| |
| |
| |
Wetten van het lossen der menschen, die Gode belooft waren, vers 1, etc. Der beesten, 9. Der huysen, 14. Des velts, ofte der ackeren, 16. Wat dingen men niet en mochte belooven, ende belooft zijnde mochte lossen, ofte niet, 26. Van de lossinge der tienden, soo wel van de vruchten, als van het vee, 30.
| |
1
VOorder sprack de HEERE tot Mose, seggende:
| |
2
Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende seght tot hen, Wanneer yemant eene gelofte 1 sal afgesondert hebben; na 2 uwe schattinge sullen 3 de zielen des 4 HEEREN zijn;
| |
3
Als uwe schattinge eenes mans 5 sal zijn van twintigh jaren oudt, tot eenen die sestigh jaren oudt is: dan sal uwe schattinge zijn van vijftigh 6 sikelen silvers, na den sikel des heylighdoms.
| |
4
Maer is het eene vrouwe, dan sal uwe schattinge zijn dertigh sikelen.
| |
5
Ende is het van eenen, die vijf jaren oudt is, tot eenen die twintigh jaer oudt is, soo sal uwe schattinge eenes mans twintigh sikelen zijn: ende voor eene vrouwe tien sikelen.
| |
6
Maer is het van eenen, die een maent oudt is, tot eenen die vijf jaren oudt is, soo sal uwe schattinge eenes mans zijn vijf sikelen silvers: ende uwe schattinge over eene vrouwe, sal zijn drie sikelen silvers.
| |
7
Ende is het van eenen die sestigh jaren oudt is, ende daer boven, is het een man, soo sal uwe schattinge zijn vijftien sikelen: ende voor eene vrouwe tien sikelen:
| |
8
Maer soo hy armer is, 7 dan uwe schattinge, soo sal hy sich voor het aengesicht des Priesters setten, op dat de Priester hem schatte: na dat 8 de hant des genen, die de gelofte gedaen heeft, sal kunnen bekomen, sal de Priester hem schatten.
| |
9
Ende indien het een beest is, daer van men den HEERE offerhande offert; al wat 9 hy 10 daer van den HEERE sal gegeven hebben, sal 11 heyligh zijn.
| |
10
Hy en sal niet vermangelen, noch het selve verwisselen een goet voor een quaet, ofte [kolom] een quaet voor een goet: indien hy nochtans een beest voor een beest 12 eenighsins verwisselt; soo sal 13 dit, ende dat daer 14 voor verwisselt is, heyligh zijn.
| |
11
Ende indien het eenigh onreyn beest is, van welck men den HEERE geene offerhande en offert: soo sal hy dat beest voor het aengesichte des Priesters setten.
| |
12
Ende de Priester sal dat schatten 15 na dat het goet, ofte quaet is: na uwe schattinge, Priester, soo sal het zijn.
| |
13
Maer indien hy het 16 immers lossen sal; soo sal hy des selven vijfde deel boven uwe schattinge toe doen.
| |
14
Ende wanneer yemant sijn huys sal 17 geheylight hebben, dat het den HEERE heyligh zy, soo sal de Priester dat schatten na dat het goet ofte quaet is: gelijck als de Priester dat geschat sal hebben, soo sal het stant hebben.
| |
15
Ende indien hy, die het geheylight heeft, sijn huys sal lossen: soo sal hy een vijfde deel des gelts uwer schattinge daer boven toe doen, soo sal het sijne zijn.
| |
16
Indien oock yemant van den acker sijner besittinge den HEERE wat geheylight sal hebben, soo sal uwe schattinge zijn 18 na sijn zaet: een 19 Homer gersten zaet, sal zijn op vijftigh sikelen silvers.
| |
17
Indien hy sijnen acker van ’t 20 Iubeljaer aen geheylight sal hebben; soo sal het 21 na uwe schattinge stant hebben.
| |
18
Maer soo hy sijnen acker na ’t Iubeljaer geheylight sal hebben, dan sal hem de Priester het gelt reeckenen, 22 na de jaren die noch overigh zijn tot het Iubeljaer: ende sal van uwe schattinge 23 af getrocken worden.
| |
19
Ende indien hy den acker, die den selven geheylight heeft 24 gantschelick lossen sal; soo sal hy een vijfde deel des gelts uwer schattinge daer boven toe doen, ende deselve sal hem gevestight zijn.
| |
20
Ende indien hy dien acker niet en sal lossen, ofte indien hy dien acker aen een ander man verkocht heeft; soo en sal hy niet meer gelost worden.
| |
21
Maer dien acker, na dat hy in het Iubeljaer sal 25 uyt gegaen zijn, sal den HEERE heyligh zijn, als een 26 verbannen acker: de besittinge daer van sal des Priesters zijn.
