Alle werken

(1969)–Mattheus Gansneb Tengnagel– rechtenstatus



[pagina 523]
De geest van Matthaeus Gansneb Tengnagel, In d'andere werelt by de verstorvene Poëten. Anoniemaant.
[pagina 525]
De geest van M.G. Tengnagel, In d'andere werelt by de verstorvene Poëten. Voel ik niet een ander wezen, Nu ik uyt'et leven ben, Dat my zo geviel voor dezen, Zo my nu nog heugen ken! 5[regelnummer] 'k Leefde meest in zond' en schande, 'k Heb zo weynig nut gedaen. Och! waer zal ik nu belande Langs dees onbekende paên? Bleek gebeent bespreyt hier d'aerde, 10[regelnummer] Is 't van menschen of gediert? 't Zijn van mijn gekochte paerde; 'k Ben in Gelderlandt gestiert;Ga naar voetnoot12 Daer ik met mijn spitsbroêrs streefde, Op dat ik, in dit geval, 15[regelnummer] Hoe ik met de Meesters leefde,Ga naar voetnoot15 Eeuwiglijk gedenken zal. 'k Ben vol schrikken, 'k ben vol beven. 't Herte siddert in mijn lijf. Ach wat heb ik al bedreven! 20[regelnummer] 'K weet van anxt nau waer ik blijf. Dat ik, in de tijt, nooyt dachte Denk ik nu, laes! uyt de tijt; Dat my nooyt te knagen plachte, Knaegt my nu; ja, 'k was verblijt,
[pagina 526]
25[regelnummer] Als ik, in mijn schelmerijen, Vuyle vonden aerdig von, En die vonden wist te vlijen, Dat 'et in de konst beston. Voerman die de Schouburgs wagenGa naar voetnoot29 30[regelnummer] Aefrechts mende, weet gy 't niet, Hoe dat ik voor dou en dagen, Pleeg te zingen aen uw liet? 't Waart nu alles voor mijn oogen, Wie was niet, als ik, in ly?Ga naar voetnoot34 35[regelnummer] Wie ik immer heb bedrogen, Of belogen, staet voor my. 'k Zie hier Waerden, en Waerdinnen, Die my deden goede cier, Om haer nooderuft te winnen,Ga naar voetnoot39 40[regelnummer] Die van daer, en dees van hier. Elck dringt my, om betalen, Woort dat my in 't herte snee, Met een schrik, die 'k niet kon malen, Wat een yver dat ick dee:Ga naar voetnoot44 45[regelnummer] Maer als ik het kon ontspringen, 't Was met hantschrift, eed, of list,Ga naar voetnoot46 'k Paste niet op zulke dingen, Mits ik van geen naween wist.
[pagina 527]
Datze noch uyt Woerden quamen, 50[regelnummer] Uyt den Haeg, of Rotterdam, Of uyt Haerlem, 't was te ramen, Mits ik daer zo dikwils quam; Ia uyt Geldre, 'k zou 't verschoonen, En uyt Zeelant, 'k nam 't in best, 55[regelnummer] Maer ik zie'er zich vertoonen, Buyten ons vereent gewest. d'Antwerps Leeuw brant in zijn oogen. 'k Stelde 't huys in rep en roer. 'k Heb met hantschrift hem bedrogen. 60[regelnummer] Mager loon voor kost en voer. Londenaren dringen mede Om betaling, die hen mist,Ga naar voetnoot62 Franschen uyt wel twintig steden, Die ik eer te vinden wist. 65[regelnummer] Vaderstadse drinkverkoopers, Die my schromen, in mijn pijn,Ga naar voetnoot66 Stiertse van my, dese lopers; 'k Zal aen u verschuldigt zijn.Ga naar voetnoot68 Want mijn Broêr zal u gedenken; 70[regelnummer] Niet die naer Vyanen trekt:Ga naar voetnoot70 Maer wien zijn gedachten wenken,Ga naar voetnoot71 Hem die uyt den dooden wekt.
[pagina 528]
Wat mijn erfdeel op kan halen, Zal hy, die goê blijken doet, 75[regelnummer] Met een goet gemoet betalen: Daerom, die wat hebben moet, Steurt my nu niet, uyt genade, In mijn pijnelijke gang, Op dees onbekende Paden, 80[regelnummer] Die my heden zijn te bang. Ia te stromplig en te bange, Voor mijn afgepijnt gedacht. Welck een plaets zal my Bevangen? Waer of ik nu wort verwacht? 85[regelnummer] Zou ik noch wel mogen hopen, Dat ik, gunstig door 't geval,Ga naar voetnoot86 Zulk een plaets zal vinden open, Daer ik gaeren wezen zal? Ziet ik ben als ingenomen, 90[regelnummer] Dat ik iewers hier of daer,Ga naar voetnoot90 Noch by zulk een volk zal komen, Daer ik eertijts wel by waer. 'K waer niet qualijk by Poëten. 'K was dan in mijn hooftstof ook. 95[regelnummer] 'K moet het immers nu haest weten. Zie of hoor ik geen gespook?
[pagina 529]
Want my naekt daer iets van varre. 'T zijn ook geesten, naer ik zie. Zou ik hen wel naken darren? 100[regelnummer] Ik ken deze, ik ken die. Daer is Ian van Arp, die blaser,Ga naar voetnoot101 Die eer Prixus Helvaert maakt', O! wat is hy daer een razer! Wat heeft hy al uytgebraakt! 105[regelnummer] Van het Tarters rijk, en blaken; Van het branden, van het braên; Van het knerssen, van het kraken, Dat een 't hair te berg moet staen. Deze, daer hy zich zou geven,Ga naar voetnoot109 110[regelnummer] Daer de leste hoop op ziet, Op de oever van sijn leven, Zich op 't Schouburg slepen liet; Om die eygen eyss'lijkheden, Voor zijn lest, te zien verbeelt. 115[regelnummer] Daer is Moors, zijn makker, mede,Ga naar voetnoot115 Die niet min van Duyvels speelt, Die met Duyvels Duyvels çierde, En hoe d'ene d'ander vat, En zijn redens daer na stierde, 120[regelnummer] En niet anders aertigs had.
