basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
Sint-Enimie
spelwijze in bron(nen):
'der bruederscappen van Sint Inemilie' (28 februari 1541); 'bruederschap van Sinte Emilien' (1541); 'die speilluyden off rithoriken van Sinte Emilye' (1541)
varianten:
'der bruederscappen van Sint Inemilie' (28 februari 1541); 'bruederschap van Sinte Emilien' (1541); 'die speilluyden off rithoriken van Sinte Emilye' (1541); 'bruyderschappen van Sinte Aemelien' (1546)
zinspreuk:
gebruikte code:
MAA2
patroonheilige:
H. Enimie (1541) (later verbasterd tot Emilie)
vroegste bronvermelding:
28-02-1541
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Maastricht
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Brabant/Luik
korte geschiedenis
Reeds in 1509 was in Maastricht een gezelschap actief van 'spelluyden die op wagenen spelen'. Op 28 februari 1541 kreeg 'der bruederscappen van Sint Inemilie' van de stad planken om een toneelpodium te bouwen en werd beloofd elk spel te subsidiëren, 'als oeck voertijts geschiet is'. In hetzelfde jaar werden de subsidies tijdelijk ingetrokken en daarna weer toegekend. Op dat moment is sprake van 'die speilluyden off rithoriken van Sinte Emilye'. Op 8 juni 1546 registreerde de Maastrichtse raad op verzoek de statuten van het gezelschap. De leden moesten een eed van trouw zweren aan de heren van Maastricht en aan 'dye bruders van den Heyligen Drye Conynginnen'. Daarna is van het gezelschap van Sint-Enimie geen sprake meer in de raadsverdragen. Waarschijnlijk ging het volledig op in het gezelschap van OLV en de heilige Drie Koningen.
Enimie was de legendarische dochter van koning Clovis. God maakte haar melaats om haar uithuwelijking te verhinderen. Als eremiet bouwde ze een kerk ter ere van OLV. Dit werd eerst verhinderd door een draak die door bisschop Hilarus (6e eeuw) gedood werd (Vies des saints 1950, 111-12). Waarschijnlijk waren Hilarus en Enimie figuren die (net als de Drie Koningen) in de processie uitgebeeld werden. Misschien verzelfstandigden de groepen die deze figuren uitbeeldden zich, om daarna tot één rederijkersgezelschap te versmelten.
documenten
reglementen:
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Gemeentearchief Maastricht, Archief van de Indivieze Raad inv. nr. 49, Raadsverdragen 1495-1521, 209v:
[5 november 1509]
'Op maendage 5 novembris A° 1509 wart verdragen in den gemeynen Rait dat men van nou voertaen totten wederdragen ende opseggen van der Rade ende des Rechts den spelluyden die op wagenen spelen, want men tsamen eyn geselschap sij in 't spelen, soe dick als sij op wagenen spelen ende achter straten varen ende spelen van gracien ende gunsten wegen gunnen sal eynen hornse gulden'.
Gemeentearchief Maastricht, Archief van de Indivieze Raad inv. nr. 53, Raadsverdragen 1537-1542, 324v:
[28 februari 1541 n.s.]
'Opten selven dach waerdt oeck verdraegen in den gemeinen raedt dat men der bruederscappen van Sint Inemilie geven sal nae inhalt honre supplicatien planken om een theatrum te maken om ter eeren van der stadt ebatementen daerop te spelen, gevende hon van der stadt wegen als oeck voertijts geschiet is voer ellicken groot speel vier gulden current ende voer een cleyn 2 twe [sic] gulden current.'
Gemeentearchief Maastricht, Archief van de Indivieze Raad inv. nr. 53, Raadsverdragen 1537-1542, 336r:
[4 juli 1541]
[In de marge]: 'van der bruederschaep van Sinte Emilien'
'Op maendach den vierden dach July waert verdragen in den gemeynen raedt alsoe diese guede stadt groetelijck te cort is, dat daeromme van nu voortaen weltijt ende wanneer die bruederschap van Sinte Emilien gelieven sal eynige spel te speelen, dat sij bruederen sullicxs sullen moegen doen, doch op hoen onkusten ende niet opter stadt kusten.'
Gemeentearchief Maastricht, Archief van de Indivieze Raad inv. nr. 53, Raadsverdragen 1537-1542, 357v:
[17 oktober 1541]
[In de marge:] 'van den rithoriken van Sinte Emelien'
'Opten voergenoempten dach soe wart oick verdraegen in den gemeynen raet dat die speilluyden off rithoriken van Sinte Emilye van der stat wegen sullen hebben voer honnen loen van ellicken groete speel vier gulden ende voer ellicken cleyn speel twe gulden current ende dit alletstaende tot herdraegen vander raet'.
Gemeentearchief Maastricht, Archief van de Indivieze Raad inv. nr. 55, Raadsverdragen 1545-1552, 54r:
[8 juni 1546]
[In de marge]: 'Van der broederschappen van Sint Aemilien'
'Insgelijcken waert oick verdraegen In den gemeinen Raedt dat men die supplicatie op huyden in raedt geexhibert van den bruyderschappen van Sinte Aemelien hier naer geregistreret van nu voirtdaen alsoe onderhalden sal ende In der selver begert dat men hon vergonnen soutde te hebben vijfftich persoenen als dye schutten hebben, doch neyt waeck vrije te sijn ende dye selve in eytde stellen ende te straven van sweeren, schelden ende oneerlicken worden nae grotheyt der saeken ende dye selve bruyken te bekeren ter eeren goden ende der processien.
Der eydt [in de marge]: 'Den eydt van den broderen voerg'
Ick N. Suer beyde onssen ge. heeren der stadt van Trycht ende dye bruders van den Heyligen Drye Conynginnen ende regenten trouwen ende gehorsam te sijn, soe mich Godt help.
Item dye welcke dye deser eydt gedaen sullen hebben sullen hon alle tijt moegen doen vuytdoen met eenen horns gulden'.
literatuur:
Van Elslander 1945 (a); Van Elslander 1968.
Eversen 1871; Notermans 1958; Notermans 1961 (a); Van Rensch 1990, 79-80.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd