31
Hierom is 72 mijn harpe tot eene rouwklage geworden: ende mijn orgel tot eene stemme der weenenden.
|
-
1
- D. jonger van jaren: Alsoo ond. 32. vers 6. Het woort dagen wort oock nagelaten, deselve sin blijvende, Genes. 19. vers 31. ende 48.14. Iosu. cap. 6. vers 26. Iudic. 6.15. Alsoo groote, voor oude, 1.Sam. 17. vers 28. ende onder 32.9.
-
2
- D. om acht te nemen over de honden, die mijne schapen, ende geyten bewaerden.
-
3
- Dat is, hares lichaems.
-
4
- T.w. de kracht. And. de ouderdom was aen hen verloren, dat is, de oude jaren waren in hen vruchteloos, zijnde sonder verstant, ende voorsichtigheyt, die in de oude lieden vereyscht wort.
-
5
- T.w. dat hen over quam door hare onachtsaemheyt, ende luyigheyt.
-
6
- In welcke sy verdreven waren, als onweerdige van het geselschap der menschen, ofte die sy selve verkoren door schaemte, ende vreese, om uyt aller lieden oogen te wesen.
-
7
- Het Hebr. woort beteeckent eygentlick den voorledenen nacht, ofte avont, Genes. 19.34. maer hier is’t voor donckerheyt, ofte donckere plaetsen genomen, als dicke bosschagien, speloncken, woeste, ende ruyge heyden, die verre van de wooningen der menschen afgesondert zijn. Anders, eertijts woeste, etc.
-
8
- Dese twee woorden zijn t’samen gevoeght, om eene groote woestigheyt daer mede uyt te drucken. Alsoo onder c. 38. vers 27. Zeph. cap. 1. vers 15.
-
9
- D. die in soutachtige aerde groeijen. Anders, pappel, ofte, wilde kruyden.
-
10
- Siet 1.Reg. cap. 19. vers 4. ende de aenteeckeninge. Hy wil seggen, dat sy gegeten hebben het gene anders niet eetbaer en was. Anders, de jeneverwortel was om [haer] te warmen. Vergelijckt Iesa. 47.14. alwaer het Hebreeusch woort alsoo gebruyckt wort.
-
11
- T.w. der steden, ofte der menschen; omdat men een misvertrouwen, ende quaet vermoeden van hen hadde. Anders, uyt het geselschap, Te weten, der menschen.
-
12
- T.w. uyt het gevoelen van haren noot, ruchelende als woudt-ezelen, die hongerigh zijn: in welcken sin dit woort gebruyckt wort boven 6.5. ende een ander woort desen seer gelijck, boven 24.12.
-
13
- T.w. om daer te schuylen, ofse gesocht wierden. Anders, verzenghden, ofte, wondeden sich, Te weten, aen de netelen, die door haren brant deser lieden lichamen met hittige peukelen, ende puysten deden uytloopen.
-
14
- Siet de beteeckeninge deses woorts 1.Sam. cap. 25. op vers 25. Anders, sy waren dwase lieden, ja lieden sonder name.
-
15
- Dat is, sonder eere, ende achtinge in de werelt. Het tegendeel zijn mannen van name. Siet Genes. cap. 6. vers 4. ende de aenteeckeninge.
-
16
- D. verdreven, ende uytgesmeten. Anders, verworpender, of, neder gedruckter dan de aerde, te weten, door der menschen verachtinge.
-
a
- Iob 17.6. Psalm 69.13. Thren. 3.14, 63.
-
17
- Dat is, daer van sy singen, spelen, ende klappen, blijde zijnde over mijne elende, ende daer mede den spot drijvende. Vergelijckt boven 17. versen 2, 5, 6. Psalm 35.15. ende 69.13. Thren. 3. vers 14. Ezech. 33.32.
-
18
- Yemant te bespuygen, is altijt een teecken geweest van groote verachtinge. Vergelijckt Numer. 12.14. Deuter. 25.9. Iesa. 50.6. Matth. 26.67.
-
19
- Namelick, Godt. Siet boven cap. 3. op vers 20. Alsoo onder versen 18, 20.
-
20
- D. mijn aensien, ende autoriteyt, daer mede ick de mijne bedwongen, ende als in den toom gehouden hebbe, heeft hy my gantsch ontnomen.
-
21
- T.w. de boose, die my nu tegen vallen, ende de behoorlicke eere weygeren.
-
22
- Door den welcken sy van my in order gehouden wierden.
-
23
- Dat is, in mijne tegenwoordigheyt. De sin is, datse sich in het aensien selfs van Iob ontbonden, ende quijte maeckten van den plicht der eerbiedinge, ende gehoorsaemheyt, die sy hem schuldigh waren.
-
24
- D. daer hy de meeste sterckte hadde.
-
25
- Het woort heeft sijnen oorspronck van spruyten, ende bloeijen: beteeckenende de eerste groenende jeught. Hy siet op de gene, die hem in sijn lijden, met d’aldermeeste onverstandigheyt, felheyt, ende heftigheyt overvielen.
-
26
- Te weten, om my te doen struyckelen, ende te gronde te storten.
-
27
- D. sy hoogen, ende maken den wegh effen, dien sy ingaen, ende betreden willen, om my te verderven. Hebr. paden hares verderfs.
-
28
- Dat is, den raet, ende de order, die ick volgen moet, om my in dit lijden wel te dragen, beroeren sy soo met hare twistingen, dat ick niet en weet, wat ick voornemen, ofte spreken, ofte doen sal.
-
29
- D. sy vermeerderense, te weten, met haer verkeert oordeel, valsche beschuldingen, ende bittere lasteringen.
-
30
- Te weten, om haer quaet voornemen tegen my uyt te voeren. Sy zijn daer toe mans genoegh van haer selven.
-
31
- Te weten, tegen my. Het is eene gelijckenisse genomen van de krijghslieden, die door de bresse, diese in de muer eener stadt gemaeckt hebben, poogen met groot gewelt, ende gedruys de inwoonderen te overvallen.
-
32
- D. onder mijne elende hebben sy gewoelet, ende gearbeydet, om die meerder te maken, ende met deselve my te overstorten, ende te gronde te brengen.
-
33
- And. Vorstinne, ofte mildadige, ofte vrywillige, ofte voornemelicke. Verstaet de ziele, die de eere des menschen genoemt wort. Genes. cap. 49. vers 6. ende de eenige, Psalm 22. vers 21. siet d’aent.
-
34
- D. mijn leven gaet uyt, versmelt in tranen, ende wort verteert door droeffenisse. Alsoo Psal. 42. vers 5.
-
35
- D. in dewelcke my druck, ende groot lijden overvallen; die elders oock genaemt worden dagen der benauwtheyt, 2.Reg. cap. 19. vers 3. der duysternisse, bov. 15. vers 23. der besoeckinge, ende verwoestinge, Iesa. 10.3. der bestraffinge, Hose. cap. 5. vers 9.
-
36
- Namel. Godt, als bov. vers 11. ende in het volgende, T.w. om dat hy hem oock des nachts, als andere rusten, geene ruste en liet genieten door het gewelt sijner sieckte, het welck indrongh tot de sterckste, ende binnenste deelen des lichaems. Vergel. boven 7.3, 14. ende 17.12.
-
37
- Hebr. van boven my, D. uyt den hemel, van waer hy sijne plagen op my sendt.
-
38
- T.w. die Godt tegen my aenleght, om mijn lichaem met ongesontheyt te ontstellen, ende te mismaken.
-
39
- T.w. door de vlecken van etter, ende bloet vloeijende uyt mijne geswellen, ende versweeringen.
-
41
- Hebr. de mont. De sin is, gelijck het opperste, ende het hol des rocks, daer door het hooft gesteken wort, den hals omgordt, alsoo omgordt de Heere mijn lichaem met smerten.
-
42
- D. in de uyterste versmaetheyt. Het woort slijck is in gelijcken sin genomen, Psalm 40. vers 3. ende 69.15. Mich. cap. 7. vers 10.
-
43
- Siet Genes. cap. 18. vers 27. ende de aenteeckeninge.
-
45
- Te weten, verwachtende uwe hulpe, ofte u biddende.
-
46
- Anders, ende ghy merckt op my, Te weten, sonder barmhertigheyt: als in het naeste vers.
