Brieven. Deel 6. 1 november 1935-30 juni 1937

3010. Aan H. Marsman: Parijs, 27 juli 1936

Parijs, Maandag.

Beste Henny,

Gelijk hiermee zend ik je die boekjes en - in een ander pak - Ducroo. Zou je tegen 24 Augustus, als we elkaar dus terugzien, alles

[p. 263]

nauwkeurig gelezen kunnen hebben? Schrap met potlood aan wat volgens jou weg kan (of nog anders moet). Let ook op storende herhalingen.

Ik heb gisteren niet geantwoord op die ‘polen’-kwestie; vooral omdat ik die altijd meer als bijwijze-van-spreken heb beschouwd. Jany en ik als jouw polen is heel aardig als beeld, en laat ook wel begrijpen wat er bedoeld wordt, maar als je ook maar even gaat verdiepen is zooiets natuurlijk altijd onjuist. Dat je nu alleen maar ‘vóór je ziet’, enz. wil dus alleen maar zeggen dat je de beelden verlaat en je intensief instelt op het probleem (of de toestand) zooals het is. Maar als mijn invloed, of hoe je 't noemen wilt, je althans genezen heeft van de ‘liefde voor Brigge’^1. (dit drukt wel precies uit wat ik bedoel) dan feliciteer ik ons beiden. Brigge is een groot man voor alle Binnendijken van de wereldliteratuur; geloof maar dat het ervan wemelt, en in alle ‘begaafdheden’. Je kunt Stendhal tegenover deze kul stellen, maar ook Tolstoï, die toch maar bitter weinig op Stendhal lijkt; het komt gewoon neer op de meest gezonde afkeer van iedere schrijver met zin-voor-waarheid - met verantwoordelijkheidsgevoel - voor een bepaald soort ‘literatuur’. Als er één ding is waarom ik Bep bv. hoog stel, dan is het om de intrinsieke onmogelijkheid voor haar om zich als juffrouw Abelone^2. te zien, - of het nu een Rilke is die haar zoo zien zou, of een Couperus (ik denk nu aan die ‘fijne vrouw’ uit Metamorfoze^3.). - Met dat al ziet ze toch tegen Indië op!

Van Malraux nog steeds geen bericht, en niet alleen dat ik het niet heb, maar niemand. Wij beginnen ons nu een beetje ongerust te maken: misschien hebben ze hem toch niet uit Biarritz laten vertrekken, maar zoo ja, dan zou hij nu allang in Madrid moeten zijn. - Er wordt daar ongemeen hard gevochten, en met alle ‘heroïsme’ dat men zich wenschen kan: het is als een soort Vendée-oorlog, maar met vliegtuigen en mitrailleurs. Als ik nog ga, hoop ik in Madrid te zijn vóór de overwinning, want daarna wordt alles wschl. een beetje dégoutant. Ofschoon... er zal nog wel onrust genoeg zijn de eerste maanden. Als ik nu via Barcelona naar Madrid trek, reis ik voortdurend door ‘linksche’ wateren. Bep weet nog altijd niet of ze mee zal gaan of volgen. In ieder geval vertrek ik niet voor Woensdag: ook

1. R.M. Rilke, Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge. (1910).

2. Voor DP hét type van de ‘verfijnde vrouw’. Vgl. Vw 5, p. 152.

3. Emilie van Neerbrugge, de alles-begrijpende vriendin van Hugo Aylva.

[p. 264]

als er vandaag nog een telegram van M. komt hebben we (heb ik) toch nog een volle dag noodig voor allerlei regelingen.

Vale et me ama.

E.

P.S. - Àls ik ga en door een bom verpulverd word, denk er dan aan dat je in ieder geval een herdruk van Ducroo bezorgt, met een inleiding van Bep, jou of Menno, en met daarin verwerkt bijv. de paar notities (in Blocnote) die ik aan dit boek, en dit soort roman, heb gewijd!^4.

4. Zie onder andere GN 34 (1936) 6 (juni), p. 550-551; 7 (juli), p. 137-138; 36 (1938) 4 (april), p. 395-398 en 399-400 (Vw) 5, p. 121-122, 241-242, 275-280, 283-285); Graffiti, p. 30 (niet in Vw) en Blocnote klein formaat. Den Haag 1936, p. 153-156 (niet in Vw).