Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 184]

252. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 14 januari 1933¹

14 Jan. 1933

Beste Sander,

Je hebt in lang niets van mij gehoord, maar dat heeft een goede reden. Wij vertalen ons blauw op haastwerk, o.a. ‘Fanny’ van Pagnol voor v/d Lugt.² Dan nog een viertal brochures.³ En ik moest mijn radiolezing⁴ ‘vaardig stellen’ etc. Er is hier niets nieuws. Eddy logeert hier om zijn zaken te regelen. Gaat Maandag weer Bellevuewaarts;⁵ bij Nijkerk was Bob begriept en de kinderen (vooral Kareltje) niet erg goed. Hier was Aty verkouden en ik een beetje onrustig. Affijn, je kent als ieder de kleine misères, welke niemand bespaard worden. Jantje hangt nog altijd thuis. Ook een bezoeking.

Met de schoone letteren heb ik weinig meer van doen, al mijn tijd gaat in broodschrijverij zitten.

Sliva heeft het beste schilderij van Marcel gekocht.⁶ Het Tsjechische boek over Plantijn⁷ verzond ik aan je adres via Angèle. Gisteren vertelde Sliva mij dat die leeuw⁸ nu eindelijk nederdartelt voor je. Er zijn n.l. maar een beperkt aantal plaatsen, zoodat men altijd op dooden moet wachten en voor iedere vacature zijn vele sollicitanten! Affijn het schijnt nu godlof in orde te zijn.

1 Gaat Helikon door????

2 Bij A.A.M. of B. & S.???⁹

3 Heb je nog uitgeefprospecten?

Vertel verder eens hoe het staat met je perspectieven om naar Holland weg te komen?

‘Les Loups’ is een rotboek.¹⁰

Maar Céline ‘Voyage au Bout de la Nuit’ (Denoël & Steele) moet een mensch, naar ik hoor, gelezen hebben.¹¹ Het is het grootste boekhandel succes van de laatste 5 jaar en.... door de n.r.f. op advies v Crémieux geweigerd.¹² Of ze de smoor ìn hebben!

Hoe staat het met het jeneverboek. Er zijn toch nog tìentallen stokers die er voor in aanmerking komen.¹³

Nu, beste Sander, groet een iegelijk, maar in het bijzonder de lieve Greet en jullie beider spruitjes.

Een hart. hand van

Jan

1 Geschreven op briefpapier van de redactie van Groot Nederland.

2 De Franse toneelschrijver Marcel Pagnol (1895-1974) had in 1932 het toneelstuk Fanny gepubliceerd, tweede deel van een trilogie. Fanny was in 1931 voor de eerste maal opgevoerd. Cor van der Lugt Melsert, de directeur van het toneelgezelschap Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad Tooneel van wie Greshoff sinds september 1924 literair adviseur was, had Greshoff op 3 januari per telegram gevraagd hoe snel hij Pagnols stuk zou kunnen vertalen. In een brief van 4 januari deelde Van der Lugt Greshoff mee dat hij zeventien dagen de tijd had om zijn vertaling te maken.
Op 24 april zou het stuk in de Koninklijke Schouwburg te Den Haag in première gaan.

3 Er is niet achterhaald op welke brochures Greshoff doelde.

4 Zie br.246 n.4.

5 De moeder van E. du Perron was op 2 januari overleden. Van 4 tot en met 7 januari was Du Perron met zijn vrouw in Brussel geweest om zijn moeders nalatenschap te regelen. Daarna verbleef hij tot en met 13 januari te Voorburg ten huize van zijn schoonvader, J.R.B. de Roos. Op 10 januari schreef hij aan Greshoff: ‘Ik zal nog wel naar België komen - kan ik in dat geval bij jou terecht? Bep gaat meteen door naar Parijs.’ (E. du Perron, Brieven (ed. Piet Delen et al.), dl.4, Amsterdam 1978, p. 13.) Op 17 januari was Du Perron weer in zijn woonplaats Bellevue nabij Parijs teruggekeerd.

6 Welk schilderij Milos Sliva van Marcel Stobbaerts had gekocht, is niet achterhaald.

7 Bedoeld was waarschijnlijk de monografie over de Belgische drukker Christoffel Plantijn door de Tsjech Rudolf Hála. Het boek was onder leiding van Hála zelf gedrukt in een oplage van 99 exemplaren en was geïllustreerd met 17 houtsneden door Václav Masek. Het was bij wijze van nieuwjaarsgroet voor het jaar 1933 toegezonden aan Hála's vrienden.

8 Waarschijnlijk een Tsjechische onderscheiding.

9 Helikon zou vanaf januari worden uitgegeven door Boosten & Stols. Stols behield tot 1935 de redactie. Helikon zou in wisselende vorm en met wisselende redactie tot 1941 blijven verschijnen.

10 De bij Gallimard te Parijs verschenen roman Les loups van Guy Mazeline (geb. 1901) was bekroond met de Prix Goncourt 1932, nadat lange tijd verwacht was dat Voyage au bout de la nuit van L.-F. Céline de prijs zou krijgen. Greshoff zou in Het Vaderland van 15 januari een artikel wijden aan de Prix Goncourt, waarbij hij als zijn mening gaf dat L.-F. Céline de prijs verdiend had.

11 Louis-Ferdinand Céline (ps. van Louis-Ferdinand Destouches, 1894-1961) was in 1932 gedebuteerd met de roman Voyage au bout de la nuit, die verschenen was bij Denoël & Steele te Parijs. Begin 1933 al probeerden de sedert 1931 voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant in Parijs woonachtige filmcritica Mathilde Visser en de schrijver Nico Rost uitgeverij Van Loghum Slaterus te interesseren voor een Nederlandse vertaling (Nederlands Letterkundig Museum, sign. vls/omslag Mathilde Visser). Een vertaling in het Nederlands zou echter pas in 1934 bij Mulder & Co te Amsterdam verschijnen; deze vertaling, van de hand van J.A. Sandfort, werd van een inleiding voorzien door P. Valkhoff.

12 Voyage au bout de la nuit van L.-F. Céline was zowel aan Denoël & Steele als aan Gallimard aangeboden. Gallimard wilde, vooral op advies van Benjamin Crémieux (1888-1944) - literair criticus van het gezaghebbende tijdschrift Nouvelle Revue Française, waarmee de gelijknamige uitgeverij van Gaston Gallimard was verbonden -, Célines roman slechts met omwerkingen en coupures uitgeven. Mede door de rel rond het niet-behalen van de Prix Goncourt (zie n.10) werden er in twee maanden tijd 50.000 exemplaren van Voyage au bout de la nuit verkocht. (Zie Pierre Assouline, Gaston Gallimard. Un demi-siècle d'édition française, Paris 1984, p. 201-203.)
Greshoff schreef onder de titel Potverteeren in de rubriek ‘Panopticum’ in Forum 2 (1933) 5 (mei), p. 411-412 een stukje over de Prix Goncourt 1932.

13 Het boekje van de genever van E. van Lidth de Jeude was in juli 1932 verschenen in een oplage van 18 exemplaren. Er is geen tweede druk van verschenen.