Beatrijs
(1995)–Anoniem Beatrijs–
Auteursrechtelijk beschermd
[Folio 47va]
| |
Van dichten comt mi cleine bate.
Die liede raden mi dat ict late
Ende minen sin niet en vertare.
4[regelnummer]
Maer om die doghet van hare,
Die moeder ende maghet es bleven,
Hebbic een scone mieracle op heven,
Die God sonder twivel toghede
8[regelnummer]
Marien teren, diene soghede.
Ic wille beghinnen van ere nonnen
Een ghedichte. God moet mi onnen
Dat ic die poente moet wel geraken
12[regelnummer]
Ende een goet ende daer af maken
Volcomelijc na der waerheide
Als mi broeder Ghijsbrecht seide,
Een begheven Willemijn.
16[regelnummer]
Hi vant in die boeke sijn.
Hi was een out ghedaghet man.
Die nonne daer ic af began,
Was hovesche ende subtijl van zeden.
20[regelnummer]
Men vint ghene noch heden
Die haer ghelijct, ic wane,
Van zeden ende van ghedane.
Dat ic prisede hare lede,
24[regelnummer]
Sonderlinghe haer scoenhede,
Dats een dinc dat niet en dochte.
Ic wille u segghen van wat ambochte
Si plach te wesen langhen tijt
28[regelnummer]
Int cloester daer si droech abijt:
Costersse was si daer,
Dat seggic u al over waer.
Sine was lat no traghe
32[regelnummer]
No bi nachte, no bi daghe.
Si was snel te haren werke:
Si plach te ludene in die kerke,
Si ghereide tlicht ende ornament
| |
[Folio 47vb]
| |
36[regelnummer]
Ende dede op staen alt covent.
Dese joffrouwe en was niet sonder
Der minnen, die groet wonder
Pleecht te werken achter lande.
40[regelnummer]
Bi wilen comter af scande,
Quale, toren, wedermoet;
Bi wilen bliscap ende goet.
Den wisen maect si oec soe ries
44[regelnummer]
Dat hi moet bliven int verlies,
Eest hem lieft ofte leet.
Si dwingt sulken, dat hine weet
Weder spreken ofte swighen
48[regelnummer]
Daer hi loen af waent ghecrighen.
Meneghe worpt si onder voet,
Die op staet alst haer dunct goet.
Minne maect sulken milde
52[regelnummer]
Die liever sine ghiften hilde,
Dade hijt niet bider minnen rade.
Noch vintmen liede soe ghestade:
Wat si hebben groet oft clene,
56[regelnummer]
Dat hen die minne gheeft ghemene:
Welde, bliscap ende rouwe.
Selke minne hetic ghetrouwe.
In constu niet gheseggen als
60[regelnummer]
Hoe vele gheluux ende onghevals
Uter minnen beken ronnen.
Hier omme en darfmen niet veronnen
Der nonnen, dat si niet en conste ontgaen
64[regelnummer]
Der minnen diese hilt ghevaen,
Want die duvel altoes begheert
Den mensche te becorne ende niet en cesseert.
Dach ende nacht, spade ende vroe,
68[regelnummer]
Hi doeter sine macht toe.
Met quaden listen, als hi wel conde,
Becordise met vleescheliker sonde,
Die nonne, dat si sterven waende.
72[regelnummer]
Gode bat si ende vermaende
| |
[Folio 48ra]
| |
Dat hise troeste dore sine ghenaden.
Si sprac: ‘Ic ben soe verladen
Met starker minnen ende ghewont
76[regelnummer]
Dat weet hi, dient al es cont,
Die niet en es verholen -
Dat mi die crancheit sal doen dolen.
Ic moet leiden een ander leven:
80[regelnummer]
Dit abijt moetic begheven.’
Nu hoert hoeter na verghinc.
Si sende om den jonghelinc
Daer si toe hadde grote lieve,
84[regelnummer]
Oetmoedelijc met enen brieve,
Dat hi saen te hare quame:
Daer laghe ane sine vrame.
Die bode ghinc daer de jonghelinc was.
88[regelnummer]
Hi nam den brief ende las
Die hem sende sijn vriendinne.
Doe was hi blide in sinen sinne:
Hi haestem te comen daer.
92[regelnummer]
Sint dat si out waren XII jaer
Dwanc die minne dese twee,
Dat si dogheden menech wee.
Hi reet soe hi ierst mochte
96[regelnummer]
Ten cloester, daer hise sochte.
Hi ghinc sitten voer tfensterkijn
Ende soude gheerne, mocht sijn,
Sijn lief spreken ende sien.
100[regelnummer]
Niet langhe en merde si na dien.
Si quam ende woudene vanden
Vor tfensterkijn, dat met yseren banden
Dwers ende lanx was bevlochten.
104[regelnummer]
Menech werven si versochten,
Daer hi sat buten ende si binnen,
Bevaen met alsoe starker minnen.
Si saten soe een langhe stonde,
108[regelnummer]
Dat ict ghesegghen niet en conde
Hoe dicke verwandelde hare blye.
| |
[Folio 48rb]
| |
‘Ay mi’, seitsi,
‘aymie,
Vercoren lief, mi es soe wee.
112[regelnummer]
Sprect jeghen mi een wort oft twee
Dat mi therte conforteert.
Ic ben die troest ane u begheert.
Der minnen strael stect mi int herte
116[regelnummer]
Dat ic doghe grote smerte.
In mach nemmermeer verhoghen,
Lief, ghi en hebbet uut ghetoghen.’
Hi antworde met sinne:
120[regelnummer]
‘Ghi wet wel, lieve vriendinne,
Dat wi langhe hebben ghedragen
Minne al onsen daghen.
Wi en hadden nye soe vele rusten,
124[regelnummer]
Dat wi ons eens ondercusten.
Vrouwe Venus, die godinne,
Die dit brachte in onsen sinne,
Moete God, onse Here, verdoemen,
128[regelnummer]
Dat si twee soe scone bloemen
Doet vervaluen ende bederven.
Constic wel ane u verwerven
Ende ghi dabijt wout neder leggen
132[regelnummer]
Ende mi enen sekeren tijt seggen
Hoe ic u ute mochte leiden,
Ic woude riden ende ghereiden
Goede cleder diere van wullen
136[regelnummer]
Ende die met bonten doen vullen:
Mantel, roc ende sercoet.
In begheve u te ghere noet.
Met u willic mi aventueren
140[regelnummer]
Lief, leet, tsuete metten sueren.
Nemt te pande mijn trouwe.’
‘Vercorne vrient’, sprac die joncfrouwe,
‘Die willic gherne van u ontfaen,
144[regelnummer]
Ende met u soe verre gaen,
Dat niemen en sal weten in dit covent
Werwaert dat wi sijn bewent.
| |
[Folio 48va]
| |
Van tavont over VIII nachte
148[regelnummer]
Comt ende nemt mijns wachte
Daer buten inden vergier.
Onder enen eglentier
Wacht daer mijns. Ic come uut
152[regelnummer]
Ende wille wesen uwe bruut,
Te varen daer ghi begheert.
En si dat mi siecheit deert
Ocht saken die mi sijn te swaer,
156[regelnummer]
Ic come sekerlike daer,
Ende ic begheert van u sere,
Dat ghi daer comt, lieve jonchere.’
Dit gheloefde elc anderen.
160[regelnummer]
Hi nam orlof ende ghinc wanderen
Daer sijn rosside ghesadelt stoet.
Hi satter op metter spoet
Ende reet wech sinen telt
164[regelnummer]
Ter stat waert over een velt.
Sijns lieves hi niet en vergat:
Sanders daghes ghinc hi in die stat.
Hi cochte blau ende scaerlaken,
168[regelnummer]
Daer hi af dede maken
Mantele ende caproen groet
Ende roc ende sorcoet
Ende na recht ghevoedert wel.
172[regelnummer]
Niemen en sach beter vel
Onder vrouwen cledere draghen:
Si prijsdent alle diet saghen.
Messe, gordele ende almoniere
176[regelnummer]
Cochti haer goet ende diere;
Huven, vingherline van goude
Ende chierheit menechfoude.
Om al die chierheit dede hi proeven
180[regelnummer]
Die eneger bruut soude behoeven.
Met hem nam hi Vc pont
Ende voer in ere avonstont
Heymelike buten der stede.
| |
[Folio 48vb]
| |
184[regelnummer]
Al dat scoenheide voerdi mede
Wel ghetorst op sijn paert,
Ende voer alsoe ten cloestere waert
Daer si seide: inden vergier
188[regelnummer]
Onder enen eglentier
Hi ghinc sitten neder int cruut,
Tote sijn lief soude comen uut.
Van hem latic nu die tale
192[regelnummer]
Ende segghe u vander scoender smale.
Vore middernacht lude si mettine.
Die minne dede haer grote pine.
Als mettenen waren ghesongen
196[regelnummer]
Beide van ouden ende van jongen
Die daer waren int covent,
Ende si weder waren ghewent
Opten dormter al ghemene,
200[regelnummer]
Bleef si inden coer allene
Ende si sprac haer ghebede
Alsi te voren dicke dede.
Si knielde voerden outaer
204[regelnummer]
Ende sprac met groten vaer:
‘Maria, moeder, soete name,
Nu en mach minen lichame
Niet langher in dabijt gheduren.
208[regelnummer]
Ghi kint wel in allen uren
Smenschen herte ende sijn wesen.
Ic hebbe ghevast ende ghelesen
Ende ghenomen discipline.
212[regelnummer]
Hets al om niet dat ic pine:
Minne worpt mi onder voet,
Dat ic der werelt dienen moet.
Alsoe waerlike als ghi, Here lieve,
216[regelnummer]
Wort ghehanghen tusschen II dieve
Ende aent cruce wort gherecket,
Ende ghi Lazaruse verwecket
Daer hi lach inden grave doet,
220[regelnummer]
Soe moetti kinnen minen noet
| |
[Folio 49ra]
| |
Ende mine mesdaet mi vergheven.
Ic moet in swaren sonden sneven.’
Na desen ghinc si uten core
224[regelnummer]
Teenen beelde, daer si vore
Knielde ende sprac hare ghebede,
Daer Maria stont ter stede.
Si riep Maria onversaghet:
228[regelnummer]
‘Ic hebbe u nach ende dach geclaghet
Ontfermelike mijn vernoy
Ende mi en es niet te bat een hoy.
Ic werde mijns sins te male quijt,
232[regelnummer]
Blivic langher in dit abijt.’
Die covel toech si ute al daer
Ende leidse op onser Vrouwen outaer.
Doen dede si ute hare scoen.
236[regelnummer]
Nu hoert watsi sal doen.
Die slotele vander sacristien
Hinc si voer dat beelde Marien,
Ende ic segt u over waer
240[regelnummer]
Waer omme dat sise hinc al daer:
Ofmense te priemtide sochte,
Dat mense best daer vinden mochte.
Hets wel recht in alder tijt,
244[regelnummer]
Wie vore Marien beelde lijt,
Dat hi sijn oghen der waert sla
Ende segge ‘Ave’, eer hi ga,
‘Ave Maria’. Daer omme si ghedinct,
248[regelnummer]
Waer omme dat si die slotel daer hinc.
Nu ghinc si danen dorden noet
Met enen pels al bloet
Daer si een dore wiste,
252[regelnummer]
Die si ontsloet met liste,
Ende ghincker heymelijc uut,
Stillekine sonder gheluut.
Inden vergier quam si met vare.
256[regelnummer]
Die jongelinc wert haers gheware.
Hi seide: ‘Lief, en verveert u niet:
| |
[Folio 49rb]
| |
Hets u vrient dat ghi hier
siet.’