[pagina 530]
'K sie Byron daer, 'k meen sijn maker Roelants, die hem buldren doet:Ga naar voetnoot122 Wat's dat ook een duyvelbraker! 'K krijg een grilling in mijn bloed, 125[regelnummer] Die mijn hair te berg doet rijzen, Als ik my 't gedacht verbeel. Keyzer, dee'er duyzent yzenGa naar voetnoot127 Als 't gespeeld wiert op 't tooneel. Daer is Pels ook, die van prachen,Ga naar voetnoot129 130[regelnummer] En van schennis altijt sprak; Maer wie zou'er niet om lachen, Dat de nijdigheyt hem stak, Toen, om Voskuyls Hillebranden,Ga naar voetnoot133 ('K denk dat die hier mede treet) 135[regelnummer] Men zijn Trineus zo verbande, Dat'er niemant nu van weet. Hillebrant moest herss'loos heeten, Sonder lip of tant daer by. Hoofden waren zonder weten,Ga naar voetnoot139 140[regelnummer] In de goude Poësy. 'T moest ook d'arme Schouburg gelden, Die geen oorzaek was geweest; Mits hy deze veersen melden,Ga naar voetnoot143 Daetlijck door zijn vlugge geest.
[pagina 531]
145[regelnummer] 'T is een tempel van de guyten,Ga naar voetnoot145 Opghebout met weeseduyten,Ga naar voetnoot146 Dieze prachen by de buurt,Ga naar voetnoot147 Daer met schennis en met logen, Wort de Kerck haer recht ontogen,Ga naar voetnoot149 150[regelnummer] Door een volck om gelt ghehuurt. 'T bleef hem ook niet onvergolden, Want de Vos, die loze gast,Ga naar voetnoot152 Die, zo 't scheen, dit weynig bolden,Ga naar voetnoot153 Heeft'er strax weer opgepast.Ga naar voetnoot154 155[regelnummer] Pels, een stijl van alle guyten, Wenscht noch wel om weeseduyten, Als hy in vrou Venus buurt, Zijn verdroogde keel gaet logen, Met de Rotterdamse toogen, 160[regelnummer] Daer zijn wijf haer buyk verhuurt.
[pagina 532]
Maer wie zie ik daer zo eeren, Yder, 't schijnt, draegt voor hem zorg, Wil zijn byzijn niet ontbeeren. 'T is de Ridder Rodenborg, 165[regelnummer] Die in vierenveertig uren, 'T spel, als tweepaer spellen, maakt', 'Twelk ook wis geen eeuw zal duren, Om dat het geen sant-aâr raakt; En gebout is, zonder palen, 170[regelnummer] Dies het werk niet kan bestaen, Vlug van geest, en rijk van talen, Arm van rijmen wel ghedaen. Even op alzulck een wijze Maekt' hy ook zijn Isabel 175[regelnummer] Tegens Kosters, waert om prijzen,Ga naar voetnoot175 Die om wel schreef, niet om snel.
[pagina 533]
Nu om 't oordeel kort te vellen, Lust het iemant dat ik 't vel, Al zijn zesentwintig spellen 180[regelnummer] Zijn niet waerdig eene spel.Ga naar voetnoot180 Neffens hem de Minnestichter, Die met roos en lely pronkt,Ga naar voetnoot182 Dat is Krul, die zoete dichter,Ga naar voetnoot183 Die zo menig ziel ontfonkt: 185[regelnummer] Met van liefd' en min te spreken By zijn kruytjes in het groen, By zijn lomren, by zijn beken, Daer de liefde min kan voên. Dit gelif laf zult gy vinde 190[regelnummer] In Heleen, en in Diaen, Celion en zijn Belinde, Uyt Astreas minneblaên.
[pagina 534]
Claudian en Juliane, Dyanier wien Theodoor, 195[regelnummer] Wou tot nieuwe liefd' vermanen, Wijl hy d'oud' door ramp verloor. Hoe de blinde Minnaer minde, Rosonire Rosiljon. Tiradates, die ontzinde, 200[regelnummer] Die tirannig lieven kon. Philidaatje met haer Cloris, Cloris met zyn Philida, Daer het liefde na en voor is, Daer het min is, voor en na. 205[regelnummer] Ranicles mint Rosemonde, En Alcip om Amril brant; Mits de liefd' en min haer wonde: Rodomont, en Arjodant. In zijn zangen, in zijn dichten, 210[regelnummer] Van de min en van 't gevry, Minnebeelden, Minneplichten, Min en zinnekosery. Wie zou zulx niet gaende maken? Wie zou naer de min niet gaen? 215[regelnummer] Wie zou niet van liefde blaken, Door het lezen van zijn blaên?
[pagina 535]
Daer op volgt een vol gepeynsen. Jacob Struys is 't! lieve maet,Ga naar voetnoot218 Wat heeft toch uw noodlots veynsen, 220[regelnummer] By uw Ariaem' gebaet? Gy moest haer met schande laten. Ouseels dochter was begunst Van 't gheval, dat u toen hate, Des was al uw doen om sunst.Ga naar voetnoot224 225[regelnummer] 'K sou zijn vonnis schier versloffen: Gy hoeft niet van Proserpijn, Styrus, Romeo te stoffen Wijl zy 't niet meer weerdig zijn. 'T zijn gelijk na Paeschen vijgen:Ga naar voetnoot229 230[regelnummer] Het is nu een ander tijt. Die veel beter lijdt het zwijgen, Dan hy zulcke sprekers lijd.
[pagina 536]
Men staet op een woort te stippen;Ga naar voetnoot233 Hoe op volle redens dan? 235[regelnummer] Och daer zijn zo blinde klippen! Hoej'er mijt, je raekt'er an. 'K zie de groote bruylofs Hymen,Ga naar voetnoot237 Starter meen ik, die de maetGa naar voetnoot238 Van zyn staet verloor door rijmen, 240[regelnummer] En moest sterven als Soldaet. Hy is yverig in rede, Want daer is noch eene by, 'T schijnt een man vol geestigheden, 'K zou haest ramen wie het zy, 245[regelnummer] Naer ick aen 't gelaet bemerke. 'K zag hem nimmer, dat ik weet; Maer dat my daer in kan sterken, Is dat hy by Starter treet. Niemant is 't dan Brederode,Ga naar voetnoot249 250[regelnummer] Fenix in de boertery, Die de menschen, die de Goden, Streelde met de Poësy. Starter was zijn vrint in 't leven. 'T bleek ook aen zijn Angeniet, 255[regelnummer] Die hy, onvolent gebleven, Door zijn Starter enden liet.
[pagina 537]
Wie zie ik zo hoflijk groeten, 'T is Man-groot, 'k meen Hogendorp,Ga naar voetnoot258 Met zijn Prins moort zonder voeten. 260[regelnummer] O wat wist die vent een slorpGa naar voetnoot260 Uit de hengstebron te strijken! Hy zet 't een voor 't aêr, dien baes, Wijst my daer in zijns gelijken, 'K schenk u louter sinter Klaes.Ga naar voetnoot264 265[regelnummer] Konstantinus, Konstantijntje, Of verzin ik my Margriet? Is 't een man, een maegt, of kijntje, Zijt gy 't al, of zijt gy niet? Drolger grepen in het rijmen, 270[regelnummer] Zag men nimmer, was hy dol? Zou stapjan daer van niet zwijmen?Ga naar voetnoot271 Weetje wie ik meen? van Zwol.Ga naar voetnoot272 Jephtas vader, Abram Koning,Ga naar voetnoot273 Die het goude Bybel stof 275[regelnummer] Pleeg te stellen ten vertoning, Op het Schouburg, of hy 't hof Voor had van de grote, wijze, Rijke Koning Salomon, Die het wil, die mag het prijzen, 280[regelnummer] 'K zou niet willen, schoon ik kon.
[pagina 538]
Vondel durft zich onderwinden;Ga naar voetnoot281 Doch is onze tael gheweest, Daer men zijns gelijk zou vinden? Jammer dat die grote geest 285[regelnummer] Kan gedulden, in zijn harssen, By zijn eedle Poësy, Al de grillen, al de farcen Van de malle Papery. Daer komt Izak Vos aen hinken.Ga naar voetnoot289 290[regelnummer] 'T podegra steekt daer noch in. O wat heeft die gast al quinkken,Ga naar voetnoot291 In zyn Mof, en zijn Moffin? In zijn niemant, in zijn iemant, Daer hy niemandal geeft toe; 295[regelnummer] Maer deze iemant, storf als niemant In het huys van Arremoê. 'K moet van lachen my bepissen, Niet om dat ik Codde speur;Ga naar voetnoot298 Maer om zyn gelijkenissen, 300[regelnummer] Die hy met zo schonen kleur, In Alfreda wist te malen, En die Mulfert, docht, O dood!Ga naar voetnoot302 Dat dit werk veel schoner stralen, Dan die grote Velsen schoot.
[pagina 539]
305[regelnummer] Daer is Noodmans, die de BasenGa naar voetnoot305 Tarte met zijn rijmen uyt: Maer hoe windig kon hy blasen, Met het veelderley geluyt Van de tromlen voor Pavyen; 310[regelnummer] En hoe zijn Ulisses dwaelt, Die zijn twintig jarig lyen By zijn Peneloop bepaelt. 'K zie drie Artzen van ter zijen;Ga naar voetnoot313 Barent, Klaes, en Ian Fonteyn, 315[regelnummer] Die wel eer de rijmerijen Achten groot en maekten kleyn. 'T waren minnaers in haer darmen Van de Poësy: maer, Ach! Zouj'er over niet ontfarmen, 320[regelnummer] Datz'er by in Armoe lag? Z'hadden haer, eylaes! ontogen, Al haer glants, en al 't cieraed, Datze als naakt stont voor diens oogen, Die'er kon in het gewaet: 325[regelnummer] Daerze Hooft wel eer in kleden, Daerze Huygens mee verrijkt; Daerze Vondel in doet treden, En daer zy door Kats in prijkt.
[pagina 540]
'K moet'er ietwes af verhalen. 330[regelnummer] d'Oudst wist van 't verloren schaep. Dat belachlijk spel te malen.Ga naar voetnoot331 d'Heer noemt zijn Discipels knaep: Zy den Baes hem weder, even Of't een Mets'laer was, de Heer. 335[regelnummer] Vraegt hy naer des volcks leven, Zonder beet'ring, zy dan weer. Het is al verloren fluyten,Ga naar voetnoot337 Als het paert niet pissen wil, D'Heer daer op; loopt dat niet buyten?Ga naar voetnoot339 340[regelnummer] 't Euangely zwijgt dat stil? Klaes dee my zo vaakmael zwijmen, Als ik in zijn huys moest treên, Door het lezen van zijn rijmen; Was ik niet, hy was te vreên. 345[regelnummer] Barent droeg zig wat bedachter, Rijmd' ook niet in overdaed. 't Dokterschap maekt hem gheachter, Dan d'onnoosle Fortunaet. Hy bespringt wel twintig Steden, 350[regelnummer] In zijn speeltijt op zijn reys. 'T was een lamte in 't spel zijn leden; Schoon het anders had zijn eysch.
[pagina 541]
De verovering van Rhodes, Danst zoo mee wat op die trant, 355[regelnummer] Dat een misslag al te snood is, Voor die Schipper op het lant.Ga naar voetnoot356 Daer is Kemp, die met zyn Osman,Ga naar voetnoot357 Meent dat hy veel wonders zeyt. Is'et zo, ik seg dan los an: 360[regelnummer] 'T werk is vol onnoselheyt. Ysselijker rijmer zag me Ooyt Toneelspel brengen voort, Als daer Kollem, of belagme,Ga naar voetnoot363 Zooje beter weet of hoort. 365[regelnummer] Daer komt lif-laf nochte lijmer; Maer een grofsmit in zijn stof: 'T is de schrikkelijke rijmer Herkmans, die het Zeevaerts lof,Ga naar voetnoot368 Met dat van de Kaelkops dichte: 370[regelnummer] D'ondergang van Tyrus schreef: En de slag van Vlaendren stichte; Daer Prins Maurits winnaer bleef. 'K loof dat alles kraakt' en knarste In dit ysselijke werk, 375[regelnummer] Ja de drukpars zelve barste; Borst hy niet zo was hy sterk.
[pagina 542]
Daer zie ik noch vier gelijken: 'K doolde, noemd' ik, wie daer van Hoord' Apolloos prijs te strijken. 380[regelnummer] Wilj'er weten, 'k noemer dan. Meyndert Voskuyl met zijn spellen,Ga naar voetnoot381 Daer zo weynig pit in is, Dat ik 't oordeel niet kan vellen, Waer in meer, waer in min is. 385[regelnummer] Maer zo Marten oom van Rossen Was volmaekt, wat spel had hy Van 't toneel niet konnen bossen?Ga naar voetnoot387 Wraek en weerwraek moest aen zy. Duurkant met zijn Sestiljane,Ga naar voetnoot389 390[regelnummer] Mildert met Virginia.Ga naar voetnoot390 Leest'er, kont gy, zonder tranen, Of de slecht' Harcilia: Rijgse vry aen ene veter, Met ons Koolvelts Hertogin,Ga naar voetnoot394 395[regelnummer] En zijn Velsen, ook niet beter, Want daer steekt geen Hooftstof in.Ga naar voetnoot396 Hy pleeg nochtans veel te gelden, Mogt zo slecht zijn als hy wou: Maer een kender gaf geen spelde,Ga naar voetnoot399 400[regelnummer] Die 't om gelt naau lezen zou.
