Moortje en Spaanschen Brabander

(1999)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 29]
Eerste uytkomen van het eerste bedrijfaant. ritsart, Koenraat Wel wat sal ick dan doen? sal icker gaen of nietGa naar voetnoot1 Nu sy myn uyt haer selfs en vrye wil ontbiet? Of wil 'k myn sotte lust met reden nu besnoeren En vlieden het bedroch der afgherechter hoeren?Ga naar voetnoot4 5[regelnummer] Die lóóslijck met myn spot, als ick tot harent komGa naar voetnoot5 Dan sluytse myn voor deur, dan roeptse myn weerom,Ga naar voetnoot6 En set my tóót op tóót en loopt by andere pollen.Ga naar voetnoot7 Ick weet niet hoe ick wil, soo is myn kop op rollen!Ga naar voetnoot8 Neen ick en gader niet al badt sy noch so seer, 10[regelnummer] Myn sinnen zyn ghekeert:Ga naar voetnoot10 koenraat 't Is u oock 't best myn Heer Dat ghy de gayle tocht des herten gaet in houwen,Ga naar voetnoot11 En gheefdy gheen ghehóór der lóóser lichter vrouwen, Ghy wert u selven voocht, 't is wel datmen begint,Ga naar voetnoot13 En stadich blyft by 't werck, ghestadicheyt verwint: 15[regelnummer] Doch is u sin soo wuft dat ghy u niet kunt breecken Noch koelen u ghemoedt, en loopt haer weder smeecken Met lieffelijck gheplaar van woorden suycker-soet,Ga naar voetnoot17 Tot hare schalckheyt merckt dat ghyt uyt liefden doet,Ga naar voetnoot18 So ist met u ghedaen! u saken gaan verloren, 20[regelnummer] Want sy sal u met schijn van vruntschap so bekoren, Bekollen dol en dom: soo dat ghy sonder maatGa naar voetnoot21 Nauw weten sult of ghy op hóóft oft voeten gaet.
[pagina 30]
En hangdy hart of siel an haer beveynsde trekenGa naar voetnoot23 So sal sy endelingh den draack noch met u steken;Ga naar voetnoot24 25[regelnummer] Dat is der Hoeren aert.Ga naar voetnoot25 ritsart Dewijl de saack soo staat Besint u en versint voor my een goede raadt: Denckt eens, noch eens, noch eens! en vraacht an u ghepeynsen Hoe dat ick myn verdriet en minne best sal veynsen.Ga naar voetnoot28 koenraat O Meester! u ellendt ontroert my sonderlingh,Ga naar voetnoot29 30[regelnummer] En wat de min belanght dat is een seldsaam dingh,Ga naar voetnoot30 s'Is raadt en redenlóós, en so wilt van manierenGa naar voetnoot31 Dat wijsheyt, kracht, noch kunst, haer woestheyt kan bestieren.Ga naar voetnoot32 Al dees ghebreecken zijn voorneemlijck inde min Als laster, quaat vermoen, bekommeringh van sin, 35[regelnummer] En rueckelóósheyt slof, en veel onnutte vreesen,Ga naar voetnoot35 En sorghen, licht-ghelóóf, betuetering van wesen;Ga naar voetnoot36 En achterclap, en haat, en twijffelinghen mee En verand'ringhen van bestant, van krijch, van vree. Beseylt dan op't Kompas vande beslepe redenGa naar voetnoot39 40[regelnummer] Eens een'ge sekerheyt, in des' onsekerheden. Vergheefs is al u moeyt, al woeldy noch soo hart, Ghy vindt noch rust, noch ree, maer eyndeloose smart. So u vermoeyde gheest door 't hopeloose trueren Op eyghen slapheydt dan u selven gaat verstueren;Ga naar voetnoot44 45[regelnummer] En vaart onheb'lyck uyt, uyt dulheydt meer verwoedtGa naar voetnoot45 Dan redelyck of recht, met bittre mondt en moedtGa naar voetnoot46 Bescheldent uwe schuldt, en vloeckt dan vloeck op vloecken Op't ongh'luck, dat wy selfs benaarstighen en soecken.Ga naar voetnoot48 Neemt by u selven voor van daar niet meer te gaan,
[pagina 31]
50[regelnummer] En treckt het hart en hooft met onwil daar van daan, Segghende in u selfs: en soud' ick haar niet haten Die nu een ander mint en my al heeft verlaten? Ick waar veel liever dóót: het sal oock soo gheschien Dat sy wie dat ick ben te laat met leedt sal sien. 55[regelnummer] Dit opset is wel goet, en billich oock ghenomen,Ga naar voetnoot55 Maar krachtelóós en ijl, want wil jer weder komen Sy sal u vlieghen met veel jonsten om den hals,Ga naar voetnoot57 En gheven u een praat van schóóne wóórden vals, En soecken met gheweldt van wringhen, en van wrijven, 60[regelnummer] Een traantje soo ghemaackt, ten óóghen uyt te drijven, En met gheveynst ghebaar versieren een onschult,Ga naar voetnoot61 Waar op dat ghy terstont u gramschap laten sult, En 't al te dweech ghemoedt van wreede tyrannijenGa naar voetnoot63 Beschulden, als of ghy waart oorsaack van haar lijen, 65[regelnummer] En gheven uyt u selfs u over inde macht, Die met betraant ghelaat om u in't harte lacht. ritsart Die schandelycke treek, 't bedroch, en schelmerijen,Ga naar voetnoot67 Dat werdt ick nu ghewaar, maar meest myn sotternyen,Ga naar voetnoot68 En 't wonderlyck verraadt. Ick brande van een vlamGa naar voetnoot69 70[regelnummer] Die uyt onkuysche lust haar eerste oorsprongh nam, Ick doe al wetens quaadt, al streefter reden teghen, Myn sinlyckheydt verwindt, ick ben te seer gheneghen,Ga naar voetnoot72 Ick sterf dat ick sie, ick leef, ick weet niet hoe,Ga naar voetnoot73 'k Heb noch belul, noch raadt, ay raadtmen dat ick doe?Ga naar voetnoot74 koenraat 75[regelnummer] Staet af van't snóódt vervolch van u ver bode minne,Ga naar voetnoot75 En tueghelt met verstandt u tóómelóóse sinnen: Valt u 't beginsel swaar, of barst u 't hart van spydt,
[pagina 32]
