27
Ten selven dage sal uwe mont by dien die ontkomen is, 65 opgedaen worden, ende ghy sult spreken, ende niet meer 66 stom zijn: alsoo sult ghy hen tot een wonderteecken zijn, ende sy sullen weten dat ick de HEERE ben.
|
-
1
- Na de gevancklicke wechvoeringe des Koninghs Iechonie, beschreven, 2.Reg. 24.12, 13, 14, 15, 16. (Vergel. bov. 1. vers 2. onder 33.21. ende 40.1.) in wiens plaetse Nebucadnezar Zedekiam tot Koningh maeckte: ende in het negende jaer deses Zedekie, in de tiende maent, op den tienden dagh der maent wert Ierusalem belegert. siet 2.Reg. cap. 25. vers 1. Ier. 39.1. ende 52.4.
-
2
- In het Kercklick jaer genoemt Tebeth, in’t Politijck jaer Thamuz.
-
3
- Ter gedachtenisse, om vergeleken te worden met de uytkomste, waer van te sien is. 2.Reg. 25.1. Jerem. 52.4. Dit was ontrent by de twee jaren voor het innemen ende verwoesten van Ierusalem, waer van hier gepropheteert wort.
-
4
- Hebr. de kracht, of, ’t been des daeghs, D. het wesen des daeghs, ende (als wy seggen) even, ofte, juyst dien selven dagh. Siet boven 2.3. met d’aenteeckeninge.
-
5
- Ofte, is genaedert, heeft sich vervoeght. Het Hebreeusch woort wort veel gebruyckt voor leunen, steunen, ondersteunen, Item van het opleggen der handen, welcks alles met eenige t’samenvoeginge, genakinge, ofte, naderinge geschiet: ende in materie van belegeringe seggen wy, voor eene stadt liggen, sich daer voor leggen, etc.
-
6
- Hebr. als of men seyde, Parabelt eene parabel. Siet boven cap. 17. op vers 2.
-
a
- Ierem. cap. 1. vers 13.
-
7
- Beteeckenende de belegerde stadt Ierusalem, als vers 6. Siet Ierem. 1.13. ende boven 11.3. met d’aenteeckeninge.
-
8
- Namelick des pots: Dat is, alsulcke stucken vleeschs, als in den pot behooren te zijn.
-
9
- Beteeckenende d’inwoonders, insonderheyt de rijcke, vette, weeldige burgers ende groote van Ierusalem.
-
10
- Hebr. alle, ofte, elck goet, ofte, beste stuck.
-
11
- Ofte, lendenen, heupe, achterbout.
-
12
- D. uytgelesenste beenderen, als merghbeenen,ofte, boncken.
-
13
- Dat is, het uytgelesenste schaep ofte geyte, neemt het beste van het kleyn vee daer toe.
-
14
- Ofte, een vyer van beenderen (Vergelijckt Iesa. 30. vers 33 ende ond. vers 9.) beteeckenende de sware ende gedurige elenden des volcks, die sy in de belegeringe van sweert, honger ende pestilentie, ende daer na souden lijden: gelijck een vyer van beenderen seer heet is, ende de beenderen hart ende duersaem: Sommige duyden ’t op het wechwerpen der doode lichamen ende beenderen, die onbegraven op het open velt souden blijven liggen, als Godt hen dickwils gedreyght hadde, soo datter genoegh souden te bekomen zijn, om vyer daer van te stoocken, door welcke straffen sy nochtans niet en souden worden gebetert, ofte, bekeert, als volght.
-
16
- Hebr. ziedt sijne zooden.
-
18
- Hebr. in sijn (des pots) midden.
-
19
- Ofte, zieden, Hebr. sijn gekoockt, ofte, gezoden.
-
20
- Als bov. 22. vers 2. en onder vers 9.
-
21
- De Heere wil seggen, dat d’inwoonders van Ierusalem door al dat zieden ende koocken evenwel niet en zijn gesuyvert, Dat is, bekeert, maer by hare boosheyt hartneckighlick gebleven.
-
22
- Anders, roest, als onder vers 11. alwaer oock een ander woort is, dat roest beteeckent. Het woort dat hier gebruyckt wort, ende oock onder versen 11, 12. schijnt te beteeckenen, het schuym, dat niet afgegaen, afgeschuymt ofte verzoden zijnde, aen den rant van den pot beklijft, ende tot enckele taeije vuyligheyt, ofte slijm, wort.
-
23
- Hebr. by, ofte, na sijne stucken, na sijne stucken brenght hem uyt: het lot en is over hem niet gevallen. Dit beteeckent het dooden ende wechwerpen van velen, ende het uytvoeren van de reste in de gevangenisse van Babel, sonder verschooninge ofte onderscheyt. Siet boven cap. 11. vers 7.
-
24
- Wat stucken ghy eerst, ofte laetst, ofte niet, soudt hebben uyt den pot te trecken, sy moeten alle voort, de eene doot, de ander te lande uyt.
-
25
- Ierusalems, afgebeelt door desen pot.
-
26
- Hebr. gladdigheyt, glantz, ofte, spitze, uytsteeckentheyt eener steenrotze, alwaer sy, als voor Godts oogen, het bloet harer kinderen, den afgoden ter eeren, heeft gestort, ende in ’t openbaer liggen laten, om Godt te tergen, als volght. Vergel. de maniere van spreken met ond. 26. versen 4, 14.
-
27
- Dit siet op de wet, Levit. 17.13. Deut. 12.16, 24.
-
28
- Dat is, om mijne grimmigheyt ende wrake over sulcke grouwelen op het hooghste te toonen.
-
29
- Hebr. wrake te wreken.
-
30
- Godt wil seggen, dat hy haer oock in ’t openbaer sal straffen, datter de teeckenen van sullen zijn voor alle mans oogen.
-
c
- Nahum 3.1. Habak. 2.12.
-
32
- Vergel. boven vers 5. D. een groot vyer onder Ierusalem (desen pot) stoocken, als volght.
-
33
- Hebr. vermenighvuldight de houten, ofte, houteren. Eene levendige vertooninge van de elende der belegerde van Ierusalem.
-
34
- Of, maeckt het gaer, doorkoockt het, koockt het volkomelick.
-
35
- Hebr. specerijt de specerijen: op dat de vyanden (als sommige verstaen) appetijt ende lust daer toe krijgen.
-
37
- Den pot: D. Ierusalem sal niet alleen van inwoonders ontbloott worden, maer de stadt oock verbrant, op dat de plaetse van die grouwelicke onreynigheyt teenemael uytgesuyvert worde.
-
38
- Of, wech vliete, afgestort worde.
-
39
- Drijvende sulcken gedurigh gewoel in hare afgoderijen, heydensche verbonden, inwendigen overlast, leugen, huychelerije, ende allerleije boose practijcken, met dewelcke sy haren vervalligen staet heeft willen onderstutten, ende het gedreyghde verderf afweeren, in plaetse van haer tot my te bekeeren, waer toe ickse door mijne Propheten met sulcke verdraeghsaemheyt vermaent, ende met sware dreygementen soo getrouwelick ende veelvoudigh gewaerschouwt hebbe, dat ick des als moede ben geworden, alsoo sy in’t minste daer door niet gebetert, maer telckens niet dan te hartneckiger geworden is, als in ’t volgende verhaelt wort. ’t Hebreeusch woort wort alleenlick hier gevonden, komende, na het meeste gevoelen van een woort dat ydelheyt, ongerechtigheyt, leugen, boosheyt, ondeught, oock afgoderije beteeckent. Anders, [met] ydelheden heeft sy [haer] moede gemaeckt.
-
40
- Door de vermaningen, waerschouwingen, ende dreygementen mijner Propheten te vergeefs gesocht hebbe te reynigen, soo sal ick nu eenen anderen wegh met u in gaen.
-
41
- Siet boven 5. op vers 13.
-
42
- Ofte, wensch, Dat is, uwe huysvrouwe. siet vers 18. Waer door de Tempel ende stadt van Ierusalem wiert afgebeelt.
-
43
- Dat is, eenen haestigen, van Godt extra-ordinaerlick toegeschickten, doot.
-
44
- D. en kermt niet, maer swijght stille.
-
45
- Dat is, geen rouwteeckenen toonen, gelijck men over verstorvene vrienden te dier tijt plach te doen.
