Dautzenberg, Johan Michiel
Vlaams dichter (Heerlen 6.12.1808 - Elsene 4.2.1869). Was
achtereenvolgens werkzaam als secretaris, notarisklerk, (hulp)onderwijzer, huisleraar en
boekhouder. Hoewel afkomstig uit Nederlands Limburg, was hij ‘de eerste volkomen-bewuste letterkundige in Vlaanderen’ (A. Vermeylen). In 1850 gaf hij een bundel
Gedichten uit. Zijn Verspreide en nagelaten gedichten werden in 1869
uitgegeven door zijn schoonzoon F. de Cort.
Zijn gedichten verraden sterke Duitse invloed. Hij vertaalde Loverkens van Hoffmann von
Fallersleben. Voor sommige gedichten gebruikte hij een middeleeuws aandoende taal, maar
later zocht hij het meer in de klassieke oudheid en schreef sapphische strofen en hexameters,
zoals hij had besproken in zijn Beknopte prosodie der Nederduitsche taal (1859).
Hij vertaalde de Oden van Horatius, die echter veel later (1923) werden gepubliceerd.
Door zijn voor die tijd ongewone metriek oefende hij invloed uit op andere Vlaamse dichters.
Zijn poëzie is fris en naïef, soms sentimenteel, soms vrolijk, nooit weemoedig.
In 1857 richtte hij het tijdschrift De Toekomst op, een tijdschrift voor onderwijzers, dat hij tot
zijn dood redigeerde en waarin hij vooral over opvoeding en onderwijs schreef.
Literatuur: Oosthoek; WP-lexicon; L. Schols, ‘Levensschets van Johan Michiel
Dautzenberg’, in: Publications de la Société hist. et arch. de Limbourg (dl 6, 1869); H.J.
Eymael. Johan Michiel Dautzenberg. Toespraak bij de herdenking van 's dichters
honderdsten geboortedag (1908); J. Boucherij, ‘De dichter Johan Michiel
Dautzenberg’, in: Versl. en Meded. der Kon. Vl. Acad. (1908); M. Sabbe,
‘Dautzenbergiana’, in: Versl. en Meded. der Kon. Vl. Acad. (1922); A.E. van Beughem.
Johan Michiel Dautzenberg, 1808-1869. Schets van zijn strijd op taal- en letterkundig gebied
(1935); L. Valcke, ‘Johan Michiel Dautzenberg. Eén lid van het Klaverblad Van Duyse,
Van Dam, Dautzenberg’, in: Wetenschappelijke tijdingen, 32 (1973) 3, p. 159-168; L.
Swerts, ‘De vernieuwer Johan Michiel Dautzenberg’, in: Papieren vogels (1978), p. 3-10; J. Perry, ‘Letzte Fahrt’, in: W. Kusters en J. Perry. Versteende wouden (1999), p.
256-286; T. Verschaffel, ‘Belg door inborst, door neigingen, door zeden’, in: Handel.
Kon. Zuid-Ned. Mij voor Taal- en Letterkunde 54 (2000), p. 335-355.
J.Vercammen
[aangevuld, februari 2003]
Auteursrechtelijk beschermd