Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 1: liederen

[p. 356]

tekstkritische noten

58

Ich haen ghemint,
Men achtes twint.²
Ic moet mijn liden claghen.
Het es al wint⁴
Dat men nu vint
In al die minne draghen.
Men darffer niet om vraghen,
Ic hoors so vele ghewaghen.^7-8

Die nu wil minnen,
Moet beghinnen
Spreiken jeghen meenen,¹¹
Sal hi gewinnen
Paeis van zinnen,¹³
Of hi saelt beweenen.

Chanson. Melodie in baarvorm (stol- tegenstol-afgezang).

2 ‘men (d.i. de geliefde) heeft er niet de minste aandacht aan geschonken’.

4 wint, ‘opgeblazenheid, ijdel vertoon’.

7-8 ‘je behoeft er niet (uitdrukkelijk) om te vragen, je hoort er (ook zonder dat je er naar vraagt) genoeg over spreken’.

11 spreiken jeghen meenen, ‘huichelen, een rol spelen’.

13 paeis van zinnen: hier ter aanduiding van een vriendelijke bejegening van de zijde van de geliefde.

[p. 357]

15

Van .xvij. eenen¹⁵

 

Sone vint men anders gheenen.

 

 

 

Hoe eist ghevaren?

 

Die minres waren,

 

Ne willens nemmeer ayen,¹⁹

20

Want zi zien tjaren²⁰

 

Trauwe versparen²¹

 

Ende ontrouwe boven draeyen.

 

Dus moetsi, sulzi payen,²³

 

Met allen winde wayen.

 

 

25

Mint een wijf

 

In trauwen stijf,

 

Ghef di in haer ghenade,

 

Ghestade blijf,

 

Maer dijn beclijf

30

Dan doet di nummer stade.^25-30

 

Nu ganc haer vast te rade,³¹

 

Maer hoeti deser scade!³²

 

 

 

Trueren, waken,

 

Magher caken,

35

Selden sonder toren,³⁵

15 xvij: ter aanduiding van een onbepaald (groot) aantal, versterking van seven dat ook in deze zin gebruikt wordt; ‘er is er niet een op de zeventien anders’ wil dus zeggen ‘ze zijn bijna allemaal zo’; lees: seventienen.

19 ‘willen het (d.i. de moeiten van de hoofse liefdedienst) niet meer verdragen’.

20 tjaren, ‘tegenwoordig’.

21 trauwe versparen, ‘een spaarzaam gebruik maken van trouw’; ironisch.

23 payen, ‘voldoen’.

25-30 ‘je kunt een vrouw nog zo trouw liefhebben, je (op hoofse wijze) in haar dienst stellen en standvastig daarin volharden, je volharding (beclijf) zal je in geen enkel opzicht baten’.

31 ganc haer vast te rade, ‘vraag haar voortdurend om raad’, hier: ‘doe alsof je je geheel in haar dienst stelt’.

32 ‘maar zorg ervoor dat je niet zonder enige beloning voor je liefdedienst wordt afgescheept’.

35 toren, ‘verdriet’.

[p. 358]

 

Breken, maken

 

Niet gheraken

 

Achter meer dan voren,^36-38

 

Dit moeter al toe horen

40

Ende alden tijt verloren.

 

 

 

Mint ende beziet:

 

Vindi dit niet,

 

So muechdijs u beloven.^42-43

 

Ic zinghe een liet,

45

Ende alst ghesciet

 

Dat ic bem wat bestoven,⁴⁶

 

Willic met vrauwen hoven,⁴⁷

 

Maer niet daer an verscoven!⁴⁸

36-38 ‘je ter beschikking stellen van de geliefde, zodat ze je kan maken en breken, zonder dat je er iets mee opschiet’.

42-43 ‘als je dit niet zo bevindt, als je andere (meer positieve) ervaringen met de liefde hebt, mag je dankbaar zijn’.

46 wat bestoven, ‘een beetje dronken’.

47 met vrauwen hoven, ‘vrolijk zijn in het gezelschap van vrouwen, een beetje vrijen’.

48 ‘maar niet daardoor uit mijn voegen gerukt worden’; de betekenis van verscoven, dat verder in het mnl, niet is aangetroffen, moet uit het verband worden opgemaakt; zie Verdam s.v.