Tiecelijn. Jaargang 5

[p. 116]

Uit boek en tijdschrift

Liber amicorum herman heyse 1937-1992. (Red. J. de Bruyne). Stekene, 1992. Ook verschenen als een nummer van d'Euzie. Tijdschrift van de heemkundige kring voor Groot-Stekene, 11 (1992) 1-2, 216 p.

Op 22 juni werd tijdens een sfeervolle plechtigheid hulde gebracht aan onze vriend en mederedacteur Herman Heyse. Achtereenvolgens brachten Robert Ruys, voorzitter van het Verbond van Heemkundige Kringen van Oost-Vlaanderen, Walter van Dam, Hermans collega en opvolger aan het Sint-Lodewijkinstituut uit Beveren, Rik van Daele en zoon Jan hulde aan hun te vroeg ontvallen collega, vriend en vader. De Stekense volksmuziekgroep Stukken en Brokken, één van Hermans troetelkinderen, eerde Herman muzikaal. Luc Tirez leidde de sprekers in. Als slot van de zitting mocht mevrouw Jo Heyse-Herman uit de handen van Jackie Thiron het eerste exemplaar in ontvangst nemen van het merkwaardig huldeboek voor Herman. 1992, wat voor de heemkring van Groot-Stekene een feestelijk hulde-jaar moest worden -een decenniumfeest!-, werd het jaar van het afscheid van zijn stichter en bezieler. Herman heeft zich echter met een groep dynamische en kundige medewerkers weten te omringen, zodat de continuïteit verzekerd is.

Het hulde-album / dubbelnummer van d'Euzie is hiervan een eerste bewijs. In enkele maanden werd een uniek boek samengesteld waarin Hermans broer, zijn vrienden en collega's in bijna veertig bijdragen ingaan op de persoon van Herman Heyse en op de schier oneindige reeks interessevelden van deze ‘culturele duizendpoot’. Stekene en Reynaert de vos staan centraal. Wij sommen alleen de bijdragen op die voor de Reynaertstudie van belang kunnen zijn. Jan de Bruyne stelde Hermans bibliografie samen (Herman Heyse in 101 publicaties), Luc Dullaert heeft het over Ex-librissen van ex-Reinaertverzamelaars uit de Reinaertcollectie Nonneman (o.a. ex-libris van J.W. Muller, P. Geyl, M. Nonneman en H. Heyse zelf, opdrachten van J. Scheltema, C. Huysmans en B. Decorte), R. Ruys over Bruin de beer in het proces van den vos Reinaerde, Marcel Ryssen gaat nogmaals met Herman in het land van Tiecelijn en Reynaert en Rik van Daele heeft het over de Wapenbroeders in het land van Reynaert. In dit laatste artikel worden de historisch-geografische Reynaertbijdragen van Maurice Nonneman en ‘leerling’ Herman Heyse voorgesteld en geëvalueerd. Marcel Ryssen gaat in op de ontstaansgeschiedenis van Tiecelijn en de toeristische gids Het land van Reynaert. Het stuk bevat naast een overzicht van Hermans bijdragen in Tiecelijn een stukje achtergrond en geschiedenis van de moderne Reynaertreceptie. Verder bevindt er zich in het boek o.a. een bijdrage over de abdij van Boudelo (A. de Belie). Het geheel is gestoffeerd met tekeningen en foto's.

Voor Hermans vrienden en familie is het boek een steun en een troost en de bevestiging van het feit dat zij het voorrecht hadden een innemende en inspirerende mens te kennen. Het boek werd uitgegeven op, 750 exemplaren, waarvan 300 exemplaren in luxe-editie. Beide edities waren nog voor de officiële voorstelling uitverkocht. Begin augustus wordt nog een zeer beperkt aantal exemplaren van boek en tijdschrift (elk 50 exemplaren) bijge-

[p. 117]

drukt. Wie alsnog het Liber amicorum Herman Heyse hoopt te bestellen (500 BF), kan onmiddellijk telefonisch contact opnemen met Jan de Bruyne (03/779.52.17; Zeshoekstraat 6, 9190 Stekene). De Tiecelijn-redactie kan echter niet garanderen dat er nog exemplaren voorradig zullen zijn.

[R.v.D.]

De handelingen van het colloquium te Spa (1985)

Wie de geschiedenis van de International Reynard Society heeft gevolgd, weet dat tot het congres te Durham in 1987 de documentatie van de tweejaarlijkse colloquia werd verzorgd door het uitbrengen van Handelingen. Vanaf 1988 werd dat systeem vervangen door het publiceren van Reinardus. De aansluiting tussen Handelingen en Reinardus is echter niet naadloos: de handelingen van het laatste colloquium voor Durham, dat te Spa, zijn tot nu toe nog niet verschenen.

