basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Wijngaardeniers
spelwijze in bron(nen):
'De Wyngardeniers' (1564); 'Naer aerbeyt compt ruste' (1564)
varianten:
'De Wyngardeniers' (1564); 'Naer aerbeyt compt ruste' (1564)
zinspreuk:
'Naer aerbeyt compt ruste' (1564)
gebruikte code:
RON1
patroonheilige:
vroegste bronvermelding:
1564
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Ronse
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
Land van Aalst
gewest:
Vlaanderen
korte geschiedenis
In 1507 speelden de 'rhetoricis' van Ronse een spel van de tien geboden, waarvoor ze vergoed werden door het Hermeskapittel. In 1536 begaven de 'Rethorisienen' van Ronse zich naar een wedstrijd in Geraardsbergen. Ook op de wedstrijd in Geraardsbergen in 1548 nam een kamer uit Ronse deel. Ze werd toen bij de 'cameren van de prochien' gerekend. In 1549 werd in Ronse een wedstrijd in de context van de vastenavondvieringen georganiseerd. In de daaropvolgende jaren kwamen de rederijkers uit Ronse voortdurend in de problemen omwille van de opvoering van reformatorischgezinde spelen. Een poging in 1564 van 'le collège juré de la rétoricque' om een wedstrijd te organiseren sprong af door de weigering van de landvoogdes. Het is niet geweten om welke kamer het hier ging. Uit een betrouwbare zeventiende-eeuwse Oudenaardse kroniek blijkt dat in 1564 twee kamers uit Ronse aan een wedstrijd georganiseerd door De Kersouwe in Oudenaarde deelnamen: 'Laus Deo' en 'Naer aerbeyt compt ruste' of de 'Wyngardeniers'.
In de zeventiende eeuw was er waarschijnlijk geen georganiseerde kamer in Ronse.
documenten
reglementen:
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
- Brief van de magistraat van Ronse aan de landvoogdes met het verzoek een rederijkerswedstrijd ondanks het verbod toch te laten doorgaan (1564): origineel verloren/ editie van verloren afschrift: Vander Straeten 1867 (b), 152-53.
- Brief van de landvoogdes aan de Raad van Vlaanderen waarin de weigering bevestigd wordt (26 mei 1564): Algemeen Rijksarchief Brussel, Audience, nr. 1702/1/ editie: Vander Straeten 1867 (b), 154-55.
verantwoording
broncitaten:
De Rouck 1957, 13 (op basis van een nu onbekend stuk):
'Eodem die ordinarunt dari lusoribus rhetoricos qui luserant ludum decem preceptorum unum florenum 40 solidos cum tamen protestatione quod de cetero non intendunt in similibus aliquid contribuere sed volunt ex toto ab eorum impetratione absolvi'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 35348, stadsrekeningen Geraardsbergen 1535-1536, 37v:
'Betaelt den dekens van der Rethoricken in Recompencie die de gulde ghesupporteert heeft te vastelavende 1536 [n.s.] in 't bescincken ende festieren de Rethorisienen die hier commen zijn van Edinghen, Ronse, Vyane, Deftinghen ende Onckersele, omme de scoonste entree ende bat te spelene van Rethoricken naer vutwijsen van een supplicatie dat scepenen hem toegheleyt hebben, gheteekent in de marge Muelen 8 lb.par.'
Stadsarchief Oudenaarde, Oud Archief, nr. 241/2 (‘Cronijcke van Oudenaarde’ (17de eeuw)), 162v-163v:
'In 't jaer 1564 stelden de Kersouwieren prysen op [...]. Waer dat compareren: Tytverliesers van Cortricke, Laus deo van Ronse, Victorinen van Poperinghe, Coorenblomme van Brusele, Sebaer Herten van Rosselaere, D’onse om een beter van Deynse, Naer aerbeyt compt ruste van Ronse.
[...]
Laus Deo in Ronse van kerckganck tweeden prys 2 lb. oncen
van den sot derden prys een alf oncen
[...]
Wyngardeniers van Ronse van sot, tweeden prys, een once'
literatuur:
Schotel 1871, 283; BB 1891-1923, 133-34; Van Elslander e.a. 1944, 24; Van Elslander 1968, 46.
Vander Straeten 1866 (b); Vander Straeten 1867 (a); Vanderstraeten 1867 (b); De Rouck 1957; De Rouck 1958; Decavele 1975, Deel 1, 211-14.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd