Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 15

[p. 58]

Prijzen van boeken van Weyerman in de Naam-lyst van Ferwerda
Everhard Hofland

Voor de prijsgeschiedenis van de werken van Weyerman vormt de Catalogus universalis cum pretiis (Nederlandstalige titel: Algemeene naam-lyst van boeken met de pryzen), die de Leeuwardense boekverkoper Abraham Ferwerda tussen ongeveer 1772 en 1779 opstelde, een bron die men niet zo gauw zal achterhalen. Het gaat hier niet om een doorsnee handelscatalogus met gedrukte prijzen, maar om een grote lijst van boeken die in de jaren 1701 tot en met 1772 op openbare veilingen met behulp van een gedrukte catalogus geveild werden. Van vele catalogi bezat Ferwerda een exemplaar met bijgeschreven opbrengstprijzen, terwijl hij verder kon putten uit de aantekeningen van

[p. 59]

Jan Hartig, een Amsterdamse boekverkoper (die hij voor 27 gulden op een veiling had gekocht) en die van Hendrik Strik, een Leeuwarder boekverkoper, die voorheen ook in Amsterdam werkzaam was en daar o.a. in 1718 een herdruk verzorgde van Weyermans toneelstukken. Ferwerda ging er prat op dat andere boekverkopers hem voor Striks aantekeningen tot 300 gulden hadden geboden; in ieder geval bestaan er van de meeste catalogi waaruit hij citeert, thans geen exemplaren meer - laat staan met bijgeschreven opbrengstprijzen. De gehele lijst bestaat uit 24 delen, waarvan 17 delen Latijnstalige, 4 delen Franstalige en 3 delen Nederlandstalige boeken bevatten. Bij elk boek (en het zijn er duizenden) heeft Ferwerda genoteerd welke opbrengst dat boek op welke veiling had. Bij sommige boeken kon hij maar één opbrengst vinden, terwijl hij bij anderen 2, 5, 10 of soms nog meer verschillende prijzen kon optekenen.

Aangezien Ferwerda zijn lijst alfabetisch rangschikte kost het weinig moeite om in de drie delen met Nederlandstalige boeken de naam van Weyerman op te zoeken - waarbij wel bedacht moet worden dat folio's, kwarto's en octavo's afzonderlijk gealfabetiseerd zijn en er achter de octavo's nog een supplement zit voor alle formaten. De prijs bestaat uit drie delen: guldens, stuivers (20 in een gulden) en penningen (16 in een stuiver, maar men vindt in de regel slechts het getal 8 - een halve stuiver). Gewaarschuwd dient er verder voor te worden, dat Ferwerda aangaande de Nederlandstalige titels zijn werk nooit heeft kunnen afmaken - hij was van plan nog vele vervolgdelen te maken, maar zijn dood verhinderde dat - en dus moet er aan wat betreft het aantal veilingen dat per titel genoemd wordt, statistisch niet de minste waarde gehecht worden.

Zo vinden we op de pp. 356-358 van het eerste deel Nederduitsche boeken bij de kwarto's de volgende titels (letterlijk geciteerd uit de lijst):

Amsterdamsche Hermes, 2 deelen, 1722,
	in die [= veilingcatalogus] van Van Lingen 1762	3 10 0
Ontleder der gebreken, 2 deelen, 1724,
	in die van Van Lingen 1762	4 7 8
Echo des Weerelds, 2 deelen, 1726,
	in die van Van Lingen 1762	4 10 0
	1768 in die van Lolkama	1 5 0
Vrolyke Tuchtheer, Amsterd. 1730,
	in die van Van Lingen 1762	2 10 0
Doorzigtige Heremyt, Hage 1730,
	in die van n.n. 1766	1 10 0
Historie des Pausdoms, 2 deelen [dus onvolledig], Amst. 1725,
	in die van n.n. 1742	1 8 0
	1744 in die van Van der Waaijen, 3 deelen [dus volledig]	7 15 0
	1762 in die van Van Lingen, 3 deelen, met de Aanmerking	6 2 8
	1768 in die van Lolkama	4 0 0
Persiaansche Zydewever, Demokriets en Herakriets [sic] Voyagie,
Hollandsche Zinlykheid, Antwerpse Courantier, Amsterd. 1720
[onbekende editie?],
	in die van n.n. 1752	3 0 0
	1768 in die van Lolkama	2 5 0

[p. 60]