Toen duidelijk werd, dat er niet meer op gerekend kon worden dat de organisatoren van het Spa-colloquium de Handelingen ooit nog zouden brengen, heeft de Reynard Society de redacteurs van Reinardus verzocht de lacune te vullen. Deze hebben toen contact opgenomen met iedereen die in Spa een lezing gehouden had met de vraag of het nog zin had de lezing van toen als artikel uit te geven. Dertien maal kwam daarop een bevestigend antwoord. Vervolgens is onderhandeld met John Benjamins Publishing Company, de uitgever van Reinardus. Deze bleek bereid de Handelingen van Spa te publiceren als een speciaal nummer van Reinardus, mits er tenminste vijftig voorintekeningen zouden komen en tegen een iets hogere prijs dan een normaal nummer (HF. 50 binnen Nederland, HF. 52 voor andere landen; de prijs is inclusief verzend- en administratiekosten).

De volgende artikelen zullen in de ‘Spa-handelingen’ worden gepubliceerd:

Jean BATANY, Le rôle du zoomorphisme dans le ‘Speculum Stultorum’ de Nigel de Longschamps;

Roger BELLON, Une création originale: la ‘fame Renart’, ou le personnage d'Hermeline dans le ‘Roman de Renart’;

François de la BRETEQUE, ‘Le Lion et le Cerf’. Histoire et effets d'un compagnonnage paradoxal;

Naoyuki FUKUMOTO, Remarques sur les corrections apportées à l'édition ǒ du ‘Roman de Renart’, d'après les manuscrits α et β;

Noboru HARANO, Le problème des principes d'éditon et le Ms. C du ‘Roman de Renart’;

Sigrid KRAUSE, La mort du roi dans le ‘Reinhart Fuchs’;

Brian J. LEVY, Monde des bêtes et bête humaine: images de l'animal dans les fabliaux;

Jean-Cl. MUEHLETHALER, L'allégorie du cheval Fauvel: texte, intertexte, iconographie;

Ettina NIEBOER, A propos du Ms. F du ‘Roman de Renart’;

Gabriella PARUSSA, Les aphorismes de l'‘Esope en belle humeur’ de Jean Bruslé de Montpleinschamps;

Jean-Marc PASTRE, Reinhart, Baldewin et Ysengrin: controverse autour d'une lacune;

Luciano ROSSI, A propos des fragments siennois du ‘Roman de Renart’ (Ms. s);

Paul WACKERS, The image of the fox in the middle Dutch literature.

[p. 118]

Het ligt in de bedoeling dit speciale nummer van Reinardus te laten verschijnen in januari of februari van 1993. De voorbereidingen verlopen voorspoedig. De enige belemmering zou nog kunnen liggen in het aantal intekeningen. Vandaar dat u bij deze wordt uitgenodigd om als individu in te tekenen.

Ter herinnering: alleen individuele intekenaars kunnen via de Reynard Society intekenen. Zij ontvangen dan een substantiële korting. In dit geval bedraagt die meer dan 50%. Als u uw instituut of bibliotheek voor de normale prijs (ca. HF. 110) kunt laten intekenen, dan wordt dat op prijs gesteld -wel rechtstreeks bij Benjamins l- maar Benjamins wil met name graag één grote bestelling vanuit de Reynard Society. Vandaar dat deze uitnodiging vooral aan enkelingen is gericht.

U kunt intekenen door het passende bedrag over te maken op postgiro 2483734 t.n.v. Erwin Verzandvoort, REINARDUS; Rosmalen; of een postwissel te sturen naar E. Verzandvoort, Dommelborch 70, 5247 SG Rosmalen. In beide gevallen graag vermelden: ‘Reinardus Special Issue’.

Er zit een egoïstisch element in deze uitnodiging. De International Reynard Society zou haar ‘geschiedschrijving’ graag gecompleteerd zien en heeft dus belang bij het uitbrengen van deze bundel. Van de andere kant gaat het om een interessant aanbod voor Reynaertonderzoekers en Reynaertliefhebbers: het kortingspercentage is hoog, de kwaliteit van de bundel is zonder meer vergelijkbaar met die van de normale nummers van Reinardus, wederom wordt de hele Europese Reynaerttraditie bestreken en...het nummer zal foto's bevatten van een tot nu toe onuitgegeven fragment van de Roman de renart. We hopen op veel intekeningen.