Allengsjens dat versacht met hulp van werck en tydt: Gheen beter middel mach u yemandt hier voorstellen, 80[regelnummer] Om u op 't alderminst in dese saack te quellen. ritsart Maar houdy dat voor best? koenraat Ja Heere! dats ghewis, Maackt toch gheen swaricheydt, noch gróóte droeffenis Om een lichtvaardicheydt; den vrouwen aangheboren, Die licht vergheten 't gheen sy lichtelyck verkoren.Ga naar voetnoot84 85[regelnummer] Siet daar, daar komtse selfs, die pest, en het verderf, Die u gheheele goet verteert als eyghen erf.Ga naar voetnoot86 moy-aal Ach arme! ick helas! ick ducht, dits al myn vreesen Dat Ritsaart seer versteurt en tóórnich sal wesen Op myn, om dat ick hem voor deur heb laten staan, 90[regelnummer] Niet wetende waarom ick sulcx heb ghedaan.Ga naar voetnoot90 ritsart Ach Koenraadt wat is dit? ick kan gheen wesen houwen,Ga naar voetnoot91 Myn hart ontsinckt my slechts alleen door het anschouwen.Ga naar voetnoot92 koenraat Hebt goede moedt, myn Heer, komt nader by het vyerGa naar voetnoot93 Al waardy stijf van kouw u wermte die is hier.Ga naar voetnoot94 moy-aal 95[regelnummer] Wel wie spreeckt daar? zyt ghyt? o sleutel van myn sinnen!Ga naar voetnoot95 Hoe blijfdy nu soo staan? hoe gady niet na binnen? En krijch ick goeden dach? noch die ghewone kus?Ga naar voetnoot97 En spreeck gy niet een wóórdt? wel lief! hoe swijchdy dus? ritsart Lief! ja lief, goen dach lief, hoe meuchdy noch soo spreken?Ga naar voetnoot99 100[regelnummer] Hoe lief dat ick u waar dats gist'ren wel ghebleken: Die valsheydt hadt ick noyt in u te zyn ghelóóft,
[pagina 33]
Dat ghy my sonder reen de deure sluyt voor 't hóóft. moy-aal Ay lieve laat dat na, laat ons wat anders praten? ritsart Wat sechdy! soud' ick dit so los dan varen laten?Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Och! oft ick eens van Godt soo vele maar ontfingh Dat my de min als u niet dieper in en gingh;Ga naar voetnoot106 Oft dat u eens de vlam die my het hart doet blaken, Met sulcken hitte mocht u siele brandent maken. Of roock ghy maar de geur, ghy sturreft van myn leedt, 110[regelnummer] En van de bittre spijt, die ghy my gist'ren deedt.Ga naar voetnoot110 moy-aal Bedroeft u niet myn hart! myn lievert! ach myn waarde! Daar is gheen soeter mondt (ghelóóf ick) opter aarde. Myn uytverkoren! ach 't is niet uyt trots gheschiet,Ga naar voetnoot113 Noch oock om lievers wil, neent seeckerlycken niet,Ga naar voetnoot114 115[regelnummer] Maar tot een goeden endt al myn voornemen streckten.Ga naar voetnoot115 koenraat Ja dat ghelóóf ick best! en dat ghy 't daarom recktenGa naar voetnoot116 Ten goeden eynde, he? en om beterswil quansuysGa naar voetnoot117 Soo sloot ghy ons uyt liefd' soo moytjes buytenshuys.Ga naar voetnoot118 moy-aal Ja dunckt u dat? wel an, ick wil u nu bedieden 120[regelnummer] Om welcke saake ick u hebbe doen ontbieden: ritsart Int u belieft, secht op?Ga naar voetnoot121 moy-aal eerst bid ick datje secht Of hy wel swijghen sal, den desen, uwe knecht? koenraat Wien, ick? seer wel, maar houwt! ick sweert u by myn trouwen,Ga naar voetnoot123 Soo langh ick waarheydt hóór kan ick myn mondt wel houwen;
[pagina 34]
125[regelnummer] Maar soo ghy yets versiert van leughens dit, of dat,Ga naar voetnoot125 So brengh ick het terstont over die heele stadt, O ick kan soo larye, trots yemandt vande besteGa naar voetnoot127 Larysters van't heeckel-velt, van't kattegat, van't hol en vande vesten.Ga naar voetnoot128 Dats nou al eveleens, spreeckt op, en sechdy reyne biechtGa naar voetnoot129 130[regelnummer] Soo sal ick swyghen, en u straffen als ghy liecht.Ga naar voetnoot130 moy-aal Ick had een moeder die woonachtich was in Spangjen, Doch Brabants van geboort.Ga naar voetnoot132 koenraat dats wel! moy-aal als de prins van Orangjen Hier uyt het lant vertrock, met zyn eedlen en bloedt,Ga naar voetnoot133 Uyt vreese van het straf bedwinghen van't ghemoedt, 135[regelnummer] En soob'ren staat des lants, en dat d'Hollantsche Steden,Ga naar voetnoot135 Den grooten overlast, en 't schricklyck móórden leden; So wasser seecker Don een lóósen ouwden guyt,Ga naar voetnoot137 Die een kleyn Meysje hadt beneffens and're buyt, Die hy soomen daar riep wel loff'lyck hadt verwurven,Ga naar voetnoot139 140[regelnummer] Dit schonck hy an myn Moer, en vóórts is hy ghesturven An die fransoysche sieckt, en quellingh vande Maagh;Ga naar voetnoot141 Hy seyde eer hy stierf, dit kint is uyt den Haagh. koenraat Uyten Haagh!Ga naar voetnoot143 moy-aal So denck ick, ick ben niet sekers vroeder; Sy noemde dickwils my haar Vader en haar Moeder:
[pagina 35]
145[regelnummer] Maar vóórt gheen meer bescheyt, noch van haar staat of stadt,Ga naar voetnoot145 Van welck door jonckheyt sy gheen kennis heeft ghehadt. Daar na myn Moeder hiel dit jonghe wicht in eeren, En lietet Kunsten, en veel schóóne wercken leeren, Van Naayen met de naait, van teeck'nen uyter handt, 150[regelnummer] Van 't spelen op de Luydt, na de manier van 't Landt: Van lustigh dansen, oock van meesterlyck te singhen; Int kort, sy brochtse op in alle soete dinghen;Ga naar voetnoot152 Myn Moeder hadtse toch te wonderlijck besint,Ga naar voetnoot153 Niet als een vremdelingh, maar als een eyghen kint; 155[regelnummer] En ick hadse oock lief, en sach haar byster garen,Ga naar voetnoot155 De lieden waanden dat wy twee ghesusters waren. Daar na so ist ghebeurt dat ick seecker verdraghGa naar voetnoot157 Maackten, met een Jonghman die hier voor leggher lagh:Ga naar voetnoot158 Een Oosterlingh! die mijn (God wil het hem vergheven)Ga naar voetnoot159 160[regelnummer] Hier tróónd, en brachtmen tot dit onbehoorlyck leven:Ga naar voetnoot160 Hy hadmen seer bemindt ghelyck het bleeck in't ent Want siet hy maackte mijn al 't goet by Testament. Na wat verlóóps van tydt so quam hier doen een Ruyter,Ga naar voetnoot163 Een hallef mallen bloet een Róóver, een Vrybuyter,Ga naar voetnoot164 165[regelnummer] Die had de Muts op myn, en heeft mijn vaak besochtGa naar voetnoot165 Tot dat hy lest vertrock en reysden op een tocht. 