| |
22
Ende indien hy den HEERE eenen acker heeft geheylight 27 dien hy gekocht heeft, ende niet en is van den acker sijner 28 besittinge;
| |
23
Soo sal de Priester hem reeckenen de somme 29 uwer schattinge tot het Iubeljaer: ende 30 hy sal op den selven dagh uwe schattinge geven, 31 eene heyligheyt den HEERE.
| |
24
In het Iubeljaer sal dien acker weder komen tot dien, van welcken hy hem gekocht hadde, tot hem, diens de besittinge van dat lant was.
| |
25
Alle 32 uwe schattinge nu sal na den sikel des heylighdoms geschieden; a De sikel sal zijn van twintigh 33 Gera.
| |
26
b Maer het 34 eerstgeboren, dat den HEERE van een beest eerst geboren wort, dat en sal niemant heyligen; het zy een os, ofte kleyn vee; het is des HEEREN. | |
| |
| |
27
Doch is het van een onreyn beest, hy sal dat lossen na uwe schattinge, ende sal sijn vijfde deel daer boven toe doen: ende indien het niet gelost en wort, soo sal het verkocht worden, na uwe schattinge.
| |
28
c Evenwel niets dat 35 verbannen is, dat yemant den HEERE sal verbannen hebben, van al het gene dat hy heeft, van een mensche, ofte een beest, ofte van den acker sijner besittinge, en sal verkocht, nochte gelost worden: 36 al wat verbannen is sal den HEERE eene 37 heyligheyt der heyligheden zijn.
| |
29
Al wat verbannen is, dat van de mensche sal verbannen zijn, sal niet gelost worden: 38 het sal sekerlick gedoot worden.
| |
30
Oock alle 39 tienden des lants, van [kolom] den zade des lants, van de vrucht des geboomtes, zijn des HEEREN: sy zijn den HEERE heyligh.
| |
31
Maer soo yemant van sijne tienden 40 immers yet lossen sal, hy sal sijn vijfde deel daer boven toe doen.
| |
32
Aengaende alle de tienden van runderen, ende kleyn vee, alles 41 dat onder de roede sal door gaen, het tiende sal den HEERE heyligh zijn.
| |
33
Hy en sal 42 tusschen het goede, ende het quade niet ondersoecken, hy en sal ’t oock niet verwisselen: maer indien hy 43 dat immers verwisselen sal; soo sal dit, ende dat daer voor verwisselt is, heyligh zijn, het en sal niet gelost worden.
| |
34
Dit zijn de geboden, die de HEERE Mose geboden heeft, aen de kinderen Israëls 44 op den bergh Sinai.
| |
|
-
1
- T.w. uyt de dingen, ofte persoonen, die hem toe behooren, ofte in sijn vermogen zijn, begeerende die den HEERE toe te eygenen tot eenen heyligen gebruycke: ’t welcke onder vers 14. etc. wort heyligen genoemt.
-
2
- De HEERE spreeckt den Priester toe, gelijck het blijckt uyt het 12. versken, die dese schattinge doen moeste: Verstaet by dese de somme gelts, na dewelke ’t geheylighde geweerdeeret ende gelost wert.
-
3
- D. de persoonen ofte menschen. Siet Gen. 12. op vers 5.
-
4
- Ende volgens des Priesters, die den dienst des HEEREN, ende wat daer toe behoorde, waernemen moeste. Hebr. den HEERE.
-
5
- Hebr. van een soon van twintigh jaren, tot een soon van sestigh jaren: ende soo in het volgende.
-
6
- Siet van dese munte Gen. 20. op vers 16. ende 23. op vers 15.
-
7
- Ofte, dan ghy hem geschat hebt, D. soo hy te arm is, om uwe schattinge te betalen.
-
8
- Siet van dese maniere van spreken boven 5. op vers 7.
-
9
- T.w. hy die de belofte gedaen heeft.
-
10
- D. van datmen pleeght in de wet te offeren.
-
11
- Hebr. heyligheyt. alsoo in het volgende vers, ende vers 14. etc. D. Gode toege-eygent ende geheylight.
-
12
- Hebr. verwisselende verwisselt.
-
13
- T.w. dat verwisselt was.
-
14
- Hebr. sijne verwisselinge, ofte, sijn verwisselingh, Dat is, dat in de plaetse is van het verwisselde. Alsoo ond. vers 33.
-
15
- T.w. om te onderscheyden, welck goet, welck quaet soude zijn, ende daer na sijne schattinge te richten. Hebr. tusschen goet ende tusschen quaet. Alsoo onder vers 14.
-
16
- Hebr. lossende lossen.
-
17
- D. door gelofte Gode vrywillighlick op gedragen, ende toege-eygent sal hebben, waer door het den Priester toebehoorde, in welcken gevalle, wanneer men het selve lossen wilde, de schattinge der weerde na des Priesters uytsprake geschieden moeste, ende dan noch het vijfde deel daer by komen.
-
18
- D. na de veelheyt van het zaet, daer mede dat lant bezaeyt moet worden, sult ghy het gelt weerdeeren, dat voor de lossinge des selven betaelt moet worden.
