Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1046]

293. Het was een fraey rijck borgers kint.

1.
Het was een fraey rijk borgers kint
woonagtig binnen Leyden,
een vlaemsche meyt had hy besint,
alsoo hy server seyde;
hy vryde haer uytwendigh,
maer sy was seer behendigh,
al wat hy socht moest zijn onknocht;
dees maegt wel anders docht.

2.
Eerst sprak hy van sijn groote goet
waarop hy gingh braveeren:
‘schoon kint, als ick u hebben moet,
so wilt toch consenteeren;
ik ga u seer beminnen;
tot u strecken mijn sinnen;
o maget reyn, in 's werelts pleyn
gy zyt mijn lief alleyn.’

[p. 1047]

 

3.

 

Hij bood haer daer sijn trouw seer ras

 

op sijn ouders behagen:

 

‘jongman 't en geeft alsoo geen pas,

 

wilt het haer eerst gaen vragen;

 

ghy zijt my veel te rijcke,

 

wilt na een ander kijcke,

 

ghy komt slechts hier om u pleysier,’

 

sprak daer het vlaemsche dier.

 

 

 

4.

 

Den jongman sprak met woorden saen:

 

‘'k sal u evenwel trouwen,

 

al zoud ick uyt den lande gaen,

 

al zoud 't my eeuwig rouwen;

 

ick leev' op u genaden,

 

wilt doch my niet versmaden;’

 

sijn suf hy boodt van goude rood:

 

‘helpt my uyt desen nood.’

 

 

 

5.

 

‘Mijn suf, mijn trou, hier wel op acht,

 

sal aen mijn lief beklijven;

 

ey, laet my nu nog desen nacht

 

by u mijn liefjen blijven;

 

ick zoud' wel durven wedden,

 

mijn ouders zijn te bedden,

 

dat ic nu magh, voor het is dagh,

 

meer slapen als ick plagh.’

 

 

 

6.

 

De dochter sprak met woorden wijs:

 

‘hier en mach niemant blijven,

 

gaet vry naer eygen logijs,

 

mijn ouders zouden kijven;

 

ick wilje niet verstooren,

 

want ick zoud' moeten hooren,

 

dat ick en ghy, verstaet wel my,

 

hadden geslapen by.

 

 

 

7.

 

- ‘Jonkvrouw, 't sal blyven in 't secreet,

 

laet ons te samen slapen.’

 

- ‘Jonghman, 't waer mijn van herten leet,

 

wat soud ic by u rapen?

 

Een kintje also kleine,

 

en gy liet my alleyne;

 

myn eer subijt, die ik waer quijt;

 

haes op, jongman, 't is lijdt’.

[p. 1048]

 

8.

 

Princesse, dochter, voor u siet,

 

wacht u tot allen stonden;

 

al schijnense schoon, men kentse niet,

 

zy zijn zoo valsch van gronden:

 

vertelt dit voor geen kluchten,

 

wilt sulcke vryers vluchten;

 

't zy jonck of out, dit wel onthout,

 

slaept by als 't is getrout.

1, 3. t.: een vlams meysken. - 2, 4. toch, bijg. - 3, 2. t.: ouder. - 7, 8. haes op. Uitdrukking aan de jacht ontleend, zooveel als weg, voort (Wdb. der Nederl. taal).

Tekst.

Haerlems oudt lb., 27^e druk, 1716, bl. 46: ‘Toon: O schalckwijk machtig, etc.’; - Hs. nr. 986, der Grentsche Biblioth., met wijsaanduiding ‘Courante vin et eau’.

Melodie.

Het geestelijk lied: ‘Het was een maghet suyver en net’ werd voorgedragen ‘op de wijse: Het wasser een rijck’. Deze zangwijs (zie onder de geestelijke liederen onzer verzameling) is in den grond dezelfde als degene die men aantreft bij Valerius, Neder-landtsche gedenck-clanck, 1626, bl. 154, voor het lied ‘Begeertens lust baert altyt quaet’ - stem: ‘Het was een ryck mans burgers zoon, etc.’ die hierboven is weergegeven.

Het lied van Valerius en het hier besproken uit het Haerlems oudt lb., hebben denzelfden achtregeligen strophenbouw met binnenrijm in het zevende vers.

Eene andere melodie, ‘op de wijze: Het was een fraey rijcks borghers kindt’, wordt gevonden in den Bliiden requiem, Antw. 1631, bl. 87:

Ver-vremt was die ge-stor - ven siel'
van al dat le-ven baer-de /
T' en was daer sy haer her - te hiel /
gheen plaet-se op - der aer - de:
S' en hadd' ner - gens be-vin-den
dan in ha - ren be - min-den;
Het troos-te haer/wat dat sy vont /
alst in den Lief-sten stondt.

[p. 1049]

Dr. A.D. Loman op Valerius, bl. 36, vermeldt een ‘Nieuw kluchtlied op de voys: Het was een fray ryck borghers kindt (te vinden in nr. 168 der straetliedboekjes in de curieuse verzameling op de bibliotheek van Ned. Lett. te Leiden, onder nr. 2610 aanwezig), dat geheel dezelfde versmaat heeft als het lied bij Valerius’.

Dezelfde versmaat hebben een lied van Bredero, De groote bron der minnen (Amst. 1622), uitg. Amst. 1890, bl. 453, ‘Ach strenghe liefd ghy schijnt seer soet’, met wijsaanduiding: ‘Het was een rijck burgers kint’, en een lied van Stalpaert, Gulde-jaers feest-dagen, Antw. 1635, bl. 334, ‘Die met goe kennis weten wil,’ met stemaanduiding: ‘Het was een fraey rijck borgers kind’.

Het lied van Theodotus, Het Paradys der geest. en kerck. lofsangen, uitg. 's-Hertogenb. 1627, bl. 457, met aanvang: ‘Dominice // Gods trouwen knecht’, en stemopgave: ‘Het was een rijcke koopmans soon’, zoowel als het lied: ‘Het was een rijck boermans sone’ uit het Antw. lb., nr. 63, bl. 94, hebben anderen strophenbouw.