20
Oock 42 schreeuwt 43 elck beest des velts tot u: want de water- 44 stroomen zijn uytgedrooght, ende een vyer heeft de weyden der woestijne verteert.
|
-
1
- Die in Iuda de regeeringe hebt, ende ervarentheyt van saken ende tijden. siet Exod. 3.16. ende Lev. 4.16. met de aenteeck. Ofte slechtelick, ghy Oude, T.w. van jaren, die meer beleeft hebt, als jonge ofte die van middelmatigen ouderdom zijn.
-
2
- Wetet ghy, gedenckt u, van sulck eene plage, als in ’t volgende verhaelt wort?
-
3
- Exod. 10.4, 5, 6, 14, 15. wort oock van eene grouwelicke plage der sprinckhanen over d’Egyptenaren verhaelt, maer die en duerde soo lange niet, noch daer en waren soo vele soorten niet van dat vernielende gedierte, als hier in het lant van Iuda, het een achter het ander: hoewel de verstocktheyt des volcks soo groot was, dat sy weynigh gevoelens daer van hadden tot bekeeringe: daerom haer Godt voor desen Propheet soeckt op te wecken, als ’t volgende uytwijst.
-
4
- Vergel. Exod. 10. vers 2. Psal. 78.4, 6.
-
5
- D. het navolgende geslachte, of, haren nakomelingen.
-
6
- Hebr. het overige der rupse: ende soo in het volgende. Wanneer dese schrickelicke ende langhdurende plagen der ongedierten, vergeselschapt met groote drooghte, Iuda zy overgekomen, is onseker. Eenige passen ’t op den tijt van Elia, ende Elisa, ofte als Ioram in Israël, ende Iosaphat in Iuda regeerden. Siet 1.Reg. 17. vers 1, etc. ende 2.Reg. 4.38. Andere vergelijcken het met Ier. 14.1. item Amos 1.2. ende 4.6, 7, 8, 9, etc. Sommige meynen dat door dese schadelicke dieren figuerlick verstaen worden de Assyriers ende Chaldeen, die het lant in de uyterste verwoestinge souden stellen. De Propheet spreeckt, eensdeels in den voorleden ende tegenwoordigen tijt, anderdeels in den toekomenden. siet ond. vers 15. ende 2.1, etc. om dat dese plage eenige jaren geduert heeft, ond. 2.25. Doch sommige meynen, dat dit oordeel noch toekomstigh was, ende dat de Propheet prophetischer wijse daer van spreeckt, als of het voor oogen ware.
-
7
- Door dien alle wijnstocken van ’t voorsz. gedierte teenemael bedorven waren, als volght vers 7. Vergel. Amos 4.9.
-
8
- Verst. de ontallicke menighte der voorseyde gedierten, die Godt, om des volcks sonden vertoornt zijnde, op sijn eygen heyligh lant soude laten komen, die oneygentlick een volck, ofte, natie, genoemt worden. siet ond. 2.2. ende vergel. Prov. 30.25, 26. ende siet d’aenteeck. aldaer. Van Canaan, dat Godt sijn lant noemt, siet Hose. 9.3. met d’aenteeck. alsoo ond. 2.18.
-
9
- Dit beteeckent deser dieren gretigheyt, vratigheyt, ende sterckte. Vergel. Apoc. 9.8, 9, 10.
-
10
- Voorsz. volck, D. dat boos gedierte.
-
11
- Vergel. Hos. 2.8. Aldus spreeckt Godt, om te toonen, dat hy oock sijne eygene creaturen ende gaven niet en verschoont, om de sonden der menschen te straffen.
-
12
- D. sy vergaet, verdwijnt. Of, swamme. And. ontpellinge, ontschorssinge, soo dat de schorssen ofte schellen afgegeten zijn, waer door de vijgeboom als naeckt, bloot, ende bleeck wort. Vergelijckt Iesa. 24.7.
-
13
- Ofte, bleeck: daer ter contrarie de sappige rancken groen ende schoon zijn.
-
15
- Siet Gen. 37. op vers 34.
-
16
- D. haren bruydegom, ofte, jongen man (als sommige) die gestorven is terwijlen sy met hem in ondertrouw stont, ofte korts daer na. D. rouwet bitterlick. Vergel. Malach. 2.14, 15.
-
17
- Siet Exod. 29.40. ende.Levit. 2. op vers 1. Num. 15.5, 7, 10. ende 28.7. De sin is, Dat sulcke offerhanden seer weynigh gebracht wierden ten Huyse des Heeren, door gebreck van spijse ende dranck. Alsoo onder vers 13.
-
18
- Om dat de Godtsdienst verlaten wert, ende sy dien volgens gebreck van onderhoudt hadden.
-
19
- Dewijl de wijnstocken verdort ende bedorven zijn. And. beschaemt, om dat hy sijne vrucht niet voort brenght. Figuerlick gesproken.
-
20
- Gelijck de boomen geseyt worden flaeuw, kranck, sieck te zijn, als’se niet en dragen.
-
21
- Ofte, zijt beschaemt ghy ackerlieden, huylet ghy wijngaerdeniers.
-
22
- Dit siet op de ackerlieden, gelijck het volgende, van den wijnstock, op de wijngaerdeniers.
-
23
- Of, beschaemt, als vers 10.
-
24
- Dieder plach te wesen ter tijt eenes goeden oogsts. Siet Psalm 4.8. Ies. 16. vers 10. Ier. 48.33. Hose. 9.1. met de aenteeckeninge.
-
25
- Ofte, beschaemt onder, etc. als in het begin van dit vers. Dat is, gelijck het lant gestelt is, alsoo is oock het herte der menschen, alles is droevigh, droogh ende confuys. De vrolickheyt derf (om soo te spreken) niet te voorschijn komen, om dat het over al vol treurens is.
-
26
- T.w. met sacken, tot teecken van rouwe, als boven vers 8. ende hier terstont in de volgende woorden.
-
28
- D. u voorbereydende door eene heylige betrachtinge van dit swaer oordeel Godts, soo verordineert ende stellet sekeren tijt aen, in welcken ghy t’samen komende, ende u van spijse ende dranck onthoudende, u uytwendighlick ende inwendighlick voor den Heere vernedert, uwe boetveerdigheyt opentlick betuyget, ende hem om genade biddet. Alsoo ond. 2.12, 15.
-
29
- Siet Levit. 23. op vers 36.
-
30
- D. Regeerders. siet boven op vers 2.
-
31
- Dese ende de volgende woorden tot aen het eynde deses Capittels, nemen sommige als een voorschrift, (den volcke van Godt door den Propheet voorgestelt) van eene boetveerdige weeklage tot Godt over de voorgemelte sware straffe, in ’t eynde van het voorgaende vers byvoegende het woort, [seggende:] Andere houden het voor woorden des Propheten selfs, die met dese sijne klaghte den volcke voor gae, om haer met sijn exempel op te wecken ende te bewegen tot hertelicke betrachtinge van dit oordeel Godts: beyde in eenen goeden sin.
-
32
- D. de bestemde tijt, daer in de Heere sijn volck wil straffen. Alsoo ond. 2.1, 2. siet Psalm 37. op vers 13. ende Ezech. 30.2.
-
33
- Uyt dese woorden nemen sommige af, dat de voren beschrevene straffe noch toekomstigh of aenstaende was. Vergel. Cap. 2. vers 1. etc. Andre meynen, dat dit siet op een ander toekomstigh oordeel, dat noch swaerder soude vallen, als het tegenwoordige, van wegen des volcks ongevoeligheyt ende onboetveerdigheyt over dese schrickelicke plage der ongedierten ende drooghte.
-
34
- Die alle macht ende genoeghsaemheyt heeft, om wel te doen, ofte te straffen, sulcks dat niemant desen sijnen dagh sal konnen ontgaen, ofte weeren. siet van ’t Hebr. woort Schaddai, Genes. 17. op vers 1. ende vergel. Ies. 13.6.
-
35
- Om datter geene danck-offeren worden gebracht noch geoffert: waer uyt men kan afnemen, dat door spijse, in’t voorgaende vermelt, niet alleen gemeyne spijse, maer oock bysonderlick de offerhanden mogen verstaen worden. Vergel. Malach. 1.7, 12. ende siet Levit. 3.11. Ezech. 44.7. met d’aenteeck.
-
36
- Het zaet, datter gezaeyt is, is bedorven in de aerde, door groote hitte, gebreck van tijdigen regen, ofte andere schaden.
-
37
- Daer in de schatten, D. lantvruchten (als Ier. 41.8, etc.) plegen opgedaen ende bewaert te worden, de koornhuysen, spijckers, etc. die zijn ledigh, ende liggen woest, wil de Propheet seggen.
-
38
- Van wegen gebreck van voeder. Figuerlick gesproken, als onder vers 20. schreeuwt tot u.
-
39
- Ofte, hoe zijn de runderkudden bedwelmt, ofte, verbijstert, verbaest! Verstaet, de kudden van groot vee.
-
40
- De kudden van kleyn vee.
-
41
- D. de groote hitte ende drooghte, ofte de voorgemelde plage, ende ’t vyer van Godts toorn. siet Iob 15.30, 34. met d’aenteeck. Alsoo in’t volgende.
-
42
- Siet van ’t Hebr. woort Psalm 42. op vers 2. ende vergel. Iob 39.3. Psalm 147.9. Ion. 3. vers 8. met de aenteeckeninge.
-
43
- Hebr. beesten des velts schreeuwt, D. elck beest, etc.
-
44
- Ofte, kolcken, grachten.
|