basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Vreugdenaars
spelwijze in bron(nen):
'De ghilde van Sente Urselen' (1493); 'De Vreuchdenaers' (1496)
varianten:
'De ghilde van Sente Urselen' (1493); 'De Vreuchdenaers' (1496); 'de Vrueghdenaers die Sinte Ursele ghilde houden' (1498)
zinspreuk:
gebruikte code:
IEP08
patroonheilige:
H. Ursula (1493)
vroegste bronvermelding:
1493
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Ieper
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Vlaanderen
korte geschiedenis
Vanaf het begin van de vijftiende eeuw voerden allerlei gezelschappen togen en spelen op in het kader van de Ieperse Tuindagprocessie: broederschappen, wijkgezelschappen, particulieren en gezelschappen uit andere steden. Tussen 1410 en 1427 traden allerlei gezelschappen op met vooral ludieke namen. Waarschijnlijk gaat het om wijkgezelschappen: tussen 1428 en 1448 werden dit soort gezelschappen niet meer vermeld, maar traden wel telkens de parochies op.
In 1493 is in de Ieperse stadsrekeningen voor het eerst sprake van de ‘ghildebroeders ende gheselscepe van der ghilde van Sente Ursulen’ (in 1496: ‘den tytle ende ghezelscepe van St. Ursulen’). In 1498 worden zowel ‘Sinte Urselen ghilde’ als, voor het eerst, de ‘Vreuchdenaers’ (in 1500 bestempeld als ‘den gheselscepe ende tytle van den Vrueghdenaers’) vermeld. In een afschrift van een verloren gegaan handschrift over de intrede van Filips de Schone in Ieper in 1498 is sprake van 'de Vrueghdenaers die Sinte Ursele ghilde houden'.
De 'rhetoriciens de la confrerie de madame Saincte Ursele' namen in 1493 deel aan een wedstrijd in Wervik ter ere van de vrede van Senlis. In 1494 werd een twist met de 'rhetoriciens de la place de Saint Martin a Lille' over de eerste prijs op deze wedstrijd voor de Raad van Vlaanderen gebracht. De ‘Vruechdenaers van Ypere’ worden vermeld in de stadsrekeningen van Nieuwpoort van 1495, naar aanleiding van hun deelname aan een wedstrijd in het kader van de Sacramentsprocessie. In 1530 werd een ouderdomsconflict tussen De Vreugdenaars en De Roziers door Alpha et Omega beslecht. Het lot bepaalde dat De Vreugdenaars de oudste 'tytele' was. In 1578 werden alle kamers gesloten. De kamer hernam nooit meer haar activiteit.
documenten
reglementen:
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
- Proces tussen een gezelschap uit Rijsel en de kamer van de H. Ursula uit Ieper (15 juli 1494): Rijksarchief Gent, Raad van Vlaanderen, nr. 7510, 170v/ editie: Verbaere 1879, 113-15.
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
- Nota's (uit de periode 1814-1846) van J.J. Lambin over de rederijkers: Koninklijke Bibliotheek Brussel, hs. II 4881, deel 3, 250r-251r.
- Allerlei gegevens over de rederijkers: Koninklijke Bibliotheek Brussel, fonds Merghelynck, nr. 108.
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 38717, stadsrekeningen Ieper 1493, 66r:
[Vredesfeesten Ieper]
'den ghildebroeders ende gheselscepe van der ghilde van Sente Urselen van best ghespeilt thebbene, voor den upperprijs 6 lb.par.'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 38719, stadsrekeningen Ieper 1496, 43r:
[Tuindag 1496]
‘den tytle ende ghezelscepe van Sente Ursulen'
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers nr. 38721, stadsrekeningen Ieper 1498, 49r
[Tuindag]
'de Vreuchdenaers' (2 kannen)
59r ‘Maykin de Bond over Sinte Urselen ghilde, thulpen den costen bi hem ende anderen zinen medeghesellen ghedaen in 't beleden van der passie Ihesu Christi thundaghe lestleden 48 lb.par.’
Algemeen Rijksarchief Brussel, Rekenkamers, nr. 37822, stadsrekeningen Ieper 1500, 50r:
[Geboortefeesten Karel V]
‘Den gheselscepe ende tytle van den Vrueghdenaers over den naerprijs van 't naerbeste spel in de vors. feeste ghespeilt thebbene 3 lb.par.’
literatuur:
Kops 1774, 323; De Laserna Santander 1809, 182; Schotel 1871, 261-63; Van Elslander e.a. 1944, 14; Van Elslander 1968, 36.
Lambin 1840; Verbaere 1879; Vandenpeerebome 1881; Van Hauwaert 1893, 25-28; De Sagher 1898, 178; Cornillie 1950; Brand 1966; Carton 1981; Vandecasteele 1990.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd