Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

[p. 234]

Adriaen vanden Venne
Schilder van Delft, gheboren Anno 1589.

DE loffelijcke ervarentheyt van Adriaen vande Venne en heeft niet ghedooght achter te laten de vermaerde wetenschap der Schilder-const daer desen vanden Venne mede is verrijckt gheweest, die gheboren is inde roem-weerde stadt van Delft hoe wel dat sijne Ouders (de welcke achtbare lieden en van vermoghen waren) ghesproten sijn uyt Brabant. Ende ghelijck de Latijnse studie grootelijckx dienstich is voor eenen Schilder, overmidts daer door het verstant gheset wort ende overvloedigher ordonnantien can voorbrenghen als jemant die (tot de Const natuerelijck aenghewent sijnde) gheen studie en heeft, soo ist dat Adriaen vanden Venne met de Latijnse studie sijn verstandt heeft gaan scherpen ende is daer door ghevallen inden schoot van onse edele Pictura, waer van hem de fondamenten eerst aenghewesen zijn van eenen Sr. Simon de Valck, Goutsmidt ende Schilder tot Leyden. Alwaer hy eerst hem neerstelijck heeft gheoeffent met teeckenen ende verlichten ende daer naer de selve Schilder-const grootelijckx vervolghende en trachtende door een ander handelingh te sien wat vruchten ende verholen secreten in dese Const waren schuylende, begaf hem daer naer by eenen Jeronimus van Diest uytnemende fray in het wit en swert te schilderen, ende naer dat hy hem daer by eenighen tijdt ghehouden hadde, heeft hem daer naer voorts gheoeffent by sijn selven sonder Meester, met neerstich ondersoeck van de uyterste crachten der edele Schilder const door de hulpe van zijn wetenschap der Latijnse-tael daer hy hem in't begin seer vlijtich had inghequeten. Om dan tot een proefstuck te comen van zijn groot verstant soo moet ick hier aenwijsen een vrucht die zijnen cloecken gheest ghebaert heeft waer uyt te bespeuren is een groot licht van wetenschap, te weten een afbeldinghe vande gheestelijcke visscherije der mensen sielen vol werck. Ten tweeden met wit en swert gheschildert den heelen stam van het Huys van Nassou van den ouden Prins Willem, tot desen Prins toe, zijn Hoocheyt van Oraignien ghelijck te sien is inden Haeghe. Noch een memorie stuck dat vol werck ende seer aerdich ghehandelt is, moet ick hier in't licht brenghen ende ruchtweerdich maecken dat hy voor sijne Conincklijcke Majesteyt van Denemercken heeft ghemaeckt met rijckelijcke omstandicheyt, daer den vrede is uytghebelt met de Herhoulten, ende alle Potentaten van Christen-rijck dat seer fraey ende met groot verstant ghedaen is het welck inde Gulck Stadt te sien is. Hy heeft noch verscheyde stucken gheordonneert, versiert ende uytghewerckt voor andere Hoochmachtige Heeren, namentlijck oock een groot heerlijck stuck voor den Raedts-Heer Reynier Pauw ende meer andere van groote qualiteyt daer de Const verstandighe af ghetuyghen in verscheyde Landen ende Steden. Onder andere is oock een stuck van sijn handt te sien binnen Antwerpen by den Heere Franciscus Enghelgraeff af-beldende den Trevis met veel cierelijcke uytbeldinghen en by wercken d'welck ghemaeckt is in't jaer 1616. wijders soo en heb ick niet connen voor by loopen een wonder fray stuck van twalf ellen lanck daer in den slach van Vlaen-

[p. 235]

Adriaen van venne Natieff de Delft en l'an 1599 a pris son Commençement aupres de Simon Valck a leyden et de la cher Ieronimus van Dist. Excellent Paintre en blanc et noijr quitant son Maistre, s'est exercé de telle facon en son estude quil a faict des Chefs d'ouures pour le Roy de Denemercq ausi Son Altesse le Prince d'Orange a desbelles Choses de sa main et Beaucoup d'autres Princes, et grandes Seigneurs, mais ces plus belles oeuures sont esté en blancq et noyr il est bon poete cet quon trouue per çes liures qui il a faict il tient sa Residence a la Haye.
A. van Veen pinxit. W. Hollar fecit. I. Meyssens excudit.

[p. 236]

deren by Nieupoort uytghedruckt is, daer alle de Nederlantsche steden seer net en geestich rontom ligghen tot groot cieraet van het werck, het welck hy ghemaeckt heeft voor eenen Poolschen Graef, ende meer andere te lanck om hier te verhalen. Ten is niet te verwonderen dat desen Adriaen vanden Venne, is een Const-rijck Schilder ter wijlen dat de Poësie de Voester is van Pictura, en dat selden goedt Poëet een slecht Schilder is en selden slecht Schilder oft hy is door sijn Poësie fray in't ordonneren schoon hy door Pinceel naer de oprechte Const de selve soo wel niet en can uytwercken als hy die can aenwijsen. Dese twee gaven spelen inden gheest van Adriaen vanden Venne seer wonderlijck, want boven sijn uytstekende Schilder-const is hy seer aendachtich ende lieffelijck inde Poësie door rijmdichten en veersen by een te voeghen, in ghedenckweerdighe sinne-belden te versieren daer sijn wercken in Hollant ghetuyghenis van gheven inde boecken die van hem uytghegaen sijn. Soo dat sijn heerlijcke oeffeninghen ende vruchten van sijnen tijt sullen leven inde ghedachten der Lief-hebbers veele jaeren naer sijn doodt.

Wanneer Poësis Const haer voeght met d'eel Pinceel
Soo is Pictura noch wel thienmael meer soo eel,
Als wel te blijcken compt aen Adriaen van Ven
Die dese Const bewijst soo met Pinceel als Pen.

Dese onderschreven Weet-lievenden Const-beminders hebben het gheluck om de Fackel van hun verstant te ontsteken aen het licht der diepsinnighe wetenschap van dien vermaerden ende roem-weerdighen Adriaen vande Venne die soo goeden Poëet als Schilder is, namentlijck twee van sijn Sonen den oudtsten Peeter ende den joncksten Huybrecht vanden Venne, den oudsten die is bysonder uytnemende fray in blompotten te maecken conterfeyten en ander heerlijcke jnventien, ende den anderen die oeffent hem daghelijckx om te comen tot dese hooch beroemde ende ghewenste wetenschap om alsoo meer en meer den naem van vande Venne de werelt door te verbreyden ende de vruchten van hun gheslacht te saeyen door de Meesterlijcke wercken die sy alle daghen voortbrenghen.