Brieven. Deel 5. 2 mei 1934-31 oktober 1935

2274. Aan A.C. Willink: Parijs,^1. 1 november 1934

Parijs, 1 November.

Beste Carel,

Dank voor je schrijven, dat me natuurlijk veel genoegen deed. Maar dat het voor jou zoo miezerig uitgevallen is, vind ik weer allerminst aardig. Waarom niet één schilderij verkocht? Ik las een bespr. in de N.R.C., die nogal hoopvol stemde; wil je me ook nog de artikelen sturen van Engelman?^2. Is er geen mogelijkheid om in België of Frankrijk te exposeeren? je ‘hollandsche traditie’ geeft je in het laatste land misschien een goede kans. (‘C'est un vrai cadet de De Hoogh!’ enz.) Denk er eens over; ik wil hier graag voor je doen wat ik kan.

Ook de gezondheid moet maar weer in het gareel komen, dank zij God of Wilma.

Het Land van Herkomst - mijn ‘roman’ - is hevig in de maak. Die fragmenten in Gr.Nederl. laten zich niet goed kritiseeren; ik heb ze gepubliceerd voor het geld, maar ze geven een heel verkeerde, d.w.z. eenzijdige indruk van het geheel. Wat niet zeggen wil dat het geheel iedereen bevallen zal: God verhoede dàt! Op het noodige gezwam reken ik ook nu nog, vooral van de kant van lieden die het niet genoeg ‘uitgewerkt’ zullen vinden, te ‘schetsmatig’, te ‘slordig’, enz., enfin, die mij de noodige groote verwijten zullen maken overal waar ik precies bereikt heb wat ik gewild heb. In één woord, kunstkritici die Stendhal verwijten zouden dat hij Henri Brulard niet geschreven heeft als Malte Laurids Brigge, d.w.z. stinkend van litera-

1. Briefhoofd: Le Murat, café te Parijs.

2. ‘Huinck en Scherjon, A.C. Willink.’ In de N.R.C. van 4 oktober 1934 (av.). En Jan Engelman, ‘A.C. Willink.’ In de rubriek ‘Beeldende kunst’ van De gemeenschap 10 (1934) 10 (oktober), p. 730-732.

[p. 138]

tuur. Voor mij is de zaak doodeenvoudig, ditmaal: dit is mijn boek; ik heb nooit zoo het gevoel gehad dat ik in mijn eigen lijn op den goeden weg was. En hierna heb ik een heel ander boek ‘in mijn hoofd’, dat niets hierop lijken zal, niets ‘ik’-achtigs meer zal hebben, maar van a tot z verhalend zal zijn, en bijna ‘marxistisch’ verantwoord.

Over 2 jaar hoop ik met dit alles klaar te zijn en naar Perzië te gaan.^* Vanaf 12 Nov. a.s. volg ik hier een gratis cursus in perzisch; de zaak is dan om in 2 jaar voldoende van die taal te kennen om me daar te kunnen debrouilleeren; maar dat zal wel lukken als mijn geheugen niet naar de maan is. En dan...! Alles liever dan in het verpolitiekte Europa te worden gesmoord, of in het kunstlievende Polderland te worden geklut, verburgerlijkt en verdrekt. Misschien volg ik mijn fatum nog wel in zoover dat ik toch blijf schrijven in het Hollandsch; maar dan over perzische onderwerpen. Enfin, de logika is ook hier onverbiddelijk juist: de Balkan voor Den Doolaard en Ispahan voor mij.

Ik had jullie graag hier teruggezien; dat is dan ook een verloren kans door die pecuniair mislukte tentoonstelling. Maar misschien vind je er nog iets anders op? Schrijf me af en toe, ook als ik niet direct antwoord. Dit is tegenwoordig een ongehoord lange brief voor mijn doen, maar er viel dan ook iets te vertellen. Vertel het niet door aan de fluimen van de Kring (waartoe tegenwoordig ook Binnendijk en Blijstra moeten worden gerekend), want de kans op mislukking is natuurlijk niet uitgesloten. Wie is er van iets nog zeker, in deze rottijd! Men spreekt hier over niets anders dan over een ‘revolutie van rechts’, met de kolonel La Roque als Hitler, en de ‘vuurkruisen’ voor de ‘hakenkruizen’, allemaal één pot nat als abruti's. Maar die aardigheden kunnen al je plannen den kop indrukken - tenzij ik zoo koppig blijk te zijn dat ik mij dan naar het Perzenland begeef zonder perzisch te kennen, en probeer het daar te bolwerken tot ik het daar geleerd heb. Enfin, plannen maken voor verder dan 1 maand is absurd. Maar je moet toch iets doen, in afwachting.

Hou je taai, hartelijke groeten aan Wilma, aan Ma ook, en van Bep, een stevige hand van steeds je

E.

* Hierover dus ook niet spreken met Ma!