basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Cauwoerde
spelwijze in bron(nen):
'Couwaerde' (1493); 'Ste Woutruyden gulde' (1512); 'Cauwoerde' (1520)
varianten:
'Couwaerde' (1493); 'Sinte Woutruyden gulde' (1512); 'Cauwoerde' (1520); ''t Couwoordeken' (1561); 'Cauwoord' (1620)
zinspreuk:
'Schuwt qua woerden'; 'SCWT' (1561); 'Schovt Cawoerden' (1561)
gebruikte code:
HER
patroonheilige:
H. Waldetrudis van Bergen (1512)
vroegste bronvermelding:
1478
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Herentals
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
gewest:
Brabant
korte geschiedenis
De 'de Cameren van de Retorycken van Herentals' wordt voor het eerst vermeld in de rentmeesterrekening van Lier van 1478. In 1490 nam de kamer opnieuw deel aan een wedstrijd te Lier. In een akte uit 1512 is sprake van de 'guldebroederen van Sinte Woutruyden'.
'Den Couwaerde van Herenthals' was aanwezig in Mechelen in 1493. De kamer nam in 1496 deel aan het landjuweel te Antwerpen en organiseerde in 1510 zelf een landjuweel. In 1515 nam de kamer deel aan het landjuweel te Mechelen, in 1518 aan dat te Leuven, in 1521 aan dat te Diest, in 1532 aan dat te Brussel en in 1561 aan dat te Antwerpen. De kamer wordt vermeld in het 'Mey Liedeken' van de Peoene dat gezongen werd op de opening van de wedstrijd in Mechelen in 1620, maar nam waarschijnlijk niet deel.
documenten
reglementen:
- Ordonnantie van 16 mei 1542 aangaande de 4 gulden van Herentals (voetboog, handboog, kolveniers en rederijkerskamer), opgenomen in de keuren van de stad: origineel verloren/ afschrift: Stadsarchief Herentals, nr. 130, De keuren van Herentals (1410-1567), 42v-43r/ editie: Verellen 1950, 99-100 [1542 HER].
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
- Stukken uit het proces gevoerd tussen De Groeiende Boom van Lier en De Cauwoerde over de voorrang op wedstrijden (1532-1535): Stadsarchief Herentals, nr. 225.
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Koninklijke Bibliotheek Brussel, hs. II 757 (kroniek van Grasen 1620), 99v (gecollationeerd afschrift uit de stadsrekeningen van Lier 1478):
‘Item den 15en october de Cameren van de Retorycken van Herentals Als sij hier quamen spelen 4 stoopen wijns’
Koninklijke Bibliotheek Brussel, hs. II 757 (kroniek van Grasen 1620), 102r:
[wedstrijd in Lier in 1490]
‘Item ghescenct 11 Cameren van Retorycken doen sij hier quamen naer prijs spelen, elck 2 gelten wijns, elc gelt 12 grooten. Valet 12 s. [...]
Dit waren de Camers die hun op deese feest presenteerden, de Roose van Loven, de Kerssouwe, de Fiolet, de Lelie, de Tijdeloose, de Goutbloeme van Antwerpen, de Violier blom, de Pioen, de Cauwoerde, de Pensee etc.'.
literatuur:
De Laserna Santander 1809, 180; Schotel 1871, 258-59; BB 1891-1923, 64-65; Van Elslander e.a. 1944, 26; Van Elslander 1968, 35.
Van Lom 1740; Van Gerheze 1858, 11-21; Van Even 1859; Herentals 1868; Verellen 1951; Goris 1969; Van Autenboer 1979.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd