|
| |
| |
| |
Nationalisatie of nationalisering.
De doubletten op -ering / -atie:
een onderzoek a.h.v. Google. Door Siegfried Theissen, lid van de Academie
Als een nieuw lid van de Academie geïnstalleerd wordt, zal niemand het hebben over de *installering maar over de installatie. Voor de meeste zn. op -atie of -ering zegt het taalgevoel ons wat het moet zijn. Maar zijn daar regels voor? En hoe zit het met de talrijke doubletten zoals nationalisatie / nationalisering?
In 1989 heb ik in het album Moors een artikel gepubliceerd getiteld: ‘De doubletten op -ering / -atie.’ (zie bibliografie). Dit onderzoek was gebaseerd op een vergelijking van verschillende woordenboeken met krantenmateriaal van een tiental jaargangen van Vlaamse en Nederlandse weekbladen. De conclusie was dat de woordenboeken minder dan de helft van de meer dan 200 gevonden doubletten hadden opgenomen, wat uiteraard te verklaren was door het grote percentage (25 à 35%) hapaxen. Uit de vergelijking van verschillende drukken van de dikke Van Dale (1924 t.e.m. 1984) bleek eveneens dat er steeds meer doubletten ontstaan waren, waaraan de groeiende produktiviteit van -ering debet was. Er werden ook belangrijke verschillen tussen Noord en Zuid geconstateerd, b.v. een grotere onzekerheid in het Zuiden, waar meer -ering / -atie - vormen van hetzelfde zn. naast elkaar voorkwamen dan in het Noorden.
In 1996 heb ik dit onderzoek overgedaan a.h.v. twee krantencorpora, Knack en NRC, van samen ca. 50 miljoen woorden. Het was me vooral te doen om een vergelijking van verschillende Van Dale-woordenboeken (F-N, N-F, D-N, N-D, de GVD), Kramers, Koenen met de twee elektronische krantencorpora. De resultaten van 1989 konden verfijnd worden, doordat het computeronderzoek veel meer voorbeelden opleverde dan het handmatig onderzoek, maar voor een aantal zn. op -ering/-atie, waren er, ondanks het 50 miljoen woorden corpus, toch te weinig voorbeelden om er iets zinnigs over te kunnen zeggen. Verder had ik een nogal ruime definitie van ‘doublet’ gehanteerd: zelfs als de verhouding tussen de twee vormen 5% / 95% was, had ik dit nog als een doublet beschouwd, ook al omdat beide vormen soms naast elkaar voorkwamen.
| |
| |
Er zijn nu, tien jaar later, twee redenen om dit onderzoek over te doen: ten eerste is Van Dale, waar ik vooral op steunde, helemaal vernieuwd, en ten tweede - dit is de voornaamste reden - beschikken we nu over het reusachtige corpus van Google, dat van de verschillende onderzochte vormen honderden, zoniet duizenden en soms zelfs honderdduizenden voorbeelden heeft opgeleverd, zodat we nu de twee vorige onderzoeken nog verder kunnen verfijnen en een betere definitie van ‘doublet’ kunnen geven.
Uit de formulering van de titel blijkt dat ik me ervan bewust ben dat er naast het suffix -atie geen suffix -ering bestaat, maar slechts een op -ing: idealiseren - idealiseer - idealisering. Wat echter opvalt in het doublet idealisatie / idealisering is de tegenstelling -atie / -ering. Als ik dus liever spreek over de uitgangen -ering / -atie, dan over de tegenstelling tussen de suffixen -ing/-atie, dan bevind ik me daarmee in goed gezelschap, want niemand minder dan J.L. Pauwels, lid van onze Academie, had het al in 1964 over: ‘Woorden op -atie en -ering in het Nederlands’ (zie bibliografie).
| |
Probleemstelling
Voor we het over de doubletten hebben, moeten we even de theorie die we in de GVD en in de ANS vinden onder de loep nemen. Volgens de GVD is -atie een achtervoegsel waarmee van ww. op -eren zn. worden gevormd ter aanduiding van het verrichten (elektrificatie), het ondergaan (arrestatie) of het resultaat (annexatie) van het door het grondwoord bedoelde handeling. Met -ing worden van ww. op -eren zn. gevormd die betekenen: het verrichten van de door het grondwoord bedoelde handeling b. modernisering. De GVD voegt hier nog aan toe: ‘In principe is een dergelijke afleiding bij alle ww. mogelijk, maar bij niet-gelede ww. is een afleiding niet altijd gebruikelijk..’ ‘In principe’? In het Invert Woordenboek staan er ca. 2500 ww. op -eren; daaronder zijn er heel wat die noch een afleiding op -ering, noch een op -atie hebben. Ik geef slechts enkele voorbeelden: corresponderen/correspondentie; deduceren / deductie; escaladeren / escalatie; suïcideren / suïcide. Daarnaast zijn er ook een aantal zn. op -atie die niet afgeleid zijn van ww. op -eren, maar die direct ontleend zijn aan het Latijn of aan het Frans, zoals emulatie, populatie en relatie.
De definitie van de GVD laat ook zien dat er een concurrentie kan optreden tussen zn. op -atie die soms het verrichten van een handeling betekenen en zn. op -ering die precies die betekenis van nomen actionis hebben. De ANS
| |
| |
zegt echter dat ‘het karakter van nomen actionis bij -ering sterker (is) dan bij -atie’ (p. 678).
In 1964 heeft Pauwels er al op gewezen dat het traditioneel gemaakte onderscheid tussen het nomen actionis op -ering en het zn. op -atie, dat het resultaat van de handeling zou betekenen, niet altijd opgaat: ‘In de praktijk is er van zo'n duidelijke differentiatie...niet veel te bespeuren. De afleidingen op -atie worden zowel voor de handeling gebruikt als voor het resultaat....de afleidingen op -ering worden haast uitsluitend gebruikt om de handeling zelf aan te duiden.’ (p. 208). Wat het gebruik van -ering in de betekenis van -atie betreft, constateren we dat Pauwels met ‘haast uitsluitend’ een slag om de arm houdt.
In het geval van een doublet, zou je nog kunnen denken aan een ‘taakverdeling’ tussen -ering als nomen actionis en -atie als resultaat van de handeling, maar als slechts de vorm op -atie bestaat, zoals bij annexatie, argumentatie en tientallen andere, dan moet deze unieke vorm de twee betekenissen kunnen hebben. Ook als er alleen een vorm op -ering is, zoals bij formulering, heeft deze de twee betekenissen. Isolering komt slechts in 1% van de gevallen voor, dus zal isolatie wel de twee betekenissen hebben, wat ook heel duidelijk uit de voorbeelden blijkt. Bij kolonisatie (99%) denk je vooral aan de handeling en toch maakt kolonisering hier geen kans. Omgekeerd zou je de indruk kunnen krijgen dat bij een zn. waar alleen de interpretatie nomen actionis mogelijk is, zoals bij continuering, -atie niet mogelijk is, en toch heeft de GVD slechts continuatie opgenomen, ten onrechte, zoals nog zal blijken.
Samenvattend kunnen we zeggen dat niet alleen de vandaleske driedeling in de betekenis van -atie (het verrichten, het ondergaan en het resultaat van de handeling) te analytisch is - het als voorbeeld gegeven elektrificatie betekent niet alleen het verrichten maar ook het resultaat van de handeling en annexatie niet alleen het resultaat maar ook het verrichten van de handeling - maar dat ook de definitie van -ering veel te beperkt is: modernisering betekent zowel het resultaat als het verrichten van de handeling.
Toch zijn er natuurlijk gevallen waar er een duidelijk verschil is tussen -ering als nomen actionis en -atie als resultaat van de handeling:
‘...concentrering dient plaats te vinden via droging... Bij tracer methodes wordt zowel de concentratie van het te meten gas gemeten als...’ (www.lucht.milieuinfo.be)
‘...het proces van de isolering van de mensen...Dat de enorme hoeveelheid pillen ook maatschappelijke isolatie tot gevolg...’ (www.gebladerte.nl)
| |
| |
In de volgende voorbeelden is er misschien een betekenisverschil, maar dat is niet meteen duidelijk:
‘Voor goede isolatie zou ik persoonlijk kiezen voor glaswol...dat ondanks isolering de temperatuur nooit dezelfde gaat zijn.’ (www.wietforum.nl)
‘...een betere ventilering en vochtregulatie laat u weer fris opstaan...Ventilatie in uw slaapkamer zorgt voor een goede nachtrust.’ (www.woondome.nl) Misschien wordt hier gedacht aan de ventilering van de slaapkamer en de ventilatie in de slaapkamer.
| |
De doubletten
De vragen die ik me gesteld heb:
| - | Komen de in de jongste druk van de GVD (2005) opgenomen doubletten ook in de praktijk voor? |
| - | Zijn er nog andere doubletten, waarvan de GVD slechts een van de twee vormen vermeldt? |
| - | Is er een verschil tussen Noord en Zuid? |
| - | Is er een evolutie van -atie naar -ering of omgekeerd? |
| - | Zijn de door Pauwels en Booij gesignaleerde bevorderings- of blokkeringsfactoren operationeel? |
Het materiaal waarop ik me gebaseerd heb, zijn de ca. 200 doubletten die ik al in 1989 was tegengekomen, aangevuld met een dertigtal nieuwe van Google: Omdat ik de doubletten waarvan ik van een van de twee vormen niet minstens 100 vb. heb gevonden (b.v. lexicalisatie [NL: 66; BE: 33], lexicalisering [NL:31; BE: 8]) niet heb opgenomen, bleven er in totaal nog precies 211 simplicia over - ik heb dus geen rekening gehouden met samenstellingen. In de bijlage vermeld ik de cijfers (van november 2006) en de percentages per deel van het taalgebied. Het gaat hier om de brutocijfers van Google die dus heel wat herhalingen bevatten. Je kan namelijk niet met de nettocijfers werken, want Google vermeldt nooit meer dan 1.000 zogenaamd authentieke voorbeelden. Wat ik hiermee bedoel blijkt duidelijk uit de cijfers voor actualisatie / actualisering: -atie, BE: totaal: 48.700 (=bruto), waarvan 749 (=netto) geen herhalingen van elkaar zouden zijn; -ering, BE: totaal:98.900 en netto 769. Je ziet direct dat de verhouding bruto/netto niet klopt: de brutoverhouding tussen actualisering en actualisatie is 67/33% en de nettoverhouding 51/49%. Het is dan ook statistisch gezien niet goed mogelijk dat van de 98.900 voorbeelden op -ering slechts 769 geen herhalingen zouden zijn. Maar omdat er in het bruto aantal voorbeelden van Google
| |
| |
heel wat ruis kan zitten (ook voorbeelden uit België op Nederlandse sites - b.v. duizenden vindplaatsen van het Belgische reservatie in advertenties van Belgische hotels in Nederland - en vice versa), moet je voorzichtig zijn met de interpretatie van de cijfers. In het geval actualisatie/actualisering kun je echter gerust zeggen dat actualisering in België de gebruikelijkste vorm is, terwijl in Nederland beide vormen ongeveer even vaak voorkomen: 211.000 vb. van -atie en 276.000 van -ering
Ik heb twee criteria gehanteerd voor de classificatie als doublet:een ruimere definitie (een soort doublet in wording, tenzij het een doublet ‘in verdwijning’ is), nl. als een van de twee vormen in minstens 20% van de gevallen voorkomt (en dan vind ik dat deze vorm, tenminste als Google honderden voorbeelden geeft, een vermelding in het woordenboek verdient), en een restrictievere definitie, nl. als een van de twee vormen in minstens 40% van de gevallen voorkomt, zodat we dan, volgens mij, met een echt doublet te maken hebben. Uiteraard heb ik doubletten waarvan de twee vormen een totaal verschillende betekenis hebben (zoals fundatie/fundering, gradatie/gradering, incassatie/incassering, legatie/legering, regulatie/regulering en situatie/situering) niet opgenomen. Maar zelfs dan vind je, zoals bij notatie/notering, toch voorbeelden waar de twee vormen dezelfde betekenis blijken te hebben, b.v. in:
‘Een BKR notatie hoeft helemaal geen probleem te zijn...Je hoeft je echter niet te schamen voor een BKR notering.’ (www.trosradar.nl)
| |
De Doubletten in de ANS
‘In een aantal gevallen’ zegt de ANS ‘komt zowel een afleiding op -ering als op -atie voor, b.v. constatering/constatatie, differentiëring/differentiatie, industrialisering/industrialisatie. Daarbij kan een geografisch verschil in voorkeur optreden - in België worden dan gemakkelijker vormingen op -atie gebezigd - maar ook soms een verschil in betekenis, b.v. delegering/delegatie, notering/notatie, situering/situatie, of, zoals het geval is bij het paar redenering/redenatie, verschil in gevoelswaarde.’ (p. 678/679). Op factoren die volgens de ANS een invloed hebben op de keus tussen -ering en -atie kom ik nog terug.
| |
De doubletten in de GVD
De GVD vermeldt 37 doubletten. Daarvan is in 8 gevallen een van de twee vormen in alle betekenissen (constatatie, oriëntering, programmatie, reserva- | |
| |
tie, sensibilisering, signalisatie) of in één betekenis (realisatie[‘regie, productie’], urbanisatie[‘ruimtelijke ordening’]) Belgisch Nederlands. In 6 gevallen is er volgens de GVD een (gedeeltelijk)verschil in betekenis: fundatie/fundering, gradatie/gradering, incassatie/incassering, notatie/notering, regulatie/regulering, situatie/situering. Ook negotiatie/negotiëring is volgens de GVD geen echt doublet (meer), want de vorm op -atie is verouderd. Er blijven dus 22 doubletten waarvoor geen verschil in betekenis gesignaleerd wordt, maar slechts in 4 gevallen worden beide vormen als trefwoord opgenomen. De andere vind je alleen op de uitgang -atie of -ing: accentuatie/accentuering en computerisatie/computerisering zijn geen trefwoorden maar illustraties van de productiviteit van de twee vermelde suffixen. Ook annulatie, automatisatie, generalisatie, globalisatie, palatalisatie en repatriatie tref je alleen op -atie aan, terwijl de vorm op -ering als trefwoord wordt opgenomen. Bij conservering, diversifiëring, falsifiëring, illuminering, inundering, purgering, specialisering, stimulering en vulgarisering moet je dan weer gaan kijken op -ing, want slechts de vorm op -atie wordt als trefwoord gehonoreerd.
