De dichtwerken van Bilderdijk. Deel 9

[p. 59]

Aanspraak aan den koning,
By de vertooning van mijnen ‘Floris den Vijfde’ op den Amsterdamschen Schouwburg.^*

De Schouwburg durft zijn' trotschen kap verheffen,

En steigeren den starren in 't gemoet,

Mag slechts zijn toon het hart des Konings treffen,

Wien Melpomeen van zijn tooneel begroet.

Thands stapt hy hoog in Sofokleesche laarzen!

Thands zwelt zijn borst van nieuw ontstoken vier!

Maar ach! hy mist Van Vondels stoute vaarzen,

Hy mist de snaar die kracht gaf aan zijn lier.

Doorluchtigste! ô! mocht Vondels schim herleven,

En met zijn schim zijn grootsche scheppingskracht!

Thands zou de stem niet in den gorgel beven

Daar ze aan uw Kroon geheiligde offers bracht.

Uw scepter zou zijn hulde niet ontfangen,

Of, neigen zich als die der Hemelgoôn

Wanneer zijn toon de tranen op de wangen,

En Goden zong van hunn' azuren throon. -

Hier, Koning, hier in Amstels Schouwburgwanden

Klonk Vondels Luit, en klonk zy hemelschoon,

Eer Frankrijk nog, die wieg der puikverstanden,

Corneilles had, of ooren voor hunn' toon.

Toen, toen reeds stond, op Grieksche grondpylaren,

Het Schouwtooneel in onze muren prat;

En Holland schreef aan Elbe- en Rhijnbarbaren

De kunstwet voor, die gantsch Euroop vergat.

't Is waar, ô Vorst, die tijden zijn vervlogen;

* Najaarsbladen I, 67.

[p. 60]

 

Wy staren ze met weenende oogen naar:

 

Maar Hollands kroost heeft nooit een borst gezogen

 

Die niet vervuld van Vondels Dichtkunst waar.

 

Wy vielen, ja! waar toont men aardschen luister,

 

Waar Staatsgezag, of Kunst- of Letterroem,

 

Die 't wufte lot kon binden in zijn' kluister -?

 

Niet dorren moest met Floraas lentebloem? -

 

Wy streden fier om kunstpalm en lauwrieren

 

Met Frank en Brit, en Esch en Ibervloed:

 

En nooit bezweek het hart der Batavieren

 

Op effen' grond, in Kunst- of Heldenmoed.

 

Maar, dierbre Vorst! de Fransche koningszetel

 

Gaf luwe schaâuw, gaf koestring aan de vrucht;

 

En Hollands teelt (neen, zijn wy niet vermetel!)

 

Verviel, verschroeid in Noordlijke onweêrlucht.

 

Wie vergt, in 't woên van Staats- en Oorlogsvlagen,

 

Het boomtjen ooft, dat voor de stormen buigt;

 

Daar tak en knop, balddadig neêrgeslagen,

 

De vruchtbaarheid van d' eedlen stam getuigt.

 

Geef, dat de zon ons vredig toe moog lonken,

 

Dat zachte gloed de rijpende appel stoov';

 

Geen stam zal ooit met frisscher vruchten pronken,

 

En Hollands glans schijnt allen luister doof.

 

Vergeef, ô Vorst! - maar neen, wy durven spreken;

 

Uw hart bestemt wat onze mond belijdt:

 

Dat hart behoort (zijn zucht is ons gebleken!)

 

Dat Holland toe, waar van Gy Redder zijt.

 

Gy gaaft ons rust van de eindelooze stormen,

 

Waar onze hulk in omsloeg en verging:

 

Gy gaaft ons rust van 't eindloos Staatshervormen;

 

En 't is Uw hand, waar ons behoud aan hing.

 

Van U, Uw hand, die 't roer heeft aangegrepen

 

Van 't mastloos wrak, der blinde golven spel,

 

Verwacht ons hart, van doodsangst nog benepen,

 

De redding niet (Gy redde 't), maar herstel.

 

Van U, den bloei van kunst en wetenschappen;

 

Van U de vaag van Hollands Poëzy,

 

Die (Maas en Rhijn moog in de handen klappen)

 

Haar bakermat, haar zetel, heeft aan 't Y.

[p. 61]

 

ô Moge uw gunst die teedre Maagd bestralen,

 

Weldadige! zy vraagt, zy wenscht niet meer:

 

Geen Frank of Brit zal met den lauwer pralen;

 

Waar zy verschijnt, buigt Brit en Frank zich neêr. -

 

 

 

Maar wat, mijn Vorst, wat stellen we u voor oogen?

 

Uw Hollandsch hart eischt Hollandsch treurgedicht,

 

In lodewijk neemt Hollands Staatsvermogen

 

Zijn' roem weêrom, die lang vertreden ligt.

 

Vergeefs waar 't hier, van Grieken of Trojanen

 

De stof ontleend, op vader Vondels spoor:

 

Geen Hollandsch hart heeft voor hun rampen, tranen;

 

Geen lodewijk geeft Trojes brand, gehoor.

 

Neen, de eedle Vorst, waar Hollands glans meê taande,

 

De Koningszoon, de wellust van zijn volk;

 

Die Holland, weg tot haar verheffing baande,

 

Valt weêrloos neêr voor eens verraders dolk. -

 

Zie daar den val, waar uit wy thands herleven!

 

Het Hollandsch Huis, door gruwbren moord vergaan,

 

Reikt U den staf, waar muiters thands voor beven,

 

En biedt zijn recht aan zijn' Hersteller aan!

 

Mocht Vondels hand den brand aan d' Amstel stichten,

 

Den naam ter eer' van 't zwellend Amsterdam;

 

Heur' ochtendgloed bekorend op doen lichten

 

Uit Trojes asch en Sinons fakkelvlam; -

 

Wy bieden u geen valsche Dichtervonden,

 

Maar waarheid aan, uit de Oudheid opgedaagd:

 

Geen Maagd wordt hier uit dartle wraak geschonden;

 

Geen Land verwoest om 't schenden van een maagd.

 

Geen Koningsbloed wordt hier ten prijs gegeven

 

Aan dartlen schimp, geen eedle Vorst gesmaad;

 

Neen, leere Uw Rijk voor wreevle muitzucht beven,

 

En afkeer voên van vloekbaar Staatsverraad!

 

Dit voegt ons, die, in uw bestuur herboren

 

Uit de Oproernacht en baiert van geweld,

 

Het morgenlicht thands aan de kim zien gloren,

 

Dat Amsterdam een' nieuwen bloei voorspelt.

 

Vergeef het dan, ô Gy, der Huldgodinnen,

 

Der Kunsten vriend, der Muzen speelgenoot!

[p. 62]

 

Zoo onze kunst geen breeder roem moog winnen,

 

Zy, aan haar tronk pas nieuw ontschoten loot!

 

Vergeef het, ja, zoo, in dees nieuwe tijden

 

Wy aan den Vorst, waar Holland door herbloeit,

 

Geen' beter toon, geen grootsche zangen wijden,

 

Waar in een vuur als dat van Vondel gloeit!

 

De Dichter voelt (wie kan het meer gevoelen

 

Dan hy, ô Vorst!) hoe weinig hy vermoog;

 

Maar Gy, doe recht aan 't Vaderlandsch bedoelen,

 

En werp op ons uw albezielend oog!

 

 

 

1808.