Logo DBNL
Moortje en Spaanschen Brabander (1999)

Moortje en Spaanschen Brabander

(1999)–G.A. Bredero–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Eerste deel+aant.

 
jerolimo rodrigo
 
T'is wel een schoone stadt, moor 'tvolcxken is te vies:1
 
In Brabant sayn de liens ghemaynlijck exkies2
 
In kleeding en in dracht, dus op de Spaansche mode,3
 
Als kleyne Konincxkens of sienelaycke Goden.4
5
O Kaserlaijcke stadt Hantwerpen groot en raijck,5
 
Ick gheloof nau dat de Son beschaynt uwes ghelaijck,6
 
In abondancy van sleyck, in schoonheyt van landouwen,7
 
In Karcken triumphant, in devote Kloosters, en modeste ghebouwen,8
 
In muragie masieft, vol alles, van rekreatie geboomt,9
10
In kayen en in hoyen, woorlangskens dat hem stroomt10
 
De Large revier, het water van den Schelde,11
 
En supporteert tot over Meyr. Datte kick ou eenskens vertelde12
 
Mayn avontuurkens met de dochterkens inde baar,13
 
Betteken en Mayken, en met haar nicht schoon Klaar,
15
Die over straat trip trap, en met sulcken ghetepel // gaat15
 
Damen her jugeert, en estimeert voor't stooltje vande lepel // straat,16
 
En vande Venus-buurt: 'tsoch say saijn wel gracelaijck.17
 
De Gouverneur van't slot die minden haar wel dwaselaijck,18
 
'tWas sulcken waperkaack een, g'en hebt ou leven.19
20
Hoe dickwils heeft hy haar een keurs en een vorschóót ghegeven20
 
Voor een bay-slopen. Wa was e kick oock amoureus21
 
Op Annete de Tournay, en Janneken de geus.
 
O 'tis een gallant goeyken, 'tsaijn kordyale Princessen,23
 
Sy braveeren de Waerelt in ambitieuse grandessen.24
25
En hadde kick met hoor niet alleghere ghebancketeert,25
 
'k En had t'Handwerpen niet so schandelaijck ghefalgeert.26
 
'k Was daar in goeyen stoot, ick had wel tseventich paar mouwen,27
 
En maijn Krediteurs lieten may niet dan de dese houwen,28
 
En voort gaf e kick hoor al het goeyken damen was vertrouwt29
30
Van maijn ghebuurkens hier t'Amsterdam. Ick kick vreesde voor de Schout:30
 
Want ick docht ist sake dat zijt hem ansigghen,31
 
So sal hy mijn op Steen of inde Stock doen ligghen:32
 
Ick ben liever inde harmonieuse melodive vogle sangh,33
 
Als inde odieuse stinckende boeyens en ys're klangh.34
35
En so verren mayn ghebuurkens may om 'thoore spreken,35
 
Soo sal ick hoor wel een leugen of een treusneus inde handen steken.36
 
Ick heet nu bekans een maant of wa meer ghehadt.37
 
Hier sayn veel goeyen liens in dese stadt,
 
Die op goedt vertrouwen haar goeyken laaten bewaaren39
40
Aan andere, die asse kick daar achter uyt mee vaaren:40
 
Want ofmen schoon de liens (ghelayck hier staat) al siet,41
 
Men ken daarom haar hert noch qualiteyten niet:42
 
't Is tijdt da wy die bot-muylen, die huybens wat fatsonneeren:43
 
Men moet haar altemets een spelleken en een kluchtken leeren.44
45
Maar wat? ke ne gheen rust, 'ken magh niet paysibel // staan.45
 
Zemers, ben ick rayck so moet mayn goeyken wel in viesibel // gaan.46
Brabander binnen.
 
robbeknol
de knecht
 
So lang als ick ghewondt was, en om 'thóóft de doeck hadt,
 
So kreeg ick altijts wat om Gods-wil vande goe-luy, as ick badt:48
 
Maar nou sy mijn ghesont sien, en mijn ghenesing vermercken,49
50
Nou ist; God helpje jy luye bedelaar, gaat wercken,50
 
Jy bint jong en wel te pas; hy doet sondt die jou wat deelt,51
 
Vermits zijn malle barmherticheyt de rechte armen ontsteelt.52
 
Wat raat dan? steelen en wil ick niet, daar steecktme of de wallich,53
 
Al ist een aardighe kunst, sy helpter miester ande gallich.54
 
Brabander uyt.+
55
Dienen dat waar een ding, so had ick de besorghde kost,55
 
So waar ick vande straat, en van't leegh-gaan verlost.56
 
Was'er maar een rijck heerschap ick woud' hem garen dienen.57
 
Gants lyden watte quasten heeft die joncker ansen bienen,58
 
Hoe is hy uyte streken, hy is wel verguldt met dat gheweer.59
 
jerolimo
60
Hoort manneken, soecktege een meester?60
 
robbeknol
 
Ja ick waarlijck mijn Heer.
 
jerolimo
 
Wel komt hier by-men, ick sal ou van alles wel versorghen:61
 
Ick twyfel niet of ghy hebt een goey gebeken gesproken vande morgen:62
 
Want ons Heer heet ou verleent een goey meester an mijn.63
 
robbeknol
 
En ick sal jou, mijn Heer, een goede dienaar zijn.
 
jerolimo
65
Hoe is ouwen naam?65
 
robbeknol
 
Robbeknol, tot jouwen dienst.
 
jerolimo
 
Ghy zijt een nettert.
 
Van waar syde ghy?66
 
robbeknol
 
Van waar? van Embden God bettert.
 
jerolimo
 
Ho, ho, een Embder potschyter. Wel zemers dat komt snel.67
 
robbeknol
 
Ja, ja, praat jy wat, d'Amsterdammers en Brabanders kennen't oock wel.68
 
jerolimo
 
Dat is ooc waar. Hede noch ouwers, of hedese verloren?69
70
En wa was hoor doen't?70
 
robbeknol
 
Mijn Vader was een Vries gheboren,
 
Te Bolssert in Vrieslant. En mijn Moer was van Alckmaar:71
 
Immers na veel avontuurs en loopens kreghense malkaar.72
 
Men Vaar was een meullenaar, en mijn Moer liep met de veering:73
 
Want hier e seydt, al segh ick het self, sy verstonder lydich wel op de neering.74
75
Sy kont van buytene sien oft locken sou of niet.75
 
Dats nou al eveliens. Daar na, Joncker, so ist e schiet76
 
Dat mijn Vaar, slimme Piet (ick seltje seggen met luttel woorden)
 
Uyt de Backers kooren sacken meer nam als hem toebehoorde.78
 
jerolimo
 
Dat gebreck is heel ghemeen, 'tis de mannier van't landt.79
 
robbeknol
80
De Meullenaars (mijn Heer) die hebben nu een aar verstandt,80
 
Sy speelen houwt wat en gheeft wat. Immers door't voorloopen van goemannen,81
 
So wordender mijn Vaar in't heymelijck om e gieselt en uyte bannen.82
 
Doen raackten hy by de Spangjaarts in dienst, hier inde krijgh.83
 
Ick weet niet wat hy heur gedaan had, sy koockten hem een vijgh,84
85
Daar hy of sturf. Alsmen Moer Aaltje Melis vansen doot vernam,85
 
So trockse met me, en met heur goetjen, hier t'Amsterdam,
 
En sy huerden een huysjen, en sy hing uyt de Graaf van Embden,87
 
En sy leyde slapers om gelt, en sy wos de bóótsluy heur hembden,88
 
En de klieren voor de luy, op de erven die hier laghen leegh.89
90
Daar na so gebeurden't (Joncker) dat sy an Duckdalfs palfreniers knecht kennis kreegh:90
 
Want siet hy brochter al zijn miesters linnen te wassen:91
 
Dees was een lelicke swart, en sy was so van passen,92
 
Of matelijcken schóón. (Maar foey! wanneer een Vrouw is groen,93
 
So sou zijt met de beul, met een hondt; ja met de duyvel doen.)
95
Mijn Moer die was een weeuw, die quicx en heet van bloet // was,95
 
Die noch al-te-wel heughden dattet byslapen soet // was.96
 
Wat het sy te doen? sy ging by de Moor legghen,97
 
En sy beproefden of de Moerjanen so saft zijn als de luy segghen:98
 
Maar de schellem die vil heur in as een naghel so hart,99
100
So datse van hem ontfing een moye jonghe swart:
 
Hoe blijt datse was dat gheef ickje te bedencken.
 
Heer wat brochter die Moerejaan al soete gheschencken,102
 
Van suycker en van wijn, van wildtbraat en van kleyn ghebient,103
 
En ander leckerny. Dan had hy een kapoen, en dan een smient,104
105
En dan ghelardeerde duyfjes, of dan een snipjen met zijn dreckje:105
 
So koesterden hy heur in heur kraam. Och seyd hy! och mijn beekje!106
 
Och! doetje toch wat te goedt. Ick stont van veers en keeck het an;107
 
En dan kreegh ick altemets van bystaan oock een streeck uyt de pan.108
 
Daar deur kreegh ick hem lief, en sagh hem byster garen:109
110
Maar eertijts as hy quam begon ick te kryten en te baren,110
 
Ick ritse-velde van angst as ick hem komen sagh.111
 
Dan riep ick, het sal donderen van desen dagh,112
 
So bruyn komtet ginder op. Mijn docht het was de duyvel,113
 
Of de bulleback: maar doen hy ons brocht broot en suyvel,114
115
En andere snuystering, so van eten en van wijn,115
 
Doen docht hy mijn gheen mensch, maar een Enghel te zijn.
 
In dese ommegang liep een jaar of twee ten eynden:117
 
'tGhebeurden so hy eens zijn soontje wat douw-deynden,118
 
Wat troetelde, wat kusten: wantet hem so lief as zijn hert // was,
120
'tKijnt sagh dat wy wit waren, en dat hy so pick swert // was:120
 
Het liep nae mijn Moer verbaast, en 'triep met een schrick;121
 
Och memmetje! memmetje! waartme, waartme, hier is heyntje pick.122
 
Hy grimlachte en grijnsde, en schelde met een woort moer en // kijnt,123
 
Loopt ande gallich (seyd' hy) ghy verbranselde hoeren // kijnt.124
125
Dat woortje van mijn broertje dat vatten ic terstont al was ic jong;125
 
Och docht ick hoe mennich hoort men met een schotseren tong126
 
Een ander lasterlijck schelden en schennen127
 
Van de gebreken daar sy selfste vuylst' van bennen,128
 
Door dien sy (als mijn broer) haar selven niet en kennen.129
130
Om kort te maken Joncker, dit komen en dit gaan130
 
Quam d'opsiender van't huys en de stal-meester te verstaan:131
 
Sy leyden op hem toe met wachten en met waken,132
 
Soo lang tot dat sy hem sien róóven, steelen, taken133
 
De haver en het hoy, ja toomen, stevels, spooren, quispels, en134
135
Deck-kleen, beere-vellen, en ander goet dat ick niet noemen ken,135
 
Als de ghebitten, ja de hoefysers selfs vande paerden,136
 
Die hy de smits en de waghe-boeven verkoft om halver waerden:137
 
En t'huys stal hy al wat los was, soo van kooper als van tin,
 
Van silvere lepels, bekers, tafelborden, betielen: in139
140
Om de waarheyt te seggen, het was een dief in zijn moers lijf e boren.140
 
In asmender na vraegden dan wist hy nergens of, of 'twas verloren,141
 
En dit deed hy al uyt liefden om mijn moer en broer te voen.142
 
Verwondertje dan niet asje dit wel andere luy siet doen,143
 
Die uyt liefden van haar konckebynen haar eygen kas bestelen,144
145
En gheven't een hope hoeren daarse moy weer mee spelen?145
 
Daar na so worden ick ghevangen en ghelockt met list.146
 
Wat souw ick doen Heerschap? ick seyden uyt vrees al dat ick wist,147
 
Hoe dat mijn moer dit goetjen op het hooghste kon verkoopen:148
 
En doense mijn uytgehoort hadden, doen lieten sy my loopen.149
150
Doen vatten sy de moor (mijn stief-vaar) by de neck,
 
En s'ontklieden hem moeder naackt, doe namen sy brandent speck
 
En lieten't op sen rugh al barnende druypen.152
 
Hy wrong hem als een aal, maar hy kon't niet ontkruypen,153
 
Dat most hy afstaan met ghedult, al wast een harde saack.154
155
De Wet gheboodt mijn moer, op pene vande kaack,155
 
Dat sy by dese moor niet meer en sou verkeeren,
 
Of men souwt haar oock vreeselijck verleeren.157
 
Branden met speck, docht mijn moer, dat behaagt mijn niemendal,
 
Ick wil de kolf so rouckeloos niet werpen nae de bal.159
160
Doe heeft sy om de qua tongen, en oock om wel te leven160
 
Haar uyt devocy in't arme mannen gast-huys begheven,161
 
Daar dienden sy om Gods-wil: trouwens om de kost watje mient,162
 
En daar heb ick nae mijn vermeughen mijn broot oock verdient.163
 
Dan liep ick by de Doctoor of by de Apteecker om drancken,
165
Of by de Barbiers om salf, of andere bootschappen voor de krancken.165
 
Ten lesten quam'er een weetighe, teetighe, versoorde blinde-man,166
 
Die versocht mijn tot zijn laytsman: hy praten't mijn moer so an,167
 
Dat sy mijn by die elementsche fiel bestelde.168
 
Och Joncker ick had een jaar werck dat ickje vertelde169
170
Wat kommer dat ick somwylen heb gheleen.
 
jerolimo
 
Nu Robbeknol al properkens, sacht manneken, geeft ou te vreen,171
 
En danckt ons Heere God voor sayne goeyen gracy,172
 
Ghy zijt hier ter keure wel gheroockt te deser spacy,173
 
Want ic kick sal ou triumphantelaijck versien met al wat ou gebrect.174
175
Een dingen jammert may, dat is dagge soo bot Hollants sprect.175
 
O de Brabantsche taal die is heeroyck, modest en vol perfeccy,176
 
Soo vriendelayck, so galjart, so minjert, en so vol correccy177
 
Dament niet gheseggen en kan. Ick wouw om duysent pont178
 
Daggese so wel alse kick of als men Peterken verstont.179
180
Ick sweert ou par Die, ghy souwt ou Hollants versaken:180
 
Want die ons verstoot, die verstaat alle spraken.181
 
Was ou moeyer noch maaght, ick liet ou een Brabander maken.
 
Onse taal is een Robsodi, non pareylle sonder weergae;183
 
Sen heeft geen komparacy by de suyverheyt van Hollant op veer nae.184
 
robbeknol
185
Ja 'tis een moye mengelmoes, ghy meuchter wel van spreken,185
 
Ghy luy hebt de Fransche, de Spanjers en d'Italianen vry wat of e keken.186
 
De Brabanders slachten d'Enghelsche of de spreeuwen, sy kennen van elcks wat.187
 
jerolimo
 
s'Jasy wat sayn hier harsenloose botmuylen inde stadt,188
 
Zy zijn slecht en recht van leven, en simpel inde stijl van haar geschriften.189
 
robbeknol
190
O eelekaarten soudmen dat lebbighe Brabants siften190
 
Of wannen, gelijck de Kruyeniers haar kruyen, soo waar as ic leef,191
 
Ick wil wel wedden datter de helft niet over en bleef.
 
Dattet Hof te Bruyssel eens banden al de uytheemsche wóórden,193
 
Dat yegelijck most gaan daar sy eygen zijn, of daarse 'thuys hóórden194
195
Wat souwer een goetje vertrecken: gantsch lyden hoe kaal195
 
Souwen de Brabbelaars staan kijcken met haar arme jottoosse taal:196
 
Maar nou zijnse hier so vermaagschapt datmense niet sou kunnen scheyen197
 
Al hadje al de geleerden, Professoren en Doctoren van Leuven en van Leyen.198
 
jerolimo
 
Slecht-hoyen als ghy zijt, moockt eensens een acte notoriaal.199
200
Gaylien en weet van hoofse tarmen, gy schrijft moor duyts teenemaal.200
 
Onse Notarissen en Secretarissen verstaander pertinent op de pronunciatien.201
 
Dan trouwens 'tis haar geoctroyeert, met edicten, privilegien en gratien202
 
Van't Kayserlaijcke Hof: ou 'tis een volcxken seer exstreem.203
 
robbeknol
 
De Paus van Roemen met al zijn Cardinalen en brengter niet van haar teem:204
205
En dan latenser noch duncken datse verstandige Schribenten bennen,205
 
Sy schryvenje daar een goetje, datse as haar Vader-ons van buyten kennen.206
 
jerolimo
 
Woor woren de Hollantsche botmuylen? niemant van so veel207
 
En quamper te voorschijn in ons magnifijclaijck Retorijclaijck lantjuweel,208
 
Da was een dingen van d'ander Waerelt, 'tis rekreatieflijck te lesen.209
210
Maar sjases par Dio sante, wa plochtender ellegante Poëten te wesen:210
 
Item daar haddege Kastileyn, de Roovere, Gistellen, en Kolijn,211
 
En Jan Baptisten Houwaart, dat bayloy goeye meesters zijn:212
 
Dat waaren liens vol perfeccy, en van devine eloquency,213
 
Yghelijck woordeken datse aggeerde, of nomineerde, dat was een sentency.214
215
Het minste datse sproocken dat was een reffiereyn, en dat so exstruvagant215
 
Van uytspraack, trots een Oostersche Phar-heer, of Luytersche Predikant.216
 
En bay hoor rondeelen en balladen (met licencie magh icket vry seggen)217
 
Daar mogen de Hollantse boere lieke-dichters hoor broeck by leggen.218
 
robbeknol
 
Werpt de Vlamingen niet wegh, mijn Joncker, watje doet,219
220
Met huldere incarnatie, en Palleys vol minnen, en suycker-bosjes soet.220
 
jerolimo
 
Baste, al stillekens, ick hees ghenoegh van die muffe miskienen Retrosynen,221
 
En moockt geen grimmaasen met ou ensicht, moockt assekijck bonne mynen.222
 
Och het stoot so wel datmen parmantigh en gracelijcken gaat.223
 
En korompeert u troony niet, houtet in die form daar't ou in staat.224
225
Zemers dats bysart, dats braaf, dats groots, dats graaf, dats wel jentjens.225
 
Kuyst en vaaght wel nettekens ou kleekens en acoutrementjens:226
 
Neemt tansens de kladder, den borstel, den kleerbessem, sulde?227
 
Dagge een Brabander waart, dat wilde kick om duysent pont, of hondert gulden,228
 
Ick souw ou annimeeren en addresseeren bay de gróótste van't lant.229
230
Ick sal ou promoveeren tot Doctor Juris door ou beestiaal verstant.230
 
Gay zijt een merveille vande Waerelt. Gay sult wel tot hoogheyt raken:231
 
Want ick sal ou Souvereyn van Hollandt en van Vranckerayck maken.
 
Een Marquissaatschap of Graafschap dat acht ick niet een seur.233
 
Kapitaynschappen, Kornelschappen, Hartoghschappen, daer stier ick kinders met deur:234
235
'tIs may de payn nie waart om daar eens op te dincken.235
 
Ick sode heel Gelderlandt wel lichtelaijck wegh schincken.236
 
Ick kick hee die liberalheyt met onsen Koning ghemayn,237
 
Die heel Indyen wegh gheeft aan een simpel Kapitayn,
 
Al eer hy dat met macht van soldaten heeft ghewonnen.
240
Nu ick moet ter Missen gaan in't klooster bayde Nonnen.
 
Maar wat 'k ou vragen sou, sayde gay oock gedebaucheert?241
 
Daar en is geen dingen so goet als datmen spaarlaijck minageert.242
 
De minagie (Monseur) passeert: 'tis beestich dat-men veel eet en drinckt.243
 
robbeknol
 
Dits al weer 'touwe deuntje. Ick weet wel met wat voet dat hy hinckt.244
245
Ick lóóf niet of ick ben op sinte Galperts nacht e boren,245
 
Dat's drie daghen voor't ghelock: nou gheef icket verloren,246
 
De droes die hellept mijn an die gierigerts altijt.247
 
jerolimo
 
Wat stode en snapperkoockt, he?248
 
robbeknol
 
Och miester niet een mijt.
 
Schijt, schijt, niemendal, ic ben geen eter, wy sullen de kost wel krygen.249
 
jerolimo
250
Een ayuynken, een ciepelken, een sneeken broot, en twee vygen,250
 
Dat's en Heeren kost.251
 
robbeknol
 
Een bientjen daar en pont vleys vijf ses an // is,
 
Dat liechter oock niet om. En as daar een paar vaans kan // is252
 
Met Dantsicker smockuel of met dat mannelijck Rosticker bier,253
 
Daar ken ick het me wel of sien voor een uur, drie of vier:254
255
Dat souw wel seve luy segghen (wel verstaande) as zijt wisten.255
 
jerolimo
 
Wat doen de liens anders dan say de spays verdarven en 'tgheldt verquisten?256
 
De soberheyt is een deughd, diens ghelijcken men niet en weet.
 
robbeknol
 
Dat is gheseyt in't Duytsch; siet datje niet veel en eet.258
 
jerolimo
 
Och 'tis so ghesont op zijn juyste dyeet te leven.
 
robbeknol
260
Die raadt die mocht ghy dan de krancken wel ingheven.260
 
jerolimo
 
Monseur het is devin datmen de temperancy observeert.261
 
robbeknol
 
Gut Joncker t'is so goedt datmen wel teert en smeert.262
 
jerolimo
 
Wat verschillen de mest-varckens van de gulsighe beesten?263
 
robbeknol
 
De gróótste dronckerts (Heer) dat zijn de beste gheesten.264
 
jerolimo
265
Wie doeghet? hanneken, wilken, wuytjen, da nie dan fielen zijn.265
 
robbeknol
 
De treffelijckste gheleerde die drincken de meeste wijn.266
 
Ick segget niet om my, sey de wolf, maar om mijn schamele moer.267
 
O seker! die geen rijnsche wijn met suycker en magh dat is een boer.268
 
jerolimo
 
De Hollanders par Die sy drincken als moffen en poepen,269
270
En dan is dat goeyken so wildt, sy schreeuwen, sy roepen270
 
Als brayneloose liens, alse sayn. Way liens sayn modest.271
 
Zayn wy ter feest, wy sobereeren met eten en drincken, is dat niet best?272
 
Wy kourtiseeren d'ufvrouwen met diskours dat niet vulgair is:273
 
Wy charlateeren van onse participantschappen, en van onse affairis.274
275
Van den handel van Indyen, en van de Guyneesche kompangie.275
 
Ick mayn zemers dagh een legioen Enghelkens sie276
 
Asse kick onse maechdekens sie: 'tsoch sy sayn wel vroyelayck van gheest.277
 
robbeknol
 
Ick gis datje my slacht, ghy hebter veel by e weest.278
 
O bloet ick heb sulcken honger, ick wou dat ick al an't wangen // was:279
280
Mijn buyck raast anders niet dan of mijn keel ghehanghen // was.280
 
jerolimo
 
Nu tsa laat ons gaan ter kercken tot ons Vrouwen-bruurs, en horen Mis,281
 
En dan sullen wy sien wa wy sullen koopen van vlees of vis.
 
robbeknol
 
Och dat is een krachtigh woordt, daar praatje na mijn sin.
 
Och Priestertje, Priestertje, haestje wat, so krijgh ick hier wat in.
Twee jonghens en Floris Harmensz. hontslager met de baar uyt.+
 
aart
285
Aauwe wille wy t'samen klaauwen,285
 
Ick ra stoof, aauwe schijt,286
 
Aauwen is zijn klaauwen quijt.287
 
aeuwen
 
Yget gallich-veughels, gallich-veughels, laatmen gaan,288
 
Of ick selje, ick sweert, met de swiep om d'ooren slaan.289
290
Wat ryeme dese besuchte, bekrenckte schavuyten:290
 
Krijgh ickje inde Kerck, ick selderje warachtich in sluyten.
 
krelis
 
Aauwe lampoot, krombien,
 
Ick hebje an de gallich e sien.293
 
aeuwen
 
Hoe ryen mijn dese verbrancste scherluynen? gantsch lichters koom ickje by,294
295
Ick selje de bullepees so sackereels elements legghen inje sy,295
 
Dattet jou heugen sel: ick selje byget soo onghenadich oftouwen,296
 
Datje by gantsch ackrementen op een aar tijt je mongt wel selt houwen.297
 
aart
 
Aauwen lampoot, aauwen lampoot, hebje dat hert een reys,298
 
So sel ick jou dat mes omdrayen in jou vleys.
 
aeuwen
300
Ick sel de baar neersetten dat lóóf icje: ó jy Gods gauwe-dieven!300
 
krelis
 
Dat voor jou lampoot.301
 
aeuwen
 
Houtme die jonghens vast, ey lieven,
 
Keertse om Gods-wil. Och so, houtse vast: loopt schelmen dat ghy jou beschijt.302
 
Hoe quellen mijn die weersoordighe overgheven jonghens altijt,303
 
Sy ribsacken my wel machet helpen: ick arme kreupele ouwe man,304
305
Mijn bienen die ryen mijn so, dat ick mijn niet ophouwen en kan.305
Hy gaat sitten op de baar.
 
jan knol,
Andries, en Thomas
 
Wel Floris Harmensz. waar breng jy de baar? wie isser doot?
 
floris
 
Ariaan ien pijntje, peete Barberen man, jou ouwe laghenoot.307
 
andries
 
Ariaan ien pijntje doot? doot? doot? dat is wongder.
 