Trefwoord of niet, de lijst van de 22 echte doubletten in de GVD ziet er als volgt uit: accentuatie/accentuering, annulatie/annulering, automatisatie/automatisering, computerisatie/ computerisering, conservatie/conservering, diversificatie/diversifiëring, falsificatie/falsifiëring, generalisatie/generalisering, globalisatie/globalisering, illuminatie/illuminering, indexatie/indexering, inundatie/inundering, masculinisatie/masculinisering, motivatie/motivering, nationalisatie/nationalisering, palatalisatie/palatalisering, purgatie/purgering, redenatie/redenering, repatriatie/repatriëring, specialisatie/specialisering, stimulatie/stimulering, vulgarisatie/vulgarisering.
| |
De doubletten op Google
Zelfs als je het bovenvermelde ruime criterium voor een doublet hanteert (een van de twee vormen moet in minstens 20% van de gevallen voorkomen en dit ten minste in een van de twee delen van het taalgebied), komen slechts 7 van de 22 door de GVD vermelde doubletten ook in de praktijk als doublet voor, nl. indexatie/indexering, masculinisatie/masculinisering*, motivatie/motivering, nationalisatie/nationalisering, palatalisatie/palatalisering*, stimulatie/stimulering, vulgarisatie/vulgarisering.
Hoewel het aantal voorbeelden ver beneden de grens van minstens 100 vindplaatsen ligt, worden de van een * voorziene vormen hier toch vermeld, omdat
| |
| |
de GVD ze als doubletten opgenomen heeft. Past men echter het strengere criterium toe (i.p.v. 20% wordt het dan 40%), dan blijkt uit Google dat slechts masculinisatie/masculinisering in Noord en Zuid een echt doublet is; alleen in het Noorden: nationalisatie/nationalisering en palatalisatie/palatalisering en alleen voor het Zuiden: annulatie/annulering, automatisatie/ automatisering, conservatie/conservering, generalisatie/generalisering, indexatie/indexering, stimulatie/stimulering. In het Noorden is er voor deze laatste groep een sterke voorkeur (meer dan 75%) voor annulering, automatisering, conservering, generalisatie, indexering en stimulering. Voor de andere door de GVD vermelde doubletten heeft het onderzoek een duidelijke voorkeur (meer dan 80%) voor een van de twee vormen uitgewezen: accentuering (NL:99%, BE:86%), computerisering (NL:96%, BE:83%), diversificatie (NL+BE: 99%) falsificatie (NL+BE:99%), globalisering (NL:84%, BE:85%), redenering (NL:81%, BE:99%), repatriëring (NL+BE:99%), specialisatie (NL+BE:99%).
Daarnaast ben ik op Google nog heel wat andere doubletten tegengekomen waarvan de GVD meestal slechts de vorm op -atie vermeldt en soms zelfs geen van beide vormen.
| 1) | de GVD vermeldt alleen -atie:
| a) | doubletten in Noord en Zuid (volgens het ruime criterium van 20%): acclimatisatie/acclimatisering, certificatie/certificering, collectivisatie/collectivisering, demoralisatie/demoralisering, destabilisatie/destabilisering, facturatie/facturering, industrialisatie/industrialisering, invalidatie/invalidering, legalisatie/legalisering, magnetisatie/magnetisering, materialisatie/materialisering, maximalisatie/maximalisering, nitratie/nitrering, rationalisatie/rationalisering, segmentatie/segmentering, standaardisatie/standaardisering. |
| |
| b) | doubletten alleen in het Noorden:
amerikanisatie/amerikanisering, galvanisatie/galvanisering, germanisatie/ germanisering, idealisatie/idealisering, delokalisatie/delokalisering, nominalisatie/nominalisering, pulsatie/pulsering, regularisatie/regularisering, secularisatie/secularisering, variabilisatie/variabilisering, vocalisatie/vocalisering. |
| |
| c) | doubletten alleen in het Zuiden:
accreditatie/accreditering, citatie/citering, dekolonisatie/dekolonisering, demobilisatie/demobilisering, feminisatie/feminisering, fossilisatie/fossilisering, harmonisatie/harmonisering, impregnatie/impregnering, kanalisatie/kanalisering, legitimatie/legitimering, limitatie/limitering, modulatie/modu- |
|
| |
| |
|
| lering, normalisatie/normalisering, personalisatie/ personalisering, polarisatie/polarisering, ritualisatie/ritualisering, stabilisatie/stabilisering, temporisatie/temporisering, terrorisatie/terrorisering. |
|
| |
| 2) | de GVD vermeldt slechts -ering:
| a) | doubletten in Noord en Zuid:
activatie/activering, actualisatie/actualisering, defiscalisatie/defiscalisering, denuclearisatie/denuclearisering. |
| b) | doubletten alleen in het Noorden: geen |
| c) | doubletten alleen in het Zuiden:
tarificatie/tarifering. |
|
| 3) | de GVD vermeldt geen van beide vormen:
| a) | doubletten in Noord en Zuid:
demilitarisatie/demilitarisering, miniaturisatie/miniaturisering. |
| b) | doubletten alleen in het Noorden:
bagatellisatie/bagatellisering. |
| c) | doubletten alleen in het Zuiden:
centratie/centrering, commercialisatie/commercialisering, motorisatie/motorisering, revitalisatie/revitalisering, sacralisatie/sacralisering, verbalisatie/verbalisering. |
|
Past men hier het strengere criterium van minstens 40% toe, dan blijven er 4 over voor Noord en Zuid, 9 alleen voor het Noorden en 13 alleen voor het Zuiden. In totaal zijn er dus 35 echte doubletten, maar slechts 5 ervan in Noord en Zuid (activatie/ activering, destabilisatie/destabilisering, facturatie/facturering, masculinisatie/masculinisering, rationalisatie/rationalisering), 11 alleen voor het Noorden acclimatisatie/acclimatisering, actualisatie/actualisering, idealisatie/idealisering, magnetisatie/magnetisering, materialisatie /materialisering, miniaturisatie /miniaturisering, nationalisatie/ nationalisering, nominalisatie/ nominalisering, palatalisatie/palatalisering, regularisatie/regularisering, vocalisatie/vocalisering) en 19 alleen voor het Zuiden (accreditatie/accreditering, annulatie/annulering, automatisatie/automatisering, collectivisatie/collectivisering, conservatie/conservering, constatatie/constatering, denuclearisatie/denuclearisering, generalisatie/generalisering, harmonisatie/harmonisering, indexatie/indexering, industrialisatie/industrialisering, kanalisatie/kanalisering, limitatie/limitering, maximalisatie/maximalisering, personalisatie/personalisering, revitalisatie/revitalisering, stimulatie/stimulering, symbolisatie/symbolisering, temporisatie/temporisering).
De vetgedrukte vormen geven de voorkeur aan in het andere deel van het taalgebied.
| |
| |
| |
De GVD en de afleidingen op -ering
Ook in een aantal gevallen waar we niet te maken hebben met een doublet vermeldt de GVD ten onrechte alleen de vorm op -atie, terwijl het onderzoek een duidelijke voorkeur (meer dan 75%) voor -ering laat zien. Dit is het geval met: afrikanisering, amerikanisering, balkanisering, europeanisering, infantilisering, institutionalisering, liberalisering, mediatisering, popularisering, quotering, regionalisering, stigmatisering, systematisering.
Soms heeft de GVD geen van beide vormen opgenomen, hoewel het zn. ofwel op -atie, ofwel op -ering (heel) vaak voorkomt (het eerste cijfer geeft het aantal voorbeelden in het Noorden, het tweede in het Zuiden):
| criminalisering (18.000 = 98%; 9.810 = 99%) |
| denazificatie (940 = 98%; 92 = 92%) |
| destalinisatie (760 = 96%; 237 = 96%) |
| dramatisering (1.170 = 98%; 616 = 83%) |
| individualisering (202.000 = 93%; 79.500 = 99%) |
| islamisering (147.000 = 99%; 699 = 94%) |
| kwantificering (64.200 = 85%; 16.900 = 95%) |
| marginalisering (28.000 = 97%; 13.000 = 95%) |
| militarisering (10.600 = 98%; 911 = 94%) |
| optimalisatie (1.100.000 = 83%; 375.000 = 81%) |
| politisering (21.600 = 99%; 15.900 = 99%) |
| radicalisering (269.000 = 99%; 13.200 = 97%) |
| sacralisering (426 = 87%; 136 = 74%) |
| |
Het verloop van -ering en -atie in de GVD
In 1964 heeft Pauwels er al op gewezen dat Van Dale niet veel afleidingen op -ering honoreerde. Dit was me in 1989 ook al opgevallen, maar als je nu de jongste druk van de GVD met de vorige drukken vergelijkt, constateer je dat hij er steeds minder opneemt. Dat blijkt duidelijk uit de volgende lijst:
| a) | vormen op -ering die ten onrechte niet meer vermeld worden (ik citeer slechts de zn. die in het Noorden in minstens 20% van de gevallen voorkomen):
| acclimatisering (53%), decriminalisering (86%), idealisering (47%), industrialisering (25%), internationalisering (96%), islamisering (99%), liberalisering (88%), magnetisering (51%), miniaturisering (54%), moto- |
|
| |
| |
|
| risering (90%), nitrering (40%), popularisering (97%), pulsering (24%), radicalisering (99%), rationalisering (52%), reglementering (99%), ritualisering (83%), secularisering (26%), segmentering (24%), standaardisering (27%), stigmatisering (98%), temporisering (99%), verbalisering (83%), vocalisering (57%). |
|
| |
| b) | vormen op -atie die ten onrechte niet meer vermeld worden:
| denuclearisatie (32%), destabilisatie (46%), destalinisatie (96%), miniaturisatie (46%). |
|
Eerlijkheidshalve moet echter gezegd worden dat de GVD in een aantal gevallen terecht de vorm op -ering of op -atie niet meer heeft opgenomen, omdat ze (met uitzondering van mechanisering (7%), normalisering (10%) en optimalisering (17%)) in minder dan 1% van de gevallen voorkomen:
| a) | op -ering:
| delegering, indicering, instrumentering, isolering, kristallisering, mechanisering, mobilisering, ceutralisering, normalisering, optimalisering, quotisering, recitering, registrering, representering, socialisering, sommering, stabilisering, sublimering, synchronisering, taxering, traktering, transportering, trepanering, vaccinering, ventilering, verifiëring, visualisering. |
|
| |
| b) | op -atie:
|
De GVD heeft ook enkele nieuwe zn. op -ering of -atie opgenomen, soms terecht, soms ten onrechte (zie de percentages in het Noorden):
| a) | op-ering:
| alfabetisering (99%), categorisering (98%), conservering (85%), democratisering (99%), denuclearisering (68%), formulering (99%), generalisering (1%!), globalisering (84%), modernisering (99%), sensibilisering (BN; 3%), signalisering (4%), urbanisering (1%!), vulgarisering (67%). |
|
| |
| b) | op -atie:
| accreditatie (93%), europeanisatie (1%!), maximalisatie (66%), programmatie (BN;2%), regionalisatie (12%), signalisatie (BN;98%!), viëtnamisatie (0 vb!). |
|
De GVD heeft zelfs één heel nieuw doublet opgenomen: computerisatie (6%)/computerisering (94%).
| |
| |
| |
De GVD is niet altijd consequent
Op het suffix -isatie vermeldt de GVD o.a. mediatisatie, maar als trefwoord alleen mediatisering; falsifiëring staat niet in de papieren versie, wel op de CD-ROM, waar dan verwezen wordt naar het suffix -ing, maar daar vind je het dan niet! Omdat de GVD masculinisatie/masculinisering en neutralisatie/neutralisering heeft opgenomen, verwacht je ook feminisatie/feminisering, maar hier vermeldt hij slechts de vorm op -atie. Uit het onderzoek blijkt dat de GVD gelijk heeft voor masculinisatie/masculinisering (ze worden beide in NL en BE ongeveer even vaak gebruikt), maar in beide delen van het taalgebied is er een overduidelijke voorkeur voor enerzijds neutralisatie en anderzijds feminisering dat de GVD nu net niet vermeldt.
| |
Het label Belgisch Nederlands in de GVD
| a) | Belgisch Nederlands in alle betekenissen (de Belgische vorm is vet gedrukt):
| constatatie: BE: 9.910 (42%); NL: 1.130 (minder dan 1%) |
| constatering: BE: 13.700 (58%); NL: 567.000 (meer dan 99%) |
|
| oriëntatie: BE: 502.000 (90%); NL: 1.170.000 (98%) |
| oriëntering: BE: 53.000 (10%); NL: 19.700 (2%) |
|
| programmatie: BE: 661.000 (75%); NL: 18.200 (2%) |
| programmering: BE: 215.000 (25%); NL: 1.060.000 (98%) |
|
| reservatie: BE: 625.000 (63%); NL: 31.000 (3%) |
| reservering: BE: 367.000 (37%); NL: 1.130.000 (97%) |
|
| sensibilisatie: BE: 99.500 (38%); NL: 14.400 (97%) |
| sensibilisering: BE: 159.000 (62%); NL: 512 (3%) |
|
| signalisatie: BE: 169.000 (meer dan 99%); NL: 18.600 (98%) |
| signalisering: BE: 325 (minder dan 1%); NL: 307 (2%) |
|
We zien dat constatatie inderdaad Belgisch Nederlands is, hoewel de standaardtalige vorm op -ering ook in het Zuiden iets vaker voorkomt. Oriëntering kom je ook in België, procentueel gezien, niet zo vaak tegen, maar het is er toch gebruikelijker dan in het Noorden. Ook voor programmatie, reservatie, sensibilisering en signalisatie wordt het oordeel van de GVD bevestigd. Zelfs sensibilisatie, dat de GVD goedkeurt, moet, ondanks de 14.400 voorbeelden voor NL, als vooral in België gebruikelijk beschouwd worden.
| |
| |
Inderdaad, als er voor BE 99.500 vindplaatsen zijn, dan zouden er, rekening houdend met het verschil in omvang van de twee corpora (NL is twee- à driemaal groter dan BE), voor het Noorden minstens 200.000 à 300.000 voorbeelden moeten zijn. Hetzelfde geldt voor signalisatie, waar het aantal voorbeelden voor NL twintig keer lager is dan het verwachte aantal.
| b) | Belgisch Nederlands in één bepaalde betekenis:
| realisatie (‘regie, productie’): BE: 1.140.000 (99%); NL: 1.300.000 (71%) |
| realisering: BE: 20.100 (1%); NL: 543.000 (29%) |
|
| urbanisatie (‘ruimtelijke ordening’): BE: 34.700 (meer dan 99%); NL: 48.700 (99%) |
| urbanisering: BE: 150 (minder dan 1%); NL: 506 (1%) |
|
Het was natuurlijk niet mogelijk uit al deze voorbeelden de Belgische betekenis te selecteren, maar de cijfers (twee- à driemaal meer BE-vindplaatsen dan verwacht) leveren ten minste een indirect bewijs voor de stelling dat zowel realisatie als urbanisatie in België in een betekenis worden gebruikt die ze in het Noorden niet hebben.
| |
Belgische vormen die de GVD niet als zodanig vermeldt
In de vorige drukken werd hospitalisatie (‘opname in een ziekenhuis’) nog als Belgisch Nederlands beschouwd. Nu vermeldt de GVD alleen dat het ‘niet algemeen’ is. In het BE-corpus kwam het 219.000 keer voor, in het NL-corpus 9.170 keer, dus 50 keer minder dan verwacht, indien het in het Noorden even gebruikelijk was als in het Zuiden. Ook delokalisatie (BE: 18.600; NL: 158), regularisering (BE: 19.400; NL: 406) en tarificatie (BE: 13.000; NL: 95), die de GVD niet opgenomen heeft, verdienen het label ‘Belgisch Nederlands’. Zelfs regularisatie (NL:544 vb;BE: 190.000 vb) en revalorisatie (NL:22 vb;BE:717 vb), waartegen de GVD geen bezwaar maakt, komen in het Noorden nauwelijks voor, in het Zuiden echter des te meer.
| |
De verschillen tussen Noord en Zuid
| a) | Relatieve voorkeur
| 1) | NL en BE:voorkeur voor -atie, maar die voorkeur is groter in het Noorden: accreditatie, centratie, dekolonisatie, demobilisatie, impregnatie, legitimatie, modulatie, normalisatie, polarisatie, segmentatie, sommatie, sublimatie, terrorisatie. |
|
| |
| |
|
| 2) | NL en BE:voorkeur voor -atie, maar die voorkeur is groter in het Zuiden: galvanisatie, realisatie, secularisatie |
| |
| 3) | NL en BE:voorkeur voor -ering, maar die voorkeur is groter in het Noorden:
| accentuering, computerisering, digitalisering, dramatisering, feminisering, limitering, minorisering, motorisering, sacralisering, tarifering |
|
| |
| 4) | NL en BE:voorkeur voor -ering, maar die voorkeur is groter in het Zuiden:
| amerikanisering, bagatellisering, decriminalisering, demilitarisering, germanisering, globalisering, redenering |
|
| |
| 5) | NL:voorkeur -atie; BE:beide (=45 - 59%):
| collectivisatie/collectivisering, generalisatie/generalisering, harmonisatie/harmonisering, industrialisatie/industrialisering, kanalisatie/kanalisering, maximalisatie/maximalisering, personalisatie/personalisering, purgatie/purgering. |
|
| |
| 6) | NL:voorkeur -ering; BE:beide:
| annulatie/annulering, automatisatie/automatisering, conservatie/conservering, constatatie/constatering, indexatie/indexering, revitalisatie/revitalisering, robotisatie/robotisering, stimulatie/stimulering, symbolisatie/symbolisering, temporisatie/temporisering |
|
| |
| 7) | NL:beide; BE: voorkeur -atie:
| acclimatisatie/acclimatisering, magnetisatie/magnetisering, materialisatie/materialisering, miniaturisatie/miniaturisering, palatalisatie/palatalisering, vocalisatie/vocalisering |
|
| |
| 8) | NL:beide; BE:voorkeur -ering
| actualisatie/actualisering, idealisatie/idealisering, nationalisatie/nationalisering, nominalisatie/nominalisering |
|
|
| |
| b) | Absoluut verschil
| 1) | NL: voorkeur -atie; BE:voorkeur -ering:
| defiscalisatie/defiscalisering, nitratie/nitrering, sensibilisatie/sensibilisering (BN), variabilisatie/variabilisering |
|
| |
| 2) | NL:voorkeur -ering; BE:voorkeur -atie:
| certificatie/certificering, denuclearisatie/denuclearisering, programmatie (BN)/programmering, reservatie (BN)/reservering, vulgarisatie/vulgarisering |
|
|
| |
| |
Als je alleen naar de gevallen kijkt waar het Zuiden de voorkeur geeft aan -atie (het Noorden heeft dan -ering of beide) tegenover een voorkeur voor -ering (het Noorden heeft dan -atie of beide), krijg je de indruk dat er in het Zuiden een duidelijke voorkeur voor -atie is: 25 voor -atie tegenover 15 voor -ering. Als je echter rekening houdt met alle gevallen, dus ook met die waar zowel NL als BE de voorkeur geven aan dezelfde vorm, maar met een gradueel verschil, constateer je dat die eerste indruk sterk gerelativeerd wordt. Zelfs als je slechts die gevallen neemt waar er een verschil is van minstens 10% in de voorkeur voor -atie, kom je uit op een globaal cijfer van 31 gevallen waar het Zuiden de vorm op -atie verkiest of een grotere voorkeur heeft voor -atie, tegenover 30 voor het Noorden. Er kan dus geen sprake zijn van een algemene voorkeur in het Zuiden voor -atie, alle Franse invloed ten spijt. Als men het over die Franse invloed in het Zuiden heeft, vergeet men soms dat er ook een tendens bestaat om zich tegen die Franse invloed af te zetten door de vorm op -ering te verkiezen.
| |
De verhouding simplex / afleiding
Soms is de ‘afleiding’ de enige vorm: naast denazificatie bestaat er geen *nazificatie. Maar als beide vormen bestaan, zou je verwachten dat, als er bij het simplex een voorkeur is voor een van de twee vormen, dit ook het geval is voor de afleiding. Dit is ook zo bij (de)centralisatie, (de)criminalisering, (de)kolonisatie, (de)lokalisatie, (de)militarisering, (de)mobilisatie, (de)regulatie, maar niet bij fiscalisering (NL/BE)/defiscalisatie (NL), defiscalisering (BE), personalisatie (NL)/ personalisering (BE), depersonalisatie (NL/BE) en stabilisatie (NL/BE), destabilisatie/destabilisering (NL/BE:beide).
Het is dus niet verwonderlijk dat ook in de op Google aangetroffen voorbeelden de twee vormen naast elkaar gebruikt worden:
| ‘Bovendien moet er duidelijkheid komen over de fiscalisering voor...Wat de defiscalisatie van brandstoffen betreft...’(www.senate.be) |
| ‘Vroege signalering van mogelijke destabilisering is van belang...dat moet leiden tot politieke stabilisatie.(www.min.buza.nl) |
| ‘...stabilisering van Irak...Welke invloed heeft de destabilisatie van de golfkust...(www.mindef.nl) |
Zelfs waar er in Noord en Zuid eenzelfde voorkeur is voor simplex en afleiding, heb ik toch tal van voorbeelden gevonden waar beide vormen naast elkaar voorkomen:
| |
| |
| ‘Decentralisatie leidt tot centralisering.’ (www.vangorcum.nl) |
| ‘Centralisatie versus decentralisatie is echter een discussie van alle tijden...En er is tegelijkertijd ook de trend naar meer decentralisering.’ (www.minfin.nl) |
| ‘Kolonisering en dekolonisering. De Europese kolonisatie betekende...’ (www.student.uva.nl) |
| ‘...ten gevolge van de eerste dekolonisatie...zij verzette zich fel tegen de kolonisering van China...’ (www.geolocatie.nl) |
| ‘...de militarisering van de ruimte...de demilitarisatie van de kosmische ruimte...’ (www.atlcon.nl) |
| |
Een evolutie van - atie naar - ering? Het WNT, de GVD en Google.
Uit een vergelijking van de oudere drukken van Van Dale (1924 - 1984), blijkt dat de afleiding op -ering in de meeste gevallen van jongere datum is dan die op -atie. De voorbeelden van het WNT laten een genuanceerder beeld zien. Natuurlijk zal je computerisatie/computerisering in het WNT niet tegenkomen, maar je vindt er toch soms een zn. op -atie/-ering dat je er niet in verwacht had, zoals amerikanisatie en automatisatie.
Het WNT vermeldt 27 doubletten:
acclimatisatie/ering (beide 19de), annulatie (16de)/annulering (20ste), argumentatie (20ste)/argumentering (17de), automatisatie/ering (beide na 1940), illuminatie/ering (beide 18de), installatie (18de)/installering (20ste), instrumentatie/ering (beide 19de), kanalisatie/ering (beide 19de), kapitalisatie/ering (beide 20ste), kolonisatie/ering (beide 19de), kristallisatie (19de)/kristallisering (18de), normalisatie/ering (beide 19de), quotatie (19de)/quotering (20ste), quotisatie (17de)/quotisering (19de), rationalisatie/ering (beide 20ste), registratie/ering (beide 16de), reglementatie/ering (beide 19de), representatie/ering (beide 16de), socialisatie/ering (beide 20ste), sterilisatie/ering (beide 20ste), sublimatie/ering (beide 17de), taxatie (17de)/taxering (zonder datum), transportatie (17de)/transportering (19de), trepanatie/ering
(beide 18de), vaccinatie/ering (beide 18de), visualisatie/ering (beide 20ste), vocalisatie/ering (beide 19de).
We zien dat de afleiding op -atie slechts in enkele gevallen twee à drie eeuwen ouder is dan die op -ering. In één geval (argumentering) is zelfs -ering de oudere vorm, maar meestal zijn de twee afleidingen in dezelfde eeuw (de 19de en de 20ste) ontstaan.
| |
| |
Uit het onderzoek blijkt dat we de evolutie sinds het WNT als volgt kunnen schetsen:
| a) | WNT-doubletten die nu nog steeds als doublet voorkomen (ik hou slechts rekening met NL):
| acclimatisatie/ering, rationalisatie/ering, vocalisatie/ering. |
|
| |
| b) | WNT-doubletten waarbij nu nog meestal alleen de vorm op -ering voorkomt:
| annulering, automatisering, quotering, reglementering |
|
| |
| c) | WNT-doubletten waarbij nu nog meestal alleen de vorm op -atie voorkomt:
| argumentatie, installatie, instrumentatie, kanalisatie, kapitalisatie, kolonisatie, kristallisatie, normalisatie, quotisatie, registratie, representatie, socialisatie, sterilisatie, sublimatie, taxatie, transportatie, trepanatie, vaccinatie, visualisatie |
|
| |
| d) | Het WNT vermeldt alleen -atie; het onderzoek laat een duidelijke voorkeur voor -ering zien, of beide vormen komen even vaak voor:
| amerikanisering, certificering, regularisatie/regularisering |
|
| |
| e) | Het WNT vermeldt alleen -ering; het onderzoek laat een duidelijke voorkeur voor -atie zien, of beide vormen komen even vaak voor:
| idealisatie/idealisering, motivatie, oriëntatie |
|
Uit een vergelijking van het WNT met het onderzoek blijkt dus eerder een evolutie van -ering naar -atie, maar enerzijds heeft het WNT lang niet alle hier onderzochte vormen opgenomen en anderzijds betekent een vermelding in het WNT slechts dat een bepaald woord in een bepaalde periode voor het eerst aangetroffen werd; dit zegt dus niets over de frequentie ervan.
| |
Vormen op -ering/-atie die de GVD zou moeten opnemen
activatie, actualisatie, amerikanisering, centratie, certificering, commercialisering, continuering, criminalisering, defiscalisatie, denitrificatie, digitalisering, dramatisering, europeanisering, facturatie/facturering, feminisering, individualisering, institutionalisering, internationalisering, islamisering, kwantificering, liberalisering, limitering, militarisering, miniaturisatie/ miniaturisering, motorisering, optimalisatie, politisering, popularisering, quotering, radicalisering,
| |
| |
rationalisering, regionalisering, reglementering, regularisering, revitalisering, robotisering, stigmatisering, temporisering, verbalisering.
Voor al deze vormen heeft het onderzoek meer dan 1000 voorbeelden opgeleverd.
| |
Blokkeringsfactoren en factoren die de keus tussen -atie en -ering bevorderen
Pauwels beweert dat de vormen op -ering weerbarstig zouden zijn voor pluralisering. Hij zegt dus niet dat een meervoud helemaal onmogelijk is. Op het eerste gezicht zou je hem gelijk geven, want een handeling kun je moeilijk pluraliseren. Kijk je echter naar de voorbeelden op Google, dan blijkt dat 70% van de onderzochte 211 zn. op -ering een meervoud kunnen hebben, en hier gaat het niet om hapaxen. Van 25% heb ik geen meervoud gevonden (b.v. amerikanisering), maar er was ook geen meervoud van de corresponderende vorm op -atie. Slechts in 5% van de gevallen (b.v. acclimatisatie) heb ik een meervoud van -atie, maar niet van -ering aangetroffen. De opmerking van Pauwels was dus waarschijnlijk op veel te weinig voorbeelden gebaseerd, wat je hem natuurlijk niet kan verwijten, want hij beschikte nog niet over Google. Dit betekent echter wel dat je voorzichtig moet zijn met het extrapoleren van grammaticale, i.c. morfologische regels, op basis van enkele voorbeelden. Dat zoveel zn. op -ering pluraliseerbaar zijn, kan alleen betekenen dat je een handeling toch kan pluraliseren, of dat veel vormen op -ering nog een andere betekenis hebben dan alleen nomen actionis, nl. de betekenis ‘resultaat van de handeling’ die theoretisch voorbehouden is aan -atie.
Een andere taalkundige die blokkeringsfactoren signaleert is Booij. Hij zegt o.a.: ‘Het optreden van -atie wordt sterk afgeremd als in het grondwoord (daarmee bedoelt hij het ww. op -eren) -eer direct achter een lexicaal morfeem staat. Bij werkwoorden op -iseer is dat per definitie niet het geval, omdat -is grondwoord en -eer scheidt; vandaar dat -atie naar verhouding meer optreedt bij werkwoorden op -iseer dan bij werkwoorden op -eer.’ (p. 33)
In het NL-corpus (ik hou hier geen rekening met de Belgische varianten omdat Booij dat ook niet doet) was er 61 keer een voorkeur voor -isatie (b.v. centralisatie), 50 keer een voorkeur voor -isering (b.v. automatisering) en in 14 gevallen kwamen beide vormen ongeveer (45 à 55%) even vaak
| |
| |
voor (b.v. actualisatie/actualisering). Kijken we nu naar de zn. die gevormd zijn op de stam van werkwoorden op -eren, dan constateren we dat -atie helemaal niet wordt afgeremd: 61 keer was er een voorkeur voor -atie (b.v. annexatie), 20 keer voor -ering (annulering) en in 1 enkel geval kwamen beide vormen ongeveer even vaak voor (activatie/activering). We zien dus dat men -atie even vaak na -eer als na -iseer aantreft (beide: 61 keer). Deze blokkeringsfactor van Booij is dus niet echt operationeel. Een andere blokkeringsfactor die Booij noemt is de volgende: ‘Het suffix -ing heeft de voorkeur boven -atie als het grondwoord uit slechts twee syllaben bestaat. Vergelijk b.v.saneer, sanering,?sanatie;fouilleer, fouillering,?fouillatie.’ (p. 33). Nu wil het geval dat maar 14 van de 211 onderzochte zn. een grondwoord hebben dat slechts uit twee syllaben bestaat: voor 7 ervan (citatie filtratie, formatie, sommatie, stagnatie, traktatie, taxatie) is er een 99% voorkeur voor -atie, voor 3 andere (centratie, pulsatie en nitratie) is de voorkeur resp. 97, 76 en 60% en voor de 3 resterende (fundatie/fundering, gradatie/gradering, notatie/notering) is er een betekenisverschil tussen de twee vormen. Slechts voor 1 van deze 11 zn. is er een duidelijke voorkeur voor de vorm op -ering, nl. quotering.
Misschien moeten we niet alleen naar de 211 onderzochte zn. kijken, maar naar alle zn. waarvan het grondwoord slechts uit twee syllaben bestaat? In het Invert Woordenboek en het Supplement daarop staan er inderdaad, naast onze 11 bovenvermelde zn. met een tweelettergrepig grondwoord, iets meer vormen op -ering (een 30-tal), dan op -atie (een 20-tal), maar wat blijkt? Met uitzondering van gradering (Fr. gradation), hebben de zn. op -ering geen Frans equivalent op -ation: b.v. de door Booij genoemde zn. sanering en fouillering, maar ook, om alleen twee voorbeelden te noemen: arcering en typering. Het feit dat je bij tweelettergrepige grondwoorden iets meer zn. op -ering vindt, heeft dus alles te maken met het ontbreken van een Frans equivalent op -ation. Deze blokkeringsfactor van Booij moet je dus niet alleen heel sterk relativeren, je kan er ook een andere verklaring voor geven.
Dit brengt ons bij een door de ANS geciteerde factor die de keus voor -atie zou bevorderen: ‘Bestaat er in het Frans een afgeleid substantief op -ation, dan is er in het Nederlands een lichte voorkeur voor vormen op -atie.’ (p. 678) Van de 211 onderzochte vormen hebben slechts annexatie, incassering en redenering geen Frans equivalent op -ation. Bij de andere, die dus wel zo'n equivalent hebben, is er in 115 gevallen een duidelijke voorkeur voor -atie en slechts in 64 gevallen een even duidelijke voorkeur voor -ering. Die ‘lichte’ voorkeur van de ANS is dus eerder een duidelijke voorkeur!
| |
| |
Opmerkelijk is hier dat annexering (minder dan 1%) geen kans maakt tegen annexatie dat nochtans buiten Franse invloed is ontstaan. Ook Pauwels vestigt de aandacht op het bestaan van een Frans equivalent op -ation als bevorderende factor of als blokkeringsfactor.: ‘Als de afleiding op -ering alleen gebruikt wordt, is dat bijna altijd omdat het Franse woord op -ation niet voorkomt.’ (p. 207) Dit mag dan kloppen voor heel wat zn. op -ering (b.v. compostering/compostage, stationering/stationnement, gravering/gravure), maar van de ca. 60 zn. in mijn corpus met een duidelijke voorkeur voor -ering (-atie kwam dan in minder dan 2% voor) waren er liefst 17 (dus ongeveer een vierde) die wél een Frans equivalent op -ation hebben, nl. accentuering, annulering, automatisering, categorisering, constatering, continuering, criminalisering, deregulering, dramatisering, europeanisering, formulering, kwantificering, militarisering, programmering, quotering, sacralisering en stigmatisering. Het Pauwelse ‘bijna altijd’ is dus zeker niet juist!
De tweede factor die de ANS vermeldt, lijkt meer hout te snijden: ‘Over het algemeen heeft bij afleidingen van nieuwe woorden op -eren de vorm -ering de voorkeur boven -atie (b.v. Finlandisering, Libanisering)’ (p. 678) De voorbeelden van de ANS zijn misschien niet toevallig afgeleid van namen van landen;er zijn nl. ook nog cubanisering, europeanisering, kongolisering en zaïrisering/zaïrianisering. Kijk je nu naar een 70-tal andere afleidingen van ‘nieuwe’ werkwoorden op -eren (en hiermee bedoel ik dan werkwoorden die nog niet in het WNT staan), zoals banalisering, federalisering, feminisering, flexibilisering, globalisering, hïerarchisering, instrumentalisering, islamisering, multiculturalisering en proletarisering, dan zie je dat er inderdaad iets meer afleidingen op -ering ontstaan zijn, maar er zijn ook heel wat tegenvoorbeelden, zoals: denazificatie, destalinisatie, optimalisatie, russificatie en synchronisatie. Er zit dus wel iets in deze door de ANS genoemde - ering-bevorderende factor, maar een wet van Meden en Perzen is dit zeker niet.
| |
Een doublet-bevorderende factor
In het Invert Woordenboek staan ca. 400 ww. op -iseren, dit is 1/6de van alle ww. op -eren, maar ze leveren de helft van de doubletten. Deze verhouding wordt bevestigd door de cijfers van mijn corpus: van de 212 onderzochte doubletten zijn er 125 (dus meer dan de helft) afgeleid van ww. op -iseren. Ze hebben allemaal een Franse tegenhanger op -ation en toch komt hier ook -ering voor, wat al veel zegt over de productiviteit van -ering.
| |
| |
| |
Nederlandse en Duitse doubletten
Als er bij -atie een duidelijke invloed is van het Franse equivalent op -ation, zou je bij -ering kunnen denken aan invloed van een Duits equivalent op -ierung. De Duitse woordenboeken, zoals Wahrig, vermelden veel meer doubletten dan de GVD, nl. een klein honderdtal, maar slechts 5 ervan bleken op Google ongeveer even vaak voor te komen (maximaal verschil 15%). In alle 5 de gevallen is er in het Nederlands een overduidelijke voorkeur voor -atie:Diversifikation/Diversifizierung (diversificatie), Identifikation/Identifizierung (identificatie), Isolation/Isolierung (isolatie), Kolonisation/Kolonisierung (kolonisatie), Säkularisation/Säkularisierung (secularisatie). Je zou er ook nog Neutralisation/Neutralisierung (neutralisatie) aan toevoegen kunnen, ware het niet dat de vorm op -ierung hier een ruimere betekenis heeft dan -ation dat vooral betrekking heeft op scheikunde.
Soms heeft het Nederlands alleen -atie, terwijl het Duits de beide vormen kent, maar dan met een verschil in betekenis: organisatie; Organisation # Organisierung; polarisatie; Polarisation # Polarisierung; urbanisatie; Urbanisation # Urbanisierung.
Als er een doublet is in het Nederlands, is er in het Duits in alle gevallen een voorkeur voor ierung: acclimatisatie/ering//Akklimatisierung; activatie/ering//Aktivierung; actualisatie/ering//Aktualisierung; idealisatie/ering//Idealisierung; magnetisatie/ering//Magnetisierung; miniaturisatie/ering//Miniaturisierung; palatalisatie/ering//Palatalisierung; rationalisatie/ering//Rationalisierung; regularisatie/ering//Regularisierung.
Ook als er in het Nederlands een duidelijke voorkeur voor -atie is, heeft het Duits alleen -ierung:accreditatie//Akkreditierung; (de)centralisatie//(De)Zentralisierung; codificatie//Kodifizierung; collectivisatie//Kollektivisierung; consolidatie//Konsolidierung; demoralisatie//Demoralisierung; denazificatie//Entnazifizierung; destalinisatie//Entstalinisierung; differentiatie//Differenzierung; discriminatie//Diskriminierung; elektrificatie//Elektrifizierung; eliminatie//Eliminierung; fragmentatie//fragmentierung; generalisatie//Generalisierung; harmonisatie//Harmonisierung; immunisatie//Immuni sierung; impregnatie//Impregnierung; industrialisatie//Industrialisierung; instrumentatie//Instrumentierung; inventarisatie//Inventarisierung; kapitalisatie//Kapitalisierung; lokalisatie//Lokalisierung; mechanisatie//Mechanisierung; metallisatie//Metallisierung; (de)mobilisatie// (De)Mobilisierung;
| |
| |
mystificatie// Mystifizierung; nationalisatie//Nationalisierung; naturalisatie//Naturalisierung; normalisatie//Normalisierung; optimalisatie//Optimalisierung; oriëntatie//Oriëntierung; orkestratie//Orchestrierung; personalisatie//Personalisierung; quotisatie//Quotisierung; ratificatie//Ratifizierung; realisatie//Realisierung; registratie//Registrierung; segmentatie//Segmentierung; sensibilisatie//Sensibilisierung; signalisatie//Signalisierung; specialisatie//Specialisierung; (de)stabilisatie//(De)Stabilisierung; standaardisatie//Standardisierung; terrorisatie//Terrorisierung; transportatie//Transportierung; valorisatie//Valorisierung; verificatie//Verifizierung; visualisatie//Visualisierung.
Het is duidelijk dat het Duits veel minder de invloed van het Franse -ation heeft ondergaan dan het Nederlands.
| |
Conclusie
Het Invert Woordenboek vermeldt ca. 2500 ww. op -eren. Daarnaast zijn er ca. 800 zn. op -atie, d.i. het dubbele van de ca. 400 zn. op -ering. Er zijn ook meer dan 200 doubletten.
| - | Uit de gevonden voorbeelden blijkt duidelijk dat het nog vaak gemaakte onderscheid tussen -ering als nomen actionis en -atie als resultaat van de handeling lang niet altijd opgaat. |
| - | Meestal is -atie de oudere vorm, maar daarnaast zijn soms zn. op -ering ontstaan die vaak al gebruikelijker zijn dan -atie. |
| - | Dit betekent echter niet dat er een algemene evolutie van -atie naar -ering zou zijn, integendeel: uit een vergelijking van het WNT met Google blijkt dat er eerder een evolutie naar -atie is. |
| - | In een aantal gevallen komen beide vormen ongeveer even vaak voor, zodat het dan om een echt doublet gaat. Het onderzoek heeft er meer en vooral andere opgeleverd dan die welke door de GVD vermeld worden:er waren er echter slechts 5 die ik in Noord en Zuid even vaak aangetroffen heb; daarnaast waren er nog eens 11 alleen voor het Noorden en 19 alleen voor het Zuiden, wat al op een grotere taalonzekerheid in het Zuiden wijst. Maar ook in het Noorden kwamen in honderden voorbeelden de twee vormen naast elkaar voor, zelfs in gevallen waar een van de twee erg ongebruikelijk is en we dus zeker niet met een doublet te maken hebben. |
| - | In tegenstelling met wat vaak beweerd wordt, kon er in het Zuiden geen algemene voorkeur voor -atie worden vastgesteld. |
| |
| |
| - | Behalve bij afleidingen van nieuwe werkwoorden, die bij voorkeur op -ering uitgaan, speelt het bestaan van een Frans equivalent op -ation een grote rol bij de vorming van zn. op -atie, wat niet betekent dat die allemaal op een Franse leest geschoeid zijn: annexatie b.v. heeft geen Frans equivalent op -ation; daarnaast bestaan er enkele zn. op -atie, die afgeleid zijn van echt Nederlandse ww., zoals bibberatie en verbouweratie; soms is er ook Engelse of Amerikaanse invloed in het spel, zoals bij amerikanisatie, computerisatie of digitalisatie, die echter, omdat het vrij recente woorden zijn, vooral in hun -ering -vorm voorkomen. Deze door de ANS geciteerde factor die de vorming van zn. op -ering zou bevorderen is echter geen absolute regel. Om maar één tegenvoorbeeld te noemen(er zijn er veel andere): bij lyofilisatie (ook uit het Engels) schijnt de vorm op -ering geen kans te maken, ondanks het feit dat het om een heel recent woord gaat. |
| - | De andere door Pauwels, Booij of de ANS aangehaalde blokkerings- of bevorderingsfactoren zijn niet operationeel gebleken, soms sloegen ze de plank helemaal mis, waarschijnlijk omdat ze op veel te weinig voorbeelden gebaseerd waren. |
| - | Naast het bestaan van een Frans pendant op -ation, is het bestaan van een ww. op -iseren een sterk bevorderende factor voor de vorming van doubletten op -isatie/-isering. Waarom dit zo is, is niet duidelijk. |
| - | De politiek van de GVD, die erin bestaat in heel veel gevallen het zn. op -atie, en vooral op -ering, niet meer als trefwoord op te nemen, maar naar de uitgangen -atie, -isatie of -ing te verwijzen, zet de gebruiker van het woordenboek op het verkeerde been. Het is te gemakkelijk zich achter de opmerking te verschuilen: ‘In principe is een dergelijke afleiding(i.e. op -ering) bij alle werkwoorden (i.e. op -eren)mogelijk...’. Ten eerste bestaan er voor een aantal werkwoorden op -eren helemaal geen afleidingen op -ering of op -atie (zoals bij assorteren of barricaderen), en ten tweede zijn er dubbel zoveel afleidingen op uitsluitend -atie dan op uitsluitend -ering. De GVD is dus echt aan actualisering of actualisatie toe. |
| |
Bijlage 1
| 1) | Voorbeelden van echte doubletten (een van de twee vormen komt in minstens 40% van de gevallen voor) die op dezelfde vindplaats naast elkaar gebruikt werden:
| 1a) | Doubletten in Noord en Zuid:
| ‘...activatie tom tom software...de activering van tom tom navigator..’ (www.palmclub.nl) |
|
|
| |
| |
|
| 1b) | Doubletten alleen in het Noorden:
| ‘Vangst en acclimatisatie...vangst en acclimatisering van tropische vissen...’ (www.users.pandora.be) |
| ‘Inhoudsopgave actualisering handboek....de jaarlijkse actualisatie...’ (www.doorstroom- |
|
| 1c) | Doubletten alleen in het Zuiden(Ik geef echter uitsluitend NL-voorbeelden, om te laten zien dat ze ook in het Noorden soms naast elkaar voorkomen):
| ‘...uitwerking van de plannen voor accreditatie...met betrekking tot accreditering...’ (www.archief.minfin.nl) |
| ‘Annulering: 96 uur voor de dag van aankomst.Annulatie alleen schriftelijk mogelijk.’ (www.hotel.holland.nl) |
| ‘Heerkens Industriële Automatisatie. ...Gespecialiseerd in industriële automatisering.’ (www.webadresboek.nl) |
| ‘Restauratie.Conservatie vragen.Is er een verschil tussen conservering en restauratie?’ (www.hetblauwepaard.nl) |
| ‘De beleggingsopbrengst van meer dan 3% wordt gebruikt om de indexering te financieren. |
| De indexatie is dus niet langer gekoppeld aan...’(www.deltaloyd.nl) |
| ‘...het plan van 1877 tot kanalisatie en verbetering van de Tjonger...Kaart van de verbetering en de kanalisering van de Tjonger...’(www.friesarchief.nl) |
| ‘Het Limitatie Verdrag van 1976 regelt de limitering van...’(www.marsh.nl) |
|
|
| |
| 2) | Doubletten in wording (een van de twee vormen komt in 20 tot 39% van de gevallen voor):
| ‘SCM Certificatie B.V.Stichting Certificering Motorrijtuigbeveiliging...’ (www.scm.nl) |
| ‘De achtergrond van deze probleemstelling is een tweeledige polarisering ...oplossingen voor een tweeledige polarisatie...’(www.europan.nl) |
| ‘Mijn redenatie zit logisch in elkaar...In jouw redenering kan ik geen logica ontdekken.’ (www.debatplaats.vara.nl) |
|
| 3) | Een van de twee vormen komt in minder dan 1% van de gevallen voor:
| ‘Bij deze codificatie van het juristenrecht waren er twee problemen...omdat erin nog geen rekening werd gehouden met de codificering van het juristenrecht.’ (www.knipselkrant.nl) |
| ‘Zonder verdamping krijg je geen condensering in de lucht...Wolken ontstaan alleen via condensatie...’ (www.astrostart.nl) |
| ‘De voorstellen tot continuering/handhaving van de gemeentegarantie...Het voorstel tot continuatie van de verhuring...’(www.bds.rotterdam.nl) |
| ‘Compensatie gevraagd voor ‘kier’ in Haringvlietsluizen..Het waterschap wil een zoetwater-kanaal ter compensering...(www.ikcro.nl) |
| ‘...de mate waarin delegering van taken van de huisarts plaatsvindt...In welke mate vindt delegatie van huisartstaken plaats...’(www.nivel.nl) |
|
| |
| |
|
| ‘...gaat het weer op discriminatie gooien...De islamisering, discriminering en segregering vanuit religieuze idioterie...’(www.telegraaf.nl) |
| ‘...uitvoeren van een inventarisatie...er was geen behoefte aan een brede inventarisering...’ (www.apolloplatform.nl) |
| ‘...resolutie VS beoogt kolonisering van Irak...een poging tot kolonisatie van Irak..’ (www.nieuws.nl) |
| ‘...om kristallisatie te voorkomen...Het is dus de bedoeling om kristallisering te voorkomen’(www.hccnet.nl) |
| ‘Hoe bestrijden we radicalisatie? Ze vragen niet waarom radicalisering ontstaat.’ (www.forum.marokko.nl) |
| ‘Specialisatie en academisering binnen het verpleegkundig beroep...Specialisering en academisering binnen de verpleging.’(www.nmw.nl) |
| ‘Vaccinatie was tot 1991 in de EU gebruikelijk..De Britse overeid denkt vooralsnog niet aan vaccinering...’(www.nrc.nl) |
|
| |
| 4) | Voorbeelden waarin op Belgische sites de Belgische variant en de standaardtalige vorm naast elkaar worden gebruikt:
| ‘...en komen tot de constatering dat er geen winkeltjes meer open zijn...kwam al snel tot de constatatie dat...’(www.home.scarlet.be) |
| ‘De annuleringsvoorwaarden worden bij elke reservering vermeld op het bevestigingsformulier en staan tevens in de bevestigingsmail die u na uw reservatie...’ (www.hotels.be) |