[pagina 543]
'K zie daer noch een deftig treden, Op het voetpat van die vier; Die kon ook zijn breyn besteden: Het is Salomon Questier,Ga naar voetnoot404 405[regelnummer] Die de griexe Amadis dichte; Die van Soudan Sair schreef, Die zo 't out Toneel verlichte,Ga naar voetnoot407 Dat'et hem verschuldigt bleef. 'K zie Bodecher aen d'een zijdeGa naar voetnoot409 410[regelnummer] Met zijn Dido afgedwaelt, En zijn Munt-Godin, O lijden! Heeft ook ramp zijn tijt bepaelt: Zy storf om Eneas wille, Vol van wanhoop in de Zee, 415[regelnummer] Hy van razerny'er grillen, Was haer lot quaet, 't zijne mee. Daer's de snaek van alle snaken, Roemer Visscher, meen ik, die Quik, en quakken wist te maken,Ga naar voetnoot419 420[regelnummer] Daer ik Ann' noch Tessel zie.Ga naar voetnoot420 'K loof zy zijn op hooger salen, By van Baerle, en de Drost,Ga naar voetnoot422 Daer de Poësy'er stralen, Naer den eysch, van leenen kost.
[pagina 544]
425[regelnummer] Mostaert moet daer mede wezen;Ga naar voetnoot425 Want hy hier aêrs wezen most. 'T was een man, die ook voor dezen Zeer ghezien was by den Drost. 'T oordeel om een spel te stichten 430[regelnummer] Was niet kleyn, maer groot by hem; 'T rijmen most voor Vondel swichten, Niet het uyten door de stem. 'K loof zy mê by hen verwachte', Die Sybil, die nu zo dicht,Ga naar voetnoot434 435[regelnummer] Dat haer voor en nageslachte, Zelf de Roemers, voor haer zwicht. 'K wijck van 't spoor af, buyten reden, Ja ik zeker, 't mag niet gaen; 'K moet te met wat naerder treden, 440[regelnummer] 'K raek dan weder op de baen. 'T past niet dat ik zo verander. 'K zie daer weer een, wie of 't is? 'K merk het, Karel van der Mander.Ga naar voetnoot443 'K ken hem door zijn beeldenis. 445[regelnummer] Nieulant volgt hem, bly van herte,Ga naar voetnoot445 Die eer zeven spellen maekt, Daer noch Brabant op kan tarte, Mitsz'er nimmer zijn gelaakt.
[pagina 545]
Neffens hem staet van den Branden,Ga naar voetnoot449 450[regelnummer] Die ik t'Antwerp zag ter plaets, Daer 'k hem als een os, met banden, Binden wou, mits hy zoo vaetsGa naar voetnoot452 D'eygen Spaens Heydin dorst rijmen, Die ik rijmde lang voor hem. 455[regelnummer] Och! ik moest'er voor bezwijmen, En verloor de geest en stem. 'K moet'et nu wat kortjes maken, 'T is te walglijk zo veel snap. 'K zou'er qualijk uyt geraken, 460[regelnummer] Best dat ik naer 't eynde stap; Daer's Stribee dan; daer's van Santen,Ga naar voetnoot461 Met een ander telloos tal, En ontelbre Comeedjanten,Ga naar voetnoot463 Daer van ik wat noemen zal.
[pagina 546]
465[regelnummer] Daer 's de Bray, die 't al verbeelde, Ioffer, Hoer of Koningin, Trots als Keyzer Keyzer speelde, Speelde hy voor Keyzerin. Pieter Aertz', en Zacharyas,Ga naar voetnoot469 470[regelnummer] Jan de Harp, en Harripoen,Ga naar voetnoot470 Nieuwen Haen die al, die'r by was,Ga naar voetnoot471 Streelde met zijn gecx caproen.Ga naar voetnoot472 Daer's van Ilt, die van geen bingel,Ga naar voetnoot473 Maer een man wou zyn genood,Ga naar voetnoot474 475[regelnummer] En hy zag gelijk een ingel, Als ik somtijts hem ontbood: Nu eens buyten, dan eens binnen. Nu eens daer, en dan weer hier; Sildermint hy kon zo ninnen,Ga naar voetnoot479 480[regelnummer] 'T was dan wijn, of 't was dan bier. 'T ciersel onzer eeuw toneelen, Tomas Keyzer, meen ik, die Ziel en zinnen pleeg te streelen, Ik, als Keyzer naadren zie. 485[regelnummer] Die de werelt zo verbeelde, Stem noch uytspraeks weerga had, Zelf ook met zijn wesen speelde, Als hy maer 't toneel betrad.
[pagina 547]
Jan van Sanen, die vermaerdeGa naar voetnoot489 490[regelnummer] Speelder op 't toneel geweest. Jammer dat zijn stem veraerde: Want hy speelde zo de beest, Dat op 't lest de spaanse mieren,Ga naar voetnoot493 Schriklijk spookten in zijn keel; 495[regelnummer] Noch kon hy 't toneel verçieren, Maer het schort' aen 't beste deel.Ga naar voetnoot496 Daer's de grote Vrouvertoner, Die tot ouderdom zijn baert Scheeren liet, wiert hij niet schoner, 500[regelnummer] Hy wiert leelijk uyt'er aert. Zoo door outheyt, als blanketten, Evenwel hy liet'et niet, Voor de dood het laten zette. Denk dat gy Ian Bos daer ziet.Ga naar voetnoot504 505[regelnummer] Willem Ruyter, die Presbyter,Ga naar voetnoot505 Die in Amstels proef, in 't topGa naar voetnoot506 Van zijn outheyt, zey, voor myter, Zet my nu de strontpot op: Want hy zal niet qualijk voegen, 510[regelnummer] Volgd' hy, op 't gezalfde hooft. Dat dit Vondel kon genoegen, Die het hoord', is nooit gelooft.
[pagina 548]
Van den Bergs Adriaentje,Ga naar voetnoot513 Die 'k zoo vaakmael heb gestreelt; 515[regelnummer] Als ik, in haer minnebaentje, Heb het minnespel gespeelt: En zy kon 't zoo lijdig veelen; 'K schild'er weynig wie 't haer dee,Ga naar voetnoot518 Na dat Frans, de gek in 't spelen,Ga naar voetnoot519 520[regelnummer] Eerst zijn mes stak in haer schee. Z'is nu by geen vreemde klanten; Maer by zulcke daerse hoort, En dat zijn Comedianten, Daerse vaeck van is geboort:Ga naar voetnoot524 525[regelnummer] Zy is ook van zulck geslachte, Want haer Zus speelt noch met vlijt, En haer Vaêr, die hooggeachte Speelder in zijn jonge tijt.