-
19
- Siet van dese mate 1.Reg. 4. op vers 22. Iesa. 5.10. Ezech. c. 45. vers 11. Hos. 3.2.
-
20
- Siet boven 25. op vers 10.
-
21
- D. na den prijs, dien ghy stelt, sal dat lant weder keeren tot hem, die het den Heere geheylight hadde, mits betalende den voorgemelten prijs.
-
22
- Dat is, na dat vele, ofte weynige jaren tot het Iubeljaer over blijven.
-
23
- Siet van dit af trecken na het getal der jaren, van het Iubeljaer af, boven c. 25. versen 15, 16, 17.
-
24
- Hebr. lossende lossen.
-
25
- Te weten, uyt de macht, ende besittinge der gener die hem gekocht hadde. Siet boven 25. op vers 28.
-
26
- ’t Hebr. woort beteeckent wel eene uytroeyinge, ende verdervinge, daer van niet en moeste over gelaten worden, Deuter. 2.34. ende cap. 7. vers 26. maer oock eene toeheyliginge van het gene dat Godt alleen toebehooren moeste, ende dien volgens den Priester eygen wiert, als hier, ende onder vers 28. Numer. 18. vers 14.
-
27
- Hebr. sijner koopinge, ofte, veroveringe.
-
28
- D. dien hy als erfgoet besit.
-
29
- D. der schattinge die ghy Moses, door mijn gebodt, hem voor stelt, welcke schattinge door den Priester selve moeste geschieden, vers 25. of met dese woorden sprack de HEERE den Priester toe, die de schattinge doen moeste. Siet boven vers 12.
-
30
- Te weten, hy, die den acker heeft geheylight.
-
31
- D. die den HEERE geheylight is, ofte, den HEERE [ter] heyligheyt, D. op datse den HEERE heyligh zy.
-
32
- Hier spreeckt de HEERE wederom den Priester aen.
-
a
- Exod. 30.13. Num. 3.47. Ezech. 45.12.
-
33
- Een Gera woegh sestigh garstenkoornkens, of asen, bedragende het twintighste deel van eenen halven rijcxdaelder. Siet oock van dese munte Exod. 30.13. Numer. 3.47. ende 18.16.
-
b
- Exod. 13.2. ende 22.29. ende 34.19. Num. 3.13. ende 8.17.
-
34
- D. dat anders, van wegen het recht der eerstgeboorte, den HEERE toebehoort, ende daerom en kondt ghy daer van geene gelofte doen. Siet Exod. 13.2. ende 22.29. ende 34.19. Num. 3.13. ende cap. 8. vers 17.
-
c
- Ios. 6.18. ende 7.13. etc.
-
35
- Siet boven op vers 21.
-
36
- Hebr. alle verbanninge.
-
37
- Siet bov. 2. op vers 3.
-
38
- Verstaet dit van menschen die vyanden Godts, ende sijns volcks zijn, ende insonderheyt dewelcke de Heere geboden heeft te verderven, ende uyt te roeijen: dese en mocht men niet lossen, noch laten leven. Siet Num. 21. versen 2, 3. Ios. 6. versen 17, 18. 1.Sam. c. 15. vers 3. Men kan dit oock verstaen niet van menschen, maer van beesten, die door de menschen verbannen souden worden.
-
39
- Daer waren vierderley tienden, I. De ordinare, jaerlicksche tienden der Leviten. Van dese wort hier gesproken, item, Num. 18.21. etc. Deut. 14. vers 22, etc. ende 26.12, etc. 2.Chron. 31.5. Nehem. 10.37. Hebr. 7.8, 9. II. De tienden die de Leviten van dese tienden moesten geven aen den Hoogenpriester, Num. 18.26. etc. III. De jaerlicksche tienden, waer van de Israëliten met hare huysgesinnen ende de Leviten, moesten vrolick zijn voor den Heere, Deut. 12.17, 18. ende 14.22, 23. IIII. De driejarige tienden voor de Leviten, armen, weduwen, weesen, ende vreemdelingen, Deut. 14.28. ende 26.12.
-
40
- Hebr. lossende lossen sal.
-
41
- Dit siet op de maniere van de tienden uyt te lesen onder het vee, doe ter tijt gebruyckelick: de beesten gingen uyt den stal, ’t een voor, het ander na; de vertiender roerde het tiende beest aen, in het tellen, met sijnen staf, ofte roede, ende dit nam hy tot hem om den HEERE toe te heyligen. siet oock Ier. 33.13.
-
42
- Als tusschen het vette ende tusschen het magere. Daer en mocht geene keure wesen. Wanneer yemant sijne tienden betaelde, soo en gaf hy niet dat hy wilde, maer dat in de tellinge van het vee voor viel, ende t’elcken het tiende in getale was, gelijck recht te voren geseyt is.
-
43
- Siet boven op vers 10.
-
44
- Siet hier van Cap. 25. vers 1. ende cap. 26. vers 46.
|