|
| |
Bijlage 2
Lijst van de voorkeurvormen (* = niet in de GVD)
| voorkeur -atie |
voorkeur -ering |
echte doubletten (# = + / -20%) |
| |
accentuering (NL+BE) |
|
| acclimatisatie (BE) |
|
acclimatisatie / ering* (NL) |
| accreditatie (NL) |
|
accreditatie / ering* (NL) |
| |
activatie* / ering (NL+BE) |
| |
actualisering (BE) |
actualisatie* / ering (NL) |
| |
afrikanisering* (NL+BE) |
|
| |
alfabetisering (NL+BE) |
|
| |
amerikanisering* (NL+BE) |
|
| annexatie (NL+BE) |
|
| |
annulering (NL) |
annulatie / ering (BE) |
| argumentatie (NL+BE) |
|
| |
automatisering (NL) |
automatisatie / ering (BE) |
| |
bagatellisering* (NL+BE) |
|
| |
balkanisering* (NL+BE) |
|
| carbonisatie (NL+BE) |
|
| |
categorisering (NL+BE) |
|
| centratie* (NL+BE) |
|
| |
| |
| voorkeur -atie |
voorkeur -ering |
echte doubletten (# = + / -20%) |
| (de)centralisatie (NL+BE) |
|
| certificatie (BE) |
certificering* (NL) |
|
| citatie (NL+BE) |
|
| codificatie (NL+BE) |
|
| collectivisatie (NL) |
|
collectivisatie / ering* (BE) |
| |
commercialisering* (NL+BE) |
|
| compensatie (NL+BE) |
|
| |
computerisering (NL+BE) |
|
| concentratie (NL+BE) |
|
| |
conceptualisering* (NL+BE) |
|
| condensatie (NL+BE) |
|
| |
conservering (NL) |
conservatie / ering (BE) |
| consolidatie (NL+BE) |
|
| |
constatering (NL) |
constatatie [ZN] / ering (BE) |
| |
continuering* (NL+BE) |
|
| |
(de)criminalisering* (NL+BE) |
|
| |
culpabilisering* [ZN] (BE) |
|
| |
deconfessionalisering (NL+BE) |
|
| decoratie (NL+BE) |
|
| defiscalisatie* (NL) |
defiscalisering* (BE) |
|
| dekolonisatie (NL+BE) |
|
| delegatie (NL+BE) |
|
| delokalisatie* [ZN] (BE) |
|
| |
demilitarisering* (NL+BE) |
|
| |
democratisering (NL+BE) |
|
| demobilisatie (NL+BE) |
|
| demoralisatie (NL+BE) |
|
| denitrificatie* (NL+BE) |
|
| denazificatie* (NL+BE) |
|
| |
denuclearisering (NL) |
denuclearisatie* / ering (BE) |
| |
depenalisering* [ZN] (BE) |
|
| depersonalisatie (NL+BE) |
|
| |
deregulering (NL+BE) |
|
| |
destabilisatie* / ering* (NL+BE) |
| destalinisatie* (NL+BE) |
|
| differentiatie (NL+BE) |
|
| |
digitalisering* (NL+BE) |
|
| discriminatie (NL+BE) |
|
| diversificatie (NL+BE) |
|
| |
dramatisering* (NL+BE) |
|
| elektrificatie (NL+BE) |
|
| eliminatie (NL+BE) |
|
| |
europeanisering* (NL+BE) |
|
| evangelisatie (NL+BE) |
|
| |
facturatie* / ering* (NL+BE) |
| falsificatie (NL+BE) |
|
| |
feminisering* (NL+BE) |
|
| filtratie (NL+BE) |
|
| |
fiscalisering (NL+BE) |
|
| formatie (NL+BE) |
|
| |
formulering (NL+BE) |
|
| fossilisatie (NL+BE) |
|
| |
| |
| voorkeur -atie |
voorkeur -ering |
echte doubletten (# = + / -20%) |
| fragmentatie (NL+BE) |
|
| frustratie (NL+BE) |
|
| galvanisatie (NL+BE) |
|
| generalisatie (NL) |
|
generalisatie / ering (BE) |
| |
germanisering* (NL+BE) |
|
| |
globalisering (NL+BE) |
|
| harmonisatie (NL) |
|
harmonisatie / ering* (NL) |
| hospitalisatie (NL+BE) |
|
| |
idealisering* (BE) |
idealisatie / ering* (NL) |
| identificatie (NL+BE) |
|
| illuminatie (NL+BE) |
|
| immunisatie (NL+BE) |
|
| implementatie (NL+BE) |
|
| impregnatie (NL+BE) |
|
| |
indexering (NL) |
indexatie / ering (BE) |
| indicatie (NL+BE) |
|
| |
individualisering* (NL+BE) |
|
| industrialisatie (NL) |
|
industrialisatie / ering* (BE) |
| |
infantilisering* (NL+BE) |
|
| initiatie (NL+BE) |
|
| innovatie (NL+BE) |
|
| installatie (NL+BE) |
|
| |
institutionalisering* (NL+BE) |
|
| instrumentatie (NL+BE) |
|
| |
internationalisering* (NL+BE) |
|
| interpretatie (NL+BE) |
|
| inundatie (NL+BE) |
|
| |
invalidering* (NL+BE) |
|
| inventarisatie (NL+BE) |
|
| |
islamisering* (NL+BE) |
|
| isolatie (NL+BE) |
|
| kanalisatie (NL) |
|
kanalisatie / ering* (BE) |
| kapitalisatie (NL+BE) |
|
| kolonisatie (NL+BE) |
|
| kristallisatie (NL+BE) |
|
| |
kwantificering* (NL+BE) |
|
| legalisatie (NL+BE) |
|
| legitimatie (NL+BE) |
|
| |
liberalisering* (NL+BE) |
|
| |
limitering* (NL) |
limitatie / ering* (BE) |
| liquidatie (NL+BE) |
|
| lokalisatie (NL+BE) |
|
| lyofilisatie (NL+BE) |
|
| magnetisatie (BE) |
|
magnetisatie / ering* (NL) |
| manifestatie (NL+BE) |
|
| |
marginalisering* (NL+BE) |
|
| |
masculinisatie / ering (NL+BE) |
| materialisatie (BE) |
|
materialisatie / ering (NL) |
| maximalisatie (NL) |
|
maximalisatie / ering* (BE) |
| mechanisatie (NL+BE) |
|
| |
medialisering* (NL+BE) |
|
| |
mediatisering (NL+BE) |
|
| |
| |
| voorkeur -atie |
voorkeur -ering |
echte doubletten (# = + / -20%) |
| |
medicalisering (NL+BE) |
|
| metallisatie (NL+BE) |
|
| |
militarisering* (NL+BE) |
|
| miniaturisatie* (BE) |
|
miniaturisatie* / ering* (NL) |
| |
minorisering* (NL+BE) |
|
| (de)mobilisatie (NL+BE) |
|
| |
modernisering (NL+BE) |
|
| modulatie (NL+BE) |
|
| |
monetarisering* (NL+BE) |
|
| motivatie (NL+BE) |
|
| |
motorisering* (NL+BE) |
|
| mystificatie (NL+BE) |
|
| |
nationalisering (BE) |
nationalisatie / ering (NL) |
| naturalisatie (NL+BE) |
|
| negotiatie (NL+BE) |
|
| neutralisatie (NL+BE) |
|
| nitratie (NL) |
nitrering* (BE) |
|
| |
nominalisering (BE) |
nominalisatie / ering* (NL) |
| normalisatie (NL+BE) |
|
| optimalisatie* (NL+BE) |
|
| organisatie (NL+BE) |
|
| oriëntatie (NL+BE) |
|
| orkestratie (NL+BE) |
|
| palatalisatie (BE) |
|
palatalisatie / ering (NL) |
| penalisatie* [ZN] (BE) |
|
| personalisatie (NL+BE) |
|
personalisatie / ering* (BE) |
| polarisatie (NL+BE) |
|
| |
politisering* (NL+BE) |
|
| |
popularisering* (NL+BE) |
|
| programmatie [ZN] (BE) |
programmering (NL) |
|
| pulsatie (NL+BE) |
|
| purgatie (NL) |
|
purgatie / purgering (BE) |
| |
quotering* (NL+BE) |
|
| quotisatie (NL+BE) |
|
| |
radicalisering* (NL+BE) |
|
| ratificatie (NL+BE) |
|
| |
rationalisatie / ering* (NL+BE) |
| realisatie (NL+BE) |
|
| recitatie (NL+BE) |
|
| |
redenering (NL+BE) |
|
| |
regionalisering* (NL+BE) |
|
| registratie (NL+BE) |
|
| |
reglementering* (NL+BE) |
|
| regularisatie (BE) |
|
regularisatie / ering* (NL) |
| rehabilitatie (NL+BE) |
|
| |
repatriering (NL+BE) |
|
| representatie (NL+BE) |
|
| reservatie [ZN] (BE) |
reservering (NL) |
|
| revalorisatie (NL+BE) |
|
| |
revitalisering* (NL) |
revitalisatie* / ering* (BE) |
| |
ritualisering* (NL+BE) |
|
| |
robotisering* (NL+BE) |
|
| |
| |
| voorkeur -atie |
voorkeur -ering |
echte doubletten (# = + / -20%) |
| |
(de)sacralisering* (NL+BE) |
|
| secularisatie (NL+BE) |
|
| segmentatie (NL+BE) |
|
| sensibilisatie (NL) |
sensibilisering [ZN] (BE) |
|
| signalisatie [ZN] (BE) |
|
| socialisatie (NL+BE) |
|
| sommatie (NL+BE) |
|
| specialisatie (NL+BE) |
|
| stabilisatie (NL+BE) |
|
| stagnatie (NL+BE) |
|
| standaardisatie (NL+BE) |
|
| sterilisatie (NL+BE) |
|
| |
stigmatisering* (NL+BE) |
|
| |
stimulering (NL) |
stimulatie / ering (BE) |
| sublimatie (NL+BE) |
|
| |
symbolisering* (NL) |
symbolisatie / ering* (BE) |
| synchronisatie (NL+BE) |
|
| syndicalisatie* [ZN] (BE) |
|
| |
systematisering* (NL+BE) |
|
| |
tarifering (NL+BE) |
|
| taxatie (NL+BE) |
|
| |
temporisering* (NL) |
temporisatie / ering* (BE) |
| terrorisatie (NL+BE) |
|
| traktatie (NL+BE) |
|
| transportatie (NL+BE) |
|
| trepanatie (NL+BE) |
|
| urbanisatie (NL+BE) |
|
| vaccinatie (NL+BE) |
|
| valorisatie (NL+BE) |
|
| variabilisatie (NL) |
variabilisering* (BE) |
|
| ventilatie (NL+BE) |
|
| |
verbalisering* (NL+BE) |
|
| verificatie (NL+BE) |
|
| visualisatie (NL+BE) |
|
| vocalisatie (BE) |
|
vocalisatie / ering* (NL) |
| vulkanisatie (NL+BE) |
|
| vulgarisatie (BE) |
vulgarisering (NL) |
|
| |
Bijlage 3
Cijfers en afgeronde percentages (Google, november 2006)
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| accentuatie |
250 (1) |
95 (14) |
| accentuering |
20.100 (99) |
569 (86) |
| |
| acclimatisatie |
765 (47) |
706 (73) |
| acclimatisering |
859 (53) |
265 (27) |
| |
| accreditatie |
357.000 (93) |
59.000 (60) |
| accreditering |
26.400 (7) |
39.400 (40) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| activatie |
298.000 (46) |
70.300 |
| activering |
355.000 (54) |
97.200 |
| |
| actualisatie |
211.000 (43) |
48.700 (33) |
| actualisering |
276.000 (57) |
98.900 (67) |
| |
| afrikanisatie |
19 (15) |
6 (9) |
| afrikanisering |
108 (85) |
63 (91) |
| |
| alfabetisatie |
278 (<1) |
632 (3) |
| alfabetisering |
59.700 (>99) |
21.000 (97) |
| |
| amerikanisatie |
2.890 (24) |
26 (2) |
| amerikanisering |
9.180 (76) |
1.370 (98) |
| |
| annexatie |
38.300 (>99) |
11.600 (>99) |
| annexering |
99 (<1) |
39 (<1) |
| |
| annulatie |
619 (<1) |
94.500 (59) |
| annulering |
415.000 (>99) |
66.300 (41) |
| |
| argumentatie |
502.000 (>99) |
148.000 (>99) |
| argumentering |
1.370 (<1) |
658 (<1) |
| |
| automatisatie |
555 (<1) |
160.000 (41) |
| automatisering |
2.010.000 (>99) |
226.000 (59) |
| |
| bagatellisatie |
220 (28) |
0 (0) |
| bagatellisering |
566 (72) |
311 (100) |
| |
| balkanisatie |
34 (3) |
30 (8) |
| balkanisering |
970 (97) |
355 (92) |
| |
| carbonisatie |
272 (96) |
311 (99) |
| carbonisering |
12 (4) |
3 (1) |
| |
| categorisatie |
946 (2) |
660 (3) |
| categorisering |
55.400 (98) |
20.900 (97) |
| |
| centralisatie |
94.600 (84) |
60.300 (84) |
| centralisering |
18.000 (16) |
11.800 (16) |
| |
| centratie |
22.200 (97) |
831 (67) |
| centrering |
634 (3) |
414 (33) |
| |
| certificatie |
306.600 (26) |
133.000 (67) |
| certificering |
887.000 (74) |
65.800 (33) |
| |
| citatie |
16.200 (99) |
854 (87) |
| citering |
167 (1) |
123 (13) |
| |
| codificatie |