-
46
- Ofte, huyve, mutse, bonette, sett op u hooft, (als onder vers 23.) Het Hebreeusch woort heeft den naem van vercieren. Ter contrarie plegen de rouwdragende met blooten hoofde te gaen, ende assche ofte stof daer op te spreyden, Levit. 10.6. ende 21.10. 1.Sam. 4.12. 2.Sam. 15.32. Iesa. 61.3. Thren. 2.10.
-
47
- Daer de rouwende ongeschoeyt ofte barvoets plachten te gaen, 2.Sam. 15.30.
-
48
- Ofte, knevelbaert niet verhullen, bewimpelen, gelijck die plegen te doen, die in rouwe waren, over een groot ongeval. siet Levit. 13. vers 45. Mich. 3.7. Sommige verstaen niet alleen de bovenste lippe, maer voorts den mont, ende de kinne, met de gantsche plaetse des baerts.
-
49
- Verstaet leetspijse, leet, ofte rouwmael eten met de vrienden ende naburen. siet Ierem. 16. op vers 7.
-
50
- D. watse ons beteeckenen, wat ghy ons door dese vreemde maniere van doen wilt te verstaen geven. Het woordeken, zijn, is hier by gevoeght, na den aert der Hebreeuscher tale, als elders dickwils. Alsoo onder 37.18.
-
52
- In handen der Chaldeen overleveren, om verstoort te worden, als eene gemeyne onheylige plaetse.
-
53
- Of, hoocheyt, uytnementheyt uwer sterckte, Dat is, dat heerlick gebouw des Tempels, daer op ghy u soo seer verlaett, meynende dat ick daerom Ierusalem verschoonen sal. Sommige verstaen Ierusalem, ofte het Koninckrijcke.
-
54
- Verstaet al den selven Tempel, in welckes aenschouwinge sy haren lust ende vermaeck plachten te nemen, ende daer na sy nu soo seer verlanghden. Sommige verstaen, hare wijven, uyt vers 16.
-
55
- Welcken Tempel ghy soo lief hebt, dat het u hertelick deeren ende wee doen soude, indien men hem soude verwoesten: Sommige verstaen hier de kinderen, ende naeste vrienden, die sy, gaende met Iojachin in de gevangenisse, te Ierusalem gelaten hadden.
-
56
- Ghy en sult als dan geen rouwteeckenen konnen toonen, van wegen den vloeck Godts, ende uwe verbaestheyt over de schricklicke gemeyne elenden ende verwoestingen, die den Tempel, stadt, lant, ende den gantschen volcke sullen over komen. Vergelijckt hier mede sonderlinge Ier. 16.5, 6, 7, 8. met d’aent. aldaer.
-
57
- Ofte, uytteeren, versmelten, van wegen Godes vloeck over u, als ond. 33.10.
-
58
- Ofte, bééren, tieren, uyt onverduldigheyt ende mistroostigheyt.
-
59
- Siet boven 12. op vers 6.
-
60
- D. het sal voorseker alsoo geschieden. Dit voorseyt Godt tot meerder bevestigingh deser Prophetien. siet de vervullinge, onder 33.21, 22.
-
61
- Den Tempel, etc. als boven vers 21. D. ter tijt als Ierusalem ingenomen, ende de Tempel met de stadt verwoest sullen worden, ende al het volck jammerlick gehandelt na dese Prophetien.
-
62
- D. in welckes cieraet sy haer verheugen.
-
63
- Hebr. de opheffinge, D. het gene daer na sy hertelick verlangen, gelijck men om hooge na yets reyckt ende langht, dat men geerne soude bereycken ende hebben. Siet Psalm 24. op vers 4.
-
64
- Die het ontloopen is, ende door mijne regeeringe tot u sal komen, om u de tijdinge te brengen.
-
65
- Als of Godt seyde: Ghy hebt nu mijn volck genoegh voorseyt van de aenstaende elenden: rust nu eenen tijt langh in stilte, tot dat alles klaerlick sal vervult ende voor oogen zijn, dan sult ghy weder spreken, tot harer vertroostinge ende onderwijsinge, om alsoo haer ende mijner gantscher Kercke op verscheydene wijsen tot een wonderlick voorteecken te zijn van groote toekomstige saken.
-
66
- Vergelijckt boven 3.26 met de aenteeckeninge. ende onder 33.22.
|