Vertrouwt wat op de mensch, inde stadt was geen ghesongder
310
Noch vaster man, die so wel in zijn vleysch en op zijn leen // was.310
 
jan knol
 
't Was jammer dattet sulcken stijf-sinnigen korselkoppigen deen // was311
 
thomas
 
Ey laat de dooden rusten, seght van de afwesende geen quaat.312
 
floris
 
Daar hebje gelijck in Thomas-oom, 'tgaatje wel jy groote maat.313
 
jan knol
 
Het hy lang e leghen? van wat sieckten is hy ghesturven?314
 
floris
315
Sy segghen vande gave Gods.315
 
jan knol
 
Seljer wel ingaan durven?
 
floris
 
Wel souw icker niet in-gaan durven? dat is oock wat; wel dat komt schoon.316
 
Ick gae 's nachts wel met de Graefmaker in een kuyl van twintich doon.317
 
Ick deynck stae ick mee in't rolletje318
 
Soo sal't oock kosten mijn bolletje.
320
En staemen in't rolletje, al hebje dan al de kruyen en drooghen van de stadt,320
 
Ten baat gheen lieve moeren, men moet vóórt al hadmen een bort veur't gat.321
 
Het volck treckt uyt vrees wech: maar ofmen op Tesselt was,322
 
De dóódt komt over al, al waert dat ghy in een stiene muur ghemetselt was,323
 
De dóódt spaart kleyn noch groot; tegen de dóódt en is geen schilt:324
325
Daarom doet goedt terwijl ghy kendt, en leeft soo als ghy sterven wilt:325
 
't Is kunst te leven als de dóódt komt, seyde Nabuur inde kooren mudden.326
 
Maar wat sey Malegijs in't beghin vande sterft? ick selder mijn gat uyt schudden,327
 
Hy koft by provisy al de droogen op van Doctor Schol, en leyd'se in een kist,328
 
En selve lach hy arme knecht in Jaffa eer hy't wist.329
330
Zijn Vrienden en zijn Erfghenamen die hebben heur ooghen schier uyte kreten:330
 
Maar al sturvender noch so een vijf ses sy souwense wel vergeten.331
 
Alle dinghen is nu wel, maer eerst waren sy bevreest,332
 
Hoe hy ghevoeghelijckst' sou gheven toch zijn gheest:333
 
Want siet zijn havix neus die hing hem over zijn mongt,
335
Zijn giest en ging niet uyt of hy was in zijn neus terstongt,335
 
So quam het by dat zijn ziel niet kon verscheyden.336
 
Ick gheefje te raan hoe dattet Gijs in't lest anleyden:337
 
Hy liet zijn achter-deur open staan,338
 
En daar is hy in viesiebel door e gaan:339
340
Want siet hy schaamden hem selver,340
 
Vermits hy meer een arme delver341
 
Als een rijck koopman scheen: en asmen't segghen mocht, 'twas en bloedt.342
 
Wat zijn die rijcke kaack-haringen meer as slaven van haar goedt?343
 
Sy zijn willighe armen al hebbense goedt met hóópen.344
345
Noch prijs ick jou Jan knol, jy selter gheen langt om kóópen.345
 
Waar veur soujet oock sparen, veurje moer of veurje breur?346
 
jan knol
 
Hóógher niet Harlinger-man, Aeuwen jy gater al wat me deur.347
 
thomas
 
Al sturven al de rijcke luy, Jan souwer niet eens om treuren.
 
andries
 
Byget Jan dat de hielle stadt uyt-sturf dan souje eref beuren:349
350
Want je Vaar was voorsichtich, die hetje stee-kijndt e maackt.350
 
thomas
 
Dat gheef ickje noch eens in drien, dat's hem lustich op zijn hóóft e raackt.351
 
Ay lieve siet Jan knol eens druyl-ooren, hy staet of hy sot is,352
 
floris
 
Hoort hier eens Jan Knol weetje wel dat Deensche Tomas Banckerot is,
 
Had hy geen pampieren Harnas of quinckernel hy haddet slecht.354
 
jan
355
Hoort hier eens Koopman van Aels huyden, komt hier mijn lieve knecht!355
 
Heb jy niet een banckjen 'e leyt eertijdts in westphalen?356
 
Ick wil seggen datje deurgingt sonder de goeluy te betalen,357
 
En dan hietet noch datje om de schrift gheruymt hebt jou Landt,358
 
'Tis de waerheyt, om de schrift die int boeck staet of ande want.359
360
Maer Karolus Quintus die heeft daer teghen gheschreven360
 
Hoe datmen met sulcke Dieven behooren te leven,361
 
De Brieven zijn met groote Letteren in merckelijcken druck,362
 
Wil jyse eens sien Andries giet-logen, so gaet op de nieuwe Bruck,363
 
En siet nae de hooghe noort ande Voollewijck daer staen staken en stanghen,364
365
Daer sulje de Brieven met haer Zegelen bescheyelijck sien hangen.365
 
floris
 
Hoe voerje daer weer geest? was dat mis? neen dat was 'e gaert.366
 
jan
 
Neen Tomas, wat mienje? ic ben voor geen Banckrotier vervaert.367
 
Wat rijdt mijn dat volck? dat ick schoon maer een vrient an mijn gheslacht hat,368
 
En speelden hy Banckerot sonder noot, ic sou hem hangen dat'k de macht hat.369
370
Men hangt wel duysent diefjes die door de Armoede doolen
 
