:

Detorquere bonae verba, malae fidei est.

Sprangae. 1 Nou.

6) M.D., 114. In 2 HSS. In M.D. staat in den titel: Amici in plaats van: Barlaei.
Van Baerle werd in 1636 door anonyme schrijvers hevig aangevallen, omdat hij een lofdicht had geschreven in het werk de creatione Mundi van Manasse Ben-Israel, en van Socinianisme en goddeloosheid beschuldigd. Zie over dien strijd Oud-Holland, 1888, blz. 91, vlgg.

[p. 29]

[Moet de Schouw de werelt dragen]

Moet de Schouw de werelt dragen¹⁾,
'T is de print van onse dagen,
En de reden wel bekent,
'T is de Wereld op een end.

Ib. 2 Nouemb.

1) In 2 HSS. bij de Lat. gedichten. Ook dit en de beide volgende versjes slaan op de schoorsteenen (zie blz. 28).

(Pro iisdem)²⁾⁺.

Si placet haec paucis, at non, si viueret, uni

Posset Alexandro non placuisse domus.

Ille tribus ter me, quatuor quater esse beatum

Orbibus inuito diceret Orbe virum.

Ib. 3. Nou.

2) M.D., 116. In 2 HSS., beide zonder titel.

+ [krit] vs. 3 quatuor quater M.D.: quater Orbibus - vs. 4 Orbibus M.D.: Quatuor

(Pro iisdem)³⁾.

Qui male contempto tegier fumaria Mundo

Disseris, en carpis quae nec, inique, capis.

Non libuit Mundi, libuit faciem dare Mundi

Immundi. poteram commodiore loco?

Ib. 4. Nou.

3) M.D., 116. In 2 HSS., beide zonder titel.

Miles e Salubri aere castrorum ad praesidia Lue infecta remissus⁴⁾.

Nulla nec aestiuis adij contagia castris:

Praedatrice domi cingor ubique lue.

Caesaris infandi rector bone, vivere saltem

In freto, et in portu me fateare mori.

4. Nou. in naui praetoria, infra Gornichem.

4) M.D., 114. In 2 HSS.
In marg.: In freto viximus, moriamur in portu. Sen.

(In mortis metum)⁵⁾.

Cur timeam mortis, quem non vitabo, dolorem?

Si nequeo, breuis est, si queo ferre, leuis.

Hagae 9. Nou.

5) M.D., 117. In het HS. heeft het versje geen titel.
Bij vs. 1 in marg.: Sen. ep. 24.

Ad L. Realium, cum Galilaei nova sidera, et ex ijs modum definiendae longitudinis ordd. exhiberet⁶⁾.

Despiciat coecum Galilaei sidera vulgus.
Ad populum phaleras: paucis lectoribus Ille

6) M.D., 115. Ook in klad, met den datum. In M.D. is in den titel achter sidera het woord: Medicaea, ingevoegd.
Galilei had de vier satellieten van Jupiter ontdekt, hunne bewegingen berekend en gevonden, dat hunne eclipsen een goed middel waren, om de lengte te berekenen. In 1635 bood hij zijne uitvinding aan de Staten-Generaal aan en Reael drong er sterk op aan, Galilei's aanbod aan te nemen. Den 11den Nov. besloten zij eene commissie te benoemen, om Galilei's uitvinding te onderzoeken; Reael werd tot lid dier commissie benoemd.

[p. 30]

 

Gaudebit, quibus inculces, experte Reali,

 

Nil Ursâ praestante vago per caerula nautae

5

Quam pulchrum est digito monstrari, et dicier, Heic es.

 

12. Nou.

De Salmasio, cum, praemissis libris, in Hollandiam navigare differret. I¹⁾⁺.

Substitit Armoricis ingens Salmasius oris,

Dum natat Arctoo sarcina docta mari.

Quanti prudentem sine se tibi mille minanti

Commisisse refert Ennosigaee libros!

Ipse liber tot librorum si vectus eâdem

Naue sit, haec duplici pondere mersa siet.

14. Nou.

1) M.D., 113-114, waar in den titel, in plaats van praemissis libris, staat: praemissa Bibliothecâ.
Claude Saumaise (1588-1653), de beroemde Fransche geleerde, was in 1631 aan de Leidsche Hoogeschool verbonden op dezelfde vereerende wijze als vroeger Scaliger. Toen hij in 1635 de pest ontvluchtte en zijn vaderland bezocht, trachtte Lodewijk XIII door eene benoeming tot Conseiller d'Etat en ridder der Orde van St. Michiel en de Prins van Condé op andere wijze hem in Frankrijk te houden. Na een langdurig verblijf in zijn vaderland keerde Saumaise echter in 1636 naar Leiden terug (zie Paquot, Mémoires, III, 311).

