| |
| |
| |
1 Christus sendt noch seventigh discipelen uyt om te prediken, ende onderrichtse, hoese haer tot de reyse schicken, ende tegen de toehoorders dragen sullen, 13 Dreyght de steden Chorazin, Bethsaida, ende Capernaum, van wegen hare onbekeerlickheyt, sware straffen. 17 De seventich komen weder, ende verhalen met blijdtschap watse uytgericht hadden: welcke Christus leert, waer in sy haer meest behooren te verblijden. 21 Danckt sijnen Vader, ende leert van wien de salighmakende kennisse komt. 25 Beantwoort eens Wetgeleerden vrage, wat hy soude moeten doen om het eeuwige leven te be-erven. 29 ende wie sijnen naesten is, met de gelijckenisse van eenen onder de moordenaers gevallen, ende van een Samaritaen geholpen. 38 Wort van twee susters Martha ende Maria onthaelt, ende prijst de Godtsdienstigheyt Marie, boven de sorghvuldigheyt van Martha.
| |
| |
| |
1
ENde na desen stelde de Heere noch 1 andere seventigh, ende sondtse henen 2 voor sijn aengesicht twee en twee, in een yeder stadt ende plaetse, daer hy komen soude.
| |
2
Hy seyde dan tot haer, a Den oogst is wel 3 groot, maer de arbeyders zijn weynige: b daerom biddet den Heere des oogsts, dat hy 4 arbeyders in sijnen oogst 5 uytstoote.
| |
3
c Gaet henen: siet, ick sende u als lammeren in het midden der wolven.
| |
4
d En draeght geenen buydel noch male, noch schoenen, e ende en 6 groet niemant op den wegh.
| |
5
f Ende in wat huys ghy sult ingaen, seght eerst, 7 Vrede [zy] desen huyse.
| |
6
Ende indien aldaer 8 een sone des vredes is, soo sal uwen vrede op hem rusten, maer indien niet, soo sal [uwen vrede] tot u weder keeren.
| |
7
g Ende blijft in dat selve huys, etende ende drinckende het gene van haer [voorgeset wort.] h Want de arbeyder is sijns loons weerdigh. En 9 gaet niet over van [het eene huys] in [het ander] huys.
| |
8
Ende in wat stadt ghy sult ingaen, ende sy u ontfangen, 10 eet het gene u-lieden voorgeset wort.
| |
9
Ende geneest de krancke die daer in zijn, ende seght tot haer, Het Koninckrijcke Godts is na by u gekomen.
| |
10
i Maer in wat stadt ghy sult ingaen, ende sy u niet ontfangen, uytgaende op hare straten, soo seght,
| |
11
k Oock het stof, dat uyt uwe stadt aen ons kleeft, 11 schudden wy af op u-lieden: nochtans soo weet dit, dattet Koninckrijcke Godts na by u gekomen is.
| |
12
Ende ick segge u, dat het [dien van] Sodoma verdraeghlicker wesen sal in 12 dien dage, dan deselve stadt.
| |
13
Wee u Chorazin, wee u Bethsaida: want soo in Tyrus ende Sidon de 13 krachten geschiet waren, die in u geschiet zijn, sy souden eertijts in sack ende assche sittende haer bekeert hebben.
| |
14
Doch het sal Tyrus ende Sidon verdraeghlicker zijn in het oordeel, dan u-lieden.
| |
15
Ende ghy Capernaum, 14 die tot den hemel toe verhooght zijt, ghy sult tot der hellen toe neder gestooten worden.
| |
16
l Wie u hoort die hoort my: ende wie u verwerpt die verwerpt my: m ende wie my verwerpt, die verwerpt den genen die my gesonden heeft.
| |
17
Ende 15 de seventigh zijn weder gekeert met blijdtschap, seggende, Heere, oock de duyvelen zijn ons onderworpen in uwen name.
| |
18
Ende hy seyde tot haer, n Ick sagh den satan, 16 als een blicksem, 17 uyt den hemel 18 vallen.
| |
19
o Siet ick geve u de macht om 19 op slangen ende scorpioenen te treden, ende over alle kracht 20 des vyants: ende geen dingh en sal u eenighsins 21 beschadigen.
| |
20
Doch en verblijdt u daer in 22 niet, dat 23 de geesten u onderworpen zijn: maer verblijdt u veel meer p dat uwe namen geschreven zijn 24 in de hemelen.
| |
21
q Te dier ure verheughde hem Iesus 25 in den geest, ende seyde, 26 Ick dancke u [kolom] Vader, Heere des hemels ende der aerde, dat ghy dese dingen r voor den 27 wijsen ende verstandigen verborgen hebt, ende hebt deselve den 28 kinderkens geopenbaert: ja 29 Vader, want alsoo is geweest het welbehagen voor u.
| |
22
30 s Alle dingen zijn my van mijnen Vader over gegeven: ende niemant en weet wie de Sone is, dan de Vader: ende wie de Vader is, dan de Sone, ende t dien het de Sone sal willen 31 openbaren.
| |
23
Ende hem keerende na de discipelen, seyde hy [tot haer] alleen, v Saligh zijn de oogen die sien 32 het gene ghy siet.
| |
24
x Want ick segge u, dat vele Propheten ende Koningen 33 hebben begeert te sien het gene ghy siet, ende en hebben het niet gesien: ende te hooren het gene ghy hoort, ende en hebben het niet gehoort.
| |
25
Ende siet, een seker Wetgeleerde stont op, hem versoeckende, ende seggende, Meester wat doende sal ick het eeuwige leven be-erven?
| |
26
Ende hy seyde tot hem, Wat is in de wet geschreven? hoe leest ghy?
| |
27
Ende hy antwoordende seyde, y Ghy sult den Heere uwen Godt lief hebben uyt geheel uw’ herte, ende uyt geheel uwe ziele, ende uyt geheel uwe kracht, ende uyt geheel uw’ verstant: z ende uwen naesten als u selven.
| |
28
Ende hy seyde tot hem, Ghy hebt recht geantwoort: Doet dat, ende ghy sult 34 leven.
| |
29
Maer hy willende 35 hem-selven rechtveerdigen, seyde tot Iesum, Ende wie is mijnen naesten?
| |
30
Ende Iesus antwoordende seyde, Een seker mensche 36 quam af van Ierusalem na Iericho, ende viel onder de 37 moordenaers, welcke hem oock uytgetogen, ende daer toe [sware] 38 slagen gegeven hebbende, gingen henen, ende lieten [hem] half doot liggen.
| |
31
Ende 39 by gevalle quam een seker Priester den selven wegh af, ende hem siende gingh hy tegen over [hem] voorby.
| |
32
Ende desgelijcks oock een Levijt, als hy was by die plaetse, quam hy ende sagh [hem,] ende gingh tegen over [hem] voorby.
| |
33
Maer een seker 40 Samaritaen reysende quam ontrent hem, ende hem siende wiert hy met innerlicke ontferminge beweeght.
| |
34
Ende hy tot [hem] gaende verbandt sijne wonden, gietende daer in olie ende wijn: ende hem heffende op sijn eygen beest, voerde hem in de herberge, ende versorghde hem.
| |
35
Ende des anderen daeghs wech gaende langhde hy twee 41 penningen uyt, ende gafse den weerdt, ende seyde tot hem, Draeght sorge voor hem: ende soo wat ghy meer [aen hem] te koste sult leggen, dat sal ick u weder geven, als ick weder kome.
| |
36
Wie dan van dese drie dunckt u den 42 naesten geweest te zijn, des genen die onder de moordenaers gevallen was?
| |
37
Ende hy seyde, Die barmhertigheyt aen hem gedaen heeft. Soo seyde dan Iesus tot hem, Gaet henen ende doet ghy desgelijcks.
| |
38
Ende het geschiedde, als sy reysden, dat hy quam in een 43 vleck: ende een seker vrouwe met namen Martha ontfingh hem in haer huys.
| |
39
Ende dese hadde een suster genaemt Maria, welcke 44 oock a sittende aen de voeten Iesu sijn woort hoorde.
| |
| |
| |
40
Doch Martha was seer besigh 45 met veel dienens, ende daer by komende seyde, Heere, en treckt ghy u dat niet aen, dat mijne suster my alleen laet dienen? Seght dan haer, 46 dat sy my helpe.
| |
41
Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, Martha, Martha, ghy bekommert ende ontrust u over vele dingen:
| |
42
Maer 47 een dingh is noodigh: doch Maria heeft het goede deel uytgekoren, b het welcke van haer niet en sal wech genomen worden.
|
-
1
- Namelick, boven de twaelve, die hy tot Apostelen verkoren, ende te voren uytgesonden hadde.
-
2
- D. voor hem henen: namelick om de Ioden van sijne toekomste te waerschouwen, ende tot aenneminge van hem ende sijne leere te bereyden.
-
a
- Matth. 9.37. Ioan 4.35.
-
4
- Dat is, getrouwe Leeraers.
-
5
- Gr. uytwerpe, D. door de kracht des Geests daer toe willigh ende bequaem gemaeckt zijnde uytsende, 2.Cor. 3.5.
-
d
- Matth. 10.9. Marc. 6.8. Luce 9.3. ende 22.35.
-
6
- Dat is, en houdt u niet op, met groeten of aensprake der gene die u ontmoeten, maer haest u op de reyse. Siet 2.Reg. 4.29. Andersins soo en weert Christus niet de burgerlicke beleeftheyt in ’t groeten, die hy selve tegen sijne discipelen dickwils gebruyckt heeft.
-
f
- Matth. 10.12. Marc. 6.10.
-
7
- Dat is, geluck ende saligheyt. Dit is een maniere van groeten by de Ioden.
-
8
- Dat is, die door Godts genade den vrede weerdigh is, gelijck Matt. 10.11. verklaert wort. Soo wort het woort sone dickwils genomen. Siet 2.Sam. 12.5. Matth. 23. vers 15. Ephes. 2.3.
-
h
- Levit. 19.13. Deuter. 24.14. ende 25.4. Matth. 10.10. 1.Corinth. 9.4, 14.
