Het daget uyt den oosten

[p. 175]

tekstkritische noten

⁺Vierde bedryf.

Vierde bedryf in groot kapitaal; Eerste uytkomste cursief - 1294 sierletter L over 4 regels - 1296 Och volgens 1644; in 1638 Of

+ E 4 v^o

Eerste uytkomste.

margriet met haer nacht-mantel gaet na de Linde^-.

 

Legdy hier verslagen versmoort al in u bloet,

1295

Dat heeft ghedaen u roemen en u hooghe moet:¹²⁹⁵

 

Och legdy hier verslagen die my plach te troosten,¹²⁹⁶

 

Mijn lief, mijn soete lief, dat dee een van de snoodsten,

 

De snoodste van het Hof, O snoode moorders hert,

 

Dat ghy my arme Vrouw brenght in soo groote smert.

1300

Nu is mijn hoope uyt, mijn troost die leydt verslagen,¹³⁰⁰

 

Die laet my lyder na, veel droef beweende daghen.¹³⁰¹

 

O Roemer hier licht ghy, en ick, die droevich sucht,

 

Sie uwe wonden aen, met sinnen heel beducht:¹³⁰³

 

Die waent dat hem 't geluck staegh luckigh sal geleyen,¹³⁰⁴

1305

Wort door een ongheval, schielijck daer van ghescheyen;¹³⁰⁵

 

Noyt wast gheluck soo groot of baerden ongheluck,¹³⁰⁶

 

't Geen ick, bedroefde Maeght, nu selfs vind' in dit stuck:¹³⁰⁷

- nacht-mantel: kledingstuk voor vrouwen om 's nachts aan te trekken (WNT IX, kolom 1424), peignoir.

1295 u hooghe moet: uw trotse aard.

1296 troosten: mijn liefdesverlangen bevredigen.

1300 troost: liefste.

1301 lyder: helaas.

1303 met sinnen heel beducht: met een zeer benard, beangst gemoed.

1304 't geluck: het lot, de fortuin; luckich: gelukkig, geluk brengend.

1305 ongheval: noodlottige gebeurtenis; schielijck: plotseling; daer van: daarvan, nl. van het gelukkige lot als begeleider.

1306 of baerden: of het baarde (baerden met hiaatvullende -n).

1307 vind': bevind, ondervind; in dit stuck: in deze situatie.

[p. 176]

 

Ick waende my 't geluck op 't alderhooghst liep mede,

 

Om dat ick werdt bemindt en vyerich aen gebeden,

1310

Van die, die 't herte heeft volkomen in sijn macht,¹³¹⁰

 

Maer 't schijnt mijn volle vreucht, wordt nu van druck verkracht.¹³¹¹

 

Vermits mijn tweede ziel soo deerlijck leyt verslagen

 

In 't soetste van sijn tijd, in 't groenste van zijn dagen,¹³¹³

 

Ach! gae ick weder t'huys, en sie of yemandt daer

1315

Is, die my dese doodt mach setten in de baer,

 

Op dat hy in een tomb geleyt mach worden prachtich.¹³¹⁶

 

Ha lief als ick u beeld, noch eens maer wordt gedachtich,

 

Soo dunckt my dat ick noch u wesen voor my sie,¹³¹⁸

 

En u uyt grond mijns harts mijn jonste noch aenbie:¹³¹⁹

1320

Hoe vrund'lijck hebb' ick vaeck mijn hert-Heer hooren spreken,

 

Verselt met een gevley, en soete minne-treken;¹³²¹

 

Met boerten en gestreel swom 't hart in liefd', en lust,¹³²²

 

Hoe dickmaels heeft zijn mondt, dees lippen wel gekust:

 

Ay wat ghenoot ick niet voor lusten, vreuchd, en weelde,¹³²⁴

1325

Niet denckend' dat het gayl alsulcke droefheydt teelde.¹³²⁵

 

Hier is mijn Vaders poort, ick klop stoutmoedich an,

 

Ach! isser niemandt in Graef ofte Edelman,¹³²⁷

 

Die my mijn tweede ziel, en waertste helpt begraven?¹³²⁸

 

Ay hoort my niemandt nu! wil niemandt my handt-haven?¹³²⁹

1330

Ghy Heeren hoort mijn bee, en siet waer ick om kom.

 

Ach! moet ick sonder hulp van u weer keeren om?¹³³¹

 

Ontfermt u om het lijck, of om mijn droeve lijden,

 

Een Edelman het is, die lacy! leyt verscheyden,

 

De dooden hulpe hoort, naer Christelijcke leer,¹³³⁴

1310 't herte: mijn hart.

1311 van druck verkracht: overmeesterd door verdriet.

1313 in 't groenste van zijn dagen: in de grootste kracht en frisheid van zijn jonge jaren.

1316 prachtich: met pracht en praal.

1318 u wesen: je gelaatstrekken, je uiterlijk.

1319 mijn jonste: mijn liefde.

1321 een gevley: lieve woordjes; minne-treken: liefdesplagerijen.

1322 boerten: gekheid maken.

1324 weelde: geluk.

1325 het gayl: de zinnelijke liefde (als zelfst. nmw. niet in WNT IV); teelde: voortbracht.

1327 in: binnen.

1328 waertste: liefste [ziel].

1329 handt-haven: helpen.

1331 van u: bijv. bep. bij hulp.

1334 De dooden hulpe hoort: de doden komt hulp toe.

[p. 177]

1335

⁺De doode hoort de aerd, naer oud' ghewoonten eer.¹³³⁵

 

Het is zijn laeste gift, wilt 't rif dat niet ontseggen,¹³³⁶

 

Ghy Heeren hoort mijn bee, wilt hem in d'aerde leggen,

 

Het sal u zijn gheloont hier na in 't Paradijs,

 

Kom siet mijn tranen aen, en doet doch na de wijs,

1340

Van 't heylich Christendom, och wilt ghy dan niet hooren:

 

Soo wordt het Godt geklaeght, en zijn geswinde tooren.¹³⁴¹

+ F 1 r^o

1335 hoort de aerd: behoort aan de aarde toe; naer oud' ghewoonten eer: volgens eervolle oude gebruiken.

1336 Het is enz.: het (zijn rif, zijn levenloze lichaam) is zijn laatste gift, het laatste wat hij de aarde geven kan; weiger dat, nl. het zichzelf teruggeven aan de aarde, aan zijn lichaam niet.*

1341 Soo ... geklaeght: dan klaag ik het aan bij God; geswinde: snel straffende.

Tweede uytkomst.

vechthart in raserny alleen.

 

Wat hebb' ick nu bericht? nu is mijn eer geheelt,¹³⁴²

 

Mijn gramschap oock gheblust, maer Roemer blijft gekeelt.

 

Ick hebb' mijn eed volbrocht, ick hebb' mijn plicht gequeeten,

1345

Maer Roemer leyt eylaes van't nootlot ach verbeeten,¹³⁴⁵

 

Om liefd', om Raserny, om u snoo Margariet,

 

Om u soo is hy doodt, om u ben ick tot niet:¹³⁴⁷

 

Om u wordt Roemers huys vervult met droeve traenen,

 

Om u mijn Ridders stam moet in de droefheydt banen.¹³⁴⁹

1350

Om u ick doolen moet, gestadich in onrust,

 

Om u ick derven moet mijn vrunden en mijn lust,

 

Om u verlaet ick 't al, eer, tijtels, hooghe staten,¹³⁵²

 

En al wat my hier na, mocht tot mijn grootsheyt baten.¹³⁵³

 

Werwaerts sal ick nu heen, 't is vyandt waar ick gae,

1355

't Is vyandt waer ick zit, 't is vyandt waer ick stae:

 

't Is vyandt over al, al gingh ick in het Noorden,

 

In 't woest bevroosen landt, of aen de zuyder boorden,

1342 bericht: uitgericht.

1345 verbeeten: (lett.) doodgebeten.

1347 ben ick tot niet: is mijn leven vernietigd.

1349 banen: baden (WNT II, kolom 967).

1352 verlaet ick 't al: geef ik het allemaal op.

1353 grootsheyt: aanzien, eer; baten: bijdragen.

[p. 178]

 

Waer dat de heete Son, de geele Moren schroockt,¹³⁵⁸

 

Of waer 't bekleurde volck, de hooghe Reusen roockt,¹³⁵⁹

1360

't Gemoet beklaegt my staegh, 't gemoet doet niet dan vroeten.¹³⁶⁰

 

't Gemoet my staegh de beul, of hencker doet ontmoeten,¹³⁶¹

 

't Gemoet lelt my aen d'oor dat ick een Moorder bin,¹³⁶²

 

't Gemoet seyt dat ick maer een kint des doodts en sin.¹³⁶³

 

't Gemoet my rasend' maeckt, 't gemoet doet my wanhopen,

1365

So dat ick ben versuft niet wetende waer loopen.

Hy peynst wat.

 

Sus! wat is dat! ick hoor 't is 't ruyschen van 't geboomt,

 

Neen, neen, voorseker neen, my dunckt daer ymandt koomt,

 

Hoor! hoor! sy kommen aen gewis om my te vangen,

 

Kom aen maer alsje wilt, ik laet me so niet prangen.¹³⁶⁹

trect den degen.

1370

Ha guyts komt vry maer aen, datser een, en dat toe,¹³⁷⁰

 

Seght wat benje voor volck? me dunckt 't is een koe,

 

Hoe een koe! 't is de Ballieu met zijn rackers;¹³⁷²

 

Wat willense me doen, wy sijn ommers mackers.

 

Staa van me seg ick jouw, of dees klingh raeckter deur,¹³⁷⁴

1375

Datser een, twee, drie, vier, seght wiljer noch aen breur,¹³⁷⁵

 

So stae vast als een Man, ho, ho, je most niet loopen:

 

Komje weer ick segtje, so sel ick je noch aers stroopen.¹³⁷⁷

 

⁺Nu wie rester noch van den hoop isser niemandt, niemandt niet,

 

Soo is mijn hert gherust van 't geen daer is gheschiet,

Rust wat op sijn gevest, worpt eyntlijck 't Rapier wech.

1380

Light daer vervloeckte stael, ghy zijt die Roemer moorden;

 

Ghy zijt het die my tot 't bloedigh duwel bekoorden.

1358 de geele Moren: de volken van Noord-Afrika (WNT IX, kolom 1101); schroockt: schroeit.

1359 de hooghe Reusen roockt: aan de machtige reuzen reuk- of brandoffers brengt?*

1360 't Gemoet beklaegt my staegh: mijn innerlijk, mijn geweten klaagt mij voortdurend aan.

1361 hencker: beul.

1362 lelt: zegt bij herhaling (eig. zanikt).

1363 maer ... en sin: slechts ... ben.

1369 prangen: in het nauw brengen.

1370 guyts komt enz.: schavuiten, kom maar op; en dat toe: en dat nog een, nl. een houw, een stoot: Vechthart strijdt tegen de gestalten van zijn koortsachtige verbeelding.

1372 de Ballieu met zijn rackers: de baljuw met zijn gerechtsdienaars.

1374 Staa van me: blijf van me vandaan.

1375 Datser een enz.: vgl. vs. 1370; wiljer noch aen breur: heb je er nog zin in, makker.*

1377 aers stroopen: op een andere manier villen.

+ F 1 v^o

[p. 179]

 

Rolt helm oock daer heen, ick hebb' u niet van doen,

 

Daer oock ghy ringhkraegh mee ick mach u niet meer voen,¹³⁸³

 

Het harnas past my niet, 't Ridderschap is verlooren,

1385

Geen wapens ick begeer, want sy my niet en hooren:¹³⁸⁵

 

Ick wil my onder d'aerd' gaen bergen in een kluys,

 

En woonen daer een jaer, in dat eensame huys:

 

Wat segg' ick van een jaer, waerom niet al mijn leven?

 

Dat om de boose moort die 'k gruw'lijck hebb' bedreven.¹³⁸⁹

1390

Ay my ick ben soo moe, laet ick wat rusten hier,

 

Daer na soo gaen ick heen, verr' uyt de werrelt schier.¹³⁹¹

Hy valt neer, en begint te sluym'ren, daer na opspringende.

 

Och! och! ay berght mijn lijf! wat Monsters sijn doch ditte?

 

't Zijn spoocken, duyvels zijn't, soo wel swarten als witte.