Deze onderneming vindt -helaas- plaats zonder de medewerking van de organisatoren van het colloquium in Spa. Als u bij hen hebt ingetekend, moet u nu opnieuw intekenen én betalen om u van een exemplaar te verzekeren. Uw eerder uitgegeven geld moet u proberen van hen terug te krijgen. De Reynard Society betreurt dit, maar is niet bij machte er iets aan te doen.

Namens de International Reynard Society
Paul WACKERS (secretaris)

Tot slot enkele recente publikaties voor de Reynaertbibliografie:

M. GENEVOIX, Le Roman de Renard. (Lire et voir les classiques). Parijs, 1991. 220 BF.

Herdruk van de editie van Genevoix, voorzien van een nieuwe inleiding van Jean Dufournet (Sorbonne) en vooral, een prachtig ‘dossier iconographique’ in kleur van A. Gauthier en M. Kerroux (16 p.) en een ‘dossier historique et littéraire’.

(Ed.) J.-O. HERON & P. MARCHAND. Le Roman de Renart II. (Folio Junior Ed. Speciale). Parijs, Gallimard, 1991. (eerste dr. 1986). Illustr. Ph. Davaine. ISBN 2-07-033269-8. 190 BF.

Met een ludiek en verrijkend supplement (leesoefeningen, vraagjes, spelletjes).

[p. 119]

A.-M. SCHMIDT, Le roman de Renart. (Bibliothèque Albin Michel). Parijs, 1992. (Fotomechanische herdruk van de editie 1963). ISBN 2-226-05713-7. Ca. 260 BF.

P. BERNAUW, Het nieuwe Jeruzalem, in: Kreatief, 25 (1991) 5, december, 1991, p. 3-24.

Bernauw interpreteert Van den vos reynaerde tegen de achtergrond van de kruistochten. Hij vertrekt van de uiterst betwistbare datering van 1180. Volgens Bernauw wordt de politiek van Filips van den Elzas (‘de sullige koning Nobel’, p. 17) in de Reynaert weerspiegeld. Bernauw probeert al te vrijmoedig en zonder enig bewijs de Graalromans en de Re(i)na(e)rtverhalen in verband te brengen met de Tempeliers.

E. MANTINGH, Reinaert in Münster, of: over de scharnierfunctie van een Middelnederlandse tekst in een Europese traditie. Interview met Jan Goossens, in: Madoc. Tijdschrift voor mediëvistiek, 6 (1992), 1, p. 31-43.

Centraal in het gesprek staat de aankoop van het Dyckse handschrift van Vdvr eind 1991. In het interview wordt ingegaan op de Duitse belangstelling voor de Dyckse codex en op de rol van Münster in de Reynaertstudie. Goossens belooft tegen 1998, ‘het halve millennium van de geschiedenis van de Reinaert in Duitsland’, nieuwe Reynaertpublikaties.

R. VAN DAELE, De vos die je ziet, ben je zelf, in: (Ed.) D. DE GEEST en M. VAN VAECK, Brekende spiegels. Beeldveranderingen in de Nederlandse literatuur. Leuven, Peeters, 1992, p. 19-42. ISBN 90-6831-404-1. 232 p. Geïllustreerd. 780 BF.

Naast een bijdrage over de naleving van het Reynaertverhaal, artikels over Hadewijch, zeventiende-eeuwse dichters, Bredero, J.F. Willems en F.A. Snellaert, Gezelle, Streuvels, Van Ostaijen, Walschap, Claus, hedendaagse poëzie en moderne volksverhalen.

B. PEPERKAMP, Nv hort van Roharde, dem fellen Reynarde. Over ‘Morant und Galie’ en ‘Reinaert I’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 107 (1991), p. 208-234.

Peperkamp probeert te bewijzen dat een laatmiddeleeuws publiek de Morant und Galie (MG) heeft kunnen interpreteren in intertekstuele samenhang met Van den vos reynaerde. Voor het Rijnlandse publiek heeft er ‘een functionele relatie’ bestaan tussen de beide teksten. De auteur bespreekt een aantal parallellen en contrasten tussen beide teksten (o.a. het epitheton ‘felle’ en een pseudo-pelgrimage. Hij besluit dat de formele overeenkomst tussen beide teksten een bewuste strategie is, ‘die ten doel had het publiek tot een contrastieve interpretatie’ van beide werken aan te zetten. ‘Rl verhoudt zich tot MG, als satire tot apologie.’ (p. 218).

H. MENKE, Bibliotheca Reinardiana. T. 1: Die europäischen Reineke-Fuchs-Drucke bis zum Jahre 1800. Met 260 afb. en 4 kaarten. Stuttgart, Dr. Ernst Hauswedell & Co., 1992. ISBN 3-7762-0341-2. 248 DM.

[R.v.D.]