24
r Niet dat wy 51 heerschappije voeren over uw’ geloove, maer wy zijn medewerckers uwer blijdtschap: want ghy staet door het geloove.
|
-
1
- Van den name Pauli, sijn Apostelschap, ende dese geheele Apostolische groete, siet de verklaringe Rom. 1.1, 7. 1.Corinth. 1. 1, 2, 3.
-
2
- Overmits Timotheus te voren van hem tot Corinthen was gesonden, ende nu weder tot hem gekeert was, door wien hy van den stant der gemeynte bericht was, soo voeght hy hem hier by hem, om hem te meerder aensien by haer te maken, gelijck hy in den eersten sendtbrief Sosthenem met den selven tijtel van broeder oock by hem gevoeght hadde, 1.Corinth. cap. 1. vers 1. Siet oock 1.Corinth. cap. 16. versen 10, 11.
-
3
- Dit is de naem van een voornemen provincie in Grieckenlant, daer Corinthen in lagh ende het hooft van was. Siet 1.Corinth. cap. 1.vers 2.
-
b
- Rom. 1.7. 1.Corinth. cap. 1. vers 3. Ephes. 1.2. 1.Petr. 1.2.
-
c
- Ephes. cap. 1. vers 3. 1.Petr. 1.3.
-
4
- Dat is, Godt die de Vader is onses Heeren Iesu Christi. Siet 1.Corinth. 15.24.
-
5
- D. die selve seer barmhertigh is over ons, ende een autheur aller barmhertigheyt ende vertroostinge in ons.
-
6
- Namelick, door sijn woort, ende door sijnen Geest, gelijck Christus belooft Ioan. 14.16.
-
e
- Psalm 34.20. ende 94.19.
-
7
- D. dat wy om Christi wille lijden: ofte, dat wy lijden als leden Christi, na het exempel Christi, die het lijden dat sijne leden aengedaen wort als sijn eygen reeckent, Actor. 9.4. Rom.cap. 8. vers 17. Coloss. c. 1. vers 24. Gr. de lijdingen.
-
8
- Namelick, daer mede wy selve vertroost worden: ende volgens dien oock bequaemheyt krijgen, om andere te beter te troosten. Siet vers. 4.
-
9
- Namelick, niet alleen om dat ghy door ons exempel soudt gesterckt worden, maer oock om dat wy daer door meer stoffe ende ervaringe krijgen om u-lieden te troosten, ende te stercken. siet de aenteeck. op Coloss. 1.24.
-
10
- D. te wege gebracht wort. Ofte, die krachtigh is door de lijdtsaemheyt. Want de lijdtsaemheyt werckt bevindinge van Godts hulpe ende trouwe, ende volgens oock hope der saligheyt, Rom. 5.3, 4.
-
11
- Namelick, om dat wy vertroost zijnde, ghy u daer over oock verheught, ende wy u alsoo te beter oock konnen troosten, ende uwe saligheyt bevoorderen.
-
13
- Hier begint den Apostel tot verhandelinge van de sake selve te komen, ende verhaelt de eerste oorsake die hem verhindert heeft tot haer te komen, namelick de overgroote verdruckinge in Asia, waer van te lesen is Actor. cap. 19.
-
14
- D. soo swaerlick dat wy daer onder souden hebben besweken, ’t en ware ons de Heere wonderbaerlick hadde gesterckt, ende door sijne macht bewaert, gelijck in de twee volgende verssen verklaert wort.
-
15
- Dat is, wy hadden alreede reeckeninge gemaeckt van niet te sullen ontkomen.
-
16
- D. die dan veel meer die in gevaer des doots zijn door deselve macht kan verlossen.
-
17
- Dat is, uyt soo groot een gevaer des doots, Exod. 10.17.
-
k
- Rom. 15.30. Philip. 1.19.
-
18
- D. de genadige verlossinge.
-
19
- D. door ’t voorbidden van vele.
-
20
- Namel. die te voren voor ons hadden gebeden. Want dancksegginge moet volgen op ’t verhooren van de gebeden.
-
21
- Alsoo spreeckt den Apostel om voor te komen de lasteringen der valsche Apostelen, die den Apostel sochten verdacht te maken van ongestadigheyt in sijne beloften, ende van lichtveerdigheyt in sijnen geheelen handel, om dat hy volgens sijne toesegginge in’t eynde van den voorgaenden sendtbrief, noch tot haer niet en was over gekomen.
-
22
- D. die Godt van ons eyscht: ende daer van Godt een getuyge is.
-
23
- D. bedrieghlicke, gelijck de vleeschelicke menschen plachten te gebruycken, ende onder die oock de valsche Apostelen, om andre te misleyden, ende haer selfs eere ende profijt te voorderen.
-
24
- D. in de kracht ende oprechte wijsheyt, die Godt uyt genade mede deelt.
-
25
- Gr. overvloedelicker. Dit seght Paulus, niet als of hy elders min oprecht geweest ware, maer ten aensien van den langen tijt, die hy onder haer meer dan in andere gemeynten verkeert hadde, Actor. cap. 18. vers 11.
-
26
- Namelick, uyt mijn woort ende wandel, doe ick onder u was. Ofte, leest, Namelick, in den brief aen u geschreven die klaer ende eenvoudigh is.
-
27
- Dit seght den Apostel, ofte ten aensien van het beste deel, die sulcks altijt geerne erkenden, ofte oock ten aensien van de gantsche gemeynte, die alreede eenige gebreken, op sijn voorgaende schrijven hadde gebetert, gelijck blijckt uyt het tweede ende sevende Capittel, hoe wel sy noch te veel gehoor gaven aen sommige, die het uyterlick aensien, ende de wereltsche wijsheyt te veel achteden.
-
28
- Dat is, dat wy uwe leermeesters zijn, op welcken ghy roemt, ende door welcke ghy bekent tot Christum gebracht te zijn.
-
m
- Philip. 2.16. 1.Thessal. 2.19.
-
29
- Namel. daer wy in Christo van roemen, dat wy u tot Christi kennisse ende gemeynschap gebracht hebben, ende door welcke ghy met vele geestelicke gaven verciert zijt.
-
30
- Dat is, ten uytersten dage, als Christus sal verschijnen om een yeders doen te richten: het welck Paulus daer by voeght om te toonen dat desen sijnen ende haren roem niet vleeschelick ofte ydel, maer wel gegront was, ende van Christo selve ten uytersten dage soude goet gekent worden.
-
n
- 1.Corinth. cap. 16. vers 5.
-
31
- Namelick, dat ghy in sulcke achtinge by my zijt, ende ick by u was.
-
32
- Namelick, volgens mijn schrijven, 1.Corinth. cap. 16. versen 5, 6, 7.
-
33
- Dat is, door my meer ende meer versterckt soudt worden in de genade ende gaven Christi, daer mede ghy in mijn eerste komste tot u alreede begenadight waert.
-
34
- Dat is, van eenige van u-lieden daer toe bestemt.
-
35
- Dat is, na de wijse van vleeschelicke menschen; ofte, uyt vleeschelicke bedenckingen, die ongestadigh zijn, ende lichtelick komen te veranderen, 2.Corinth. cap. 10. vers 3.
-
36
- Dat is, seggen ende loochenen: ofte, seggen ende niet doen het gene men seght.
-
37
- Een wijse van spreken, wanneer men yet sterck wil betuygen, ende is soo veel als of hy seyde, Soo waerachtigh als Godt getrouw is, soo is ons’ woort, etc. Of, Godt die getrouw is, weet dat, etc.
-
38
- Namelick, dat van ons tot u is gepredickt. Want in dese vijf volgende verssen wederspreeckt den Apostel eerst het besluyt der valsche leeraers, dewelcke om dat den Apostel dese belofte van tot haer te komen niet en scheen gehouden te hebben, daer uyt wilden besluyten dat dan sijne geheele predicatie onvast was, ende daer op niet en was te steunen. Doch op de belofte selve van tot haer te komen antwoort hy hier na versen 23, 24.
-
o
- Matth. 5.37. Iacob. 5.12.
-
39
- Dat is, onvast ende onseker, gelijck als de menschen, die nu ja nu neen seggen over een selve sake, onvast ende onseker zijn in hare woorden ende doen.