 

Siet daer, daer, daer, O my! sy kommen na my toe,

1395

Och! och! ick ben soo bangh, so bangh; 'k en weet niet hoe:

 

Sy hebben krauwels en d'ooghen als koolen glimmen,¹³⁹⁶

 

Haer klauwen en nagels sijn twee snydende vlimmen.¹³⁹⁷

Hy loopt dan hier, dan daer.

 

Och sy brengen Roemer voor den dagh bleeck en doodt,

 

Sijn lichaem siet soo leelijck, en soo grauw als loot,

1400

't Bloedt uyt de wonden sijpt, O my! sy kommen nader,¹⁴⁰⁰

 

Ey loopt Vechthardus loopt, eer dat jy 't noch krijght quader:

 

Waer sal ick heen? waer doch? want nergens ben ick vry,

 

Waer dat ick loop of niet, Roemers schim is my by:

 

De Furien my staagh met hare geesels nypen,¹⁴⁰⁴

1405

En in mijn teere hert haer wreede stremen knypen.¹⁴⁰⁵

 

O Godt, O goede Godt, wat lyden gaet my aen,¹⁴⁰⁶

 

En mach als ick 't bedenck gaen tyen hier van daen.¹⁴⁰⁷

Binnen.

1383 mee: eveneens; voen: eig. voeden, hier in de meer algemene betekenis van onderhouden, zorg dragen voor?

1385 wapens: zie vs. 1208; hooren: toekomen.

1389 Dat: en wel.

1391 schier: snel, met spoed.

1396 krauwels: klauwen.

1397 twee: nl. 1. de klauwen en 2. de nagels; vlimmen: scherpe messen, vlijmen.

1400 sijpt: sijpelt, drupt zie blz. 31.

1404 Furien: wraakgodinnen; nypen: pijnigen.

1405 stremen: striemen.

1406 gaet my aen: overkomt mij.

1407 En mach enz.: die, als ik daaraan denk, hier graag vandaan zou willen gaan; het antecedent van deze bijzin is my (vs. 1406).*

[p. 180]

Derde uytkomst.

Iuffer margriet soose weder komt van haers Vaders huys.^-

 

Hier leghdy dan mijn troost gewentelt in u bloet?

 

Dat heeft gedaen helaas! u fiere hooghe moet;

1410

Soo over dwaelsch als prat: en u vermetel roemen¹⁴¹⁰

 

Van dingen die een man met eeren niet mach noemen.¹⁴¹¹

 

Hoe dick, helaes! hoe dick, hebb' ick ghepropheteert

 

(Godt betert!) dese val, maer u noyt om-ghekeert.¹⁴¹³

 

Hoe dick, helaes! hoe dick docht my het hert te breecken,

1415

Als ick u hoorden van u schenderyen spreecken;¹⁴¹⁵

 

Hoe ghy d'onnoselheydt der Joff'ren hebt bekoort,¹⁴¹⁶

 

⁺Als gh' om u losse lust soo veel meyneedich swoort:¹⁴¹⁷

 

Hoe dick, helaes! hoe dick mijn Geest my wel voorseyde,

 

Dat die wrockighe wraeck, u leven lagen leyde.¹⁴¹⁹

1420

Helaes! nu is vervult mijn leyde Prophecy,¹⁴²⁰

 

Met u rampsael'ge doodt, en met den druck van my,¹⁴²¹

 

Om dat ick 't snoode werck versweegh en gingh verschoonen,¹⁴²²

 

Den heelder wil de straf als den misdader loonen.¹⁴²³

 

Och ick ellendighe benaude Creatuur,

1425

Hoe wel hebb' ick verdient het geen ick nu besuur:

 

Ach radeloose Vrouw, die sonder wil en weten,

 

Van Ouwers wijs in raedt, u selven hebt vergeten;¹⁴²⁷

 

Soo verre, dat ghy nu het alderbeste goet,

 

En leven van u lief helaes! nu derven moet:

1430

Ach! d'oorsaeck van u doodt ben ick en 't blinde minne,¹⁴³⁰

- soose: als ze.

1410 Soo over dwaelsch als prat: even vermetel als trots.

1411 met eeren (bep. bij een man): van eer (WNT III, tweede stuk, kolom 3881).

1413 om-ghekeert: bekeerd, ten goede veranderd.

1415 schenderyen: schanddaden.