Hierna een serie titels als één kavel verkocht:
Amsterdamsche Hermes, 2 deelen, Amsterd. 1722.
Ontleeder der gebreken, Amst. 1722.
Echo des weerelds, 2 deelen, Amsterd. 1726.
Vrolyke Tuchtheer, Amst. 1730.
Doorzigtige Heremyt, Hage 1730.
Historie des Pausdoms, 3 deel., 1725.
Persiaansche Zydewever, Demokriets en Heraklietes Brabandsche Voyage, Amst. 1724 [onbekende editie?],
	[samen] in die van Lyklama 1754	18 10 0
Dan nog:
Voornaamste Gevallen van Don Quichot, met 31 platen, Hage 1746,
	in die van Van Lingen 1762	10 5 0
	1769 in die van Knock	5 2 8
Mosis Marcus, Amsterd.,
	in die van van Lingen 1762	0 14 0
	1766 in die van n.n.	1 0 0
Arlequin, Distelateur of Overgehaalde Nouvelles [niet van Weyerman maar van Van Swaanenburg],
	in die van n.n. 1769	1 8 0
Snelziende Linceus [hier op naam van Weyerman], 1748,
	in die van Van Lingen 1762	4 5 0
	1769 in die van n.n.	1 16 0
Leevens der Konst-Schilders en Schilderessen, 3 deelen, Hage 1729,
	in die van n.n. 1745	8 15 0
	1764 in die van Bolhuis	6 15 0
Op p. 89 van het 3e deel - het 2e deel bevat octavo's van A-Q - treft men het volgende kavel aan:
Weesel XIII predikatien, 1710
Weyerman Over Spreuk. 28:15. Amst. 1730.
[Weyerman] Over Rom. 1:27. Ibid. [= Amst.] 1730.
Wilden van Europa, 1762,
	te zamen in die van Arnoldi 1772	0 7 0
Het gaat hier inderdaad om Jacob Campo (zie Marleen de Vries, Aanzet tot een bibliografie, nrs. 47 en 46).
Op p. 91 van hetzelfde deel vinden we:
Weyerman Leven van Arminius, 1738,
	in die van Lolkama 1768	1 1 0
[Weyerman] Leven van de baron Syberg, 1733,
	in die van Lolkama 1768	1 0 0
[Weyerman] Den ingebeelden Chaos, Amst. 1710 [Niet van Jacob Campo, maar van de koopman Hendrik Weyerman, die ervoor naar het Rasphuis moest (zie: R.B. Evenhuis: Ook dat was Amsterdam, IV, p. 25)],
	in die van n.n. 1770	0 4 0

[p. 61]

Tenslotte vinden we op de pp. 217-218 (Aanhangzel, in Quarto) nog twee kavels Weyermanniana, die als geheel verkocht zijn:
Levensbeschryving der Nederlandschen Konstschilders en Schilderessen, s Hage 1729, 3 deelen met platen, fr. banden.
Den Echo des Waerelds, Amst. 1726, 2 deelen, dito banden.
Den Amsterdamschen Hermes, Ibid [= Amst.] 1722, 2 deelen, dito banden.
Den Ontleeder der gebreeken, Ibid [= Amst.] 1724, 2 deelen, dito banden.
Moses en Marcus, Ib. [= Amst.] dito b.
Den Persiaansche Zydewever, &c. [dito band]
	te zaamen in die van Cau 1772	25 0 0
Den Echo des Waerelds, 2 deelen, Amst. 1726, cur. franse band, verg.
Den Amsterdamsche Hermes, 2 deelen, Ibid [= Amst.] 1722, in een dito band.
De Doorluchtige [sic] Heremyt, s Hage 1730, dito band.
Den Ontleeder der Gebreeken, 2 deelen, Amst. 1724, dito band.
Historie des Pausdoms, 3 deelen, Ibid [= Amst.] 1725, dito banden
Beweegredenen tot het verlaten van den Joodschen Godsdienst, Ibid [= Amst.], dito b.
Leven der Schilders, 3 deelen, met cur. platen, s Hage 1729, dito banden.
Persiaansche Zydewever, Hollandsche Zinnelykheid, Antwerpsche Courantier,
Gehoornde Broeders, enz. met de sleutel, dito banden,
	te zamen in die van J.F.H .......s [te Leeuwarden] 1772	43 0 0

Tot slot nog een opmerking over de als voorlaatste genoemde veilingcatalogus van Johan Iman Cau uit 1772 (ex. in de Bibliotheek van de Koninklijke Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels, signatuur Nv 387; helaas bevat dit exemplaar slechts enkele bijgeschreven opbrengstprijzen en geen bij de Weyermantitels): op p. 229 staan onder de nummers 1391-1396 de titels vermeld, zoals ze hierboven staan in de lijst van Ferwerda. Ferwerda noteerde echter niet de opbrengst van andere Weyermantitels in deze catalogus, zoals

nr. 1182 (p. 107): doorzichtige Heeremyt, s Hage 1730 met platen

nr. 1514 (p. 256): de Voornaamste Gevallen van den Wonderlyken Don Quichot, Hage 1746, met platen van Picart, france band schoon Exempl.

nr. 1515 (p .256): (nogmaals) de Doorzichtige Heeremeit [sic];

nr. 2871 (p. 266): Levens Byzonder heeden van den Baron van Syberg, Utr. 1733

Opvallend is dat in de eigenlijke Cau-catalogus, die op p. 216 eindigt, slechts één Weyermantitel te vinden is; de rest staat in de appendices. Het kan natuurlijk zijn dat deze titels in grote kavels zijn samengevoegd met heel andere boeken, waardoor Ferwerda opname zinloos vond. Zoals gezegd moet men de lijst Ferwerda niet statistisch gaan bekijken.