[pagina 549]
Die Jeronimo van Spanje,Ga naar voetnoot529 530[regelnummer] En de jonge Polidoor; En Andronicus, waer vanje Lichtlijk mee iets staet te voor; Eerst op 't duyts toneel dee leven;Ga naar voetnoot533 En beschimpt' in gramme schijn, 535[regelnummer] Die 't veel beter verf kon geven,Ga naar voetnoot535 Datmen stoffen nam van zijn.Ga naar voetnoot536 Maer wat komt my al te voren? 'K zie de hinkende Vulkaen,Ga naar voetnoot538 Die ik zo lang had verlooren, 540[regelnummer] En die na Guinee moest gaen. W'hebben Geldre deurgelopen: Van die spitsbroêrs was hy een, Die my hulp de paerden koopen, Daer 't gebeent my van verscheen. 545[regelnummer] Zeker ik had geen gedachten Hem te vinden daer hy treet; 'T was het minst dat ik verwachte, Hy is speelder noch Poeët. 'K loof het is van Wasnaers wegen,Ga naar voetnoot549 550[regelnummer] Die zo sterk in yver is, Dat hy Vaêrs Kantoor zal vegen, En dat die hier schrijver is.
[pagina 550]
Klaas van Harten zie 'k daer hinken,Ga naar voetnoot553 Harman Keyzer, Robberts Jan,Ga naar voetnoot554 555[regelnummer] Koolvelt met zijn oogje pinken,Ga naar voetnoot555 Met noch vele, die ik kan, En nooyt kon by mijn gedenken. Z'hebben my al in 't verzicht;Ga naar voetnoot558 Iaze zeker, want zy wenken, 560[regelnummer] 'K voel derhalven my verplicht, Om dat schoon getal te groeten. Vreugt ziet hen ten oogen uyt; Elck voegt zich om my t'ontmoeten, Daarom was 't niet mis geduyt, 565[regelnummer] Dat ik ergens plaets zou vinden, Daer ik wel zou zijn gemoet.Ga naar voetnoot566 'K nader daer mee tot die vrinden. Vrinden, weest van my gegroet.
[pagina 551]
De andere Geesten der Poëten, hem kennende, roepen gelijkerhant. Welkom, welkom Tengenagel. 570[regelnummer] Welkom moet gy Gansneb zijn. Welkom Heerschap van Ian Hagel. Welkom Zon en Maneschijn. Welkom, welkom Lindeblader, Frik in 't voor en achterhuys, 575[regelnummer] Aller schelmerijen vader, Broeder van het Rode Kruys.Ga naar voetnoot576 Welkom, welkom Frik in 't donker, Stooker van de gayle min. Welkom stateloze Ionker,Ga naar voetnoot579 580[regelnummer] Maker van de Spaensch Heydin. Welkom meester in het schrijven, Dat Dyane schamen dee;Ga naar voetnoot582 Zet u nu, om hier te blijven, En verhaelt ons op dees stee:
[pagina 552]
585[regelnummer] Al uw rijmen, al uw dichten, Al uw klucht' en guytery, Daerge mee de jeugt ontstichten, Schoon't haer een vermaking zy. Zetje dan om op te lezen, 590[regelnummer] Wees voor ons hier niet beschaemt. Gy pleegt nooit beschaemt te wezen, Daer 't u somtijts had betaemt. Hier's ook niemant van deez' Helden, Die 't zich immer heeft geschroomt. 595[regelnummer] Als hy al zyn daên vertelde, Schooner zo wat vuyls in koomt. Wat gy wilt van Brero lezen, Of van Starter, Rodenborg, Of van wie dat het mag wezen, 600[regelnummer] 'T isser, lees dan zonder zorg. Ook moogt gy 't ons niet ontzeggen. 'T is dan quaet, of't is dan goet. Mits de wetten hier zo leggen, Dat elk 't zijn vertogen moet. 605[regelnummer] En wy hebben een Register, Daer tot nu onz' werken staen; Ziet'et door, niet eene mist'er, Uwe moeten ook daer aen.
[pagina 553]
De Geest van Tengnagel. Vrinden leggen zo uw wetten, 610[regelnummer] Recht dat ikm'er onder ken.Ga naar voetnoot610 'K wilm'er ook niet tegen setten. 'K dank u, dat ik welkom ben. 'K zal u williglijk genoegen. 'K hebse byme. Zetje dan. 615[regelnummer] Wilt u maer tot luystren voegen. Hoor, de Voerman komt voor an.	voetnoot12 gestiert: gestuurd. voetnoot15 Hoe ik met de Meesters leefde: Hoe ik met de eigenaars (van de paarden) omging. voetnoot29 Voerman die etc.: deze regels hebben betrekking op het gedicht D'onbekende voerman, hierachter afgedrukt op p 554 vlgg. voetnoot34 in ly: in de narigheid. voetnoot39 nooderuft: levensonderhoud. voetnoot44 Wat een yver dat ick dee: Hoe zeer ik ook mijn best zou doen. voetnoot46 hantschrift: schuldbekentenis. voetnoot62 die hen mist: die hun ontbreekt, dus: die zij niet kregen. voetnoot66 schromen: afschrikken. voetnoot68 verschuldigt zijn, t.w.: dank. voetnoot70 die naer Vyanen trekt: die bankroet is. Dit slaat op Jan Gansneb Tengnagel, 1618-1682, de latere baljuw van Naarden, die inderdaad op 9 april 1652 failliet verklaard werd; het is begrijpelijk dat de hier sprekend opgevoerde Mattheus Tengnagel bij deze broer niet veel voor zijn eigen schuldeisers te halen zag. Jan Tengnagel schreef een treurspel, De Verwoesting des stadts Naerden (1660). voetnoot71 wien zijn gedachten wenken etc.: ‘Tengnagel’ verwijst zijn schuldeisers dus naar zijn andere broer, Simon (1626-1685), die predikant was (wien zijn gedachten wenken, Hem die uyt den dooden wekt, namelijk Christus). voetnoot86 geval: lot. De hele zin betekent: Dat ik zo gelukkig zal zijn een plaats te vinden waar... voetnoot90 iewers: ergens. voetnoot101 Jan van Arp, auteur van ouder meer Hel-Vaert van Ino (1631; op de titelpagina staat ten onrechte Ivno), een drama waarvan de tweede druk in 1640 verscheen onder de titel Prixus, met wederom een spelfout in de naam, want de betreffende figuur heet in het stuk Phrixus. voetnoot109 daer hy zich zou geven etc.: toen hij zich zou begeven naar etc., dus: toen hij op sterven lag. voetnoot115 Moors: dit zal Hendrik Moor zijn, die in verschillende van zijn toneelstukken duivels, draken, tovenaars e.d. optreden liet. voetnoot122 Roelants: H. Roelandt, die het in zijn tijd zeer populaire stuk Biron schreef (1629). voetnoot127 Keyzer: de beroemde toneelspeler