't Sint viel u óógh op myn, ghy quaamt by my verkeerenGa naar voetnoot167 En trockt myn hart en sin, ick mocht u niet ontbeeren,Ga naar voetnoot168 Als ick u niet en sach myn siel was ongerust: 170[regelnummer] Als ick u weder sach ick vlamden steets van lust, U selven ist bekent, hoe ick u plach te streden En myn verborghentheen so grondich te beveelen:Ga naar voetnoot172
[pagina 36]
Ghy waart alleen myn raat, myn hulp, myn huel, myn heyl,Ga naar voetnoot173 Dien oydt was meest de wech tot mynen boesem veyl,Ga naar voetnoot174 175[regelnummer] Daar myn als brandent lont de ving'ren van u handen Ontvonckten 't ingewant, en deet als Bus-poer branden.Ga naar voetnoot176 En elcken woordt, hoe kleyn dat ghy tot mywaarts sprack, My als een Sulpher-stock, de heete borst ontstack.Ga naar voetnoot178 Helas! wat kittelingh gevoel ick door 't vernuwen:Ga naar voetnoot179 180[regelnummer] Myn tróóst! waarom ist myn belet met u te huwen?Ga naar voetnoot180 koenraat Ja hadse dat geluck die afgereden QueenGa naar voetnoot181 Hy trouwe? ja kóópje geen glas? ick denck wel neen.Ga naar voetnoot182 moy-aal O waardige! gedenckt hoe ghy eens waart ghelegen Nevens myn groene sy: ghelyck wy dickwils pleghenGa naar voetnoot184 185[regelnummer] Te doen: Maar noyt so soet als die ghewenste nacht Die van ons beyden wert met vreughden door-ghebracht. ritsart Wat nacht, wanneer, en hoe?Ga naar voetnoot187 moy-aal Maer doe ghy onder allen Verwonnen vande vaack in slaape waart ghevallen;Ga naar voetnoot188 Mijn hóóft lach in u narm, u hand lach an myn sy,Ga naar voetnoot189 190[regelnummer] U óóchjes hallef toe die lonckten noch op my: Wie weet wat tochten dat my inde sinne viellen,Ga naar voetnoot191 De reden met ghewelt myn lusten teghen hiellen, So niet; of ick rees op, en kusten vóórt terstontGa naar voetnoot193 U voorhoofd, wangh en kaak maar boven al u mont: 195[regelnummer] Ick sprack, ghy snoofd, ick woeld, en stille bleefdy legghen
[pagina 37]
En wat ick meerder docht dat sal ick u eens segghen.Ga naar voetnoot196 koenraat Also! liech al voort, wel seecker jy kuntet promptGa naar voetnoot197 Ist geen jammer dat liegen sondt is, daert so wel te pas kompt?Ga naar voetnoot198 Wat gherammel heb ick hier? jy sult de waarheyt spreecken,Ga naar voetnoot199 200[regelnummer] En beginnen daar jy eerst u reden by liet steecken.Ga naar voetnoot200 moy-aal Wel ymmers hóórt dan toe, hoe dattet voorts bevoer:Ga naar voetnoot201 Myn moeder sturf, en liet het jonghe kindt haar broer, Wel verstaande mijn Oom, die somen wel magh wetenGa naar voetnoot203 Van een gierigen droes was gants en al beseten:Ga naar voetnoot204 205[regelnummer] Niettemin voor eerst, so nam hy 'twicht wel waarGa naar voetnoot205 Onghevaarlyck den tydt van thien of twalif jaer,Ga naar voetnoot206 Int leste wiert myn Oom heel suynich en heel kaarich, Doch d'oude lieden zyn hier meest van onderwaarich,Ga naar voetnoot208 Sy garen sparen steets alst minst haer is van noot,Ga naar voetnoot209 210[regelnummer] S'onthouwen om het geldt haar selven kleet en broot. Wat strenghe straf lecht ghy, o giericheyt! rechtvaardich U slaven op? en acht haar kost noch voetsel waardich. De man hadt ghelt en schat in grooten overvloet, Wat wast? hy was en bleef een dienst-knecht van zyn goedt. 215[regelnummer] Des smorghens stont hy op in een kaal onderrockje,Ga naar voetnoot215 En gingh int vulles-vat, en roerdent met een stockje, Oock somtijdts met zyn hant, en sochtet scharep duer,Ga naar voetnoot217 En vulde so een sack met d'een en d'ander luer.Ga naar voetnoot218 Hy brayde alle daagh zyn korfjes en zyn matten,Ga naar voetnoot219 220[regelnummer] En bleef een Bedelaer by Ridderlycke schatten. Wat baat de Ryckdom dan alsmense niet besteet
[pagina 38]
Tot ons of 's naastens nut? ach armen niet en beet!Ga naar voetnoot222 O geltsucht! o ghy plaagh! ghy gront-vest aller quaden! O hongher diemen kan vernoegen noch versaden!Ga naar voetnoot224 225[regelnummer] Maar wat de Duyvel denckt en blaast de mensche inGa naar voetnoot225 Volbrenght hy met een set om 't snoode gelts ghewin:Ga naar voetnoot226 Ghelyckmen Nóóm, die om veel gouts te saam te hóópen,Ga naar voetnoot227 Besloot dit lieve Lam aan yemant te verkóópen.Ga naar voetnoot228 ritsart Wel hoe verginckt hem doch?Ga naar voetnoot229 moy-aal Recht als AEsopus hondt, 230[regelnummer] Die om de schijn van 't gróót, verloos 'tvleys uyt zyn mondt:Ga naar voetnoot230 Hy is uyt Spaengien vóórt met dit opset ghevaren, Om haar te veyllen by de Turcken of Barbaren.Ga naar voetnoot232 ritsart Onmenschelyck ghebruyck! Godlóóse schelmery! Datmen de menschen vent, tot paartsche slaverny!Ga naar voetnoot234 235[regelnummer] Hier zynder oock in stadt, die sulcken handel dryven, In Farnabock: maar 't sal Godt niet verhoolen blyven.Ga naar voetnoot236 moy-aal De Spaansche Kraack en was met ballast niet ghelaan,Ga naar voetnoot237 Maar met Jan gatten, dier niet op de vaart verstaan:Ga naar voetnoot238 Sy dwarlen inde Zee met neerghestreeke Seylen, 240[regelnummer] En weten star noch grondt te schieten noch te peylen.Ga naar voetnoot240 De kracht vande Magneet en wasser niet bekent,Ga naar voetnoot241 En niemant was van haar de dolle Zee ghewent, Voorts kompter bruysent an een schip vol ruekeloosenGa naar voetnoot243
