De Nederlandse en Vlaamse auteurs

Dene, Edewaerd de

Zuidnederlands dichter (Brugge 1505-ald. ca 1578). Rederijker met de kenspreuk: `Edelick bewaerd de reDene' en `Rasch up ende hene'. Klerk ter vierschaar; bekeerd van zijn losbandig leven wordt hij factor van de Brugse kamer De Drie Santinnen en de voornaamste dichter aldaar; kan gelden als vroegste emblematadichter in de Nederlanden, op grond van zijn berijmde bijschriften bij 107 prenten van Marcus Gheeraerts: De warachtighe fabulen der dieren (1567). Dezelfde platen zijn in 1617 door Vondel gebruikt voor zijn Vorstelijcke warande der dieren.

Het zeer omvangrijke Testament rhetoricael (ca 25 000 verzen) van De Dene is nog maar ten dele uitgegeven. In 1562 bezorgde hij een uitgave van A. de Roovere's Rhetoricale wercken, de eerste esthetische bloemlezing in het Nederlands. Zijn spelen en togen zijn grotendeels verloren gegaan.

Uitgaven:

M. Goetinck en W. le Loup (ed.), E.d.D. De warachtighe fabulen der dieren (1978); W. Waterschoot en D. Coigneau (ed.), E.d.D. Testament rhetoricael, 3 dln. (1975, 1979 en 1980).

Literatuur:

L. Scharpé, in Het Belfort (1885); Idem, in Leuvensche bijdragen (1900); G. Degroote, in Idem (1942); Idem, in Den Gulden Passer (1943 en 1947); J.B. Knipping en P.J. Meertens, Van D.D. tot Luiken (1956); A. Dewitte, `E.d.D. de Brugse Rabelais?', in Haec Olim, 21 (1971); A. de Caluwé, `Inleiding in E.d.D., excerpten uit het "Testament rhetoricael" en uit "De warachtighe fabulen der dieren"', in VWS Cahiers, 13 (1978); E. Hodnett, `Marcus Gheeraerts, the Elder of Bruges (1567) London and Antwerp (1578)', in Idem, Aesop in England (1979); P. Huvenne, `De liefdesallegorie van Peter Pourbus', in Gentse Bijdr. v. Kunstgesch., 25 (1979-1980); D. Geirnaert, `Onbekend werk van E.d.D.', in Biekorf (1981); W. Waterschoot, `De uitgave van de Rhetoricale werken', in Anthonis de Roovere, Vlaanderen, 31 (1982).

[G. Stuiveling]