1416 d'onnoselheydt: de onschuld; bekoort: verleid.

+ F 2 r^o

1417 om u losse lust: terwille van je lichtzinnige begeerten; swoort: zwoer.

1419 die wrockighe wraeck: die wraakzucht van jou.

1420 leyde: droevige.

1421 den druck van my: de last van mijn verdriet.

1422 gingh verschoonen: goedpraatte.

1423 Den heelder enz.: de straf zal degene die de misdaad verbergt treffen, even goed als de misdadiger.

1427 wijs in raedt: verstandig (nabepaling bij Ouwers).

1430 minne: minnen (inf.).

[p. 181]

 

Laes! duysentmael helaes! het gaetmen aen mijn sinnen.¹⁴³¹

 

Waerom hebb'ick mijn lief doch met soo luttel raedts¹⁴³²

 

Verdachvaert buyten 't Hof op een onvrye plaets¹⁴³³

 

Onveylich, ongebaent, daer doch ghewoon vergaren¹⁴³⁴

1435

Moes-koppers, Knevelaers, Straetschenders, Moordenaren.¹⁴³⁵

 

Sach ick sottinne noyt dat men het Oosters Gout,

 

En 't kostelijck ghesteent in ys're kamers houwt:

 

In koffers van Metael, kleynoodjen en juweelen,

 

Om datse dieven loos ons niet en soude steelen?¹⁴³⁹

1440

Och of ick oock soo wis en wel beslooten hadt¹⁴⁴⁰

 

Mijn onbetaelbre pandt, mijn onverlijckb're schat,¹⁴⁴¹

 

Mijn trouwe Bruydegom, die my O smart! tot vordel¹⁴⁴²

 

En voortgang van ons Echt den maegdelijcke gordel

 

Eerst ontbandt, O droefheydt! hoe was ick soo verkeert?¹⁴⁴⁴

1445

Mijn Ouders hebben sulcx my immers noyt geleert.

 

O Opperste regent! die in u suyv're zalen

 

Mijn lieve bedt-genoot gelieft hebt op te halen,

 

Treckt my uyt dese druck, en uyt mijn rouwe groot;¹⁴⁴⁸

 

Vereenight my met hem nu door een sachte doodt.

1450

O gloriose Godt verhoort mijn klaeghlijck schreuwen;

 

Ontfanght de ziel mijns liefs in 't Coninckrijck der eeuwen,

 

By 't heylich Hemel-volck besont, begloort, als gout,¹⁴⁵²

 

Hoe komt Margrieta ghy het lichaem niet en bouwt¹⁴⁵³

 

Een graf van wit albast, of van karbonckelsteenen,¹⁴⁵⁴

1455

Door Meesters kunst gemetst! helaes mijn bitter weenen

 

Dat sent my een rivier van sulv're tranen af,

 

Van dese parlen lief so bouw ick nu een graf.

1431 het gaetmen enz.: ik word er gek van.

1432 luttel raedts: weinig overleg.

1433 Verdachvaert: rendez-vous gegeven; een onvrye plaets: een plaats waar men door anderen opgemerkt of bespied kan worden; ook: een onveilige plaats (zie MNW V, kolom 1530).

1434 ongebaent: wild, woest; gewoon: gewoonlijk.

1435 Moes-koppers: zwervend geboefte; Knevelaers: rovers, bandieten.

1439 Om datse dieven loos: opdat gemene dieven ze.

1440 of ick ... beslooten hadt: had ik maar ... achter slot gehouden, verborgen.

1441 onverlijckb're: onvergelijkelijke.

1442 vordel: voordeel, bevordering.

1444 verkeert: op de verkeerde weg.

1448 rouwe: verdriet.

1452 besont: door de zon beschenen.

1453 ghy het lichaem niet en bouwt: dat je voor het lichaam niet bouwt.*

1454 karbonckelsteenen: rode edelstenen of halfedelstenen (granaat of robijn).

[p. 182]

 

Waerom en mach ick dy als d'Indiaensche Vrouwen,¹⁴⁵⁸

 

In d'ander werreldt oock nu geen geselschap houwen?

1460

Om dat de reden my dit heyloos doen verbiedt.