[pagina 39]
En Godt-vergeten guyts van schuymers en Matroosen,Ga naar voetnoot244 245[regelnummer] Die klampen hem anboort, en legghen hem een laaghGa naar voetnoot245 Gheschuts ter zyen in, en raken so voort slaagh: Dat groote Back-beest dat verlaan was met ses hondertGa naar voetnoot247 Spaenjaarden, was terstont verovert, en gheplondert, Gepluystert, en geplockt, van gelt en kostlyckheen,Ga naar voetnoot249 250[regelnummer] Diese waanden op de tocht te mang'len en besteen;Ga naar voetnoot250 De Specken, die haar lyf met gelt niet konden boeten,Ga naar voetnoot251 Die nam het Grauw gheswindt en spoeldese de voeten:Ga naar voetnoot252 Myn Oom wert ande Mast recht overeyndt ghestelt, En met een touw om 't hooft gewronghen en gheknelt, 255[regelnummer] Dat hem de ad'ren grof opswollen schier tot barsten, So dat hy beet van pyn dat hem de tanden knarsten: Noch leet hy nieten mydt: doen quam een oorlochs-boefGa naar voetnoot257 En nam zyn voorste duym, en schroefse in een schroefGa naar voetnoot258 Dat hem ten naghel uyt, het bloet met krachte spuyten,Ga naar voetnoot259 260[regelnummer] Syn lyf was hem so lief niet als zyn Spaensche kluyten.Ga naar voetnoot260 De Schieman sprack tot hem wijst met gemack u gheltGa naar voetnoot261 Of ick salt u eerlangh doen segghen met ghewelt! Dan ick raadt u voort best verweckt my tot gheen tóórenGa naar voetnoot263 Of 'k sal met Bossekruyt vervullen dyne óóren, 265[regelnummer] En steeckent met wat vier hiel luchtigh inde brandtGa naar voetnoot265 Ist dat ghy hier u geldt niet daadlyck schaft ter handt!Ga naar voetnoot266 Doen isser 'tgroote wóórt dusdanigh uytghekomen: Ick hadt, o mannen! hoort, grootmoedigh voorghenomenGa naar voetnoot268 Te sterven, eer ick u souw wysen geldt of goedt
[pagina 40]
270[regelnummer] Doch een dingh wringht en wroegt, ja geesselt myn gemoetGa naar voetnoot270 So fel en ysselijck met hondert duysent strepenGa naar voetnoot271 Om dat ick myn o schandt! so byster heb vergrepen:Ga naar voetnoot272 Dat witte meysje, dat daar ginder sit en schreyt, Dat had ick laas! ghedocht uyt ickers giericheydtGa naar voetnoot274 275[regelnummer] Aan eenich Moorsche Prins of Koningh te verkóópen, Nu ist God danck met haar veel beter afghelóópen; Och! doeter toch gheen quaadt, doet myn vry watje wilt, Het is my schier alliens of ghy myn braat of vildt;Ga naar voetnoot278 Daar leyt myn geldt (seyd hy) deylt ghy dat bóótsghesellen:Ga naar voetnoot279 280[regelnummer] Vóórt heeft hy't avontuur van't meysje gaan vertellen, Van waar, en hoe sy quam, en wien haar heeft ghebrocht, Kort om; myn nóóm is daar voor slaef int landt verkocht.Ga naar voetnoot282 ritsart Hoe tommelt het gheluck van 's menschen staat en leven!Ga naar voetnoot283 Maar wien heeft u soo vlack al dese reys beschreven?Ga naar voetnoot284 moy-aal 285[regelnummer] Den Hopman myn boelschap die heeftet myn vertelt,Ga naar voetnoot285 Want hy was Kapiteyn van't róóvers schip ghestelt: Van fyn ducate goudt soo schonck hy myn een keten Tot een wellekom; maar doen hy quam te wetenGa naar voetnoot288 Dat ick met u op nuw soo kennis hadt ghemaackt, 290[regelnummer] Soo quam hy op zyn Paart, hy is doch haast gheraackt,Ga naar voetnoot290 Die sotheydt heeft hy, dat hy om lueren en sueren,Ga naar voetnoot291 Als een by-slapen, hem soo hevich gaat verstueren;Ga naar voetnoot292 Myn dunckt 't is mis-verstandt, datmen daar soo op siet:Ga naar voetnoot293 So veel als myn angaat, ick neem dat soo nauw niet. ritsart 295[regelnummer] Wat onbeschaamtheyt gróót ghebruyck gy in u wóórden?
[pagina 41]
Waar bleef het meysje doch? dat woud' ick dat ick hóórde: moy-aal Hy brochtet met de buyt in dese meeningh hier,Ga naar voetnoot297 Om my te schencken tot een meydt of Kamenier, Dan nu hy siet en hóórt hoe dat wy 't samen leven,Ga naar voetnoot299 300[regelnummer] Nu is hy niet ghesint de Dochter myn te ghevenGa naar voetnoot300 Voor en al eer dat ick (het dient u toch gheseyt) Een wijltydts met hem leef in alle vriend'lyckheydt: Niet dat ick op hem soo tóchtich ben verslinghert,Ga naar voetnoot303 Die niet soets aan hem heeft, ick spot maar met den dringhert,Ga naar voetnoot304 305[regelnummer] Ten is gheen Ritsaardt! ghy Toovenaar ghy maackt myn Een ander mensch, als ick voor dese plach te zyn. O vriendelycke mondt! verhóórt toch myn ghebeden En laat myn sulcx toe om drie besond're reden:Ga naar voetnoot308 Voornaamlyck om dat sy myn suster was gheacht,Ga naar voetnoot309 310[regelnummer] Ten andren om dat sy is van een goet gheslacht;Ga naar voetnoot310 Ten derden op dat ick soo ick an haar kon raken,Ga naar voetnoot311 Met wedergheven my hier vrienden mochte makenGa naar voetnoot312 Van haar vriendtschap, met weldaadt, ghy weet dat ick benGa naar voetnoot313 Hier vreemt en vriendelóós, en dat ick niemandt ken, 315[regelnummer] Siet hierom bid ick u, ick kan u niet ghebieden, Vergunt my dat zyn wil en myne mach gheschieden: En maackt de stomme niet maar gheeftme doch antwoort!Ga naar voetnoot317 ritsart Wien heeft zyn daghen oyt so snóóden vondt ghehóórdt?Ga naar voetnoot318 O hartelóóse mondt! u valsheyt en u snóótheyt 320[regelnummer] Beken ick door de tijdt in haar volwassen gróótheyt;Ga naar voetnoot320