Th. de Keyser, die nog herhaaldelijk genoemd zal worden. voetnoot129 Pels: de achtergrond van het schandaal dat hier verhaald wordt, is niet bekend. Te Winkel veronderstelt in zijn Geschiedenis (deel ii, p 234) dat het gaat om Evert of Nicolaas Pels, waar wij verder niets over weten. Ook het stuk Trineus, als het althans die titel droeg, is niet bewaard gebleven; prachen: h. goede sier maken. voetnoot133 Voskuyl: Meynert Voskuyl, schreef onder meer Den Ouden ende Jonghen Hillebrant (1639). voetnoot139 Hoofden: de schouwburg-hoofden. voetnoot143 Mits hy deze veersen melden: Want onmiddellijk kwam hij (nl. Pels) met deze versregels voor de dag (nl. de volgende strofe). voetnoot145 guyten: leeglopers, nietsnutten. voetnoot146 Opghebout met weeseduyten: de nieuwe Schouwburg, in 1638 geopend met Vondels Gijsbrecht, was gebouwd met gelden die gefourneerd werden door de regenten van het weeshuis en die van het oudemannenhuis. voetnoot147 prachen: h. bedelen. voetnoot149 ontogen: ontnomen. voetnoot152 de Vos: ws. Jan Vos, die in 1647 voor het eerst als regent van de Schouwburg genoemd wordt, maar wie blijkbaar tevoren al het lot van het instituut ter harte ging. Men kan uit deze passage opmaken dat hij zich met de rel rond Pels bemoeide, en dat de gevolgen daarvan voor de laatste onaangenaam zijn geweest. voetnoot153 bolden, van bollen: aanstaan, bevallen (bolden is enkelvoud). voetnoot154 strax: onmiddellijk; 'er opgepast: hem van repliek gediend. De regels 151-154 staan merkwaardig in het gedicht geplaatst. Vóór regel 151 en na 154 zijn witregels ingevoegd, in afwijking van de wijze waarop de rest van het gedicht (in gesloten octaven immers) gedrukt is, zoals ook het feit dat er géén witregel na regel 152 staat als een afwijking beschouwd moet worden. Het is duidelijk waar het om gaat: regel 145-150 vormen een gesloten geheel (wat Pels zegt namelijk, of waarschijnlijk zelfs een door hem rondgegeven gedichtje) waarin ook het rijmschema afwijkt van het gekruiste rijm dat verder in het gedicht steeds gebruikt wordt. Regel 155-160 vormen het, in dezelfde wendingen en rijmwoorden gehouden antwoord van Vos, - de inhoud is echter nogal afwijkend... voetnoot175 Tegens Kosters: De beroemde Samuel Coster had een stuk, Isabella, geschreven dat op de Duytsche Academie gespeeld zou worden. Ongetwijfeld om hem een hak te zetten, produceerde zijn tegenstander Rodenburg een stuk Rodomont en Isabella, waarvan de stof aan Ariosto ontleend was, evenals bij Coster. voetnoot180 Zijn niet waerdig eene spel: zijn geen sier waard (spel: eig. speld). voetnoot182 Die met roos en lely pronkt - onbegrijpelijke toespeling. Slaat dit op een (onbekend) blazoen, op een gevelsteen, of op de zinnelijke liefde (symbool de roos) en de onschuld (symbool de lelie), die beide een rol spelen in het werk van Jan Hermansz. Krul waar deze regel betrekking op heeft? voetnoot183 Krul: Jan Hermansz Krul, de smid-dichter, die een grote rol heeft gespeeld in de strijd om de verschillende schouwburgen, die zich in de dertiger jaren afspeelde. Hij was de oprichter van een aparte ‘kamer’, de Musyk-kamer (zie het gedicht D'onbekende voerman hierna). In de nu volgende strofen wordt gezinspeeld op zijn stukken: Helena (1629), Dianaes treurbly-eyndig spel (1623), Celion en Bellinde (1639) waarvan de stof ontleend was aan de Astrée van Honoré d'Urfé, Juliana en Claudiaen (1634), Theodorus en Dianira (1634), Rosilion en Rosaniere (1641), Tirannige Liefde (1647), Cloris en Philida (1631), Rosemondt en Raniclis (1632), Alcip en Amarillis (1639), De Hellevaert van Rodomond (1645). Arjodant is de naam van een figuur in het laatst genoemde stuk, zoals vele spelen van die jaren gebaseerd op stof uit Orlando Furioso. voetnoot218 In deze strofe wordt duidelijk gesuggereerd dat het stuk Styrus en Ariame (1631) van Jacob Struys een autobiografische grond heeft. Inderdaad is Styrus een anagram van Struys; de vader van ‘Ariame’, bij wie Styrus belasterd wordt, heet Selous, en, gezien regel 222 van onze tekst, mag men ook dat een anagram achten, namelijk van Ouseels. Wie deze Ouseels was, is onbekend. Het model van Ariame zal wel Maria geheten hebben. De concurrent van Styrus heet Helrano, model onbekend. Andere stukken van Struys, waarop hier gezinspeeld wordt, zijn Ontschakingh van Proserpina en Romeo en Juliette (beide omstreeks 1630). voetnoot224 om sunst: tevergeefs. voetnoot229 'T sijn gelijk na Paeschen vijgen: het is mosterd na de maaltijd (Tuinman i, p 25). voetnoot233 stippen: scanderen? voetnoot237 Hymen: eig. de klassieke god van het huwelijk. voetnoot238 Starter: J.J. Starter, de bekende dichter van De Friesche lusthof (1621), die na een niet al te degelijk leven van ‘bohemien’ rond het jaar 1628 als soldaat in Duitsland het leven liet. voetnoot249 Brederode: G.A. Bredero. Zijn onvoltooide stuk Angeniet werd door zijn vriend Starter afgemaakt. voetnoot258 Man-groot: waarom Hogendorp zo genoemd wordt, is niet duidelijk. Opvallend is dat hij in een ‘klinck-vaers’ van Bredero aangesproken wordt als ‘groot-moedigh man’. Hij was een hooggeplaatst militair. Hogendorp: Gijsbert van Hoghendorp schreef onder meer Treur-spel van de Moordt, begaen aen Wilhem by der Gratie Gods, prince van Oraengien (1617). Waarom dit stuk ‘zonder voeten’ genoemd wordt is onduidelijk, aangezien het stuk wel degelijk in ‘voeten’ geschreven is. voetnoot260 O wat wist die vent etc.: Wat had die vent een talent (ongetwijfeld