Doen si beide te samen quamen,
260[regelnummer]
Si begonste hare te scamen
Om dat si in enen pels stoet
Bloets hoeft ende barvoet.
Doen seidi: ‘Wel scone lichame,
264[regelnummer]
U soe waren bat bequame
Scone ghewaden ende goede cleder.
Hebter mi om niet te leder,
Ic salse u gheven sciere.’
268[regelnummer]
Doen ghinghen si onder den eglentiere
Ende alles dies si behoeft,
Des gaf hi hare ghenoech.
Hi gaf haer cleder twee paer.
272[regelnummer]
Blau waest dat si aen dede daer
Wel ghescepen int ghevoech.
Vriendelike hi op haer loech.
Hi seide: ‘Lief, dit hemelblau
276[regelnummer]
Staet u bat dan dede dat grau.’
Twee cousen toech si ane
Ende twee scoen cordewane,
Die hare vele bat stonden
280[regelnummer]
Dan scoen die waren ghebonden.
Hoet cleder van witter ziden
Gaf hi hare te dien tiden,
Die si op haer hoeft hinc.
284[regelnummer]
Doen cussese die jonghelinc
Vriendelike aen haren mont.
Hem dochte, daer si voer hem stont,
Dat die dach verclaerde.
288[regelnummer]
Haestelike ghinc hi tsinen paerde.
Hi settese voer hem int ghereide.
Dus voren si henen beide
Soe verre dat began te daghen,
292[regelnummer]
Dat si hem nyemen volghen en saghen.
Doen begant te lichtene int oest.
Si seide: ‘God, alder werelt troest,
| |
[Folio 49va]
| |
Nu moeti ons bewaren.
296[regelnummer]
Ic sie den dach verclaren.
Waric met u niet comen uut,
Ic soude prime hebben gheluut,
Als ic wilen was ghewone
300[regelnummer]
Inden cloester van religione.
Ic ducht mi die vaert sal rouwen:
Die werelt hout soe cleine trouwe,
Al hebbic mi ghekeert daer an.
304[regelnummer]
Si slacht den losen coman
Die vingherline van formine
Vercoept voer guldine.’
‘Ay, wat segdi, suverlike?
308[regelnummer]
Ocht ic u emmermeer beswike,
Soe moete mi God scinden!
Waer dat wi ons bewinden,
In scede van u te ghere noet,
312[regelnummer]
Ons en scede die bitter doet!
Hoe mach u aen mi twien?
Ghi en hebt aen mi niet versien
Dat ic u fel was ofte loes.
316[regelnummer]
Sint dat ic u ierst vercoes,
En haddic niet in minen sinne
Ghedaen een keyserinne,
Op dat ic haers werdech ware,
320[regelnummer]
Lief, en liete u niet om hare.
Des moghedi seker wesen.
Ic vore met ons ute ghelesen
Vc pont wit selverijn.
324[regelnummer]
Daer seldi, lief, vrouwe af sijn.
Al varen wi in vremde lande,
Wine derven verteren ghene pande
Binnen desen seven jaren.’
328[regelnummer]
Dus quamen si den telt ghevaren
Smorgens aen een foreest,
Daer die voghele hadden feest.
Si maecten soe groet ghescal,
| |
[Folio 49vb]
| |
332[regelnummer]
Datment hoerde over al.
Elc sanc na der naturen sine.
Daer stonden scone bloemkine
Op dat groene velt ontploken,
336[regelnummer]
Die scone waren ende suete roken.
Die locht was claer ende scone.
Daer stonden vele rechte bome,
Die ghelovert waren rike.
340[regelnummer]
Die jonghelinc sach op die suverlike,
Daer hi ghestade minne toe droech.
Hi seide: ‘Lief, waert u ghevoech,
Wi souden beeten ende bloemen lesen.
344[regelnummer]
Het dunct mi hier scone wesen.
Laet ons spelen der minnen spel.’
‘Wat segdi’, sprac si, ‘dorper fel,
Soudic beeten op tfelt,
348[regelnummer]
Ghelijc enen wive die wint ghelt
Dorperlijc met haren lichame?
Seker soe haddic cleine scame.
Dit en ware u niet ghesciet,
352[regelnummer]
Waerdi van dorpers aerde niet!
Ic mach mi bedinken onsochte.
Godsat hebdi diet sochte!
Swighet meer deser talen
356[regelnummer]
Ende hoert die voghele inden dalen,
Hoe si singhen ende hem vervroyen,
Die tijt sal u te min vernoyen.
Alsic bi u ben al naect
360[regelnummer]
Op een bedde wel ghemaect
Soe doet al dat u ghenoecht
Ende dat uwer herten voeght.
Ic hebs in mijn herte toren,
364[regelnummer]
Dat ghijt mi heden leit te voren.’
Hi seide: ‘Lief, en belghet u niet.
Het dede Venus, diet mi riet.
God gheve mi scande ende plaghe
368[regelnummer]
Ochtic u emmermeer ghewaghe.’
| |
[Folio 50ra]
| |
Si seide: ‘Ic vergheeft u dan.
Ghi sijt mijn troest voer alle man
Die leven onder den trone.
372[regelnummer]
Al levede Absolon die scone
Ende ic des wel seker ware
Met hem te levene M jare
In weelden ende in rusten,
376[regelnummer]
In liets mi niet ghecusten.
Lief, ic hebbe u soe vercoren.
Men mocht mi dat niet legghen voren,
Dat ic uwes soude vergheten.
380[regelnummer]
Waric in hemelrike gheseten
Ende ghi hier in ertrike,
Ic quame tot u sekerlike.
Ay God, latet onghewroken
384[regelnummer]
Dat ic dullijc hebbe ghesproken.
Die minste bliscap in hemelrike
En es hier ghere vrouden ghelike:
Daer es die minste soe volmaect,
388[regelnummer]
Datter zielen niet en smaect
Dan Gode te minnen sonder inde.
Al erdsche dinc es ellinde:
Si en doeghet niet een haer
392[regelnummer]
Jeghen die minste die es daer.
Diere om pinen die sijn vroet,
Al eest dat ic dolen moet
Ende mi te groten sonden keren
396[regelnummer]
Dore u, lieve scone jonchere.’
Dus hadden si tale ende weder tale.
Si reden berch ende dale.
In can u niet ghesegghen wel
400[regelnummer]
Wat tusschen hem tween ghevel.
Si voren alsoe voert
Tes si quamen in een poert,
Die scone stont in enen dale.
404[regelnummer]
Daer soe bequaemt hem wale,
Dat siere bleven der jaren seven
| |
[Folio 50rb]
| |
Ende waren in verweenden leven
Met ghenuechten van lichamen,
408[regelnummer]
Ende wonnen II kinder tsamen.
Daer na den seven jaren,
Alse die penninghe verteert waren,
Moesten si teren vanden pande
412[regelnummer]
Die si brachten uten lande.
Cleder, scoenheit ende paerde
Vercochten si te halver warde
Ende brochtent al over saen.
416[regelnummer]
Doen en wisten si wat bestaen:
Si en conste ghenen roc spinnen
Daer si met mochte winnen.
Die tijt wert inden lande diere
420[regelnummer]
Van spisen, van wine ende van biere
Ende van al datmen eten mochte.
Dies hem wert te moede onsochte.
Si waren hem liever vele doet,
424[regelnummer]
Dan si hadden ghebeden broet.
Die aermoede maecte een ghesceet
Tusschen hem beiden, al waest hem leet.
Aenden man ghebrac dierste trouwe.
428[regelnummer]
Hi lietse daer in groten rouwe
Ende voer te sinen lande weder.
Si en sachen met oghen nye zeder.
Daer bleven met hare ghinder
432[regelnummer]
Twee uter maten scone kinder.
Si sprac: ‘Hets mi comen soe,
Dat ic duchte spade ende vroe.
Ic ben in vele doghens bleven.
436[regelnummer]
Die ghene heeft mi begheven,
Daer ic mi trouwen toe verliet.
Maria, Vrouwe, oft ghi ghebiet,
Bidt vore mi ende mine II jonghere,
440[regelnummer]
Dat wi niet en sterven van honghere.
Wat salic doen, elendech wijf.
Ic moet beide ziele ende lijf
| |
[Folio 50va]
| |
Bevlecken met sondeghen daden.
444[regelnummer]
Maria, Vrouwe, staet mi in staden.
Al constic enen roc spinnen,
In mochter niet met winnen
In tween weken een broet.
448[regelnummer]
Ic moet gaen dorden noet
Buten der stat op tfelt
Ende winnen met minen lichame ghelt,
Daer ic met mach copen spise.
452[regelnummer]
In mach in ghere wise
Mijn kinder niet begheven.’
Dus ghinc si in een sondech leven,
Want men seit ons over waer,
456[regelnummer]
Dat si langhe seven jaer
Ghemene wijf ter werelt ghinc
Ende meneghe sonde ontfinc,
Dat haer was wel onbequame -
460[regelnummer]
Die si dede metten lichame,
Daer si cleine ghenuechte hadde in.
Al dede sijt om een cranc ghewin,
Daer si haer kinder met onthelt.
464[regelnummer]
Wat holpt al vertelt,
Die scamelike sonden ende die zwaer
Daer si in was XIIII jaer?
Maer emmer en lietsi achter niet,
468[regelnummer]
Hadsi rouwe oft verdriet,
Sine las alle daghe met trouwen
Die seven ghetiden van onser Vrouwen.
Die las si haer te loven ende teren,
472[regelnummer]
Dat sise moeste bekeren
Uten sondeliken daden,
Daer si was met beladen
Bi ghetale XIIII jaer,
476[regelnummer]
Dat segghic u over waer.
Si was seven jaer metten man,
Die II kindere an hare wan,
Diese liet in ellinde,
| |
[Folio 50vb]
| |
480[regelnummer]
Daer si doghede groet meswinde.
Die leste VII jaer hebdi gehoert.
Verstaet hoe si levede voert.
Als die XIIII jaer waren ghedaen,
484[regelnummer]
Sinde haer God int herte saen
Berouwennesse alsoe groet,
Dat si met enen swerde al bloet
Liever liete haer hoet af slaen,
488[regelnummer]
Dan si meer sonden hadde ghedaen
Met haren lichame, alsi plach.
Si weende nacht ende dach
Dat haer oghen selden drogheden.
492[regelnummer]
Si seide: ‘Maria, die Gode soghede,
Fonteyne boven alle wiven,
Laet mi inder noet niet bliven.
Vrouwe, ic neme u torconden,
496[regelnummer]
Dat mi rouwen mine sonden
Ende sijn mi herde leet.
Der es soe vele, dat ic en weet
Waer icse dede ocht met wien.
500[regelnummer]
Ay lacen, wat sal mijns ghescien?
Ic mach wel jeghen dordeel sorgen,
Doghen Gods sijn mi verborgen -
Daer alle sonden selen bliken,
504[regelnummer]
Beide van armen ende van riken,
Ende alle mesdaet sal sijn ghewroken,
Daer en si vore biechte af ghesproken
Ende penitencie ghedaen.
508[regelnummer]
Dat wetic wel sonder waen.
Des benic in groten vare.
Al droghic alle daghe een hare
Ende croeper met van lande te lande
512[regelnummer]
Over voete ende over hande,
Wullen, barvoet sonder scoen -
Nochtan en constic niet ghedoen,
Dat ic van sonden worde vri,
516[regelnummer]
Maria, Vrouwe, ghi en troest mi.
| |
[Folio 51ra]
| |
Fonteyne boven alle doghet,
Ghi hebt den meneghen verhoghet,
Alse wel Teophuluse sceen.
