Geuse lietboeck, waer in begrepen is den oorspronk van de troublen der Nederlantsche oorlogen, en het gene daer op gevolght is
(1683)–Anoniem Geuzenliedboek–
AuteursrechtvrijOp de Stemme: Van Duren. Nederlandt spreeckt.Met recht mach ick wel suchten
Nederlant aen elcken oort,
Vande quade gheruchten
Diemen nu daghelijcks hoort:
Oorloge, dieren tijdt, water-vloet,
Peste, Tyrannen seer verwoet,
Regeeren in mijn daghen,
Sonde baert my dees plagen.
Pharao is nu in 't leven.
Antiochus toont zijn quaet,
Nero heeft my ghegeven
Zijn fel moordadigh zaet,
Duc d'Alva is dit ingestort,
Mijnen Koningh doet hy te kort
In zijne schoone Landen,
Gansch maeckt hy die te schanden.
Men sagh hem daer ombringhen,
Den Adel seer hoogh geacht,
De Staten kost hy dwingen
Dat sy quyt zijn haer macht,
Haer Previlegien zijn te niet,
Menigh vroom man lijdt groot verdriet,
Moet langhs den Lande swerven,
Of aen een Galve sterven.
Ick kan niet uyt vertellen,
't Welck yeghelijck is bekent,
Hoemen mijn Volck sagh quellen
Berghen en Mechelen jent:
Zutphen 't welck oock wel was belooft,
Naerden het welck gans wert berooft,
Moeder en Kint daer bleven
Geen Turck heeft sulcx bedreven.
| |
[Folio 39v]
| |
Door Dierick Vries toe-raden
Met seer vele van Moordam
Wou hy Haerlem oock schade,
Dies hy daer vooren quam
Lucien Avondt met gewelt,
Menigh schudt is daer op ghetelt
Ende stormde zeven male,
Liedt doch zijn Princepale.
Die Borgers sonder vertsagen
Waren daer seer wel gemoet
Om voor Godts woort te wagen
Lijf, Wijf, Kint, ende goet,
Hoe wel die Stadt was onversien,
Zy dochten 't kan door Godt geschien,
Dat ons de Prins sal helpen,
Noot ende honger stelpen.
De stadt zy vroom in hielen,
Tot op Margrieten dagh,
In kleynen moet zy vielen,
Alsmen daer kommer sagh,
Van Koorn, Bier en ander nootdruft,
Doch soo saghmen 's menschen vernuft
Met lust hen seer verkloecken,
Noot doet veel listen soecken.
Macht moet is hun besweken,
Als meerder wert haren noot,
Drie dagen en ses weken
En haddense Bier noch Broodt,
De Vroukens waren in grooten last,
Veel Kinderkens hebben daer gevast
Die inder Wiege lagen,
Men hoorde die seer klagen.
Geen spijs wert daer gevonden,
Als zy niet werden verlost,
Dan Katte ende Honden,
Paerden was haren kost,
Gaey-koecken ende menige Huyt,
| |
[Folio 40r]
| |
Oock veelderhande groene kruyt,
't Welck een mensch wel kan schaden,
Moest haren buyck versaden.
Als 's Princen hulp faelgeerde
Te seer heftigh quam aen,
De Tyran triumpheerde
Met Haerlem wast ghedaen,
Een yder heeft zigh reet ghemaeckt,
Om uyt te gaen, daer wert gewaeckt
Aende Fuyck met veel Schepen,
D'Uyt tocht was wel begrepen.
Als dit niet wilde lucken,
Uyt eenes verraders mondt,
Ziende 't hongers verdrucken,
Sy maeckten een verbont
Men loofde hun bergen van goudt,
De welcken werden een Krom-hout,
Oft sweert voor den Lants-knechten,
Soo vromelijck saghmen die vechten.
Nu isser mee ghekomen,
Twee duysent in 't ghetal,
Ghenade sonder vromen
Den Borger over al,
't Scheen seer groot te zijn voor hant,
Dan 't was vol van dobbel verstant
Als ghy hier na sult mercken,
Aen den Tyrans listige wercken.
Hy woude niet ombringen
De Borgers als noch soo haest,
Om beter te bedwingen
De steden aldaer naest:
Hy sagh wat zijn moort had gewroght
In Naerden, dus heeft hy besocht
Nu op een ander wijse,
Weynigh tot zijner prijse.
Als honger hadt ghewonnen
't Vroom Haerlem, soo was den raet
| |
[Folio 40v]
| |
Om 't Vlie 't welck wert begonnen,
Dan Godt voorsagh de daet,
Daer na soo trock hy na Alckmaer,
Dit heeft hy oock belegert zwaer
En inde laeght geschoten,
't Welck hem daer na heeft verdroten.
Daer na moesten Pionieren
De Haerlemsche door gewelt,
Met schimp dat haer manieren
Tot krijgh waren ingestelt,
Hier toont hy zijn ghenade bloot,
Geen Borger brengt hy self ter doodt,
Den vrient moet vrient vermoorden,
Siet hier 's Tyrans accoorden.
Men sagh Alckmaer bestormen
Wel vijf uyren langh met kracht,
Als Vlieghen ende Wormen
Werden Menschen ghe-acht,
Elck Borger heeft hem wel geweert,
Niemant van hen en heeft begeert
Sijn Lantsknechten te missen
Na des Tyrans listen.
Dies is hy af-gheslaghen,
Drie duysent Man hy daer liet,
Of hy 't niet meer derf wagen,
Geen stormen men meer ziet:
O Heer geeft dat hy eer yet lanck
Moet wijcken teghen zijnen danck,
Wilt de Borghers bewaren
Ende voorspoedigh sparen.
Wilt oock volstandigh stercken
Hollant en Zeelant altijt,
Dijn hulp op Zee laet mercken
Dat zy die niet gaen quijt,
Opent d'ooghen ist uwen wil
Van mijn landen die sitten stil,
| |
[Folio 41r]
| |
Dat zy u woort in laten,
En valsche leere haten.
Weest die ghy zijt.
|
|