En die so veel niet en hebben, als so een schellem ghestoolen,
 
Dat een mensch tot een ongeluc komt door een ander, of door ongeval op Zee,372
 
Of door ander avontuer, daer heb ick seker melyden mee,373
 
Of die't door zijn Boec-houwers of Kassiers wert ontschreven en ontdraghen374
375
Die luyden zijn waerachtich rechtvaerdich te beclaghen.375
 
thomas
 
Dat is seker waer.376
 
andries
 
Wel Jan Knol binje mal? waerom sinje quaat?
 
jan
 
Ick segh men hoort die moetwillige Banckrotiers te bannen van de straat
 
Ieuwers alleen, en so sy dan buyten haer bepaalt besteck ginghen,378
 
So hooren heur de jonges met slick te goyen en met andere dingen.379
 
andries
380
Hoe veel dooden Floris hebben wy nou wel gehadt vande weeck.
 
floris
 
Goelickjes so veel als lestent, of wat min, 'tis op een streeck.381
 
Wat vraagie mijn dat? vraagt dat de labbekacken an 'tKerckhof,382
 
Die daer een heele aftermiddach staen, en maken daer haer werc of,383
 
Daer staen die Laarysters zy an zy, dromel by dromel, hangt aen hangt,384
385
Daer hebje Elsje koockleckers, en Stijn snoeps met haer Linckermangt,385
 
Vol ghesoon karstengen en aerdaeckers: sy snoeyen, en sy teesen:386
 
Ginder staet Lijs gors in een stoep en begint haer getyen te leesen,387
 
En staet en preutelt soo rat, dattet schijnt dat sy gaern 'teyndelvaers hat,388
 
En heur mongt die gater aers noch aers, as'en tellenaers zijn aers gat.389
390
Dat is so haest niet uyt, of daer wort van de dooden wat te praat,390
 
Wachtje voor dat klootjes volc, dat goet weet van alle katte quaat.391
 
Daer hebjet; 'twas sulcken loopert, sulcken vechtert, sulcken guyt.392
 
Daer isset, deynckt enreys onse Lobbrich is de Bruyt,393
 
Met Harmen glad-muyl, en s'en wijf het geen maent doot 'e weest,394
395
Ic weetet; wangt onse Jannetje stronx die hetter speel-noot 'e weest.395
 
Heer seyde Nelletje, hoe verweent is onse Klaasjen boelen 'e kliet,396
 
Hoe ondeucht, hoe ondieft, sy moetet al mee hebben, sou sy niet?397
 
Een sulvre sleutelreex, een blancket blauwe roc, en een doec met slippen,398
 
Dat sey muruwe Niesje, so stroncktich, met sulcke scheechtsche lippen,399
400
Datje jou souwt bepissen, dat ghyse maer eens aensacht.400
 
Kijnt seydse 'tis sulcken kribbetje, ic raetje dat gy'er jou van wacht,401
 
Want 'tis sulcken kaackster, sulcken snapster, sy swijgt niet en beet,402
 
Ja deynck ick, so slacht sy jou, ghy swijgt oock al dat ghy niet en weet.403
 
andries
 
Maer Floris hermansz. is dat waer?404
 
floris
 
Wabbetje klonters wister of,
405
Die sit daer op een luyfe, of op een pothuys, en houter net register of,405
 
En daerom komtet datse altemets so deerlijck en so droef // praat,406
 
Sy weetje op een prick hoe veel volcx datter mee te groef // gaet,407
 
Hoe veel rouw-mantels, hoe veel korten, hoe veel huycken, en hoe veel falyen,408
 
En hoe veel Wittebroodts, de Rijcke-luy geven door de Tralyen,409
410
En so veel gelts, Andries, datter het eyndt is of'e wech,410
 
Nou ick mach gaen, eer ickje meer van die kackebeyen sech.411
 
jan
 
Mijn groote kammeraet: ghy moet hier noch wat staen,
 
Ghy moet ons van de ouwe mannetjes oock wat verslaen.413
 
thomas
 
Nou set jou Baer neer. Wat so: komt by de Ghesellen,414
415
Ghy moet ons heur Legenden oock nae 'tleven vertellen.415
 
floris
 
Mijn tijdt die is hiel kort, daerom maack ick gheen langhe teem,416
 
Onder het uurwerck in de nieuwe Kerck, daer sit sulcken veem417
 
Van ouwe praaters, van Koddenaers en van ouwe Klouwers,418
 
Met heur hangende hoofden, met hooge ruggen, en kromme schouwers,
420
Daer sitten de druyp-neusen, die sijp-oogen by menkaar.420
 
Dorstige Branckje seyt Mieuwes ghy bent al tachtich Jaar.
 
Ick weetet an mijn selfs, ghy en ick wy ginghen 'tschool, tot Heer Floris,422
 
Lycenciaat van Amersvoort. Maer wat een malle kay, is Meester Kackedoris,423
 
Die vent die was gec, en hy mienden goet schick dat hy wijs // was,424
425
Hy quam in Dirck van Diemens tuyn, hem docht dat hy int Paradijs // was,425
 
Wat hebje hem al diets ghemaeckt, ghy praaten hem toe426
 
Dat ghy een Konijn had als een Olifant, en dat het jongden als een Koe,427
 
En duysent sulcke sticken: hoe dat ghy een Ael hadt die so lang was428
 
Dat hy in Engelant zijn hooft op stac, daer zijn staert hier an 'tstrang was.429
430
Hoe schuddebolde die ouwe kluyvers om de rabbauwery,430
 
En asse eenige schelmery hoorden, so quamen sy al nauwer by.431
 
Vertelde Jan selde-waar niet hoe dat hy om een voetjen e nóót was,432
 
Van de outste Harpslager van Amsterdam, hoe hiet hy? Jan vlas,433
 
Hoe hem zijn vaar in huys sloot, en op hem begon te grimmen.434
435
Wat het hy te doen? hy gaatje daar after over de schutting klimmen,435
 
Hy gaat na de Bruyloft, daar hadje Frans witte-broodt en Jan Treck,
 
Die koften vande beerstekers een tobben of twee met dreck,437
 
En sy groeven op de stoep, en sy lieten't daar in dysen438
 
De leckere gheparfuymeerde soete kauw, ghyse.439
440
Daar saten die lidtsers met de mangtels veur de mongt,440
 
Mit datmen nóóm komt tasten, valt hy bedoven inde grongt,441
 
Hy kreet en hy bruysden, het scheen dat hyer in versmachten.442
 
Je souwtje kruyst enne zeghent hebben hoe hy vloeckten, en hoe sy lachten.443
 
Stil, stil, seyden sy, wy hebbender wat me veur,444
445
En met so klopten sy ongheschickt en lelijck ande deur:445
 
Met dat het Bruylofts volck over hoop quamen uytlóópen,446
 
Sy villen, en gingen sy d'een den ander inde mostert dóópen:447
 
Daar stondense besuyckerkoect, aars noch aars ick weet niet hoe,448
 
En sulcke potterijtjes die metense melkaar met schepels toe.449
450
Ick docht altemets mochten hier sommighe luy wat inde hoeckjes blyven,450
 
Sy souwender Almenacken, en nieuwe tijngjes en boeckjes schryven.451
 
Meenje dat icker me geck? 't is waar, ick hebbet selfs ghehóórt.452
 
Adieu Jan knol, Thomas, en Andries; want ick moet vóórt.
De twee jonghens, Joosjen en Kontant+
 
joosje
 
Wie wil knickeren koopen? wie? wie? ses om een duytje.454
 
kontant
455
Schiet op om een paar hebjet hert, of ick stuytje.455
 
joosje
 
Ick binder me te vreen, kom an, gheeftme de vier,456
 
Komt jongen langtme je hoedt, komt as en man hier.457
 
kontant
 
Wat raje, jy kammeraatje even of oneven?458
 
joosje
 
Even.459
 
kontant
 
Een uyt Joosje, siet daar leggender seven.
 
joosje
460
Wel an kom, ick ben te vreen, om de hiele acht,460
 
Houwt daar dan Kontant, stuyt recht uyt, hebje de macht,461
 
Siet daar isser uyt, laat sien, en daar isser vier in:462
 
O lieve neskebol, scheyter uyt eer ick mier win.463
 
kontant
 
Jy bent en onreynigert, ick moet opje hangden letten.464
465
Komt an mannetje mugg, ick speelje by vyven op te setten.465
 
joosje
 
Geefje mijn ierst? ick geefje ierst en een schoot.466
 
kontant
 
Wat brabbelt mijn die ficksert, datser een op sen poot.467
 
joosje
 
O bloedt datsen vlacken barck-man, die jongen die kan schieten!468
 
kontant
 
Souw ick altijdt verliesen, dat souw de nicker verdrieten.469
 
joosje
470
Hoe veel hebjer uyt?470
 
kontant
 
Een en al de aren.
 
Datse veldt en e schoten; ó lansjen ick selje dat wel of klaren.471
 
joosje
 
Sieje wel, dat is een span, ick set hem.472
 
kontant
 
Ick hou meeta.
 
Yget schiet ickje op jou santert, jy hebter niet een beet na.473
 
joosje
 
Hy is geraact.474
 
kontant
 
Hy is niet.
 
joosje
 
Hy is al.
 
kontant
 
Hy is niet.
475
Jy selt mijn de knickers weer geven snappertje! soo siet.475
 
Lustje wat mit dróóge vuysten?476
 
joosje
 
Gans lyden is dat byten.
Floris uyt.
 
floris
 
Komt hier jy elementsche jongens, ick selje lieren smyten,477
 
Jy schelmen, houwt dat en dat!478
 
kontant
 
O jy slaat mijn dóót.
 
joosje
 
Bae neus! hinckepinck! lamgat! Aeuwe lampóót.479
 
floris
480
Keertme die bengels! houtme de jonges! houwtme de fielen!480
 
kontant
 
Hey Joosje, mijn beste maat, komt laten wy gaan soecken ouwe zielen,481
 
Wy sellense die wraggel-gat, die lampóót werpen op zijn sack.482
 
floris
 
Waar zijn die jongens ghebleven? sy waren daar noch strack.483
 
joosje
 
O lieve Aeuwe lampóót, mienje dat wy na jou wat vraghen?484
 
floris
485
Krijch ickje, krijch ickje, so krijghje de huyt vol slaghen.

Vorige Volgende