ironisch). voetnoot264 sinter Klaes: (sinterklaas) geschenken of in het bijzonder speculaas. voetnoot271 stapjan: onduidelijk; mogelijk de bijnaam van een toneelspeler? voetnoot272 van Zwol: Jan van Swol, schreef onder meer Margrietje (1634) en Constantinus (1637). Beide stukken werden reeds in 1630 opgevoerd. voetnoot273 Abram Koning: auteur van Jephtahs ende zijn eenighe dochters treurspel. voetnoot281 Vondel durft zich onderwinden: Vondel houdt zich daarmee (met die bijbelse onderwerpen) bezig. (Sluit aan bij vorige strofe.) voetnoot289 Izak Vos: schreef onder meer Klucht van de Moffin (in 1642 voor het eerst onder de titel Loome Lammert verschenen), Klucht van de Mof (1643) en Iemant en Niemant (1645). voetnoot291 quinkken: grappen, kwinkslagen. voetnoot298 Codde: P.A. Codde, auteur van Alfreda (1641). voetnoot302 Mulfert: van mullen, zaniken? Of hetzelfde als murrewert = dwaas? (Cf. Bredero, Griane regel 4). voetnoot305 Noodmans: Pieter Nootmans, auteur van Van den bloedigen slach van Pavyen (1627), Ulysses (1629) en Borias (1635); het laatste stuk bevat in de opdracht aan Van der Kisten een aanval op de eis van de eenheid van tijd. Dit zal het ‘tarten’ van de ‘Basen’ (hoofden van de Duytsche Academie) zijn waarop hier gezinspeeld wordt. voetnoot313 drie Artzen: Johan Fonteyn, de vader (die waarschijnlijk een verloren gegaan spel schreef, Het verloren schaap getiteld), enige tijd arts van Vondel. Verder de zoons Barend (schrijver van Fortunatus Beurs en wens-Hoedt en Fortunatus Soonen, beide in 1643) en Nicolaas. voetnoot331 belachlijk spel: in het volgende wordt beweerd dat, in het stuk van Fonteyn Sr., Jezus tegen zijn discipelen ‘knaap’ zegt, en zij ‘baas’ tegen hem (alsofJezus een metselaar was). voetnoot337 Dit zeggen de discipelen in antwoord op de vraag van Jezus ‘naer des volcks leven’; verloren: tevergeefs. voetnoot339 loopt dat niet buyten, waarschijnlijk: is dat niet te gek? voetnoot356 die Schipper op het lant: de bekende drukker Jan Jacobsz. Schipper, die ook enkele stukken vertaalde of schreef, zoals Verovering van Rhodes (1639). Van zijn hand is de Toe-eygeningh, hierachter afgedrukt (p 580). voetnoot357 Kemp: Ambrosius Kemp, auteur van De moort van Sultan Osman (1623). voetnoot363 Kollem: Jan Siewertsz. Kolm, wiens bekendste stuk Malle Jan Tots boerdige vryery was (1633); belagme: lach me maar uit. voetnoot368 Herkmans: Elias Herckmans, een schrijvende zeeman die de grote gedichten Encomium Calvitii ofte Lof der Kael-koppen (1635) en Der Zeevaert Lof (1634) schreef, en verder de toneelstukken De slach in Vlaenderen (1624) en Tyrus belegeringhe en ondergang (1627). voetnoot381 Meyndert Voskuyl: zie noot bij regel 133. Schreef hij een verloren gegaan stuk over Maarten van Rossum? De toespeling in deze strofen zou zo uitgelegd kunnen worden. voetnoot387 bossen: verdringen, verdrijven. voetnoot389 Duurkant: G. Andriesz. Duirkant, schreef Sistiliaen (1628). voetnoot390 Mildert: Abraham van Mildert, schrijver van Virginias treurspel en Harcilia, opgevoerd in resp. 1618 en 1622. voetnoot394 Koolvelt: Jacob Jansz. Colevelt, auteur van De hartoginne van Savoyen (opgevoerd 1622, uitgegeven 1634) en Graef Floris en Gerrit van Velsen (1628). voetnoot396 geen Hooftstof: slaat op het feit dat Colevelt zich waagde aan hetzelfde onderwerp als Hooft, namelijk Geeraert van Velsen. Bovendien kan men de zin nog lezen als: het stuk is onbelangrijk. voetnoot399 Een kender gaf geen spelde: een kenner geeft er niets om. voetnoot404 Questier: Salomon Davidsz. Questiers, auteur van Den Griecxen Amadis, waarvan de ‘soudaen van Niquee’ een der hoofdpersonen is. voetnoot407 't out Toneel: de Academie. voetnoot409 Bodecher: J. Bodecher Benningh schreef een gedicht getiteld Goude Munt-godin dat handelt over geldzucht. Munt-godin is een letterlijke vertaling van Moneta, d.i. Juno. Verder schreef hij een stuk Dido (1634). voetnoot419 quik, en quakken: quick (kwinkslag) is het woord dat Roemer Visscher gebruikte voor sneldicht; quak: grap of onnozel verhaaltje. voetnoot420 Ann' noch Tessel: de dochters van Roemer Visscher, Anna en Maria (Tesselschade), die hier gerekend worden tot de dichters die ‘op hooger salen’ thuishoren. voetnoot422 de Drost: Hooft. voetnoot425 Mostaert: Daniel Mostart. Aan hem droeg Tengnagel zijn Konstance en Spaensche heidin op. voetnoot434 die Sybil: Sybille van Griethuysen? voetnoot443 Karel van der Mander: Karel van Mander, de schrijver van het beroemde Schilderboeck (1604). voetnoot445 Nieulant: Guiliam van Nieuwelandt, de antwerpse schilder die een reeks bijbelse treurspelen dichtte. voetnoot449 van den Branden: Geeraerdt van den Brande, auteur van La Gitanilla, ghenaemt het Spaens heidinneken (1649), dezelfde stof betreffend als Tengnagels prozaverhaal en toneelstuk van 1643. voetnoot452 vaets: 1) slap, zouteloos, 2) lomp, onbeschoft. Beide betekenissen zijn hier mogelijk. Waarschijnlijker is echter nog dat de oorspr. betekenis van ‘naar het vat smakend’, dus ‘oudbakken’, hier vooral aanwezig is. voetnoot461 Stribee: mogelijk Cornelis Stribee? Diens Chaos ofte verwarde Clomp verscheen echter pas in 1698 (Zie Van der Aa, III, p. 210); Van Santen: ws. G. van Santen, auteur van Lichte Wigger (1617) en Snappende Siitgen (1620). voetnoot463 Comeedjanten: van de toneelspelers die in het volgende gedeelte van de tekst genoemd worden, is vaak nauwelijks meer bekend dan wat juist bij ‘Tengnagel’ vermeld wordt. Voor