[pagina 42]
O loghens sonder grondt! o al te dubble reenGa naar voetnoot321 Van onschult: maer te blauw en vol lichtvaardicheen:Ga naar voetnoot322 Het kindt dat is gheróóft, de Spaengiert is ghesturven, U moeder die is dóót! u nóóm heeft 't kint verwurven, 325[regelnummer] Die heeftet opghequeeckt, die ist daar nae ontrócktGa naar voetnoot325 Van Hopman Roemer die ghy't garen weer onttrócktGa naar voetnoot326 Om haar te lev'ren haar Maachschap, om haar vrindenGa naar voetnoot327 Door sulcken grooten duecht en vruntschap te verbinden.Ga naar voetnoot328 Versieringh schóón versiert, dan daar toe maar beleydtGa naar voetnoot329 330[regelnummer] Om te bedrieghen myn simple onnooselheydt.Ga naar voetnoot330 Met het gheleent ghelaat van u ghesplete minneGa naar voetnoot331 En gunsten sonder hart: Ritsart waar zyn u sinneGa naar voetnoot332 En siedy niet, dat zy nu in haar hart besluytGa naar voetnoot333 Een Zeeróóver! een bloedt! en u; die schoptse uyt?Ga naar voetnoot334 335[regelnummer] Doch schóón bewimpelt om met vruntschap u te slijtenGa naar voetnoot335 Uyt jonst niet, maer uyt vrees, dat ghy haar souwt verwijtenGa naar voetnoot336 Het hoerachtich onthaal.Ga naar voetnoot337 moy-aal ach! Ritsardt lief 'k en doe Ghy weet immers wel bet, vertrouwdy myn dat toe?Ga naar voetnoot338 Waar heeft dat yeuwerts aan int minste doch ghebleken?Ga naar voetnoot339 340[regelnummer] Hoe macht u van u hart so wrevelich te spreken?Ga naar voetnoot340 Ghelóófdy het bewijs nu minder als 't vermoen? Myn waardert! ach myn tróóst! wat wildy? ick salt doen;Ga naar voetnoot342
[pagina 43]
Wist ick den óórsprongh maar van u weemoedich trueren Ick souse weeren dat 't u nimmer sou ghebueren.Ga naar voetnoot344 345[regelnummer] Ach! siet soo droevich niet, 't schijnt dat u 't harte sluyt:Ga naar voetnoot345 En weet ghy niet myn lief! dat u druck overspruyt?Ga naar voetnoot346 Komt geeft myn noch een kus! hoe; laatje myn noch pracchen?Ga naar voetnoot347 So sekers kindt, ick docht of ghy niet eens souwt lacchen?Ga naar voetnoot348 Myn hartebreecker! ach! waarom bedroefdy myn? 350[regelnummer] Hoe soud' ick van u doch ghescheyden kunnen zyn? Bidt Godt maar dat hy u alsulcken vrouw doet trouwenGa naar voetnoot351 Die u bemint als ick, ghy sult u gh'luckich houwen.Ga naar voetnoot352 Myn tróóstertje! myn hart! ghy en sult nimmer sien Dat yemant meerder jonst als u, en sal gheschien,Ga naar voetnoot354 355[regelnummer] Dus stelt u siel gherust, ick sal u van myn leven Noch nu, noch nimmermeer vergheten noch begheven.Ga naar voetnoot356 ritsart Verradelijcke Vrouw! die myn bedriechlijck kust Uyt valsheyt meer vervloeckt dan van een lieve lust.Ga naar voetnoot358 Ick merck u helsche treek, u meyneedt en u loghenGa naar voetnoot359 360[regelnummer] Daar ghy myn hebt soo schelms en schendich met bedroghen.Ga naar voetnoot360 Wat Duyvel heeft u tot dit weyfelen beroert?Ga naar voetnoot361 Ghedenckt u niet den eet die ghy soo dickwils swoert, Dat niemant 't gheender tijdt my uyt u sin souw drijvenGa naar voetnoot363 En dat ick in u siel de opperste souw blyven? 365[regelnummer] Of hebdy o Moy-aal! nu gheen gheheuchenis, (Hoe wel ter nauwer nóódt verhaalens waart en is,) Hoe dat ick u van't Jaar een lustigh huys gingh huuren,Ga naar voetnoot367 Van alles soo versien, dat ghy neffens u buurenGa naar voetnoot368
[pagina 44]
Heerlijck mocht komen uyt? dat weet myn Vaders kas,Ga naar voetnoot369 370[regelnummer] Die int sluyten van 't boeck vry wat ten acht'ren was.Ga naar voetnoot370 Hoe dickwils deedt ick 's nachts de stadts Speel-lieden speelenGa naar voetnoot371 Voor u deur? dat meer is: wat schonck ick u juweelen? Heb ick u niet vereert met Par'len en Kourael?Ga naar voetnoot373 Dan met een goude Ringh: dan met een silv're Schaal, 375[regelnummer] Dan met een Siserandt, en ander frayicheden?Ga naar voetnoot375 Wat Vryers hebdy doch, al zyn s' uyt ander Steden Die u sulckx doen? ick kent, ick was noyt uyter StadtGa naar voetnoot377 Veerder dan in Brabandt, daar leertmen oock al wat: Hoe datmen leven sal met vriendelycke Vrouwen.Ga naar voetnoot379 380[regelnummer] Heb ick oock yet belooft 't gheen ick u heb onthouwen? Heb ick u yet ontseydt dat ghy aen my versocht? Wat weygerd ick u oyt daar ghy met lust om docht?Ga naar voetnoot382 Eergist'ren badje myn dat ick u eens souw kóópen, Of kryghen een Moris; ick hebber een belóópenGa naar voetnoot384 385[regelnummer] Die onse Schipper selfs gints van Angola brocht, Dees heb ick op het duurst hem uyt de handt ghekocht; Die schenck ick u op nu, suldy al dit belóónenGa naar voetnoot387 Met my te bannen om een ander hier te tróónen?Ga naar voetnoot388 moy-aal Wel Ritsardt wat is dit? Hoe wel ick hadt ghewaantGa naar voetnoot389 390[regelnummer] Dit te bestellen juyst so ick u heb vermaent:Ga naar voetnoot390 Te weten; dat ick docht hem 't meysje te ontsmeken:Ga naar voetnoot391 Maar liever, eer ick u (ick bidje! hoortme spreken) Te vyandt kryghen souw, ick vollich u ghebien;Ga naar voetnoot393 Secht wat u best ghevalt.
[pagina 45]
ritsart O Godt! mocht dat gheschien. 395[regelnummer] Dat ghy't van harten spraakt: of kon ick het vertrouwenGa naar voetnoot395 Voor waarheyt, so dat ick my mocht versekert houwen; Ick lietet u noch toe, hoewel met groote smart. koenraat Dat wóórdt dat heeft al ree gants omgheset zyn hart.Ga naar voetnoot398 moy-aal Ik meent van harten, ach! ach! dit is te beklaghen 400[regelnummer] Dat ghy niet sonder my souwt kunnen zyn twee daghen. ritsart Myn lief! een dagh of twee, dat waar een kleyne saak, Maar al myn vresen is, waar door ick swaarheydt maak;Ga naar voetnoot402 Dat die twee metter Tydt wel twintigh souwde warden.Ga naar voetnoot403 moy-aal Neen sekerlijck, ghelooft, hy salt niet langher harden 405[regelnummer] Als twee daghen, of etc.Ga naar voetnoot405 ritsart Of! heb ick u niet gheseydt? Ick schey'er uyt, ick gheef u gants gheen vryicheydt. moy-aal Ghewisselyck hy sal dan datelyck vertrecken,Ga naar voetnoot407 Als ick het meysjen heb sal ick noch met hem gecken.Ga naar voetnoot408 ritsart Wel an, ick ben te vreen, die tydt wert u vergunt.Ga naar voetnoot409 moy-aal 410[regelnummer] Met recht heb ick u lief myn aldergróótste vrunt! ritsart Gaat, en doet wel, en ick sal met myn speel-genootenGa naar voetnoot411 Gaan tijen op ons Landt en Hof-ste buyten Sloten,Ga naar voetnoot412 Haast dat een dagh of twee daar lichtlyck henen springt.Ga naar voetnoot413 Myn hart my tot de wil van myn Moy-Aaltje dringt.Ga naar voetnoot414
[pagina 46]
415[regelnummer] Ghy Koenraat, brengt de Swart, gelyck het is besteecken.Ga naar voetnoot415 koenraat Gaaren. ritsart Moyaal vaart wel, wilt u beloft niet breken. moy-aal Ach Ritsaart! ach myn Siel! gelieft u oock yet meer? ritsart Ick weet niet dat ick nu yet sonders meer begeer.Ga naar voetnoot418 Dan dat, als ghy sult zyn by den korsel weersoordichGa naar voetnoot419 420[regelnummer] En gemelycken bloedt, met 'tlichaam tegenwoordich: Dat ghy dan met u hart afkeerich van hem scheydt,Ga naar voetnoot421 En kompt by my op 'tlandt met u genegentheydt. Siet dat ghy my bemindt by daghen en by nachten,Ga naar voetnoot423 En dat ghy my begeerdt, en wenscht in u gedachten, 425[regelnummer] En dat ghy in my hoopt, en u in my verblydt,Ga naar voetnoot425 En dat ghy over al in myn by-wesen zyt:Ga naar voetnoot426 Endelyck, dat ghy my door myne Jonsts vernuwenGa naar voetnoot427 De myne wert en blyft, gelyck ick ben den uwen.Ga naar voetnoot428 moy-aal Het moeyt myn in myn hart, dat hy noch so wantrouwt,Ga naar voetnoot429 430[regelnummer] Dat hy myn minne voor niet bondigher en houwtGa naar voetnoot430 Als die Straat-hoeren die haar Lichaam aller uuren,Ga naar voetnoot431 Aan d'een en d'ander guyt verkóópen en verhuuren: Ik bender so niet an, te vroom is myn ghemoedt,Ga naar voetnoot433 Daar ben ick seecker toe te eerlyck en te goedt.Ga naar voetnoot434 435[regelnummer] Daar leydt geen soeter naam en spartelt in myn hartje,Ga naar voetnoot435 En hippelt op myn tong, als Ghy, o myn Ritsartje!
[pagina 47]
Al 'tgeender is geschiet, of datter sal geschien,Ga naar voetnoot437 Is om het Maaghdeken, van welke dat ick mien Dat ick de Broeder heb gevonden, door vernemenGa naar voetnoot439 440[regelnummer] Na 'tGeslacht, en dat sy malkander so wel swemen;Ga naar voetnoot440 Oock heb ick van Oude-lien daar volle kennis of:Ga naar voetnoot441 Hoe dat haar Vaders huys stont tegen over 'tHof Daar ande Vyv'ren-bergh, en dat een van zyn sonen, Die daar de Brandt ontliep, hier 'tAmsterdam quam wonen, 445[regelnummer] Siet om de veyllicheyt, want de Spechten de'en hierGa naar voetnoot445 So veel quaats niet, als wel de Bloedt-raadt en het vier.Ga naar voetnoot446 De Jongman die is ryck en machtich van Geslachte, Ick heb hem tans ontboo'n, ick ga hem t'huys verwachte. Eyndt van het Eerste Bedrijf.	voetnoot1 icker: ik erheen voetnoot4 afgherechter: doortrapte voetnoot5 lóóslijck: op een valse manier voetnoot6 sluytse myn voor deur: slaat ze de deur voor mijn neus dicht voetnoot7 set my tóót op tóót: neemt mij telkens in de maling; pollen: minnaars voetnoot8 op rollen: op hol, in de war voetnoot10 myn sinnen zyn ghekeert: ik ben op andere gedachten gekomen voetnoot11 tocht des herten: hartstocht voetnoot13 voocht: de baas voetnoot17 gheplaar: gevlei voetnoot18 hare schalckheyt: zij met haar sluwheid voetnoot21 bekollen: beheksen voetnoot23 beveynsde treken: streken vol geveins voetnoot24 endelingh: tenslotte voetnoot25 dewijl: omdat voetnoot28 veynsen: ontveinzen, verbergen voetnoot29 sonderlingh: zeer voetnoot30 seldsaam: vreemd voetnoot31 raadt en redenlóós: zonder overleg en verstand voetnoot32 kunst: kundigheid voetnoot35 rueckelóósheyt slof: achteloze roekeloosheid voetnoot36 betuetering van wesen: beteuterd erbij staan voetnoot39 beslepe: ervaren voetnoot44 op: over; verstueren: kwaad maken voetnoot45 dulheydt: razernij voetnoot46 moedt: gemoed voetnoot48 benaarstighen: nastreven voetnoot55 dit opset: dit voornemen; billich: met recht voetnoot57 jonsten: vertoon van genegenheid voetnoot61 versieren een onschult: een verontschuldiging bedenken voetnoot63 dweech: weekhartig voetnoot67 treck: list voetnoot68 werdt: word voetnoot69 't wonderlyck verraadt: de buitengewone trouweloosheid; brande: brand voetnoot72 verwindt: overwint, heeft de overhand voetnoot73 ick sterf dat ick sie: ik ga met open ogen de ondergang tegemoet voetnoot74 belul: benul; dat ick doe: wat ik doen zal voetnoot75 staet af: zie af; vervolch: najagen voetnoot84 't gheen sy lichtelyck verkoren: waar zij op lichtzinnige wijze voor kozen voetnoot86 verteert als eyghen erf: opmaakt als was het haar eigen erfelijk bezit voetnoot90 niet wetende: terwijl hij niet weet voetnoot91 ick kan gheen wesen houwen: ik raak helemaal van mijn stuk voetnoot92 slechts alleen: alleen al voetnoot93 vyer: vuur voetnoot94 waardy: was je voetnoot95 sinnen: gemoed, hart voetnoot97 en krijch ick: krijg ik geen voetnoot99 meuchdy: kun je voetnoot104 so los dan varen laten: dan maar zo over mijn kant laten gaan voetnoot106 als u niet dieper in en gingh: niet dieper raakte dan jou voetnoot110 spijt: krenking voetnoot113 uyt trots: om je te grieven voetnoot114 om lievers wil: ter wille van een meer geliefde voetnoot115 endt: doel voetnoot116 ja... best: (ironisch) voetnoot117 quansuys: zogenaamd voetnoot118 moytjes: gladweg voetnoot121 int: indien het voetnoot123 houwt!: wacht eens; by myn trouwen: op mijn erewoord voetnoot125 versiert: verzint voetnoot127 larye: kletsen; trots: zo goed als voetnoot128 't heeckel-velt... vesten: volksbuurtje tussen Singel en Nieuwezijds Achterburgwal (nu Spuistraat) voetnoot129 dats nou al eveleens: maar dat doet er niet toe; sechdy reyne biecht: biecht je de zuivere waarheid op voetnoot130 soo: dan; en: maar (ik zal) voetnoot132 als: toen voetnoot133 vertrock: nl. in 1567; bloedt: familieleden voetnoot135 soob'ren staat: armoedige situatie; dat: toen voetnoot137 Don: Spaanse edelman; lóósen ouwden guyt: slimme oude schelm voetnoot139 soomen daar riep: zoals men daar verkondigde; wel loff'lyck: op zeer eervolle wijze voetnoot141 fransoysche sieckt: syfilis; quellingh vande Maagh: een maagkwaal voetnoot143 ick ben niet sekers vroeder: preciezer weet ik het niet voetnoot145 bescheyt: informatie; staat: stand, maatschappelijke positie voetnoot152 brochtse op: voedde haar op voetnoot153 hadtse... besint: hield bepaald heel veel van haar voetnoot155 byster garen: bijzonder graag voetnoot157 seecker verdragh maackten: een relatie begon met voetnoot158 voor leggher lagh: als handelsagent gevestigd was voetnoot159 een Oosterlingh: iemand uit het Oostzeegebied voetnoot160 hier tróónd: hierheen meelokte voetnoot163 doen: toen; Ruyter: (zee)rover voetnoot164 bloet: kerel voetnoot165 had de Muts op myn: was gek op mij voetnoot167 't sint: nadien voetnoot168 mocht u niet ontbeeren: kon niet buiten je voetnoot172 verborghentheen so grondich te beveelen: mijn geheimen geheel en al aan je toe te vertrouwen voetnoot173 huel: toevlucht, troost voetnoot174 dien oydt... veyl: voor wie steeds het meest de weg naar mijn hart openstond voetnoot176 't ingewant: mijn binnenste; deet: deden het; Bus-poer: buskruit voetnoot178 Sulpher-stock: zwavelstok voetnoot179 't vernuwen: het opnieuw op te halen voetnoot180 myn tróóst: mijn lief voetnoot181 Queen: oud wijf voetnoot182 ja kóópje geen glas?: ja geloof het maar! voetnoot184 nevens myn groene sy: naast mij, als jouw geliefde; pleghen: plachten voetnoot187 doe: toen; onder allen: onder de bedrijven voetnoot188 verwonnen vande vaack: door slaperigheid overmand voetnoot189 narm: arm voetnoot191 tochten: lusten voetnoot193 so niet; of: maar niet zodanig of voetnoot196 eens: ooit wel voetnoot197 also! liech al voort: wel ja, lieg maar door voetnoot198 daert: terwijl het voetnoot199 gherammel: geleuter voetnoot200 daar jy... steecken: waar je je verhaal zo-even afbrak voetnoot201 wel ymmers hóórt dan toe: luister dan tenminste; bevoer: verliep voetnoot203 somen: zoals men voetnoot204 droes: duivel voetnoot205 voor eerst: aanvankelijk; so nam hy 'twicht wel waar: zorgde hij goed voor het meisje voetnoot206 onghevaarlyck: ongeveer voetnoot208 hier van onderwaarich: hieraan onderhevig voetnoot209 alst minst haer is van noot: als het voor hen het minst noodzakelijk is voetnoot215 onderrockje: hemdje voetnoot217 scharep: nauwlettend voetnoot218 luer: prul, vod voetnoot219 brayde: vlocht voetnoot222 ach armen niet en beet: helaas geen zier voetnoot224 vernoegen: bevredigen voetnoot225 denckt: bedenkt voetnoot226 volbrenght hy met een set om: krijgt hij in een wip voor elkaar wanneer het gaat om voetnoot227 ghelyckmen Nóóm: zoals mijn oom voetnoot228 dit lieve Lam: nl. het Haagse meisje voetnoot229 recht als AEsopus hondt: net als de hond uit de fabel van Aesopus voetnoot230 om de schijn van 't gróót: omdat het (spiegelbeeld in het water) groter leek; verloos: verloor voetnoot232 Barbaren: de bewoners van Barbarije, d.i. Noord-Afrika voetnoot234 paartsche slaverny: slavernij als van paarden voetnoot236 Farnabock: Pernambuco (Brazilië); verhoolen: verborgen voetnoot237 Kraack: (groot) schip voetnoot238 Jan gatten: sukkels; dier: die zich voetnoot240 star - te schieten: op de sterren hun positie te bepalen voetnoot241 wasser: was hun voetnoot243 ruekeloosen: gewetenloze voetnoot244 guyts: schurken; schuymers: zeerovers voetnoot245 hem: nl. de Kraack; legghen... ter zyen in: geven hem dwarsscheeps de volle laag voetnoot247 verlaan: volgeladen voetnoot249 gepluystert: leeggeroofd; geplockt: geplukt voetnoot250 te mang'len en besteen: te ruilen en uit te geven voetnoot251 Specken: Spanjaarden; boeten: vrij kopen voetnoot252 het Grauw: het tuig; spoeldese de voeten: gooide ze in zee voetnoot257 noch leet hy nieten mydt: toch liet hij nog niets los voetnoot258 voorste duym: het voorste stuk van zijn duim voetnoot259 spuyten: spoot voetnoot260 Spaensche kluyt: zilveren munt van 52 stuivers voetnoot261 Schieman: tweede bootsman (d.i. de oorlochs-boef uit vs. 257); met gemack: goedschiks voetnoot263 dan: maar; voort best: voor je bestwil voetnoot265 hiel luchtigh: zonder enig probleem voetnoot266 schaft ter handt: afgeeft voetnoot268 grootmoedigh: dapper voetnoot270 wroegt: geeft wroeging voetnoot271 strepen: striemen voetnoot272 myn - so byster heb vergrepen: zo'n erge wandaad heb begaan voetnoot274 ghedocht: gemeend; uyt ickers giericheydt: uit een duivelse begerigheid voetnoot278 schier alliens: bijna om het even voetnoot279 deylt: verdeelt voetnoot282 nóóm: oom voetnoot283 tommelt: tuimelt, wisselt voetnoot284 vlack: precies voetnoot285 boelschap: minnaar voetnoot288 tot een wellekom: als geschenk bij zijn terugkeer voetnoot290 soo quam hy op zyn Paart: toen werd hij razend; haast: licht voetnoot291 om lueren en sueren: om beuzelingen voetnoot292 hem - gaat verstueren: zich gaat opwinden voetnoot293 mis-verstandt: domheid; daar soo op siet: daar zo'n punt van maakt voetnoot297 in dese meeningh hier: hier met de bedoeling voetnoot299 dan: maar voetnoot300 de Dochter: het meisje voetnoot303 tóchtich: vol wellust voetnoot304 dringhert: doordrijver voetnoot308 sulcx: nl. dat ik een tijdje met hem omga; besond're reden: afzonderlijke redenen voetnoot309 myn suster was gheacht: werd beschouwd (d.w.z. ook door mij) als mijn zuster voetnoot310 ten andren: ten tweede voetnoot311 soo ick an haar kon raken: als ik haar kon krijgen voetnoot312 met wedergheven: door haar terug te bezorgen; mochte: zou kunnen voetnoot313 vriendtschap: verwanten; met weldaadt: door deze goede daad voetnoot317 maackt: speel voetnoot318 zyn daghen: van zijn levensdagen; soo snóóden vondt: zo'n doortrapt verzinsel voetnoot320 beken ick door de tijdt: leer ik kennen naarmate de tijd verstrijkt voetnoot321 dubble reen van onschult: onoprechte verontschuldigingen voetnoot322 te blauw: niets waard voetnoot325 opghequeeckt: opgevoed; ontróckt van: afgepakt door voetnoot326 die ghy't garen weer onttróckt: aan wie jij het graag weer afhandig zou maken voetnoot327 Maachschap: familie; vrinden: verwanten voetnoot328 duecht: weldaad; te verbinden: aan je te verplichten voetnoot329 versieringh: verzinsel; dan daar toe maar beleydt: maar alleen erop gericht voetnoot330 onnooselheydt: argeloosheid voetnoot331 het gheleent ghelaat: het onechte, gespeelde gedrag; ghesplete minne: gedeelde liefde voetnoot332 waar zyn u sinne: waar is je verstand? voetnoot333 besluyt: heeft gesloten voetnoot334 bloedt: sukkel voetnoot335 doch... slijten: maar mooi verbloemd om jou zonder ruzie te lozen voetnoot336 jonst: genegenheid voetnoot337 onthaal: nl. van de kapitein; 'k en doe: dat doe ik niet voetnoot338 bet: beter; vertrouwdy myn dat toe?: acht je mij daartoe in staat? voetnoot339 yeuwerts: ergens voetnoot340 hoe macht u van u hart: hoe kun je het over je hart verkrijgen voetnoot342 waardert: lieverd voetnoot344 souse weeren: zou die (nl. die óórsprongh) van je afweren voetnoot345 dat u 't harte sluyt: dat je hart zich (voor gevoelens) afsluit voetnoot346 u druck overspruyt: je verdriet ook mij aansteekt voetnoot347 pracchen: smeken, bedelen voetnoot348 so sekers: ja, zo is het goed; eens: één keertje voetnoot351 alsulcken: zo'n voetnoot352 houwen: achten voetnoot354 meerder jonst: meer liefde voetnoot356 begheven: in de steek laten voetnoot358 uyt valsheyt... lust: meer uit vervloekte valsheid dan uit een verliefd verlangen voetnoot359 helsche treck: duivelse list voetnoot360 daar - met: waarmee; schendich: schandelijk voetnoot361 tot dit weyfelen beroert: bewogen tot deze onstandvastigheid voetnoot363 't gheender tijdt: op geen moment; uyt u sin: uit je hart voetnoot367 lustigh: fraai voetnoot368 versien: voorzien; neffens: in vergelijking tot voetnoot369 heerlijck mocht komen uyt: schitterend voor de dag kon komen voetnoot370 die int sluyten... was: die bij het afsluiten van het kasboek een flink tekort liet zien voetnoot371 de stadts Speel-lieden: de stadsmuzikanten voetnoot373 vereert met: geschonken voetnoot375 Siserandt: halssieraad voetnoot377 sulckx: zoiets; kent: erken 't voetnoot379 leven sal met vriendelycke Vrouwen: hoe men moet omgaan met vrouwen die mannen van hun ‘vriendschap’ laten genieten voetnoot382 met lust om docht: verlangend naar uitzag voetnoot384 Moris: negerin; belóópen: gevonden voetnoot387 op nu: nu meteen voetnoot388 te tróónen: op de troon te zetten, (of:) binnen te lokken voetnoot389 ghewaant: gemeend voetnoot390 bestellen: regelen; so: zoals; vermaent: verhaald voetnoot391 te ontsmeken: door smeken afhandig te maken voetnoot393 ick vollich u ghebien: volg ik jouw bevelen voetnoot395 van harten: uit het hart, oprecht voetnoot398 al ree: reeds; omgheset: veranderd voetnoot402 swaarheydt: zwarigheden voetnoot403 souwde warden: zouden worden voetnoot405 of etc.: of... (Ritsart valt haar in de rede) voetnoot407 dan: d.i. na die twee dagen voetnoot408 noch met hem gecken: alsnog de draak met hem steken voetnoot409 wert: wordt voetnoot411 speel-genooten: makkers voetnoot412 gaan tijen op: vertrekken naar voetnoot413 haast: misschien; lichtlyck henen springt: vlot voorbijvliegt voetnoot414 tot de wil: om te voldoen aan de wil voetnoot415 de Swart: het moortje; gelyck het is besteecken: zoals is afgesproken voetnoot418 yet sonders: iets bijzonders voetnoot419 dan... tegenwoordich: behalve dat, als je in aanwezigheid bent van die korzelige prikkelbare en gemelijke kerel (nl. de kapitein), voetnoot421 van hem scheydt: je van hem afwendt voetnoot423 siet: zorg voetnoot425 in my hoopt: je hoop op mij gevestigd houdt voetnoot426 by-wesen: bijzijn voetnoot427 door myne Jonsts vernuwen: door je mijn liefde voor de geest te halen voetnoot428 wert: wordt voetnoot429 Moy-Aal: (alleen) voetnoot430 bondigher: standvastiger voetnoot431 als die: dan die van zulke voetnoot433 ik bender so niet an: zo staat het niet met mij; vroom: deugdzaam voetnoot434 eerlyck: fatsoenlijk voetnoot435 leydt - en spartelt: ligt te spartelen, komt voortdurend bij mij op voetnoot437 al 'tgeender: alles wat er voetnoot439 vernemen na 'tGeslacht: inlichtingen in te winnen over de familie voetnoot440 en dat sy malkander so wel swemen: en omdat zij (het meisje en haar broer) zoveel op elkaar lijken voetnoot441 of: van voetnoot445 siet om: namelijk met het oog op; de Spechten de'en hier: de Spanjaarden deden hier (in Amsterdam) voetnoot446 het vier: de brandstapels

Vorige Volgende

Eerste uytkomen van het eerste bedrijfaant.