520[regelnummer]
Hi was der quaetster sonderen een
Ende haddem den duvel op ghegeven
Beide ziele ende leven
Ende was worden sijn man.
524[regelnummer]
Vrouwe, ghi verloesseten nochtan.
Al benic een besondech wijf
Ende een onghetroest keytijf,
In wat leven ic noy was,
528[regelnummer]
Vrouwe, ghedinct dat ic las
Tuwer eren een ghebede.
Toent aen mi u oetmoedechede.
Ic ben ene die es bedroevet
532[regelnummer]
Ende uwer hulpen wel behoevet.
Dies maghic mi verbouden:
En bleef hem nye onvergouden
Die u gruete, maget vrie,
536[regelnummer]
Alle daghe met ere Ave Marie.
Die u ghebet gherne lesen,
Si moeghen wel seker wesen
Dat hem daer af sal comen vrame.
540[regelnummer]
Vrouwe, hets u soe wel bequame,
Uut vercorne Gods bruut:
U sone sinde u een saluut
Te Nazaret, daer hi u sochte,
544[regelnummer]
Die u ene boetscap brochte
Die nye van bode was ghehoert.
Daer omme sijn u die selve woert
Soe bequame sonder wanc,
548[regelnummer]
Dat ghijs wet elken danc
Die u gheerne daer mede quet.
Al waer hi in sonden belet,
Ghi souten te ghenaden bringhen
552[regelnummer]
Ende voer uwen sone verdinghen.’
Dese bedinghe ende dese claghe
| |
[Folio 51rb]
| |
Dreef die sondersse alle daghe.
Si nam een kint in elke hant
556[regelnummer]
Ende ghincker met doer tlant
In armoede van stede te steden,
Ende levede bider beden.
Soe langhe dolede si achter dlant,
560[regelnummer]
Dat si den cloester weder vant
Daer si hadde gheweest nonne,
Ende quam daer savons na der sonne
In ere weduwen huus spade,
564[regelnummer]
Daer si bat herberghe doer ghenade,
Dat si daer snachts mochte bliven.
‘Ic mocht u qualijc verdriven,’
Sprac die weduwe, ‘met uwen kinderkinen.
568[regelnummer]
Mi dunct dat si moede scinen.
Ruust u ende sit neder.
Ic sal u deilen weder
Dat mi verleent onse Here,
572[regelnummer]
Doer siere liever moeder ere.’
Dus bleef si met haren kinden
Ende soude gheerne ondervinden
Hoet inden cloester stoede.
576[regelnummer]
‘Segt mi,’ seitsi, ‘vrouwe goede,
Es dit covint van joffrouwen?’
‘Jaet,’ seitsi, ‘bi miere trouwen,
Dat verweent es ende rike;
580[regelnummer]
Men weet niewer sijns ghelike.
Die nonnen diere abijt in draghen,
In hoerde nye ghewaghen
Van hem gheen gherochten
584[regelnummer]
Dies si blame hebben mochten.’
Die daer bi haren kinderen sat,
Si seide: ‘Waer bi segdi dat?
Ic hoerde binnen deser weken
588[regelnummer]
Soe vele van ere nonnen spreken.
Alsic verstoet in minen sinne,
Soe was si hier costerinne.
| |
[Folio 51va]
| |
Diet mi seide, hine loech niet.
592[regelnummer]
Hets binnen XIIII jaren ghesciet,
Dat si uten cloester streec.
Men wiste noyt waer si weec
Oft in wat lande si inde nam.’
596[regelnummer]
Doen wert die weduwe gram
Ende seide: ‘Ghi dunct mi reven!
Derre talen seldi begheven
Te segghene vander costerinnen,
600[regelnummer]
Oft ghi en blijft hier niet binnen!
Si heeft hier costersse ghesijn
XIIII jaer den termijn,
Dat men haers noyt ghemessen conde
604[regelnummer]
In alden tiden ene metten stonde,
Hen si dat si waer onghesont.
Hi ware erger dan een hont
Diere af seide el dan goet.
608[regelnummer]
Si draghet soe reynen moet
Die eneghe nonne draghen mochte.
Die alle die cloesters dore sochte
Die staen tusschen Elve ende der Geronde,
612[regelnummer]
Ic wane men niet vinden en conde
Ne ghene die gheesteliker leeft.’
Die alsoe langhe hadde ghesneeft,
Dese tale dochte haer wesen wonder
616[regelnummer]
Ende seide: ‘Vrouwe, maect mi conder:
Hoe hiet haer moeder ende vader?’
Doe noemesise beide gader.
Doen wiste si wel dat si haer meende.
620[regelnummer]
Ay God, hoe si snachs weende
Heymelike voer haer bedde!
Si seide: ‘Ic en hebbe ander wedde
Dan van herten groet berouwe.
624[regelnummer]
Sijt in mijn hulpe, Maria, Vrouwe.
Mijn sonden sijn mi soe leet.
Saghic enen hoven heet,
Die in groten gloyen stonde,
| |
[Folio 51vb]
| |
628[regelnummer]
Dat die vlamme ghinghe uten monde,
Ic croper in met vlite,
Mochtic mier sonden werden quite.
Here, ghi hebt wan hope verwaten:
632[regelnummer]
Daer op willic mi verlaten.
Ic ben die altoes ghenade hoept,
Al eest dat mi anxt noept
Ende mi bringt in groten vare.
636[regelnummer]
En was nye soe groten sondare
Sint dat ghi op ertrike quaemt
Ende menschelike vorme naemt
Ende ghi aen den cruce wout sterven,
640[regelnummer]
Sone lieti den sondare niet bederven
Die met berouwenesse socht gnade:
Hi vantse, al quam hi spade,
Alst wel openbaer scheen
644[regelnummer]
Den enen sondare vanden tween,
Die tuwer rechter siden hinc.
Dats ons een troestelijc dinc,
Dat ghine ontfinc onbescouden.
648[regelnummer]
Goet berou mach als ghewouden.
Dat maghic merken an desen:
Ghi seit: “Vrient, du salt wesen
Met mi heden in mijn rike.
652[regelnummer]
Dat segghic u ghewaerlike.”
Noch, Here, waest openbare
Dat Gisemast, die mordenare,
Ten lesten om ghenade bat.
656[regelnummer]
Hine gaf u weder gout no scat
Dan hem berouden sine sonden.
U ontfermecheit en es niet te gronden,
Niet meer dan men mach
660[regelnummer]
Die zee uut sceppen op enen dach
Ende droghen al toten gronde.
Dus was nye soe grote sonde,
Vrouwe, u ghenaden en gaen boven.
664[regelnummer]
Hoe soudic dan sijn verscoven
| |
[Folio 52ra]
| |
Van uwer ontfermecheit,
Ocht mi mijn sonden sijn soe leit?’
Daer si lach in dit ghebede,
668[regelnummer]
Quam een vaec in al haer lede
Ende si wert in slape sochte.
In enen vysioen haer dochte,
Hoe een stemme aen haer riep
672[regelnummer]
Daer si lach ende sliep:
‘Mensche, du heves soe langhe gecarmt,
Dat Maria dijns ontfarmt,
Want si heeft u verbeden.
676[regelnummer]
Gaet inden cloester met haestecheden.
Ghi vint die doren open wide
Daer ghi uut ginges ten selven tide
Met uwen lieve, den jonghelinc,
680[regelnummer]
Die u inder noet af ghinc.
Al dijn abijt vinstu weder
Ligghen opten outaer neder.
Wile, covele ende scoen
684[regelnummer]
Moeghedi coenlijc ane doen.
Des danct hoeghelike Marien.
Die slotele vander sacristien,
Die ghi voer tbeelde hinct
688[regelnummer]
Snachs, doen ghi uut ghinct,
Die heeft si soe doen bewaren,
Datmen binnen XIIII jaren
Uwes nye en ghemiste,
692[regelnummer]
Soe dat yemen daer af wiste.
Maria es soe wel u vrient,
Si heeft altoes voer u ghedient
Min no meer na dijn ghelike.
696[regelnummer]
Dat heeft de Vrouwe van hemelrike,
Sonderse, doer u ghedaen.
Si heet u inden cloester gaen.
Ghi en vint nyeman op u bedde.
700[regelnummer]
Hets van Gode dat ic u quedde.’
Na desen en waest niet lanc,
| |
[Folio 52rb]
| |
Dat si uut haren slape ontspranc.
Si seide: ‘God, gheweldechere,
704[regelnummer]
En ghehinct den duvel nemmermere,
Dat hi mi bringhe in mere verdriet
Dan mi nu es ghesciet.
Ochtic nu inden cloester ghinghe
708[regelnummer]
Ende men mi over dieveghe vinghe,
Soe waric noch meer ghescent,
Dan doen ic ierst rumde covent.
Ic mane u, God die goede,
712[regelnummer]
Dor uwen pretiosen bloede
Dat uut uwer ziden liep:
Ocht die stemme die aen mi riep
Hier es comen te minen baten,
716[regelnummer]
Dat sijs niet en moete laten,
Si en come anderwerf tot hare
Ende derde werven openbare,
Soe dat ic mach sonder waen
720[regelnummer]
Weder in minen cloester gaen.
Ic wilre om benedien
Ende loven altoes Marien!’
Sanders snachs, moghedi horen,
724[regelnummer]
Quam haer een stemme te voren,
Die op haer riep ende seide:
‘Mensche, du maecs te langhe beide.
Ganc weder in dinen cloester.
728[regelnummer]
God sal wesen dijn troester.
Doet dat Maria u ontbiet.
Ic ben haer bode, en twivels niet.’
Nu heefsise anderwerf vernomen,
732[regelnummer]
Die stemme, tote haer comen,
Ende hietse inden cloester gaen.
Nochtan en dorst sijs niet bestaen.
Der derder nacht verbeyt si noch
736[regelnummer]
Ende seide: ‘Eest elfs ghedroch
Dat mi comt te voren,
Soe maghic cortelike scoren
| |
[Folio 52va]
| |
Des duvels ghewelt ende sine cracht,
740[regelnummer]
Ende ocht hire comt te nacht,
Here, soe maecten soe confuus,
Dat hi vare uten huus,
Dat hi mi niet en moete scaden.
744[regelnummer]
Maria, nu staet mi in staden,
Die ene stemme ane mi sint,
Ende hiet mi gaen int covint.
Ic mane u, Vrouwe, bi uwen kinde,
748[regelnummer]
Dat ghise mi derdewerven wilt sinden.’
Doen waecte si den derden nacht.
Een stemme quam van Gods cracht
Met enen over groten lichte
752[regelnummer]
Ende seide: ‘Hets bi onrechte,
Dat ghi niet en doet dat ic u hiet,
Want u Maria bi mi ontbiet.
Ghi moecht beiden te lanc.
756[regelnummer]
Gaet inden cloester sonder wanc.
Ghi vint die doren op ende wide ontdaen:
Daer ghi wilt, moghedi gaen.
U abijt vindi weder
760[regelnummer]
Ligghende opten outaer neder.’
Als die stemme dit hadde gheseit,
En mochte die zondersse, die daer leit,
Die claerheit metten oghen wel sien.
764[regelnummer]
Si seide: ‘Nu en darf mi niet twien:
Dese stemme comt van Gode
Ende es der maghet Marien bode.
Dat wetic nu sonder hone:
768[regelnummer]
Si comt met lichte soe scone.
Nu en willics niet laten,
Ic wille mi inden cloester maken.
Ic saelt oec doen in goeder trouwen
772[regelnummer]
Opten troest van onser Vrouwen,
Ende wille mijn kinder beide gader
Bevelen Gode, onsen vader.
Hi salse wel bewaren.’
| |
[Folio 52vb]
| |
776[regelnummer]
Doen toech si ute al sonder sparen
Haer cleder, daer sise met decte
Heymelike, dat sise niet en wecte.
Si cussese beide aen haren mont.
780[regelnummer]
Si seide: ‘Kinder, blijft ghesont.
Op den troest van onser Vrouwen
Latic u hier in goeder trouwen;
Ende hadde mi Maria niet verbeden,
784[regelnummer]
Ic en hadde u niet begheven
Om al tgoet dat Rome heeft binnen.’
Hoert wes si sal beghinnen.
Nu gaet si met groten weene
788[regelnummer]
Ten cloester waert, moeder eene.
Doen si quam inden vergiere,
Vant si die dore ontsloten sciere.
Si ghincker in sonder wanc.
792[regelnummer]
‘Maria, hebbes danc:
Ic ben comen binnen mure.
God gheve mi goede aventure.’
Waer si quam, vant si die dore
796[regelnummer]
Al wide open jeghen hore.
In die kerke si doe trac.
Heymelike si doe sprac:
‘God, Here, ic bidde u met vlite:
800[regelnummer]
Hulpt mi weder in minen abite,
Dat ic over XIIII jaer
Liet ligghen op onser Vrouwen outaer
Snachs, doen ic danen sciet.’
804[regelnummer]
Dit en es gheloghen niet,
Ic segt u sonder ghile:
Scone, covele ende wile
Vant si ter selver stede weder
808[regelnummer]
Daer sijt hadde gheleit neder.
Si traect an haestelike
Ende seide: ‘God van hemelrike
Ende Maria, maghet fijn,
812[regelnummer]
Ghebenedijt moetti sijn!
| |
[Folio 53ra]
| |
Ghi sijt alre doghet bloeme.
In uwen reine magedoeme
Droeghedi een kint sonder wee,
816[regelnummer]
Dat Here sal bliven emmermee.
Ghi sijt een uut vercoren werde:
U kint maecte hemel ende erde.
Dese ghewelt comt u van Gode
820[regelnummer]
Ende staet altoes tuwen ghebode.
Den Here, die es ons broeder,
Moghedi ghebieden als moeder
Ende hi u heten lieve dochter.
824[regelnummer]
Hier omme levic vele te sochter:
Wie aen u soect ghenade,
Hi vintse, al comt hi spade.
U hulpe die es alte groet.
828[regelnummer]
Al hebbic vernoy ende noet,
Hets bi u ghewandelt soe,
Dat ic nu mach wesen vroe.
Met rechte maghic u benedien.’
832[regelnummer]
Die slotele vander sacristien
Sach si hanghen in ware dinc
Vor Marien, daer sise hinc.
Die slotele hinc si aen hare
836[regelnummer]
Ende ghinc ten core, daer si clare
Lampten sach berren in allen hoeken.
Daer na ghinc si ten boeken
Ende leide elc op sine stede,
840[regelnummer]
Alsi dicke te voren dede;
Ende si bat der maghet Marien,
Dat sise van evele moeste vrien
Ende haer kinder, die si liet
844[regelnummer]
Ter weduwen huus in zwaer verdriet.
Binnen dien was die nacht ghegaen,
Dat dorloy begonste te slaen,
Daer men middernacht bi kinde.
848[regelnummer]
Si nam cloc zeel biden inde
Ende luude metten so wel te tiden,
| |
[Folio 53rb]
| |
Dat sijt hoerden in allen ziden.
Die boven opten dormter laghen,
852[regelnummer]
Die quam alle sonder traghen
Vanden dormter ghemene.
Sine wisten hier af groet no clene.
Si bleef inden cloester haren tijt
856[regelnummer]
Sonder lachter ende verwijt:
Maria hadde ghedient voer hare,
Ghelijc oft sijt selve ware.
Dus was die sonderse bekeert
860[regelnummer]
Maria te love, die men eert,
Der maghet van hemelrike,
Die altoes ghetrouwelike
Haren vrient staet in staden,
864[regelnummer]
Alsi in node sijn verladen.
Dese joffrouwe, daer ic af las,
Es nonne alsi te voren was.
Nu en willic vergheten niet
868[regelnummer]
Haer twee kindere, die si liet
Ter weduwen huus, in groter noet.
Si en hadden ghelt noch broet.
In can u niet vergronden,
872[regelnummer]
Doen si haer moeder niet en vonden,
Wat groter rouwe datsi dreven.
Die weduwe ghincker sitten neven:
Si hadder op ontfermenisse.
876[regelnummer]
Si seide: ‘Ic wille toter abdisse
Gaen met desen II kinden.
God sal hare int herte sinden
Dat si hen goet sal doen.’
880[regelnummer]
Si deden ane cleder ende scoen.
Si ghincker met in covent.
Si seide: ‘Vrouwe, nu bekent
Den noet van desen tween wesen.
884[regelnummer]
Die moeder heefse met vresen
Te nacht in mijn huus gelaten
Ende es ghegaen hare straten,
| |
[Folio 53va]
| |
Ic en weet west noch oest.
888[regelnummer]
Dus sijn die kinder onghetroest.
Ic hulpe hen gheerne, wistic hoe.’
Die abdisse spracker toe:
‘Houtse wel, ic saelt u lonen,
892[regelnummer]
Dat ghijs u niet en selt becronen,
Na dat si u sijn ghelaten.
Men gheve hen der caritaten
Elcs daghes om Gode.
896[regelnummer]
Sint hier daghelijcs enen bode
Die hen drincken hale ende eten.
Gheberst hen yet, laet mi weten.’
Die weduwe was vroe
900[regelnummer]
Dat haer comen was alsoe.
Si nam die kinder met hare
Ende hadder toe goede ware.
Die moeder, diese hadde ghesoghet
904[regelnummer]
Ende pine daer om ghedoeghet,
Haer was wel te moede,
Doen sise wiste in goeder hoede,
Haer kinder die si begaf
908[regelnummer]
In groter noet ende ghinc af.
Sine hadde vaer no hinder
Voert meer om hare kinder.
Si leide vort een heylech leven.
912[regelnummer]
Menech suchten ende beven
Hadsi nacht ende dach,
Want haer die rouwe int herte lach
Van haren quaden sonden,
916[regelnummer]
Die si niet en dorste vermonden
Ghenen mensche, no ontdecken,
Noe in dichten oec vertrecken.
Hier na quam op enen dach
920[regelnummer]
Een abt, diese te visenteerne plach
Eenwerven binnen den jare,
Om te vernemen oft daer ware
Enech lachterlike gheruchte,
| |
[Folio 53vb]
| |
924[regelnummer]
Daer si blame af hebben mochte.
Sdaghes als hire comen was,
Lach die sonderse ende las
Inden coer haer ghebet
928[regelnummer]
In groter twivelingen met.
Die duvel becorese metter scame,
Dat si haer sondelike blame
Vore den abt niet en soude bringhen.
932[regelnummer]
Alsi lach inder bedinghen,
Sach si, hoe dat neven haer leet
Een jonghelinc met witten ghecleet.
Hi droech in sinen arm al bloet
936[regelnummer]
Een kint, dat dochte haer doet.
Die jonghelinc warp op ende neder
Enen appel ende vinken weder
Vor tkint, ende maecte spel.
940[regelnummer]
Dit versach die nonne wel,
Daer si in haer ghebede lach.
Si seide: ‘Vrient, oft wesen mach
Ende of ghi comen sijt van Gode,
944[regelnummer]
Soe manic u bi sine ghebode,
Dat ghi mi segt ende niet en heelt,
Waer om ghi voer dat kint speelt
Metten sconen appel roet,
948[regelnummer]
Ende het leet in uwen arm doet?
U spel en helpt hem niet een haer.’
‘Seker, nonne, ghi segt waer:
En weet niet van minen spele
952[regelnummer]
Weder luttel no vele.
Hets doet: en hoert no en siet.
Al des ghelike en weet God niet,
Dat ghi leest ende vast.
956[regelnummer]
Dat en helpt u niet een bast.
Hets al verloren pine,
Dat ghi neemt discipline.
Ghi sijt in sonden soe versmoert,
960[regelnummer]
Dat God u beden niet en hoert
| |
[Folio 54ra]
| |
Boven in sijn rike.
Ic rade u: haestelike
Gaet ten abt, uwen vader,
964[regelnummer]
Ende verteelt hem algader
U sonden al sonder lieghen.
Laet u den duvel niet bedrieghen.
Die abt sal u absolveren
968[regelnummer]
Vanden sonden die u deren.
Eest dat ghise niet en wilt spreken,
God salse zwaerlike an u wreken.’
Die jonghelinc ghinc ute haer oghen.
972[regelnummer]
Hine wilde haer nemmer vertoghen.
Dat hi seide, heeft si verstaen.
Smorghens ghinc si alsoe saen
Ten abt ende bat dat hi hoerde
976[regelnummer]
Haer biechte van worde te worde.
Die abt was vroet van sinne.
Hi seide: ‘Dochter, lieve minne,
Des en willic laten niet.
980[regelnummer]
Bepeinst u wel ende besiet
Volcomelijc van uwen sonden.’
Ende si ghinc ten selven stonden
Den heyleghen abt sitten neven
984[regelnummer]
Ende ondecten hem al haer leven
Ende haer vite van beghinne:
Hoe si met ere dulre minne
Becort was soe uter maten,
988[regelnummer]
Dat si moeste ligghen laten
Haer abijt met groten vare
Eens snachts op onser Vrouwen outare,
Ende rumede den cloester met enen man,
992[regelnummer]
Die twee kindere aen hare wan.
Al dat haer ye was ghesciet,
Dies ne liet si achter niet.
Wat si wiste in haer herte gront,
996[regelnummer]
Maecte si den abt al cont.
Doen si ghebiecht hadde algader,
| |
[Folio 54rb]
| |
Sprac dabt, die heyleghe vader:
‘Dochter, ic sal u absolveren
1000[regelnummer]
Vanden sonden die u deren,
Die ghi mi nu hebt ghelijt.
Gheloeft ende ghebenedijt
Moet die moeder Gods wesen.’
1004[regelnummer]
Hi leide haer op thoeft met desen
Die hant ende gaf haer perdoen.
Hi seide: ‘Ic sal in een sermoen
U biechte openbare seggen,
1008[regelnummer]
Ende die soe wiselike beleggen,
Dat ghi ende u kinder mede
Nemmermeer te ghere stede
Ghenen lachter en selt ghecrigen.
1012[regelnummer]
Het ware onrecht, soudement swigen,
Die scone miracle die ons Here
Dede doer siere moeder ere.
Ic saelt orconden over al.
1016[regelnummer]
Ic hope, datter noch bi sal
Menech sondare bekeren
Ende onser liever Vrouwen eren.’
Hi deet verstaen den covende,
1020[regelnummer]
Eer hi thuus weder wende,
Hoe ere nonnen was ghesciet.
Maer sine wisten niet
Wie si was: het bleef verholen.
1024[regelnummer]
Die abt voer Gode volen.
Der nonnen kinder nam hi beide
Ende vorese in sijn gheleide.
Grau abijt dedi hen an
1028[regelnummer]
Ende si worden twee goede man.
Haer moeder hiet Beatrijs.
Loef Gode ende prijs
Ende Maria, die Gode soghede,
1032[regelnummer]
Ende dese scone miracle toghede.
Si halp haer uut alre noet.
Nu bidden wi alle, cleine ende groet,
| |
[Folio 54va]
| |
Die dese miracle horen lesen,
1036[regelnummer]
Dat Maria moet wesen
Ons vorsprake int soete dal
Daer God die werelt doemen sal.
Amen.
|
|