 

Waerom volgh ick de daed van Semiramus niet?¹⁴⁶¹

 

Die d'asschen van haer man uyt liefd' heeft ingedroncken,

 

En heeft haer eygen lijf hem tot een graf gheschoncken:

 

⁺Veel beter of sy hem bewaerden in een kruyck,¹⁴⁶⁴

1465

Lands-wyse zijn lands-eer, Maer onse lands gebruyck¹⁴⁶⁵

 

En laet niet toe het lijck tot Pulpher te verbranden.¹⁴⁶⁶

 

Des sal ick u mijn lief begraven met mijn handen.¹⁴⁶⁷

 

Hebdy als den Troyaen dit Ridderlijcke swaert,¹⁴⁶⁸

 

Voor uwe Dido hier tot haren doodt gespaert?

1470

Soo wacht mijn komste strax, laet ick de kuyl eerst delven,¹⁴⁷⁰

 

Siet van u weduw' hier den offer van haer selven.

Sy valt in onmacht ende 't swaert syght uyt haer handen, den Heremyt uyt.

1458 Indiaensche: Indische (zinspeling op de weduwenverbranding bij de Hindoes in India).

1461 Semiramus: Semiramis (eig. Artemisia).*

+ F 2 v^o

1464 beter of: beter dan dat; kruyck: urn.

1465 Lands-wyse: 's lands gebruiken.

1466 Pulpher: as (WNT XII, kolom 4804).

1467 Des: daarom.

1468 den Troyaen: Aeneas.*

1470 strax: weldra.

Vierde uytkomst.

den heremyt

 

Hoe staroogt mijn ghesicht, wat mach 't gepeyns bedelven?¹⁴⁷²

 

Wat isser in mijn breyn dat tot den Hemel klimt?

 

O klare spiegel van de kennis van mijn selven,

1475

Ghy toont my 't kundich quaet, dies my het herte krimpt.¹⁴⁷⁵

 

Ick selve, sie mijn selfs, met schricken en met schreumen,¹⁴⁷⁶

 

Mijn ziel is soo bebloedt dat icker selfs af schurck:¹⁴⁷⁷

1472 Hoe ... ghesicht: hoe is mijn blik verstard*; wat mach enz.: hoe kunnen onze gedachten ons overstelpen.

1475 't kundich quaet: het kwaad waarvan ik me bewust ben.

1476 met schricken en met schreumen: met angst en vrezen.

1477 af schurck: van huiver.

[p. 183]

 

Ach etterachtich beeldt! mijn krachten die verkleumen,¹⁴⁷⁸

 

Ick vrees' meer voor mijn selfs als voor de quaetste Turck.¹⁴⁷⁹

1480

Ick selfs, ben mijn selfs, en Godt de Heere teghen,

 

Ick selve haet mijn selfs, en lief my inde schijn,¹⁴⁸¹

 

Ick selve die ben selfs tot mijn verderf genegen,

 

Hoe wel mijn selven ick schijn voorderlijck te zijn.¹⁴⁸³

 

Als my verleyt, en vleyt, het vleeschelijck verkiesen,¹⁴⁸⁴

1485

Wanneer ick my verbeeldt die wel gewilde lust:¹⁴⁸⁵

 

Maer doen ick die genoot, doen deedse my verliesen¹⁴⁸⁶

 

Mijn naem en goede faem, en mijnder zielen rust.

 

Hoe dickmaels hebb' ick selfs mijn selven gaen bekyven

 

Van sonden, die ick selfs voor Godt den Heer beken;

1490

Ick neem wel dickmaels voor de boosheyt uyt te dryven

 

Maer wat ick laet of doe, ick blijf vast die ick ben.¹⁴⁹¹

 

Helaes! dat ick mijn selfs geen wetten en kan maken,

 

Die mijn verpeende straf af-locken tot het goet,¹⁴⁹³

 

Dat doet mijn droeve ziel veel bitt're tranen braecken¹⁴⁹⁴

1495

Met suchten die gepranght, geparst sijn uyt mijn bloet.¹⁴⁹⁵

 

Maer wie sal ick mijn leet, meer als mijn selven klagen

 

Die 't selve hebb' verschult door 't boeten van mijn wil,¹⁴⁹⁷

1478 etterachtich: verdorven; de metafoor sluit aan bij bebloedt in vs. 1477; beeldt: de voorstelling die hij van zichzelf heeft; verkleumen: verstrammen, begeven het.