verdere feiten verwijs ik naar Kossmann, Nieuwe Bijdragen, p 91 vlgg., met de restrictie dat ook deze schrijver vaak De geest als bron gebruikt heeft. voetnoot469 Zacharyas: Zacharias Jansz. de Veau, acteur en bediende van de Schouwburg; hij wordt ook in D'onbekende voerman genoemd (p 560). voetnoot470 Harripoen: Worps veronderstelling dat hiermee Jan de Heripon bedoeld wordt (Drama en toneel, 11, p 32) is aanvechtbaar, aangezien volgens dezelfde schrijver (ibidem) deze in 1658 nog leefde. Kossmann denkt aan Pieter de Heripon (of Harpon), die tot juli 1644 op de Schouwburg speelde. voetnoot471 Nieuwen Haen:? In Bredero's Rodd'rick ende Alphonsus komt een knecht van die naam voor. voetnoot472 gecx caproen: narrekap. Inderdaad draagt Nieuwen Haan bij Bredero een zonderlinge kleedij. voetnoot473 binggel: bijvorm van bengel. voetnoot474 genood: (tot een drinkpartij) uitgenodigd. voetnoot479 sildermint: bastaard- vloek, van ‘sacrement’; ninnen: drinken. voetnoot489 Jan van Sanen:? Kossmann veronderstelt dat dit Jan Lemmers kan zijn (Nieuwe bijdragen p 94). voetnoot493 de spaanse mieren: de geslachtsziekte. voetnoot496 het schort' aen 't beste deel: mogelijk wordt hier de stem bedoeld, maar waarschijnlijker is een minder onschuldige betekenis: die van geslachtsorgaan. voetnoot504 Ian Bos: onbekend. voetnoot505 Presbyter: presbyteriaan? In de kerk op het Begijnhof was in deze periode een niet onaanzienlijke presbyteriaanse gemeente. Het lijkt wat zonderling dat in dat milieu een toneelspeler te vinden zou zijn. In ieder geval was deze Willem Ruyter duidelijk anti-rooms. voetnoot506 Amstels proef: dit slaat op Vondels Gijsbrecht, en zal wel betekenen: (het stuk over Gijsbrecht van) Amstels beproevingen; ws. niet te lezen als: op de ‘generale repetitie’. Ruyter speelde blijkbaar de rol van Gozewyn. voetnoot513 Van den Bergs Adriaentje: onbekend. Door verschillende auteurs wordt verondersteld dat dit Ariana Noseman zou zijn, maar daar is geen enkel bewijs voor. Er staat in de hier afgedrukte tekst zelfs niet dat het om een toneelspeelster gaat, alleen dat deze ‘Adriaentje’ de dochter is van de beroemde acteur Adriaan van den Bergh, en dat zij met ettelijke personen uit de theaterwereld intieme relaties heeft gehad. Kossmann, Nieuwe Bijdragen, p 107, veronderstelt dat het hier gaat om een musicienne, Adriana van den Bergh. voetnoot518 'K schild'er weynig wie 't haer dee: onduidelijk. Mogelijk iets als: ik kan nauwelijks uitmaken wie het allemaal met haar gedaan hebben. Ook de eigentijdse lezer had met deze zin blijkbaar moeite, want latere drukken wijken af. Een variant als: ‘'t Scheeld’ haer weinigh wie 't haer dee' is natuurlijk direct duidelijk. (Deze variant is de gewone in latere drukken). voetnoot519 Frans, de gek in 't spelen: de veronderstelling van Worp dat het misschien gaat om Frans Schuyling(h) (Drama en toneel 11, p 31) wordt alleen gesteund door de voornaam. Er zijn meer Fransen op de spelersrollen van die jaren. Overigens wordt door Tengnagel zelf ook een Frans de Gekken genoemd (herbergier), namelijk in Frik (zie p 387 noot 335). voetnoot524 geboort: sexueel gebruikt. voetnoot529 Jeronimo etc.: Adriaen van den Bergh schreef de stukken over later door anderen behandelde thema's, getiteld Jeronimo en Polidoor. ‘Tengnagel’ suggereert hier nog het bestaan van een verloren gegaan stuk Andronicus. voetnoot533 Eerst: Voor het eerst; 't duyts toneel: het nederlandse toneel (in het algemeen; niet, zoals men zou kunnen denken, de Academie). voetnoot535 Die 't veel beter verf kon geven: diegenen die er een veel betere versie van geschreven hebben. voetnoot536 Datmen stoffen nam van zijn: Dat men zijn onderwerpen gebruikte. voetnoot538 de hinkende Vulkaen: zie regel 553. voetnoot549 Wasnaer: onbekend. Daardoor wordt de hele passage onduidelijk. voetnoot553 Klaas van Harten: waarschijnlijk dezelfde als ‘de hinkende Vulkaan’ in regel 538, en wel Claes van Hartten, of Claesje van Hart. voetnoot554 Harman Keyzer: Harmen de Keyser, die ook aan enkele liedboekjes meewerkte, evenals Jan Robbertsz, die in dezelfde regel genoemd wordt. voetnoot555 Koolvelt: Dirk Colevelt. voetnoot558 verzicht: vizier. voetnoot566 gemoet: ontvangen. voetnoot576 Broeder van het Rode Kruys: toespeling op het soldatenberoep, tenzij het betekent dat Tengnagel lid was van het geheime genootschap der Rozekruizers. Zie Inleiding, p 21. voetnoot579 stateloze Ionker: jonker die zijn staat niet voert. Dit zou een bevestiging kunnen inhouden van Tengnagels afstamming van de Gansneb Tengnagels, Gelderse adel, een afstamming die door Wagner (zie inleiding p 16) bestreden wordt, maar door Tengnagel zelf waarschijnlijk volgehouden. voetnoot582 Dat Dyane schamen dee: Dat de maan ten schande maakte (slaat natuurlijk op de ‘Maan’- boekjes die van Tengnagel verschenen of aan hem toegeschreven werden). voetnoot610 Recht dat ikm'er onder ken: dan leg ik mij daar natuurlijk bij neer.

Vorige Volgende

Alle werken

De geest van Matthaeus Gansneb Tengnagel, In d'andere werelt by de verstorvene Poëten.
Anoniemaant.

Over het gehele werk

plaatsen

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

De geest van Matthaeus Gansneb Tengnagel, In d'andere werelt by de verstorvene Poëten. Anoniemaant.

Over het gehele werk

plaatsen

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

De geest van Matthaeus Gansneb Tengnagel, In d'andere werelt by de verstorvene Poëten.
Anoniemaant.