-
47
- Tegen uwe nature, ende gewoonte.
-
48
- Vergelijckt boven cap. 13. vers 24. ende cap. 16. vers 9. Ierem. 30. vers 14.
-
49
- Dat is, slingert my na lijf ende ziele, door uwe gramschap, gelijck stroo, ende stoppel door eenen geweldigen wint, opgeheven, verstroyt, ende over een gerolt wort.
-
50
- Dat is, mijn leven, ende krachten. Siet van het Hebreeusch woort boven cap. 5. op vers 12.
-
51
- Dat is, tot het graf, ofte de plaetse, die den dooden lichamen tot den dagh der verrijsenisse van Godt bestemt is. Anders, het huys der bestemminge, Dat is, het bestemde huys.
-
52
- Te weten, menschen. Alsoo Psalm 143.2.
-
54
- D. tot de gene, die in der aerde begraven liggen.
-
55
- Te weten, om die daer onder liggen, hier noch na den lichame te plagen. Hy wil seggen, dat het lijden deses tijts eyndight met de lichamelicke doot; ende dat hy volgens met die ontslagen soude zijn van het tegenwoordigh verdriet. Vergelijckt boven cap. 7. vers 21. ende 14. vers 21.
-
56
- T.w. by de doode lichamen, die in de graven liggen.
-
57
- D. daer mede Godt die verdruckt heeft, T.w. als hy door de doot de lichamen der selver te gronde geworpen heeft. Is dan (wil Iob seggen) in de lichamen, die in den grave verbroken liggen, noch eenigh geschrey van wegen het lijden, datse daer noch souden hebben? Hy verstaet, Neen; gelijck de ervarentheyt leert.
-
d
- Psalm 35.13, 14. Rom. 12.15.
-
58
- Dese vrage versekert sterckelick, dat hy sulcks gedaen hadde. Ofte het is eene soorte van eedtsweeren, daer in de straffe, die hy wenschte, verswegen wort, indien hy het gemelde niet gedaen en hadde: maer dewijle hy het gedaen hadde, verklaert hy aldus, dattet te verwonderen was, dat niemant met hem medelijden en hadde.
-
59
- Hebr. over den harden van dage.
-
60
- Dat is, voorspoet, ende welvaren. siet boven 18. vers 5.
-
61
- Dat is, tegenspoet, ende qualick varen. Siet Genes. cap. 15. op vers 12.
-
62
- Dat is, is door de grootheyt mijns lijdens, ende mijner sieckte soo onstelt, ende beroert, gelijck of het water ware, dat over een groot vyer seer ziedt, ende opwelt.
-
63
- Dat is, buyten mijne verwachtinge my over gekomen, ende als overvallen, hopende, dat ick na mijne vromigheyt noch een deel des goeden levens hier te genieten hadde.
-
64
- Maer door de swaerheyt mijner sieckte, ende het gewelt mijnes lijdens, dat my verteert, ende uytput.
-
65
- Dat is, geve een klagelick geluyt, komende uyt het gevoelen van de smerten mijner sieckte.
-
66
- Dat is, in de by een komste van eerlicke lieden, alwaer men pleeght sich wat in te houden, om der eerbaerheyt wille.
-
67
- De sin is, dat hy met dese beesten te vergelijcken was, ten aensien van het droevigh geschrey, het welck hy maeckte: want desen beesten is een eysselick gehuyl toegeschreven, Mich. 1. vers 8. De woorden broeder, ende metgeselle beteeckenen hier eenen, die met yet ten sekeren aensien te gelijcken is. Siet Genes. cap. 49. vers 5. ende Proverb. cap. 18. vers 9. ende de aenteeckeninge.
-
68
- Hebr. dochteren der struyssen. Alsoo Levit. 11.16. Vergelijckt Levit. 1. op vers 14.
-
f
- Psalm 119.83. Thren. 4.8. ende 5.10.
-
69
- Siet boven op vers 28.
-
70
- Dat is, mijn lichaem, ende desselven inwendighste krachten.
-
71
- Siet boven 21. vers 24. op het woort mergh.
-
72
- Dat is, mijne vreughde is verandert in droefheyt, ende weeklage, door de swaerheyt mijner elende.
|