De Nederlandse volksboeken

[p. 219]

Gilias

Titelbeschrijving:

GENOECHLIJCKE HISTORY | || VANDEN SCHRICKLIJCKEN ENDE ON- || VERVAERDEN REUS || GILIAS, || HOE HY DES GROOTEN CONINCX WONDER- || SCHOONE DOCHTER VANT EYLANT HELYCE, VAN EEN || GEEST 'SNACHTS WEGH-GHEVOERT | LANGHEN || TIJT IN BEWARINGHE HADDE | GHESLO- || TEN AEN KETTINGHS: || ENDE HOE INT SELVE CONINCKRIJCK EEN SMEETS-KNECHT || SIEVREEDT GENAEMT | GEVONDEN WIERDE | 24. MANS STARCKTE HEBBENDE | || WELCK TEGENS DESEN REUS 12. CUBITUS HOOCH | GHESONDEN WIERDE || OM DESE DOCHTER WEDER TE VERLOSSEN | ENDE VOOR SIJN || BRUYT TE HOUDEN. || NOYT VOOR DESEN IN DRUCK GEWEEST, VERMAECKELICK OM TE LESEN. || [Versiering] || GEDRUCKT INT IAER 1641. ||

(Leiden Bibl. Thysiana; 's-Gravenhage KB) 4^o.

Tekstuitgave:

Boekenoogen G.J., Genoechlijcke History... Naar den druk van 1641 uitgegeven, (NV, IV), Leiden, 1903.

Verdere Literatuur:

Eck P.L. van... Jr., Nederlandse Volksboeken, in TL, XV (1905), pp. 533-542.

Over het Duitse lied ‘Der Hürnen Seyfrid’

[p. 220]

en het volksboek (oudste bewaarde druk: 1726, Braunschweig-Leipzig), cfr bibliographie Heitz-Ritter, Versuch, pp. 168-173. In het bijzonder belangrijk is de uitgave:

Golther Wolfgang, Das Lied vom Hürnen Seyfrid nach der Druckredaktion des 16. Jahrhunderts. Mit einem Anhange: Das Volksbuch vom gehörnten Siegfried, nach der ältesten Ausgabe (1726), herausgegeben, (Neudrucke deutscher Litteraturwerke des XVI. und XVII. Jahrhunderts, 81-82), Halle a.S., 1911².

In verband met Siegfried raadplege men vooral:

Heusler Andreas, Nibelungensage und Nibelungenlied. Die Stoffgeschichte des deutschen Heldenepos dargestellt, Dortmund, 1929³.

Schütte G., Sigfrid und Brünhild. Ein als Mythus verkannter historischer Roman aus der Merowingerzeit, Jena, 1935.

Thorp M., The Study of the Nibelungenlied. Being the History of the Study of the Epic and Legend from 1755 to 1937, Oxford, 1940.

Boekenoogen vermoedt als drukker Andries Cloeting, Delft, en lijkt sceptisch te staan tegenover het ‘Noyt voor desen in Druck geweest’, doch geeft geen reden waarom hij de tekst tot de tweede helft der XVI^de eeuw meent te mogen rekenen (cfr edit., pp. 15-17); m.i. doet hij zulks ten onrechte, het boekje wijkt zozeer van de vroegere prozaromans af dat ik het niet ouder dan van 1641 aanzie.

Een rechtstreekse bron is niet bekend, beide hierbovengenoemde Duitse redacties komen niet in aanmerking; toch acht ik een mij onbekende Duitse Vorlage waarschijnlijk, vooral wegens enkele germanismen: O grooten Godt Jupiter, die ghy; ghy groten Heldt, die ghy (du, der du); sonder vertreck (ohne Verzug); Menschen-Seyer (Menschen-Seher?); Klippige Rotze (klippig); on oplooslijcke (unauflösliche), schimmerich (Schimmer); ghedoodet (getötet).