-
40
- Namelick, in onse predikinge. Gelijck Christus de Salighmaker niet veranderlick en is, maer gisteren, huyden, ende in der eeuwigheyt deselve is, Hebr. 13. vers 8. Alsoo en is hy oock niet anders van ons gepredickt, ende is altijt het selve Euangelium van Christo de gemeynte van ons voorgestelt. Siet Galat. cap. 1. versen 7, 8, 9.
-
41
- Namelick, Gode. Want gelijck hy hem den Sone Godts genaemt hadde, soo betuyght hy oock, dat Christus zy Ia, Dat is, stantvastigheyt ende waerheyt in Gode, ofte in Godts beloften, die enckel waerheyt ende vastigheyt zijn, gelijck in het volgende vers verklaert wort.
-
42
- Nam. in Christo Iesu. Want gelijck Christus altijt deselve is in Godts beloften, die onveranderlick zijn, alsoo zijn alle beloften Godts van onse saligheyt Ia, D. waerheyt, ende Amen, D. gewisheyt ende vastigheyt in Christo, om dat Godt in het nieuwe verbont geen beloften der saligheyt en doet, noch en volbrenght, dan in Christo ende door Christum. siet Ioan. c. 14. vers 6. Actor. 4. vers 12. Ephes. c. 1. vers 3, etc.
-
43
- Dat is, door den dienst van ons Apostelen ende Leeraers, die in dese onse leere oock niemant en moeten kennen dan Christum, ende dien gekruyst, 1.Corinth. ca. 2. vers 2. Coloss. cap. 2. versen 9, 10, etc.
-
44
- Namelick, in de waerheyt.
-
45
- Dat is, om de vrucht ende kracht van alle beloften Godts te soecken in Christo, ende door de gemeynschap met Christo.
-
46
- D. met de gaven des Heyligen Geests begaeft heeft, die in de Schrifture dickwils by olie ofte suyvere salve wort vergeleken. Siet Psalm 45.8. Actor. cap. 4. vers 27. ende 10. vers 38. 1.Ioan. cap. 2. versen 20, 27.
-
p
- Rom. 8.16. 2.Corinth. 5. vers 5. Ephes. 1.13 ende 4.30.
-
47
- Dat is, als met opdruckinge van sijnen zegel versekert, namelick van onse gemeynschap met Christo, ende volgens van onse aenneminge tot kinderen ende tot erfgenamen Godts, Rom. 8.15, 16. 1.Cor. 2.12.
-
48
- Gr. Arrhabon, welck woort, gelijck oock Arrha, beteeckent eygentlick een onderpant, dat een deel ofte beginsel is van het toekomende goet dat ons belooft ende versekert wort: gelijck als yemant eenigh gelt gereet geeft tot een beginsel ende versekeringe der betalinge die belooft is. Siet 2.Corinth. 5.5. Ephes. 1.13, 14. De eerste gave dan des Geests ende des levens is een onderpant van onse geheele erve. Alsoo dat dese salvinge, verzegelinge, ende onderpandinge tot een selve eynde dienen. Doch dit verhael deser weldaet dient daer toe, om te bewijsen dat deselve in onse herten altijt krachtiger ende gewisser wort.
-
q
- Rom. 1.9. ende 9.1. 2.Corinth. 11.31. Gal. 1.20. Philip. 1.8. 1.Thess. 2.5. 1.Timoth. 5.21. 2.Timoth. 4.1.
-
49
- Nam. dat hy die straffe, soo ick de waerheyt niet en segge. Een rechte wijse van eenen waren eedt, die de Apostel daerom hier by voeght, om datter seer veel aen gelegen was, dat sijn woort niet voor onvast en soude gehouden worden.
-
50
- Dat is, om niet te moeten gebruycken de Apostolische macht in het straffen der ongehoorsame. Siet 2.Corinth. cap. 10.
-
51
- Den Apostel spreeckt alsoo, om te versachten het gene hy terstont te voren geseght hadde van haer niet te sparen, waer van de sin is, dat hy sulcks niet en seyde om haer te dreygen, ofte overmeesteren als een Heere over haer ende haer geloove. Maer om haer als een dienaer ende medewercker Christi tot rechte erkentenisse ende beteringe van hare fauten, ende volgens tot rechte blijdtschap met hem te brengen, te voren eer hy tot haer quame: ende om haer geloove daer in sy stonden, alsoo meer ende meer te verstercken, gelijck in het begin van ’t volgende Capittel verklaert wort.
|