Geuzenliedboek

63.
Een nieu Liedeken, ⁺

op de wijse: De Boerman is een Heer.

Waer sullen wy nu toch ^1. blijven,
Wy Boeren cleyn en groot?
Ons Koeyen sietmen ontdrijven ^3.
Wy worden bijster ^4. en bloot ⁺,
Wy moghen niet langher Heeren blijven,
Om onse Butter men ^6. niet en kijven,
Men neemtse teghen onsen wil,
Den Boer den Boer den schamelen Boer
Hy moet noch swijghen stil.

+ No. 63. Naar A. Ook in B-D. F-M. S. Bij V.L. CIX; Van Vloten II, 161.
Naar de inhoud zou dit lied tijdens elk beleg in de eerste jaren van de opstand vervaardigd kunnen zijn Dat alleen de boter genoemd wordt, doet ons het beleg van Alkmaar kiezen. Wel staat het lied niet in de veronderstelde oudste druk van het liedboek φ (1574), maar dan toch wel in χ (1575), aangezien het in A en in B gelezen wordt.

1. nu toch. In I. J. L. M nu doch; in S doch.

3. ontdrijven: wegdrijven.

4. bijster: arm;

+ — bloot: berooid.

6. men. L. M. S lezen wij. Blijkbaar hadden zij bezwaar tegen het meervoudige kijven bij men. kijven van het loven en bieden gezegd.

[p. 145]

10

Die Spaengiaert wil ons hencken ^10.

 

Als wy die Geus bystaen,

 

Die Geus die wil ons crencken

 

Als wy by de Spaengiaerts gaen,

 

Wy hebben aen gheenen cant vree,

15

Wy souden wel gheern houden stee,

 

En melcken onse Koe,

 

Den boer den boer, dit crijghen is hy moe.

 

 

 

Ons huysen men ^18. afbranden

 

Al boven onse hooft,

20

Wy verliesen ghelt en panden,

 

Wy worden heel berooft,

 

Och mochtet gaen na onsen sin,

 

Wy nament wel een luttel min,

 

Dit Cruys valt ons te suer,

25

Den boer den boer, heeft quaet avontuer.

 

 

 

Men gaet ons schatten en scheeren ^26.,

 

Want het haer soo behaecht,

 

Of wijt moghen ontbeeren

 

Dat wert ons niet ghevraecht,

30

Tis brengt ons ghelt al by die pont ^30.,

 

Of wy senden knechten nu terstont,

 

Die halent met ghewelt,

 

Den boer den boer, die is qualick ghestelt.

 

 

 

Wy moeten oock arbeyen

35

Aen Schanssen ende Wal

 

Het zy in wat Contreyen,

 

Men roept ons int ghetal:

 

Tis hier een twintich dertich man,

 

Wy zijnder al wat qualick an

40

Alsmen dit wel insiet,

 

Den boer den boer, die lijdt nu veel verdriet.

 

 

 

Wy worden noch ontboden,

 

Dit is die meeste last

 

Om die Spaengiaerts uut te roden ^44.,

45

Hoewel het ons niet en past,

 

Willen wy behouden goet en lijf,

 

Wy moeten loopen al wat stijf ^47.,

 

Met onse gheweer al na de Schans,

 

Den boer den boer, qualick loopt zijn cans.

 

 

10. hencken: ophangen.

18. men. B en alle latere veranderen onnoodig in siet men.

26. schatten en scheeren: brandschatten en uitplunderen.

30. by die pont: bij ponden, niet b.v. bij stuivers of schellingen.

44. uut te roden: uit te roeien.

47. al wat stijf: zeer haastig.

[p. 146]

50

Wat wilt ghy doch veel claghen ⁺

 

Ghy Boeren allegaer,

 

Dat ghy alleen moet draghen

 

Dit bitter lijden swaer?

 

Maer neen ghy zijtet niet alleen,

55

De Steeman ^55. is oock int gheween,

 

Het is aen alle zy,

 

Dus laet u claghen, in desen daghen,

 

Tzijn nu al ghemeyne plaghen,

 

Daer en is nu niemant vrij.

 

 

60

Wat willen wy veel segghen,

 

Laten wijt lijden met ghedult,

 

Als wijt wel overlegghen,

 

Soo ist meest ons eyghen schult,

 

Wy waren hooveerdich ende rijck,

65

Wy leydent over met practijck, ^65:

 

Al om ons Naesten te verraen,

 

Dus wil die Heer na sijn begheer

 

Ons nu met Roeden slaen.

 

 

 

Ghy Princen wilt dit weten,

70

En onthouwen op dit pas,

 

Doorleest al die Propheten,

 

Hoe dat met Israel was,

 

Die Heer en heeft haer noyt gheplaecht,

 

Als sy deden dat hem behaecht

75

En volchden sijne Leer,

 

Dus laet u sonden,, nu ter stonden

 

Soo wort ghy van tlijden ontbonden

 

Soo neemt uwen druck een keer.

+ De drie laatste koepletten maken de indruk, ook door het aantal regels, later bijgevoegd te zijn als een soort antwoord op de boerenklacht, maar zij worden in alle drukken gevonden.

55. Stierman van A is zeker wel een drukfout.

65: Wij legden het er met list en bedrog op toe.