35.800 (99) |
28.000 (>99) |
| codificering |
590 (1) |
191 (<1) |
| |
| collectivisatie |
1.450 (72) |
472 (42) |
| collectivisering |
561 (28) |
652 (58) |
| |
| commercialisatie |
9.160 (12) |
24.200 (23) |
| commercialisering |
68.400 (88) |
79.500 (77) |
| |
| compensatie |
1.020.000 (>99) |
251.000 (>99) |
| compensering |
383 (<1) |
111 (<1) |
| |
| computerisatie |
45 (6) |
29 (17) |
| computerisering |
650 (94) |
138 (83) |
| |
| concentratie |
1.190.000 (>99) |
434.000 (>99) |
| concentrering |
172 (<1) |
42 (<1) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| conceptualisatie |
232 (30) |
289 (31) |
| conceptualisering |
536 (70) |
643 (69) |
| |
| condensatie |
82.100 (>99) |
110.000 (>99) |
| condensering |
161 (<1) |
56 (<1) |
| |
| conservatie |
27.800 (15) |
32.200 (57) |
| conservering |
161.000 (85) |
24.200 (43) |
| |
| consolidatie |
189.000 (95) |
92.500 (99) |
| consolidering |
9.860 (5) |
979 (1) |
| |
| constatatie |
1.130 (<1) |
9.910 (42) |
| constatering |
567.000 (>99) |
13.700 (58) |
| |
| continuatie |
943 (<1) |
435 (3) |
| continuering |
171.000 (>99) |
16.100 (97) |
| |
| criminalisatie |
450 (2) |
124 (1) |
| criminalisering |
18.000 (98) |
9.810 (99) |
| |
| culpabilisatie |
7 (19) |
54 (13) |
| culpabilisering |
29 (81) |
367 (87) |
| |
| decentralisatie |
245.000 (95) |
64.700 (85) |
| decentralisering |
13.400 (5) |
11.000 (15) |
| |
| deconfessionalisatie |
4 (1) |
2 (2) |
| deconfessionalisering |
520 (99) |
97 (98) |
| |
| decoratie |
1.690.000 (>99) |
1.330.000 (>99) |
| decorering |
72 (<1) |
16 (<1) |
| |
| decriminalisatie |
101 (14) |
33 (7) |
| decriminalisering |
610 (86) |
440 (93) |
| |
| defiscalisatie |
1.690 (80) |
170 (32) |
| defiscalisering |
404 (20) |
365 (68) |
| |
| dekolonisatie |
33.400 (>99) |
854 (75) |
| dekolonisering |
267 (<1) |
292 (25) |
| |
| delegatie |
673.000 (>99) |
377.000 (99) |
| delegering |
165 (<1) |
347 (1) |
| |
| delokalisatie |
158 (73) |
18.600 (95) |
| delokalisering |
58 (27) |
970 (5) |
| |
| demilitarisatie |
449 (37) |
144 (22) |
| demilitarisering |
751 (63) |
503 (78) |
| |
| demobilisatie |
13.700 (99) |
643 (71) |
| demobilisering |
180 (1) |
262 (29) |
| |
| demoralisatie |
1.020 (67) |
375 (66) |
| demoralisering |
513 (33) |
195 (34) |
| |
| denazificatie |
940 (98) |
92 (92) |
| denacificering |
22 (2) |
8 (8) |
| |
| denitrificatie |
16.400 (>99) |
553 (99) |
| denitrificering |
11 (<1) |
4 (1) |
| |
| denuclearisatie |
36 (32) |
345 (60) |
| denuclearisering |
76 (68) |
228 (40) |
| |
| depenalisatie |
3 (5) |
246 (26) |
| depenalisering |
53 (95) |
705 (74) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| depersonalisatie |
12.700 (>99) |
1.120 (92) |
| depersonalisering |
60 (<1) |
92 (8) |
| |
| deregulatie |
646 (<1) |
268 (1) |
| deregulering |
197.000 (>99) |
29.700 (99) |
| |
| destabilisatie |
827 (46) |
686 (43) |
| destabilisering |
985 (54) |
900 (57) |
| |
| destalinisatie |
706 (96) |
237 (96) |
| destalinisering |
26 (4) |
10 (4) |
| |
| differentiatie |
520.000 (97) |
1.430.000 (99) |
| differentiëring |
18.900 (3) |
12.200 (1) |
| |
| digitalisatie |
810 (1) |
36.700 (23) |
| digitalisering |
110.000 (99) |
125.000 (73) |
| |
| discriminatie |
1.170.000 (>99) |
586.000 (>99) |
| discriminering |
45 (<1) |
30 (<1) |
| |
| diversificatie |
69.200 (99) |
56.800 (85) |
| diversificering / diversifiëring |
485 (1) |
10.083 (15) |
| |
| dramatisatie |
24 (2) |
130 (17) |
| dramatisering |
1.170 (98) |
616 (83) |
| |
| elektrificatie |
15.000 (>99) |
1.517 (97) |
| elektricering |
109 (<1) |
32 (3) |
| |
| eliminatie |
85.300 (99) |
55.200 (>99) |
| eliminering |
504 (1) |
138 (<1) |
| |
| europeanisatie |
40 (<1) |
20 (2) |
| europeanisering |
17.300 (>99) |
904 (98) |
| |
| evangelisatie |
241.000 (>99) |
25.600 (>99) |
| evangelisering |
330 (<1) |
152 (<1) |
| |
| facturatie |
88.500 (56) |
121.000 (59) |
| facturering |
70.700 (44) |
84.200 (41) |
| |
| falsificatie |
11.000 (>99) |
1.350 (>99) |
| falsificering |
34 (<1) |
10 (<1) |
| |
| feminisatie |
459 (4) |
190 (25) |
| feminisering |
11.900 (96) |
573 (75) |
| |
| filtratie |
89.100 (>99) |
28.500 (99) |
| filtrering |
331 (<1) |
228 (1) |
| |
| fiscalisatie |
42 (<1) |
14 (5) |
| fiscalisering |
40.400 (>99) |
296 (95) |
| |
| formatie |
968.000 (>99) |
146.000 (>9) |
| formering |
505 (<1) |
50 (<1) |
| |
| formulatie |
1.100 (<1) |
533 (<1) |
| formulering |
527.000 (>99) |
184.000 (>99) |
| |
| fossilisatie |
434 (80) |
119 (66) |
| fossilisering |
109 (20) |
60 (34) |
| |
| fragmentatie |
525.700 (>99) |
20.200 (97) |
| fragmentering |
665 (<1) |
590 (3) |
| |
| frustratie |
557.000 (>99) |
190.000 (>99) |
| frustrering |
43 (<1) |
2 (<1) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| galvanisatie |
453 (76) |
1.100 (93) |
| galvanisering |
137 (23) |
86 (7) |
| |
| generalisatie |
53.800 (99) |
633 (52) |
| generalisering |
734 (1) |
573 (48) |
| |
| germanisatie |
93 (33) |
21 (12) |
| germanisering |
190 (67) |
152 (88) |
| |
| globalisatie |
134.000 (16) |
20.800 (5) |
| globalisering |
713.000 (84) |
416.000 (95) |
| |
| harmonisatie |
241.000 (84) |
89.200 (53) |
| harmonisering |
47.300 (16) |
77.600 (47) |
| |
| hospitalisatie |
9.170 (96) |
219.000 (>99) |
| hospitalisering |
427 (4) |
117 (<1) |
| |
| idealisatie |
876 (53) |
97 (10) |
| idealisering |
773 (47) |
868 (90) |
| |
| identificatie |
1.140.000 (>99) |
492.000 (>99) |
| identificering |
1.020 (<1) |
611 (<1) |
| |
| illuminatie |
12.500 (100) |
4.360 (100) |
| illuminering |
0 (0) |
0 (0) |
| |
| immunisatie |
31.200 (99) |
971 (89) |
| immunisering |
428 (1) |
126 (11) |
| |
| implementatie |
1.240.000 (>99) |
534.000 (97) |
| implementering |
540 (<1) |
15.300 (3) |
| |
| impregnatie |
14.400 (95) |
866 (62) |
| impregnering |
795 (5) |
524 (38) |
| |
| indexatie |
75.400 (22) |
73.600 (41) |
| indexering |
275.000 (78) |
104.000 (59) |
| |
| indicatie |
1.410.000 (98) |
230.000 (>99) |
| indicering |
31.500 (2) |
202 (<1) |
| |
| individualisatie |
15.200 (7) |
558 (1) |
| individualisering |
202.000 (93) |
79.500 (99) |
| |
| industrialisatie |
83.700 (75) |
23.000 (57) |
| industrialisering |
28.300 (25) |
17.200 (43) |
| |
| infantilisatie |
41 (5) |
12 (6) |
| infantilisering |
826 (95) |
173 (94) |
| |
| intiatie |
82.000 (99) |
248.000 (>99) |
| initiëring |
543 (1) |
90 (<1) |
| |
| innovatie |
1.350.000 (>99) |
725.000 (>99) |
| innovering |
103 (<1) |
144 (<1) |
| |
| installatie |
1.390.000 (>99) |
1.140.000 (>99) |
| installering |
551 (<1) |
784 (<1) |
| |
| institutionalisatie |
474 (1) |
132 (1) |
| institutionalisering |
32.900 (99) |
15.800 (99) |
| |
| instrumentatie |
239.000 (>99) |
29.000 (99) |
| instrumentering |
523 (<1) |
398 (1) |
| |
| internationalisatie |
33.700 (4) |
957 (1) |
| internationalisering |
812.000 (96) |
129.000 (99) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| interpretatie |
1.080.000 (>99) |
582.000 (>99) |
| interpretering |
152 (<1) |
145 (<1) |
| |
| inundatie |
30.700 (>99) |
504 (99) |
| inundering |
10 (<1) |
3 (1) |
| |
| invalidatie |
94 (21) |
45 (20) |
| invalidering |
346 (79) |
191 (80) |
| |
| inventarisatie |
1.230.000 (99) |
190.000 (92) |
| inventarisering |
9.310 (1) |
16.700 (8) |
| |
| islamisatie |
263 (<1) |
42 (6) |
| islamisering |
147.000 (>99) |
699 (94) |
| |
| isolatie |
822.000 (>99) |
376.000 (>99) |
| isolering |
12.200 (<1) |
664 (<1) |
| |
| kanalisatie |
14.400 (95) |
594 (48) |
| kanalisering |
687 (5) |
648 (52) |
| |
| kapitalisatie |
10.400 (95) |
35.800 (99) |
| kapitalisering |
518 (5) |
225 (1) |
| |
| kolonisatie |
79.500 (99) |
46.600 (99) |
| kolomisering |
1.190 (1) |
577 (1) |
| |
| kristallisatie |
18.900 (99) |
935 (95) |
| kristallisering |
128 (1) |
52 (5) |
| |
| kwantificatie |
11.700 (15) |
857 (5) |
| kwantificering |
64.200 (85) |
16.900 (95) |
| |
| legalisatie |
314.000 (68) |
44.500 (71) |
| legalisering |
145.000 (32) |
18.600 (29) |
| |
| legitimatie |
374.000 (88) |
27.100 (70) |
| legimitering |
50.100 (12) |
11.700 (30) |
| |
| liberalisatie |
49.000 (12) |
670 (<1) |
| liberalisering |
364.000 (88) |
166.000 (>99) |
| |
| limitatie |
1.420 (7) |
591 (40) |
| limitering |
18.400 (93) |
885 (60) |
| |
| liquidatie |
245.000 (>99) |
40.400 (>99) |
| liquidering |
95 (<1) |
27 (<1) |
| |
| lokalisatie |
237.000 (93) |
144.000 (99) |
| lokalisering |
18.900 (7) |
980 (1) |
| |
| lyofilisatie |
200 (99) |
1.060 (>99) |
| lyofilisering |
2 (1) |
3 (<1) |
| |
| magnetisatie |
534 (49) |
410 (78) |
| magnetisering |
566 (51) |
113 (22) |
| |
| manifestatie |
663.000 (>99) |
169.000 (>99) |
| manifestering |
136 (<1) |
43 (<1) |
| |
| marginalisatie |
736 (3) |
641 (5) |
| marginalisering |
28.000 (97) |
13.000 (95) |
| |
| masculinisatie |
49 (46) |
14 (44) |
| masculinisering |
58 (54) |
18 (56) |
| |
| materialisatie |
17.500 (47) |
691 (74) |
| materialisering |
20.000 (53) |
239 (26) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| maximalisatie |
25.400 (66) |
669 (53) |
| maximalisering |
13.000 (34) |
582 (47) |
| |
| mechanisatie |
420.000 (93) |
71.200 (99) |
| mechanisering |
29.900 (7) |
732 (1) |
| |
| medialisatie |
8 (4) |
3 (5) |
| medialisering |
205 (96) |
57 (95) |
| |
| mediatisatie |
7 (1) |
50 (6) |
| mediatisering |
673 (99) |
845 (94) |
| |
| medicalisatie |
90 (<1) |
53 (<1) |
| medicalisering |
20.400 (>99) |
12.300 (>99) |
| |
| metallisatie |
368 (89) |
1.050 (99) |
