De dichtwerken van Bilderdijk. Deel 11

[p. 223]

aant.Aan de Leydsche Maatschappy van kunsten en wetenschappen.
(Uitgesproken in hare openbare Vergadering den 17 van Lentemaand 1819.)^*

't Zijn dertien jaar, sints met de dood in 't harte,

Ik hier het feest van Leydens vrijheid zong,¹

In 't scheurend wee der teêrste vadersmarte,

Mijn stroeve stem ten gladden feesttoon dwong.

De vadertraan afbigglend langs de wangen

Om 't wreed verlies van 't hartaandoenlijkst wicht,

Heeft Leyden toen mijn snikken opgevangen

En stemde 't hart naar 't sleepen van mijn Dicht.

Maar ach, wat Lot, van niets dan rampen zwanger,

Vervolgt my dus? Die dertien jaar vervlood,

En de eindeloos tot wee gedoemde zanger

Bracht weêr op nieuw zijn offer aan den dood!

Een offer - ach! - van uit zijne ingewanden

Gereten, met een eindloos dieper wond,

Dan, by den roof van al zijn vroeger panden,

De hand des tijds, de hand van God, verbond!

Geen krijtend wicht, nog onbekend aan 't leven,

Dat hulploos aan den moederboezem hangt,

In eene stond ontfangen en hergeven,

Wordt hier betreurd, wordt hier te rug verlangd.

Geen speelziek kind, voor wien wy rijper jaren

Met angst in 't hart, met onrust naadren zien;

Het spel des lots op 's levens holle baren,

En - weggerukt tot 's vaders troost misschien!

* Ter Nagedachtenis van J.W. Bilderdijk, 17.

1 Men zie mijn Dichtstuk by de Maatschappy der Nederlandsche Letterkunde op den 3den van Wijnmaand 1806 uitgesproken, in hare Verhandelingen, II Deels Eerste Stuk, bladz. 285. [Dl. IX bladz. 11.]

[p. 224]

 

Neen, 'k zag my 't hart zoo dikwerv' dus doorboren,

 

En voelde meer dan 't harte door kon staan;

 

Thands heb ik meer, ja, thands een Zoon verloren,

 

Mijn steun en hoop op 's levens kronkelbaan.

 

De schouder, ach, waarop zijn grijze vader

 

Het moede hoofd in 't aftreên van zijn pad

 

Ter nederboog, en zorg en smart te gader

 

Als schimmen der verbeeldingskracht vergat!

 

Het oog dat snel, dat juist en edel blikte,

 

Mijn blindheid leidde, en voor zijn Vader zag,

 

Het moedig hart, dat door geen nood verwrikte,

 

Maar God en Recht ten doel hield van 't gedrag!

 

Een Zoon, helaas! - ach dierbrer duizendwerven,

 

Dan ooit op aard door Ouders werd beweend!

 

Die Zoon...geweest! en - niet van rouw te sterven,

 

Bewijst een hart, in jamm'ren reeds versteend. -

 

Ontroert mijn taal? - Ach, zoo hier tranen vlieten,

 

Weêrhoudt ze niet, wie 't menschlijk recht erkent!

 

Ik heb er geen, geen tranen, uit te gieten:

 

Mijn borst werd rots van 't lijden zonder end. -

 

Schreit, schreit voor my, die tranen hebt voor smarte;

 

Die bron verdroogt waar 't onheil hevigst woedt.

 

Heur laving faalt voor 't zoo verpletterd harte,

 

En 't oog verstart met ademtocht en bloed.

 

Doch, waartoe hier in klachten uit te breken.

 

Mijn Hoorders, ja ik weet het geen Gy wacht:

 

'k Beloofde 't u - maar - in den rouw bezweken,

 

Ontbreekt het my aan zelfbesef en kracht.

 

Ontslaat my des - of kunt ge uw boezems stemmen

 

Tot jammertoon, voor feest- en jubelzang,

 

En neemt uw ziel, waar bloed en adem stremmen,

 

In 't nokken van eens vaders hart, belang.

 

Welaan, dat hart, dat nooit gevoelens smoorde,

 

Verbergt zijn zucht, vermomt zijn weedom, niet.

 

En, waar mijn toon ooit menschlijk hart doorboorde,

 

Zie hier mijn laatst, zie hier mijn eenigst lied!