Groot lied-boeck

[p. 544]

tekstkritische noten

CLXX Aendachtigh Liedt

Ick sal u stucxgewijs, nae 't leven gaen afmalen¹
Dat heel seltsame dier, datmen hier Ellick heet,²
Het welck de groote grond, van swerelds wyde palen³
Op een gelijcke tijdt, en oogenblick betreet.⁴

Het veel hoofdige Elck is over al geboren,
Ellick leeft hier en daer, elck is verr' ende hent,⁶
Elck schuylt in 't Nederlandt, en by de swarte Moren,
En ellick woont in elck, maer ellick onbekent.

Elck slooft om schat en goud, elck jaegt na 't goet archlistigh,⁹
Elck heeft sich selfs lief, elck doet syn selfs leyt,¹⁰
Elck strijdt met ellicken, elck is met elck twistigh,
Iae elck waent hem wijs, en elck is vol sotheydt.¹²

Ellick snact veel van deughd, en ellick werrickt sonden,¹³
Ellick is averechts, als elck van buyten veynst:¹⁴
Elck heeft een goeden schijn, en wordt vol quaets bevonden,
Ellicx tongh klapt het geen zijn herte niet en peynst.

Elck poght met zijn gebreck, vermetel en hoovaerdigh,¹⁷
Elck is een ander wijs, en meest zijn selven sot,¹⁸

CLXX
In 1622 blz. 18-19. Geheel in romein; in vs. 1 het eerste woord in kap. met grote sierletter I; in vrijwel alle versregels een of meer woorden cursief.

1 stucxgewijs: deel voor deel, volledig, nauwkeurig; afmalen: uitschilderen, beschrijven.

2 Ellick: elk, iedereen, ‘Elckerlyc’.

3 palen: grenzen.

4 Op een enz.: nu, op dit moment.

6 hent: heinde, nabij.

9 archlistigh: op arglistige wijze.

10 leyt: leed.

12 hem: zich.

13 snact: praat, babbelt; werrickt: bedrijft.

14 averechts, als: tegengesteld aan dat wat.

17 poght: pronkt, gaat prat op.

18 een ander: voor een ander, jegens een ander; meest: meestal.

[p. 545]

 

Elck acht hem schoon en groot, en veel waerdyen waerdigh,¹⁹

20

Elck geckt met ellick, en elck wert van elck bespot.²⁰

 

 

 

Elck loopt, elck vloeckt, elck smijt, elck doet veel quade dingen,²¹

 

Elck maeckt van eere schand, elck soeckt van schande eer,²²

 

Elck is ontrou en licht, en vol veranderingen,²³

 

Dat elck huyden pryst, veracht hy morgen weer.²⁴

 

 

25

Elck mint het wereldts goet, en haet Gods rijcke gaven,

 

Elck doet met lust het quaet, en doet uyt vrees het goet,

 

Elck heeft zyn aerdsche hart, in 't tydelyck begraven,²⁷

 

En ellick loopt de doodt onwetend', te gemoet.²⁸

 

 

 

Ick waerschuw' Elck nu, dat willigh hy gaet derven²⁹

30

Dit aerdsch getuymel, en zijn snoode sonden vuyl.³⁰

 

Och! Elck bidt en waeckt, gedenckt dat ghy moet sterven,³¹

 

Beveelt u ziel den Heer, en 't lichaem hier den kuyl.³²

 

 

 

O groot en goede God! ghy die 't al Kan verkeeren,³³

 

Vervormt Elcx gemoet, en vernieut Ellicx hert,

35

Wilt Ellick u gebo'on, soo onderhouwen leeren,³⁵

 

Dat u heylige naem van Elck gepresen wert.³⁶

19 hem: zich; waerdyen: eerbetoon.

20 geckt: spot.

21 loopt: nl. achter vrouwen aan; smijt: slaat.

22 van eere schand: nl. bij de ander; van schande eer: nl. bij zichzelf.

23 licht: onberekenbaar, onbetrouwbaar.

24 Dat: wat; huyden: heden.

27 aerdsche: aardsgezinde; 't tydelyck: de vergankelijke goederen; begraven: helemaal gewijd aan.

28 onwetend': zonder te weten wat hij doet.

29 willigh: gewillig; derven: afstand doen van

30 getuymel: gewoel.

31 Elck: aangesproken persoon.

32 den kuyl: het graf.

33 verkeeren: veranderen; toespeling op Bredero' zinspreuk.

35 gebo'on: geboden.

36 wert: worde.