Geschiedenis des vaderlands. Deel 7

(1835)–Willem Bilderdijk– rechtenstatus

Nassau.

Nasua bij Cezar gemeld als bevelhebber met zijn broeder Cimbreus; die aan 't hoofd van 100 pagi het land der Treviri aanvielen.

Onder Keizer Severus wordt ook van een Nassausch Vorst gewaagd, wiens dochter met een Romein Theodosius in 't huwelijk trad.

Maar de zekere Genealogie begint met den Ruwaart van Hessen, zijnde

Adolf, Graaf van Nassau, in 682, getrouwd met Klodonde, dochter van Wybrecht Hertog van Saxen. Hij stierf in 703: zijn zoon was

Didier, gestorven 718: zijn zoon en opvolger was

Otto, gestorven 735.

Jan, zijn zoon, stierf 748.

Georg, zijn zoon, stierf -

Walrave, zoon van Didier, regeerde 16 jaar.

Didier, zijn zoon, regeerde 18 jaar.

Henrik, zijn zoon, regeerde 18 jaar.

Jan, zijn zoon, regeerde 23 jaar.

Walrave, zijn zoon, regeerde 34 jaar (uit hem zijn ook de Graven van Hamburg, 't welk zijn jonger zoon Jan, stichtte).

Walrave, zijn zoon en opvolger, regeerde 30 jaar.

{ Jan, zijn zoon, regeerde 14 jaar,

{ Warmond, broeder van den gem. Jan, reg. -

{ Walrave, zijn broeder, regeerde 12 jaar.

Fredrik, zijn zoon, regeerde 16 jaar.

Everard, zijn zoon, reg. 20 jaar.

Everard, dezes zoon, reg. 20 jaar.

{ Jan, zijn zoon, reg. 8 jaar.

{ Filip, zijn broeder, volgde hem op, en stichtte 't Slot van Solms.

{ Fredrik, zijn broeder, regeerde 19 jaar.

{ Aarnout, zijn broeder, regeerde 37 jaar.

{ Fredrik, zijn zoon, regeerde 15 jaar.

{Warmond, zijn broeder, regeerde 18 jaar.

Jan, zijn zoon, regeerde -

{ Werner, zijn zoon, reg. -

{ Filip, zijn broeder, reg. -

{ Otto, zijn broeder, reg. -

Didier, zoon van Warmond, den zoon van Aarnout, volgde op Otto, en regeerde 31 jaar.

{ Everard, zijn zoon, regeerde -

{ Jan, Everards broeder, regeerde 15 jaar.

George, zijn zoon, regeerde -

Adolf, zijn zoon, regeerde -

Otto, zoon van Jan, den zoon van Everard, zoon van Filip, volgde op Adolf, en werd door Keizer Hendrik den Vogelaar, in 925, Legerhoofd tegen de Hongaren gemaakt. Hij stierf 972; van dezen tellen de verschillende takken.

Walrave, zoon van dezen Otto, was 18 jaar Graaf, en Gunsteling van Keizer Otto: hij stierf in 1020.

1^o. Walrave, zijn zoon, regeerde na hem, en
2^o. Otto, dezes broeder, werd de eerste Graaf van Gelder door huwelijk met Adelheide erfdochter van Wichart, Voogd van Gelder; en werd Graaf van Zutfen, door 2^o huwelijk met Sofia, erfdochter van Wichman, Graaf van Zutfen.

NB. 't Wapen van Gelderland was tot zoo lang 3 mispelbloemen van keel op goud.

Gelderland werd ten zijnen behoeve door Keizer Hendrik III, in 1079, op den Rijksdag te

Maints tot een Graafschap verheven, en ten blijk van bezitneming dezer waardigheid gaf hij aan dit nieuwe Graafschap zijn stamleeuw, goud op azuur.

Hij had 2 zoons uit zijne 2 vrouwen, wier kinderen ieder in 't door zijn moeder aangebrachte leen opvolgden.

Gerard in Gelderland, en Gerlac in Zutfen; dat na Gerlac's dood ook aan Gerard kwam.

Deze Otto was 46 jaar Graaf, en stierf in 1107.

Op hem volgde Gerard I. - deze trouwde:

1^o. Hedwich, dochter van Floris den Vette van Holland, en
2^o. Ermgard, zuster des Graven van Namen. Uit Hedwich had hij Henrijk. Hij regeerde 24 jaar, en stierf in 1131, van de hand van Herman van Kuik, in een gevecht.

Henrik, zijn opvolger, getrouwd met een dochter van Godefried den Koning van Jeruzalem (Bouillon), regeerde 31 jaar en stierf 1162.

Gerard II. zijn zoon, had geschil met den Bisschop van Utrecht over de Veluwe, met wien de Graven van Holland en Kleef zich vereenigden. Hij had (even als zijn vader Henrik) Keizer Fredrik Barbarossa in Italië gediend, en deze hielp hem aan vrede. Hij stierf 1180, na 18 jaar regeerens, kinderloos.

Otto II. zijn broeder, had zich met Fr. Barbarossa, en na dezes dood, dapper in Palestina gekweten. Hij hield Nimwegen en Emmerik in, tot pand van gelden door hem aan dien Keizer opgeschoten; zette den oorlog tegen den Bisschop van Utrecht voort, tot Keizer Fredr. II. overkwam, vrede maakte, en hij de Veluwe behield. Hij regeerde 22 jaar en stierf 1202 of 1205.

Gerard III. zijn 2^o zoon (de oudste leefde als Gees-

telijke en werd gecanoniseerd), werd in een oorlog tegen Braband gevangen genomen, en verbond zich toen met den Hertog ook door dezes dochter te trouwen. Hij stierf in een gevecht tegen den Kastelein van Koeverden, tegen wien hij den Bisschop van Utrecht te hulp schoot. Hij regeerde 20 jaar en stierf 1229.

Otto III. zijn zoon, de Kreupele bijgenaamd, was geen krijgsman, maar bouwde zijne steden aan. Hij regeerde 42 jaar en stierf 1271.

Reinout I. zijn zoon, bijgenaamd de Krijger, was dit in der daad; maar werd in een veldslag gevangen door Hertog Jan I. van Braband, aan wien hij Limburg (waarop hij zich gerechtigd achtte nom. ux.) over moest laten. Hij regeerde 54 jaar; doch bracht de laatste 6 jaren daarvan door in een gevangenis, waar in zijn zoon hem opsloot; hij stierf in 1236.

Reinout II. mede krijgszuchtig, nam deel in den oorlog des Bisschops van Utrecht tegen de opgestane Friezen, en sloeg deze nadrukkelijk. - Keizer Lodewijk van Beieren gaf hem den tijtel en rang van Hertog. Hij regeerde 16 jaar en stierf 1341.

Reinout III. (de dikke bijgenaamd) werd, 14 jaar oud, Hertog, regeerde 28 jaar en stierf 1371.

Onder hem stonden de Heekerens en Bronkhorsten op: de laatsten wilden zijn broeder Eduard. 10 jaar had den opstand geduurd, en Eduard neemt in een veldslag bij Tiel zijn broeder gevangen: de dood van Eduard deed hem ontslaan, maar hij stierf 4 maanden daar na.

Eduard werd in een slag tegen Wenceslaus Hertog van Braband, doorschoten en eindigde zijn regeering, die hij in 1361 aangegrepen had, met zijn dood in September 1371, dra gevolgd door zijn broeder; waar meê die tak van Nassau ophield.

[Teruggaande Genealogie van Willem I.]

Onze willem I. was zoon van

Willem van Nassau, Diets, Dillenburg &c. en Juliana van Stolberg:

Broeder van

Henrik II. bijg. de Groote, aan wien Karel V. de Keizers Kroon dankte.

Zoon van Jan III en Anna van Katzenellebogen.

Deze Jan IIIGa naar voetnoot(1) broeder van Engelbert II - zoon van Engelbert I die door huwlijk Breda bekwam.

Broeder van Adolf kinderen van

Jan I.

Zoon van Otho II en Adelheide van Vianden. Hij stierf 1369.

Zoon van Henrik I. Ob. 1333.

[De bronnen zijner geslachtrekening van het huis van Nassau geeft n. niet op. Ik moet dus aanmerken, dat de oudste Genealogie, vóór de tweede scheiding in Walramsche of Walravische en Othosche linieGa naar voetnoot(2), zeer onzeker en betwist is; zoo dat de vlijtige j.m. kremer, in zijne Origines Nassoicae (Wisbaden 1771. 2 Deelen in 4^o,) dertien verschillende stelsels van geslacht-afleiding en -telling weerlegt, en dan zijn gevoelen ontwikkelt en staaft.

H.W.T.]

ORANGE est situé aux extremités qui joignent les 4 Provinces: sc. le Languedoc, la Provence, le Dauphiné, et le Comté d'Avignon. - Anciennement il comprenoit plusieurs villes, villages etc. du Comté Venaissin, de la Provence, et du Dauphiné: mais par ‘les guerres étrangères qui en tenoient éloignés ses Princes, tout l'État à été reduit à la ville d'Orange, qui porte le nom de principauté et de capitale du Païs, celles de Courthezon, Jonquieres, et Gigondas, avec plusieurs bourgs, villages, chastaux, et fiefs dependant de la Souveraineté d'Orange.’

On la croit originaire d'une Colonie Grecque comme Marseille. Du temps de César c'étoit une ville de quelque considération, puisque il en parle L. VII. C. 3. Strabon la met entre celles de la Gaule Narbonnaise, Αϱαισίων. Ptolomée aussi. Son origine parait être de 500 ans avant J.C. - Voyez l'Indice fait par Raimond Marcian sur les Commentaires de César, qui l'appelle Aremici ou Artomici. Plinius le nomme Aransium III. 4. et Pomp. Mela de même II. 5.

Le Christianisme y a été introduit ou annoncé par Saint Eutrope, qui y fut envoié par les Apôtres, avec S^t. Trophime dont est parlé Act. XX. 4. et XXI. 29. [et 2 Tim. IV. 20.] - Ce S^t. Eutrope auroit été fils d'un Roi de Bourgogne.

Guillaume au Cornet (le 1^r Prince) la delivra des Sarrazins, après avoir été saccagée par les Goths. - En 1562 elle fut brulée et saccagée encore, [v.p. 250] mais fut restituée et rebatie.

Il y a eu 3 conciles à Orange. Le 1^r, composé de 17 Evêques, y fut tenu sous le Pape Léon I. au temps de l'Empéreur Valentinien en 440 ou environ.

Le 2^e y fut convoqué sous le Pape Félix IV. au temps d'Alaric et de Childebert, en 529. Ses Canons ont été confirmés par le Pape Boniface II; et sont condamnatoires du sentiment de Pelagius touchant la grace, le franc-arbitre, et le mérite des oeuvres.

Le 3^e y fut convoqué contre la secte des Albigeois sous le Pape Honorius en 1229.

Princes d'Orange.

l'An 793.

1.)	Estienne de Lusignan en son Hist. de Cypre et autres assurent, que ce Guillaume au Cornet a été prince de Bourgogne. - Il étoít fils de Théodorie, Prince de Bourgondie, naquit sous Pepin,

	et fut élevé a la Cour de Charlemagne, qui le fit Connetable de France, Duc d'Aquitaine, de Province, Comte de Toulouze etc. v. Catel Hist. de Toulouse. Il tua en duel le géant Sarrazin Isoretus, de 20 pieds de hauteur hors la tête et le col (Ergo de 23 pieds). - A la fin il se rétira du monde, entra dans l'ordré de S^t. Benoit, et fonda une Abbaye, dont l'acte subsiste encore, au diocese de Loudève, et mourut en 808.
9.)	Il prit part a l'Expédition de Godefr. de Bouillon en Palestine et y mourut.
10.)	Les Princes de Baux sont descendu d'un des 3 Rois d'Orient, qui allèrent en Bethlehem guidés par l'étoile, et portoient anciennement une étoile à 16 raions. Le chateau de Baux a subsisté jusqu' après l'an 1632.
16.)	Arles fut erigé en Royaume par Charles le Chauve, en faveur de Boson, Comte des Ardennes. L'Empereur Frederic I (Barbarossa) l'adjugea a Guill. V. d'Orange, dans son Lit de Justice tenu a Arles: dont les papiers étoient encore conservés dans les Archives de Fred. Henri.
17.)	Guill. V. prit le titre de par la grâce de Dieu prince d'Orange. l'Empereur Fredr. II. lui donna le Royaume d'Arles, et de Vienne, comprenant le Dauphiné, le Comté de Provence et autres, en 1214.
19, 21.	La ville d'Arles étant possedée par Raimond Berenger, Comte de Provence (vasal du Roi d'Arles), qui étoit appuié d'Arragon et de Castille, et Charles d'Anjou (le frère de S^t. Louis) récevant en dot avec la fille de ce R. Berenger ses possessions, et fort des forces de son frère, les Princes d'Orange cedèrent a Charles ce Royaume, sous quelques con-

	ditions (aux quelles cependant Charles a mal satisfait) en 1265.
25.)	Raimond IV. épousa Anne de Vienne, à qui par la mort de son Père Humbert, Dauphin du Viennois, le Dauphiné revenoit: mais son oncle Guido, frère de Humbert, s'en empara; et ainsi le Dauphiné lui est ôté encore une fois, et il est obligé d'en desister. Humbert l'a transporté à Philippe de Valois, Roi de France, pour être affecté en appanage à Jean ainé de Philippe et a tous les premiers nés de France, et les heritiers legitimes ont confirmé ce transport. v. les Actes dans La Pise.
26.)	Raimond V. perd le Comté de Geneve, 1361. (Nom omineux!).
28.)	Louis commanda l'armée du Duc de Bourgogne contre Glocester, et remit Jacqueline de Bavière au Duc, qui la tint en sequestre pendant son Proces. De grands biens en Provence, Dauphiné, etc. lui ont été adjugés qui lui furent avenus par héritage: mais les guerres continuelles où il étoit enveloppé, l'ont toujours empeché d'en jouir, et Charles VII. de France le trompa horriblement par un traité, le surprit, et s'empara de ses états qui furent reconquis par ses sujets eux-mêmes, pendant l'absence du Prince: et Charles fut contraint de lui rcndre tout (le Duc de Bourgogne s'interessant pour lui) par traité du 22^e Juin 1432.
29.)	Guill. VIII. établit le Parlement d'Orange, en 1470. - mais ce Parlement indisposa les sujets, et ils se soulèvent. - Il est fait prisonnier en passant dans les États du duc de Bourg. par le Duc, et il est obligé de transporter sa souveraineté au Roi de France pour sa rançon, sauf le titre par la grace

	de Dieu et autres prérogatives, sa captivité dura 28 mois. Il meurt en 1475.
30.)	Jean II., ayant été trompé par le Roi de France, tourna ses armes en faveur de Marie de Bourgogne, qui le fit son Gouverneur-Général. Il est assiègè par les François dans sa ville d'Orange, mais il les defait et les chasse. - Enfin il est compris dans la paix entre l'Autriche et la France et redintégrè par le traité, 1483. Assistant le Duc de Bretagne contre le Roi il est fait prisonnier. Il traite le mariage de Charles de France avec Anne de Bretagne: mais Charles VIII. continuait l'usurpation de son père Louis XI. Il le survit â la guerre en Italie, où il fut victorieux, et la paix de Verceil en fut le fruit. Louis XII. enfin restitua notre Jean II. en pleine Souveraineté de son bien, 20 Août 1498.
31.)	Philibert, van zijns vaders dood, toen hij 3 weken oud was, opgevoed door zijn moeder Philiberte van Luxemburg, en voorts aan 't Hof van Koning Lodewijk XII, werd door François I. van Oranje beroofd, als zijnde 't een oud Domein van Frankrijk. 15 jaar oud werd hij nu door Anna van Oostenrijk Gouverneur van Bourgogne gemaakt. François herstelt hem echter bij brieven, maar zonder uitwerking, en hij voegt zich bij Karel den V, wien zijn schoonbroeder Henrik van Nassau als Generaal diende. Hierover vertoornd, geeft François de inkomsten van zijn Prinsdom aan Gaspar de Coligny, Seigneur de Chastillon, Maarschalk van Frankrijk. - Hij beveelt Karels Spaansche Infanterie en verovert bij een herhaald beleg Fontarabie en de stad Navarre, wil naar Italie oversteken, maar vervalt in een Fransche vloot, en werd in 't Slot

	van Bourges gevangen gezet, tot den slag van Pavie. Waar uit het verdrag sproot, ingevolge waarvan hij (bij artikel 32) in al zijn goederen (Orange enz.) hersteld werd: maar zonder gevolg, de oorlog hervat wordende. Hij werd in Italie Luitenant van den Hertog Van Bourbon over het Spaansche Leger, als deze bij de verovering van Rome omkwam, en hij in dezes plaats verkoren werd. Bij een nieuwe vrede in 1529 wordt hem op nieuw Orange enz. toegekend, maar zonder vrucht, tot de Keizer daarop aandringt, in 1530. Sedert had hij het bevel der verdere oorlog in Italie, en kwam om voor Florence, in 1530. Waar op René de Chalon (eigenlijk de Nassau en Gr. van Vianden) naam en wapens aannam.
32.)	René nam de partij des Keizers, en François neemt Orange weer in. Hij was in 1537 bij het veroveren van S^t. Paul op de Franschen, werd in 1538 hersteld bij een Trèves. De oorlog werd hervat: hij redt Brabant en veroverd vele plaatsen op Frankrijk: verovert Kleef. François maakt zich op nieuw meester van Orange. - Hij valt met den Keizer in Pikardye, en blijft voor S^t. Disier; en stierf Protestant.
33.)	Willem I. was geboren 1533 uit Willem van Nassau en Juliane van StolbergGa naar voetnoot(1). Hij verkreeg Oranje in bezit door 't verdrag van Troye en Champagne: waar dadelijk groote oproeren voorvielen, en bij vernieuwing des oorlogs tusschen Karel V. en François, de Koning het zich weder toeëigende. - Zijn vader was broeder van den vader van René.

voetnoot(1): [Men mist hier Jan II: deze moet dus uit de hier tegenoverstaande bladzijde ingevuld worden.]

voetnoot(2): [De eerste gesteld zijnde, die b. bl. 243 opgeeft in 't jaar 820; is de tweede, die welke hier bl. 247 aangewezen wordt, onder de zoons van Henrik de Ryke, wien b. sterven laat in 1224, doch die bij kremer tot in 1247 voorkomt.]

voetnoot(1): Deze Juliane (tweede Gemalin) zag vóór haar dood 60 Graven en Gravinnen uit haar voortgekomen.

Vorige Volgende

Geschiedenis des vaderlands. Deel 7

Nassau.

[Teruggaande Genealogie van Willem I.]

Princes d'Orange.

Over het gehele werk

titels

auteurs