Tiecelijn. Jaargang 12

[p. 96]

kroniek

■ Reynaertbank in Absdale

Het kleine Absdale ten westen van Hulst dankt zijn schamele bekendheid aan de vermelding van deze schier onooglijke plek in het Reynaertverhaal. Dit was voor de gemeente Hulst en wethouder P. Weemaes een argument om op Nederlands grondgebied een tweede Reynaertbank te plaatsen, aan de Tolweg langs de nieuwe Reynaertroute. De bank is vervaardigd naar het voorbeeld van de zeven banken die in de pinksterdagen van 1955 werden ‘ingezeten’ (en die na bijna 45 jaar nog alle - de ene beter dan de andere - de tijd hebben overleefd). De nieuwe bank bevat een fraaie illustratie van Kris de Roover, waarop we de beer in de boomstam zien zitten achter de dominant aanwezige kromme benen van Hughelijn, en de volgende tekst in Gotische letters: ‘Hughelijn metten crommen beene (vs. 800) / Ende was gheboren van Absdale (vs. 802)’. De bank wordt binnenkort officieel ingewijd.

■ Nieuw logo Toerisme Waasland

Enkele jaren geleden veranderde de benaming Gewestelijke VVV Land van Waas in Toerisme Waasland. Nu kwam het logo van deze vereniging aan de beurt. Vroeger stond de Wase raap dominant in het logo. In het nieuwe logo is de raap naar de achtergrond verschoven ten voordele van Reynaert de vos. Hierdoor worden de stijgende populariteit en de identificatie van deze streek met de literaire middeleeuwer en nog steeds actuele vos duidelijker en duidelijker. Het nieuwe logo werd ontworpen door Ilse Bats uit Sint-Niklaas.

■ Comburgse handschrift in Brussel

Tijdens de recente tentoonstelling 's Levens felheid in één band over het handschrift Van Hulthem in de Schenkingenzaal van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel van 9 april tot 22 mei 1999, was niet alleen het Brusselse paradehandschrift Van Hulthem, maar ook het door velen als onontleenbaar gewaande Comburgse handschrift uit de Württembergische Landesbibliothek te Stuttgart te zien. Het was de tweede maal dat dit handschrift op een prestigieuze tentoonstelling in de Brusselse KB te zien was. In 1970 (24 oktober tot 24 december) kwam het handschrift door bemiddeling van Jan Deschamps naar België voor de tentoonstelling Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse biblio-

[p. 97]

theken naar aanleiding van het honderdjarig bestaan van de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en Geschiedenis.

's Levens felheid werd bekroond met de titel Cultureel ambassadeur van Vlaanderen 1998-1999 met de steun van de Vlaamse Regering.

■ Reynaertbewerker Ernst van Altena overleden

Op vrijdag 18 juni 1999 overleed de bekende Nederlandse auteur Ernst van Altena op amper 65-jarige leeftijd. Van Altena vertaalde tal van Franse chansons voor Nederlandse zangers en zangeressen. Bij liefhebbers van oude literatuur genoot hij ruime bekendheid om zijn vertalingen van Villon, de Canterbury Tales, de Roman de la Rose, gedichten van de Occitaanse troubadours (Daar ik tot zang word aangespoord, uit 1987) en ook Van den vos Reynaerde. Van Altena publiceerde zijn Reynaertvertaling voor het eerst in 1979 bij uitgeverij Ploegsma te Amsterdam. In deze fraaie uitgave werden mooie tekeningen opgenomen van Bert Bouman. Dezelfde tekst werd in 1991, voorzien van een nieuwe verantwoording, zonder de illustraties van Bouman, opnieuw uitgegeven door de uitgeverij Goossens te Tricht.

In zijn inleiding beschouwt Van Altena de Reynaerttekst ‘als een tekst voor het volk’, wat verklaart waarom hij vooral de ‘volkstoon’ en de voordraagbaarheid heeft laten doorwegen in zijn vertaling. De Middelnederlandse tekst beschreef hij als de ‘voor tallozen haast onleesbare en dus afschrikwekkende oertekst’. Popularisering was één van Van Altena's belangrijkste doelstellingen. Dat hij vooral het voordrachtkarakter onderstreepte vinden talrijke voordrachtskunstenaars een van de sterkste accenten van deze tekst, die zeer vlot leest, net als de door Van Altena verketterde - maar wél gebruikte - tekst van Jan Frans Willems.

In de editie van 1991 heeft Van Altena zijn stellingen over het publiek afgezwakt tot: geschreven voor ‘een groter publiek dan de geletterde elite’.

Van Altena's tekst heeft een grote populariteit gekend. Hiervan getuigen de meer dan 200 voordrachten die de Vlaamse woordkunstenares Tine Ruysschaert van deze versie op de planken bracht en het feit dat de tekst ook aan de basis lag van het libretto van Ruud Bos voor de SKON-opera.

Hoewel de tekst van Van Altena geen getrouwe weergave is van het origineel, is het een van de meest gelezen (naast een van de meest gecontesteerde) moderne vertalingen. Een gebrek aan kwaliteit vinden we enkel in de toelichtingen, die vaak vaag en zelfs onjuist zijn (bijvoorbeeld Elmaar, de info bij Absdaal en de Sint-Maartensvogel en de volledig foutieve lokalisering van Belsele). Ook de etymologieën van de antroponiemen zijn vaak twijfelachtig.

Hoewel sommige van zijn vertalingen niet van kritiek gespaard bleven, heeft Ernst van Altena op het gebied van de popularisering van de middeleeuwse literatuur grote verdiensten.

Rik van Daele