1479 selfs: zelf (ook in de vgl. vzn.); Turck: niet-christen.

1481 lief my inde schijn: ben mezelf slechts schijnbaar goed gezind.

1483 voorderlijck: zo, dat ik mijn welzijn bevorder. De zin wordt in het volgende couplet voortgezet.

1484 het vleeschelijck verkiesen: het verlangen naar zingenot.

1485 wel gewilde: vurig verlangde

1486 doen: toen.*

1491 vast: steeds.

1493 Die mijn verpeende straf af-locken: de verandering van de oorspronkelijke tekst resulteerde in een onbegrijpelijke woordenreeks, die in 1644 onveranderd herdrukt is. Oorspr. lezing: die mijn verpeenen straf of locken: die mij streng straffen of lokken.

1494 braecken: storten.

1495 gepranght: geperst.

1497 Die 't selve enz.: die er zelf de schuld van draag, door alles te doen wat ik wilde.

[p. 184]

 

Dus moet ick met ghedult mijn smart oock selver dragen:

 

En klagense aen Godt en swygen voorder stil.¹⁴⁹⁹

1500

Och waert dat ick mijn selfs doch grondich kon bekennen,¹⁵⁰⁰

 

En mijn onwaerdicheen, en Godes Majesteyt:

 

Ick souw soo veel ick mocht het quaet my gaen ontwennen;¹⁵⁰²

 

Doch ick geef my gheheel in sijn barmherticheyt.

 

⁺O! groote Coningh die de gulde heyl'ge rijcken

1505

Der Hemelen besit, en alles overheert:¹⁵⁰⁵

 

Laet in mijn selven doch u lieve godtheydt blijcken,

 

En van de dwael-wegh, my genadelijck bekeert.¹⁵⁰⁷

heremyt

 

Helaes! wat droeve ramp? wel waerdigh te beklaghen,

 

Hier leyt een Jongelingh heel jammerlijck verslagen;¹⁵⁰⁹

1510

En dese Maeght die schijnt door groote rouw ghestickt:¹⁵¹⁰

 

Ick weet niet hoe ick ben, soo seer ben ick verschrickt.

 

Ick wil haer met wat kruyt wat wryven, en besprenghen¹⁵¹²

 

Met water, 'k sal misschien haer Ziel te rechte brengen.¹⁵¹³

Sy bekomt tot haer selven.

1499 voorder: verder.

1500 bekennen: leren kennen. Deze strofe (vzn. 1500-1503) wijkt aanzienlijk af van de lezing in het Groot Lied-boeck.

1502 mocht: kon.

+ F 3 r^o

1505 overheert: beheerst.

1507 my ... bekeert: wend mij af van (geb. wijs met voorbepalingen: zie Overdiep, § 173).

1509 verslagen: gedood.

1510 rouw: verdriet.

1512 kruyt: kruiden; besprenghen: besprenkelen.

1513 te rechte brengen: redden.

Tweede uytkomst cursief.

Derde uytkomst cursief - 1408 sierletter H over 4 regels - 1425 besuur naar TW 1890; in 1638 en 1644 bestuur

Vierde uytkomst cursief - 1477 af Lb. of

1479, 1481, 1482, 1488, 1489, 1492 selfs Lb. self - 1480 Ick selfs Lb. Ick selve - mijn selfs Lb. mijn self - 1483 voorderlijck Lb. vorderlijck - 1484 Als Lb. Want - 1485 Lb. Als ick na wensch en wil my lodder inde lust - 1486 doen Lb. als - genoot Lb. geniet - doen deedse Lb. so doetse - 1487 en goede Lb. mijn goede - 1488, 1490 dickmaels Lb. dickwils - 1493 verpeende straf af-locken Lb. verpenen straf, of locken - 1497 Die 't selve Lb. Die selve

1500-1504 Lb. Ist dat yemant syn self noch niet en kan bekennen,/ Die treet in zijn gemoet, en biechte hem voor God, / Met waer berou en boet: so sal hem Christus wennen, / En brengen door de deught tot dienst van Gods gebod. - 1506 godtheydt Lb. goetheyt