+ [krit] vs. 3 Quanti M.D.: Quam bene - minanti M.D.: rapaci - vs. 4 refert M.D.: putas

II.

Nuda stat in patrio Salmasj littore virtus:

Nunc, age, quem dederis, Patria, disce virum.

Ad libram, Liber et liber responsa librorum

Libera, cui liber est sarcina visa, dabit.

14. Nou.

III.

Quidquid Aristippum, decuit Salmasium; uterque,

Quas habui, ponto, tu rege, dixit, opes.

Addidit hic, pereant. sic te fortuna lacesso;

Si tabula sospes enato, nil perijt.

14. Nou.

IV.

Si facis ad laudem Cijnici projecta patella,

Doctaque te solam pascere nuda manus:

Quae non Salmasj est, qui, missis omnibus, Orbem

Quo valeat solus pascere, nudus habet.

15. Nou.

[p. 31]

Domus mea¹⁾⁺.
I.

Os medium, os sublime; suâ sub Fronte patentes

Hinc interuallo compare, et hinc Oculos;

Tempora; Nasum; Aures; Humeris et Pectore nata,

Pectore, ut est domini, Brachia candidulo;

Ossa nitore suo; tectas cute duplice Costas;

Conjuga sub Costis viscera, ventre cauo,

Exhibet una domus, quin, si non fallitur autor,

Ridet ad intuitus, Haga, decora tuos.

Da veniam infanti; mox ut prouectior annis,

Quae tacet in cunis, pauca loquatur, Homo est.

16. Nou.

1) M.D., 237. In 2 HSS. Het versje behoort tot de serie Haga vocalis. Zie over het nieuwe huis van H. dl. II, 306.
Onder het vers staat: Non potest aedes ulla sine symmetria atque proportione rationem habere compositionis, nisi uti ad hominis bene figurati membrorum habuerit exactam rationem. - Et paulo post: Ergo si ita natura composuit corpus hominis; uti proportionibus membra ad summam figurationem eius respondeant: cum causa constituisse videntur antiqui, ut etiam in operum perfectionibus singulorum membrorum ad uniuersam figurae speciem habeant commensus exactionem. Vitrnu. lib. 3. c. 1.

+ [krit] vs. 8 Haga, decora 1 HS.: blandior, Haga als in M.D.

II²⁾.

Quicumque Ciuis, Hospes, Incola, Accola,
Longae, Viator, aut malae satur viae es:
Adi libenter hanc domum: Iam nunc Homo,
Humanitatem pollicetur aduenis.

18. Nou.

2) M.D., 238, met den titel: De eadem. In 2 HSS. Behoort ook tot Haga vocalis.

D'eerste steen vanden doel in 's Gravenhaghe geleght by prins Willem van Orange, 's daeghs voor biddagh 2.^en decemb. 1636³⁾.

De wel geboren hand, die God sal leeren stryden,

De schutterlijcke hand, die Schutster heeten moet

Van Hollands schutterij, van Holland, eens bebloedt,

Nu bloeyende over 'tbloed van die sijn Bloem benijden,
Sijn vrijheid, fiere Bloem, stelt Holland in verblyden

In 'tbotten van haer' Ieughd: versorght een' vasten voet

Aen Doel en Schutterij; Het strydbare gemoed

3) K.b., II, 152. Ook in klad met den datum en den titel: Op den eersten Steen van 't Doelhuijs in 's Gravenhaghe enz., evenals in K.a.
Den 11den December (n. st.) 1636 werd door het tienjarig zoontje van Frederik Hendrik, later Willem II, de eerste steen gelegd van den Nieuwen of St. Sebastiaens Doelen in den Haag op den hoek van den Vijverberg. Het gebouw dient thans als gemeentelijk Museum.

[p. 32]

 

Voorseght der Wapen-school een struijckeloos bedijden.

 

Merckt met een' Witten steen de hoôp van desen dagh;

10

Bidt merghen, Hof en Haegh, dat waerheid werden magh

 

Wat nu waerachtigh is: 'Tsal aen de Hand niet schorten,

 

(Verworpen Hoeck-steen, steunt en stijft het morwe been!)

 

Haer doel sal 't voorhooft zijn, en Goliath sal storten,

 

En David sal 'them doen, en met den eersten Steen.

 

3. Dec.