1.Timoth. 5.18.
-
9
- Namelick, om meerder gemack, of beter onthael elders te soecken, alsoo ghy daer niet lange en sult mogen verblijven.
-
10
- Dat is, zijt daer mede te vreden.
-
i
- Matth. 10.14. Marc. 6.11. Luce 9.5.
-
k
- Actor. 13.51. ende 18.6.
-
11
- Gr. vagen wy af. Siet de aenteeck. op Matth. 10.14.
-
12
- Namel. des uytersten oordeels, gelijck te sien is vers 14.
-
13
- Dat is, krachtige wercken of wonderteeckenen. Hier mede wil Christus te kennen geven, dat de hardtneckigheyt van dese Heydensche menschen soo groot niet en was als deser Ioden. Siet dergelijck, Ezech. 3.6, 7.
-
14
- Siet Matth. 11. vers 23.
-
l
- Matth. 10.40. Marc. 9.37. Ioan. 13.20.
-
15
- Namelick, die van Christo uytgesonden waren, vers 1.
-
17
- D. uyt de locht, gelijck Matth. 6. vers 26. Siet Ephes. 6.12.
-
18
- Dat is, sijne kracht ende heerschappije verliesen. Siet Apocal. 12. vers 9, etc.
-
o
- Marc. 16.18. Actor. 28.5.
-
19
- Siet hier van Marc. 16.18.
-
20
- Dat is, des duyvels. Siet Matth. cap. 13. vers 39. 1.Petr. cap. 5. vers 8.
-
21
- Gr. verongelijcken, Siet oock Apocal. cap. 6. vers 6.
-
22
- Dat is, niet soo seer: namelick, om dat de huychelaren sulcks oock somwijlen hebben gedaen. Siet Matth. 7. versen 22, 23.
-
23
- Dat is, de onreyne geesten.
-
p
- Exod. 32.32. Iesa. 4.3. Dan. 12.1. Philip. 4.3.
-
24
- Namelick, in het boeck des levens. Siet de verklaringe daer van Philip. cap. 4. vers 3.
-
25
- Dat is, innerlick ende van herten.
-
r
- Iob 5.12. Iesa. 29.14. 1.Corinth. 1.19. ende 2.7, 8. 2.Cor. 3.14.
-
27
- Namelick, deser werelt, 1.Cor. 1. vers 26.
-
28
- D. den verachten ende kleynen na de werelt: of den geringen van verstande ende wetenschap, 1.Corinth. 1.27.
-
29
- Namelick, soo hebt ghy gedaen.
-
30
- D. de macht over alle dingen in hemel ende op aerde. siet Matth. 28.18.
-
s
- Psalm 8.7. Ioan. 3.35. ende 17.2. 1.Corinth. 15.27. Philip. 2.10. Hebr. 2.8.
-
t
- Ioan. 1.18. ende 6.44, 46.
-
31
- Nam. door sijn Woort ende Geest, 1.Cor. 2.11, 12.
-
32
- Namelick, den Christum of Messiam in den vleesche nu geopenbaert, ende sijn ampt bedienende, Ioan. cap. 8. vers 56. Actor. cap. 2. vers 25. 1.Petr. 1.8, etc.
-
33
- Gr. hebben willen sien.
-
y
- Deut. 6.5. ende 10.12. ende 30.6.
-
z
- Levit. 19.18. Rom. 13.9. Galat. 5.14. Iacob. 2.8.
-
34
- Namelick, eeuwighlick, gelijck hy gevraeght hadde, vers 25. Dit seght Christus, niet dat yemant de wet volkomelick kan onderhouden, ende alsoo het eeuwige leven be-erven, maer om hem door de wet te brengen tot kennisse van sijne onvolmaecktheyt, Gal. 3.18, 24.
-
35
- Dat is, hemselven voor rechtveerdigh uytgeven: gelijck Luce 18.9.
-
36
- Namel. overmits Ierusalem om hooge gelegen was op bergen, Psal. 125. vers 1. Soo dat de gene die na Ierusalem reysden geseght worden op te gaen, ende die van daer reysden, af te komen.
-
37
- Gr. straetschenders, roovers.
-
39
- Dat is, sonder voorbedachtheyt, namelick, ten aensien van dese menschen. Want andersins ten aensien van de voorsienigheyt Godts en geschiet’er niet by gevalle, Matth. c. 10. versen 29, 30.
-
40
- Welcke Samaritanen andersins van de Ioden voor vyanden gehouden wierden, Ioan. 4.9. Waer van siet de oorsake Luce 9.53.
-
41
- Gr. Denarien, waer van siet de weerde Matth. 18. vers 28.
-
42
- Dat is, die den plicht eens naesten bewesen heeft.
-
43
- Namelick, Bethanien. siet Ioan. cap. 11. vers 1.
-
44
- Namelick, onder andere toehoorders.
-
45
- Namelick, om de maeltijt toe te bereyden, gelijck Matth. 8.15.
-
46
- Gr. dat sy het met ende nevens my aenneme.
-
47
- Namelick, het geestelicke voor al te besorgen, Psalm 27. vers 4. Matth. 6.33.
|