| metallisering |
47 (11) |
13 (1) |
| |
| militarisatie |
207 (2) |
56 (6) |
| militarisering |
10.600 (98) |
911 (94) |
| |
| miniaturisatie |
9.140 (46) |
905 (66) |
| miniaturisering |
10.600 (54) |
458 (34) |
| |
| minorisatie |
3 (3) |
76 (19) |
| minorisering |
100 (97) |
330 (81) |
| |
| mobilisatie |
142.000 (99) |
66.400 (99) |
| mobilisering |
973 (1) |
717 (1) |
| |
| modernisatie |
738 (<1) |
1.040 (<1) |
| modernisering |
571.000 (>99) |
248.000 (>99) |
| |
| modulatie |
65.000 (>99) |
26.300 (64) |
| modulering |
522 (<1) |
14.500 (36) |
| |
| monetarisatie |
24 (4) |
18 (9) |
| monetarisering |
556 (96) |
186 (91) |
| |
| motivatie |
1.400.000 (77) |
559.000 (51) |
| motivering |
409.000 (23) |
232.000 (49) |
| |
| motorisatie |
2.650 (10) |
822 (39) |
| motorisering |
23.100 (90) |
1.300 (61) |
| |
| mystificatie |
9.570 (>99) |
663 (>99) |
| mystificering |
28 (<1) |
1 (<1) |
| |
| nationalisatie |
14.300 (54) |
9.770 (20) |
| nationalisering |
12.300 (46) |
39.200 (80) |
| |
| naturalisatie |
311.000 (>99) |
33.600 (>99) |
| naturalisering |
308 (<1) |
129 (<1) |
| |
| negotiatie |
919 (99) |
1.140 (98) |
| negotiering |
8 (1) |
26 (2) |
| |
| neutralisatie |
21.800 (96) |
13.100 (94) |
| neutralisering |
977 (4) |
847 (6) |
| |
| nitratie |
193 (60) |
78 (30) |
| nitrering |
127 (40) |
179 (70) |
| |
| nominalisatie |
236 (52) |
13 (6) |
| nominalisering |
218 (48) |
189 (94) |
| |
| normalisatie |
257.000 (90) |
62.200 (78) |
| normalisering |
28.900 (10) |
17.900 (22) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| optimalisatie |
1.100.000 (83) |
375.000 (81) |
| optimalisering |
223.000 (17) |
88.200 (19) |
| |
| organisatie |
2.090.000 (>99) |
1.400.000 (>99) |
| organisering |
234 (<1) |
97 (<1) |
| |
| oriëntatie |
1.170.000 (98) |
502.000 (90) |
| oriëntering |
19.700 (2) |
53.500 (10) |
| |
| orkestratie |
12.900 (>99) |
9.230 (>99) |
| orkestrering |
10 (<1) |
7 (<1) |
| |
| palatalisatie |
83 (56) |
59 (80) |
| palatalisering |
64 (44) |
15 (20) |
| |
| penalisatie |
31 (82) |
708 (79) |
| penalisering |
7 (18) |
185 (21) |
| |
| personalisatie |
112.000 (84) |
21.800 (59) |
| personalisering |
22.100 (16) |
15.100 (41) |
| |
| polarisatie |
173.000 (94) |
48.500 (80) |
| polarisering |
11.000 (6) |
11.500 (20) |
| |
| politisatie |
3 (<1) |
6 (<1) |
| politisering |
21.600 (>99) |
15.900 (>99) |
| |
| popularisatie |
569 (3) |
255 (2) |
| popularisering |
17.700 (97) |
12.100 (98) |
| |
| programmatie |
18.200 (2) |
661.000 (75) |
| programmering |
1.060.000 (98) |
215.000 (25) |
| |
| pulsatie |
1.460 (76) |
502 (87) |
| pulsering |
463 (24) |
72 (13) |
| |
| purgatie |
77 (84) |
12 (55) |
| purgering |
15 (16) |
10 (45) |
| |
| quotatie |
1.050 (3) |
21.600 (10) |
| quotering |
30.100 (97) |
190.000 (90) |
| |
| quotisatie |
631 (99) |
40 (100) |
| quotisering |
4 (1) |
0 (0) |
| |
| radicalisatie |
1.290 (<1) |
355 (3) |
| radicalisering |
269.000 (>99) |
13.200 (97) |
| |
| ratificatie |
62.700 (98) |
59.600 (99) |
| ratificering |
986 (2) |
646 (1) |
| |
| rationalisatie |
27.300 (48) |
40.900 (51) |
| rationalisering |
29.400 (52) |
39.300 (49) |
| |
| realisatie |
1.300.000 (71) |
1.140.000 (99) |
| realisering |
543.000 (29) |
20.100 (1) |
| |
| recitatie |
12.300 (>99) |
227 (94) |
| recitering |
26 (<1) |
14 (6) |
| |
| redenatie |
105.000 (19) |
2.310 (1) |
| redenering |
448.000 (81) |
242.000 (99) |
| |
| regionalisatie |
10.500 (12) |
544 (1) |
| regionalisering |
78.900 (88) |
63.700 (99) |
| |
| registratie |
1.360.000 (>99) |
1.250.000 (>99) |
| registrering |
395 (<1) |
223 (<1) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| reglementatie |
32 (<1) |
201 (<1) |
| reglementering |
60.300 (>99) |
645.000 (>99) |
| |
| regularisatie |
544 (57) |
190.000 (91) |
| regularisering |
406 (43) |
19.400 (9) |
| |
| rehabilitatie |
115.000 (>99) |
32.300 (>99) |
| rehabilitering |
133 (<1) |
78 (<1) |
| |
| repatriatie |
311 (1) |
74 (<1) |
| repatriëring |
51.300 (99) |
54.000 (>99) |
| |
| representatie |
238.000 (>99) |
52.000 (>99) |
| representering |
25 (<1) |
6 (<1) |
| |
| reservatie |
31.000 (3) |
625.000 (63) |
| reservering |
1.130.000 (97) |
367.000 (37) |
| |
| revalorisatie |
22 (96) |
717 (92) |
| revalorisering |
1 (4) |
61 (8) |
| |
| revitalisatie |
40.400 (14) |
533 (49) |
| revitalisering |
251.000 (86) |
565 (51) |
| |
| ritualisatie |
120 (17) |
31 (26) |
| ritualisering |
572 (83) |
86 (74) |
| |
| robotisatie |
25 (<1) |
220 (42) |
| robotisering |
14.600 (>99) |
300 (58) |
| |
| sacralisatie |
62 (13) |
49 (26) |
| sacralisering |
426 (87) |
136 (74) |
| |
| secularisatie |
59.200 (74) |
16.000 (95) |
| secularisering |
20.900 (26) |
770 (5) |
| |
| segmentatie |
91.800 (76) |
16.900 (65) |
| segmentering |
29.700 (24) |
9.180 (35) |
| |
| sensibilisatie |
14.400 (97) |
99.500 (38) |
| sensibilisering |
512 (3) |
159.000 (62) |
| |
| signalisatie |
18.600 (98) |
169.000 (>99) |
| signalisering |
307 (2) |
329 (<1) |
| |
| socialisatie |
74.600 (99) |
28.700 (98) |
| socialisering |
960 (1) |
576 (2) |
| |
| sommatie |
77.200 (99) |
861 (84) |
| sommering |
591 (1) |
170 (16) |
| |
| specialisatie |
914.000 (99) |
239.000 (>99) |
| specialisering |
10.700 (1) |
734 (<1) |
| |
| stabilisatie |
181.000 (83) |
52.500 (74) |
| stabilisering |
37.000 (17) |
18.100 (26) |
| |
| stagnatie |
242.000 (>99) |
31.700 (97) |
| stagnering |
666 (<1) |
861 (3) |
| |
| standaardisatie |
237.000 (73) |
39.900 (61) |
| standaardisering |
87.000 (27) |
25.700 (39) |
| |
| sterilisatie |
186.000 (>99) |
81.200 (>99) |
| sterilisering |
27 (<1) |
4 (<1) |
| |
| stigmatisatie |
1.250 (8) |
1.080 (2) |
| stigmatisering |
49.300 (98) |
21.100 (98) |
| |
| |
| -ering / -atie |
NL aantal voorbeelden % |
BE aantal voorbeelden % |
| stimulatie |
178.000 (24) |
57.200 (41) |
| stimulering |
552.000 (76) |
82.900 (59) |
| |
| sublimatie |
35.500 (98) |
875 (85) |
| sublimering |
746 (2) |
152 (15) |
| |
| symbolisatie |
302 (28) |
217 (45) |
| s ymbolisering |
766 (72) |
260 (55) |
| |
| synchronisatie |
517.000 (>99) |
73.200 (>99) |
| synchronisering |
598 (<1) |
339 (<1) |
| |
| syndicalisatie |
1 (10) |
143 (71) |
| syndicalisering |
9 (90) |
58 (29) |
| |
| systematisatie |
16 (4) |
80 (54) |
| systematisering |
348 (96) |
69 (46) |
| |
| tarificatie |
95 (<1) |
13.000 (24) |
| tarifering |
25.100 (>99) |
43.000 (76) |
| |
| taxatie |
668.000 (>99) |
48.000 (>99) |
| taxering |
139 (<1) |
142 (<1) |
| |
| temporisatie |
152 (1) |
38 (48) |
| temporisering |
21.500 (99) |
41 (52) |
| |
| terrorisatie |
692 (87) |
53 (65) |
| terrorisering |
107 (13) |
28 (35) |
| |
| traktatie |
259.000 (>99) |
13.300 (>99) |
| traktering |
3 (<1) |
4 (<1) |
| |
| transportatie |
9.130 (99) |
142 (96) |
| transportering |
86 (1) |
6 (4) |
| |
| trepanatie |
334 (99) |
163 (99) |
| trepanering |
5 (1) |
1 (1) |
| |
| urbanisatie |
48.700 (99) |
34.700 (>99) |
| urbanisering |
506 (1) |
150 (<1) |
| |
| vaccinatie |
465.000 (>99) |
127.000 (>99) |
| vaccinering |
92 (<1) |
101 (<1) |
| |
| valorisatie |
17.800 (99) |
304.000 (97) |
| valorisering |
156 (1) |
9.400 (3) |
| |
| variabilisatie |
1.050 (65) |
64 (12) |
| variabilisering |
557 (35) |
449 (88) |
| |
| ventilatie |
868.000 (>99) |
257.000 (>99) |
| ventilering |
156 (<1) |
248 (<1) |
| |
| verbalisatie |
344 (17) |
224 (22) |
| verbalisering |
1.710 (83) |
776 (78) |
| |
| verificatie |
356.000 (>99) |
140.000 (>99) |
| verifiëring |
707 (<1) |
206 (<1) |
| |
| visualisatie |
256.000 (88) |
58.100 (84) |
| visualisering |
35.500 (12) |
11.000 (16) |
| |
| vocalisatie |
498 (43) |
138 (84) |
| vocalisering |
654 (57) |
27 (16) |
| |
| vulgarisatie |
131 (33) |
533 (74) |
| vulgarisering |
268 (67) |
189 (26) |
| |
| |
| vulkanisatie |
850 (91) |
362 (91) |
| vulkanisering |
83 (9) |
34 (9) |
| |
Bibliografie
| Al, B.P.F. en G.E. Booij, ‘De productiviteit van woordvormingsregels’, Forum der Letteren, maart 1981, p.26-38. |
| ANS, Algemene Nederlandse Spraakkunst, Groningen-Leuven, 1997. |
| Booij, G.E. en A. van Santen, Morfologie, de woordstructuur van het Nederlands, Amsterdam, University Press, Amsterdam, 1995. |
| Dale, van, Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal, Utrecht-Antwerpen, 14de druk, 2005. |
| Haas, W. de en M. Trommelen Morfologisch Handboek van het Nederlands, SDU Uitgeverij, 's Gravenhage, 1993. |
| Pauwels, J.L., ‘Woorden op -atie en -ering in het Nederlands’, Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, p. 203-210, 1964. |
| Theissen, S., M. Esch en Ph. Hiligsmann., Invert Woordenboek van het Nederlands, C.I.P.L., Liège, 1988. |
| Theissen, S., ‘De doubletten op -ering/-atie’, in Album Moors, C.I.P.L., Liège, 1989. |
| Theissen, S., R. Alexis, M. en G.-T. Tewilt, Rückläufiges Wörterbuch des Deutschen, C.I.P.L., Liège, 1992. |
| Theissen, S. en Ph. Hiligsmann., Supplement op het Invert Woordenboek van het Nederlands, C.I.P.L., Liège, 1993. |
| Theissen, S., ‘Een geval van taalin/onstabiliteit: de doubletten op -ering/-atie. Een vergelijkend Computeronderzoek in NRC en Knack’, in Handelingen van de Morfologiedagen 1997, p. 29-41, Liège, 1999. |
| Theissen, S. en P. Debrabandere, Woordenboek voor Correct Taalgebruik, Wolters Plantyn, Mechelen, 2004. |
| Wahrig, G., Deutsches Wörterbuch, Mosaik-Verlag, München, 1986. |
| WNT, Woordenboek der Nederlandsche Taal op CD-rom, Leiden. 1999. j |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd